این اهداف اقدام صورت می پذیرد :
ب) دایه رضاعی : دایه رضاعی بانویی است که دارای فرزند شیرخوار یا شرایط شیردهی با ویژگی های مناسب فردی، اجتماعی و بهداشتی تعیین شده توسط سازمان بهزیستی کشور می باشد و با رعایت موازین حقوقی با قبول سرپرستی موقت طفل تغذیه و مراقبت از کودک را به عهده می گیرد.
ج) فرزند خواندگی : کودکانی که کوشش های حرفه ای در جهت شناسایی والدین و بازگشت کودک نزد آنان یا دیگر بستگان موثر واقع نگردیده و در حقیقت این کودکان بدون ولی شناخته شده اند به خانواده های متقاضی واجد شرایط قانون جاری حمایت ازکودکان بی سرپرست واگذار می گردد.
د) شبه خانواده (کودک پناه) : در این روش کلیه کودکان تحت پوشش سازمان بهزیستی که مقیم خانه های کودکان، خانه موقت و دیگر واحدهای شبانه روزی با بررسی کارشناسی، نظارت مستمر، رعایت ضوابط سازمان و موازین حقوقی و تأیید کمیته ی شبه خانواده جهت مراقبت و زندگی به خانواده های پذیرای کودک سپرده می شوند. این خانواده ها ضمن حفظ بافت خانوادگی مراقبت و پرورش یک الی سه نفر از کودکان تحت سرپرستی سازمان را به طور موقت و با نظارت کارشناسی سازمان عهده دار می گردد.
۲) مراقبت و پرورش در خانه ها
الف) خانه نوزادان، نونهالان و نوباوگان : در این خانه فرزندان پذیرش شده در دو گروه سنی نوزادان و نونهالان (۳- ۰ سال) و نوباوگان (۶-۳ سال) تحت مراقبت و نگهداری شبانه روزی قرار می گیرند.
ب) خانه کودکان و نوجوانان : در این خانه نیز فرزندان پذیرش شده در دو گروه سنی کودکان (۱۲- ۶ سال) و نوجوانان(۱۸- ۱۲ سال) به صورت شبانه روزی و با تفکیک سن و جنس تا فراهم شدن زمینه انتقال موقت یا دائم به خانواده و جامعه، تحت مراقبت و پرورش قرار می گیرند.
ج) خانه مستقل فرزندان : در این خانه خواهران و برادران و یا فرزندانی که آمادگی زندگی مستقل را داشته باشند با نظارت سازمان بهزیستی تحت مراقبت و پرورش قرار می گیرند. (دستورالعمل دفتر امور شبه خانواده، ۱۳۷۹)
از آن جایی که تأمین شرایط زندگی سالم و با عزت و متناسب با ارزشها و کرامتهای والای انسانی منوط به ایجاد شرایط رفاهی مناسب برای آنان می باشد بنا براین ضروری است تا در مراحل مختلف مراقبت و پرورش در خانه های کودکان، شبه خانواده و پس از انتقال فرزندان به زندگی مستقل و ازدواج آنان، در جامعه حمایت لازم جهت تأمین رفاه، سلامت،رشد و پرورش و زندگی مستقل فرزندان فراهم گرددو سازمان بهزیستی کشور نیز به عنوان تنها متولی قانونی کودکان بی سرپرست در کشور، مسئولیت تأمین کلیه نیازهای این فرزندان را به عهده دارد.

۱۲-۲ وظایف دفتر امور شبه خانواده
طبق مصوبات موجود در عملکرد دفتر امور شبه خانواده (۱۳۸۲) مسئولیت مجموعه فعالیتهای حمایتی و نظارتی در بخش امور کودکان و نوجوانان بی سرپرست به عهده این دفتر می باشد که تشکیلات آن رسماً در سال ۱۳۷۸ به تصویب رسید. اهم وظایف این دفتر عبارتند از :
انجام مطالعات و ارائه ی دیدگاه ها، نظریات و پیشنهادات اجرایی به منظور ارتقاء سطح کیفی خدمات حمایت از کودکان بی سرپرست.
طراحی و ایجاد زمینه جهت تغییر ساختار شبانه روزی ها (اردوگاهی به شبه خانواده).
ترغیب و حمایت از مشارکت های مردمی در اشکال مختلف مادی و معنوی، پذیرش فرزندان و تشکیل مراکز شبه خانواده خیریه و غیردولتی.
طراحی و به کارگیری یک نظام پویای نظارت و ارزشیابی در کلیه بخش های خدمات حمایتی کودکان بی سرپرست.
بررسی قوانین و ضوابط حقوقی مربوط به حمایت از کودکان بی سرپرست.
تهیه و تنظیم دستورالعمل و آئین نامه های اجرایی مبتنی بر اصول علمی.
اقدام جهت کمک به ترخیص موفق فرزندان از طریق تسهیل ازدواج، اشتغال، تهیه مسکن در جهت زندگی مستقل و رفاه فرزندان.
طراحی و به کارگیری اقدامات لازم جهت ارتقاء کیفیت خدمات بر مبنای اصول علمی و حرفه ای به ویژه از طریق فعالیتهای آموزشی و پژوهشی.
اقدام جهت طراحی و به کارگیری فعالیتهای حمایتی پس از ترخیص فرزندان.
حرکت در جهت ایجاد نظام واحد حمایت از کودکان بی سرپرست و اجرای قانون با توجه به مسئولیت های سازمان.
تقویت فعالیتهای مربوط به رسانه های عمومی جهت ارتقاء نگرش مردم و مسئولین.
۱۳- ۲ عوامل افتراق نظام حاکم در خانواده و نظام موجود در شبانه روزی ها
در این جا این سوال پیش می آید که چرا کودکان در پرورشگاه ها آسیب پذیر می شوند؟ آیا به دلیل کارکرد سیستم شبانه روزی نیست؟ چه وجه تمایزی بین ساختار تربیتی فرزندان در شبانه روزی و خانواده وجود دارد؟ برای پی بردن به اثرات مخرب این روش نگهداری، ضروری است که ویژگی های آن درمقایسه با محیط خانوادگی مورد ارزیابی قرار بگیرد.
۱) در خانواده الگوی تربیتی و شخصیتی ثابتی وجود دارد
از آن جایی کودک در خانواده از نظر تربیتی زیرنظر پدر و مادر واحدی قرار دارد، بنابراین الگوی تربیتی ثابتی در رابطه با او اعمال می شود. خانواده به طور مستقیم یا غیرمستقیم نوعی نظام تربیتی را ارائه می دهد که اگر به درستی عمل کند باعث تکوین شخصیت و تعادل روانی، اجتماعی فرزندان میگردد. کودک در خانواده در طول مراحل مختلف رشد جنبه های مختلف زندگی را تجربه می نماید و معنای مفاهیمی چون دوستی، صمیمیت، عزت نفس و شرافت، صدق و صفا، همدردی، صبر، گذشت، وفاداری را درک می کند.
در حالی که در پرورشگاه، به هیچ عنوان الگوی ثابتی برای تعلیم و تربیت و نگهداری فرزندان وجود ندارد. کودکان در طول مدت زندگی در شبانه روزی با افراد متفاوت، باورها و شخصیتهای متضادی در تماس هستند و از هر یک از آنها به نوعی تأثیر می پذیرند. حضور مربیان به عنوان مادران شیفتی و موقت هرگز نتوانسته است نظام تربیتی هدفمند و منسجمی را در رابطه با فرزندان شبانه روزی ایجاد کند زیرا در نظام پرورشگاهی هیچ کس و هیچ چیز در کنار کودک ثابت نیست. مقررات پیوسته در حال تغییر است و شخصیت او بارها و بارها به بازی گرفته می شود و احساس تعلق نسبت به دیگران در او از بین میرود. با وجود چنین شرایطی کودک می ماند با شخصیتی مضطرب، نگران که توانایی کمی برای سازگاری با محیط اجتماعی دارد. به طور یقین هرگونه ناسازگاری در شخصیت کودکان شبانه روزی نه تنها سلامت آنها بلکه سلامت جامعه را نیز تحت تأثیر قرار می دهد.(قاسم زاده، ۱۳۷۵)
۲) در خانواده تقسیم کار وجود دارد.
در خانواده هر یک از اعضا نقش و وظیفه خاصی را به عهده دارد. در این فضا و شرایط فرزندان با نقش ها و وظایف خود و همچنین پدر و مادر آشنا شده و عملاً آن را تجربه می کنند. پدر مسئول تأمین نیازهای مادی، سرپرستی اعضای خانواده و رفع نیازهای معنوی می باشد. مادر به عنوان رکن خانواده تنظیم امور داخلی و هماهنگی آن با سایر امور را به عهده دارد وهر یک از فرزندان به فراخور حال خود فعالیت و مسئولیتهایی را به عهده دارند. حال آن که در شبانه روزی ها پدر و مادری برای فرزندان متصور نیست تا با درک مفاهیم و نقشهای هر یک کودکان بتوانند خود را برای یک زندگی مستقل در آینده آماده کنند و در واقع کودکان در این مراکز با مسئولیت پذیری کمتری آشنا می شوند.
۳) کودک در خانواده اجتماعی می شود و ارتباطات اجتماعی را می آموزد
آن چه موجب اجتماعی شدن کودک می شود ارتباطات متقابل بین پدر- مادر و فرزندان و نحوه ی واکنش های هر یک به کنش های دیگری است. کودک در خانواده با ارزشها وفرهنگ خانواده و جامعه آشنا شده وبا آنها هماهنگ می شود. اما کودک بی سرپرست به علت فقدان محیط طبیعی خانوادگی، در محیط مدرسه و اجتماع از عهده ایفای نقش و درک و تصور رفتار دیگران نسبت به خود به درستی به تصور نمی آید و در نتیجه از رشد اجتماعی پایینی برخوردار بوده و به نوعی سرخوردگی در ارتباطات اجتماعی خود می رسد.
ارتباط محدود کودکان شبانه روزی با خانواده هایشان و در برخی موارد عدم و در واقع قطع ارتباط کامل سبب می شود تا از این تجربه ی ناب که میتوان در ارتباطات فامیلی دید و بازدیدها، شرکت در مجالس خانوادگی و … محروم بوده و توانایی و اعتماد به نفس کافی را برای برقراری ارتباط و ابراز عقیده نسبت به سایرین پیدا نکنند. برنامه ریزی هایی که به منظور پر کردن این خلاءها صورت می گیرد در بیشتر موارد غیرمنطقی و صرفاً برای پر کردن وقت است. آموزش ارتباطات فردی و گفتاری به طور حتم جایگاه خیلی کمرنگی در دعوت به یک مهمانی صرف غذا در یک رستوران دارد. لذا مشاهده می شود که این فرزندان در مقایسه با سایر افراد با گویش و رفتار متفاوت و ناتوان از حل مشکلات ساده زندگی می باشند. (مهدی پور، ۱۳۷۹)
۴) در خانواده کنترل و نظارت وجود دارد.
در خانواده احساس مسئولیت والدین در قبال نگهداری و تربیت فرزندان موجب نظارت و کنترل بیشتری از جانب آن ها می شود. والدین با دلسوزی و تعهد در جهت رفع مسائل و مشکلات فرزندان خود و نقاط ضعفشان اقدام می نمایند. اما آن چه که کودک در مراکز شبانه روزی با آن مواجه است مربیان و مراقبان شیفتی (به علت تعویض نوبت کاری) به عنوان مادران موقت اند که در مقابل تعداد زیاد فرزندان شبانه روزی کم بوده و جوابگوی نظارت و کنترل شایسته به رفتار و کنترل شایسته به رفتار و گفتار فزرندان نیستند. این امر سبب می شود که مربیان تنها به عنوان ناظر رفتار و کردار فرزندان باشند و این فرصت را نداشته باشند که به مشکلات آن ها به طور موثر رسیدگی کنند، در نتیجه فرزندان با مشکلاتی که به قوت خود باقی است پرورش می یابند و در اثر گذشت زمان این مشکلات نه تنها برطرف نمی شود بلکه تثبیت شده و تشدید می گردد. بنابراین همان طور که گفته شد این مراکز نه تنها از نظر اجرایی بلکه از نظر تربیتی نیز ساختار هدفمند و متعادلی ندارند. (دنیس^[۱۴]، ۱۹۶۰)
۵) خانواده اعضای محدودی دارد.
تجربه ثابت کرده است نه تنها در خانواده بلکه در هر واحد آموزشی، نگهداری که تعداد اعضای کمتری حضور داشته باشند، نتیجه مطلوب تری حاصل می شود. اگر خانواده را یک واحد کوچک اجتماعی درنظر بگیریم که متوسط تعداد اعضای آن شش نفر باشند و آن را با شبانه روزی که حداقل ۲۰ فرزند دارد مقایسه کنیم متوجه این مهم خواهیم شد که زندگی در یک خانواده ی طبیعی و کوچک موجبات رشد بیشتری را در زمینه های تربیتی، شخصیتی، عاطفی، تحصیلی، اجتماعی و فرهنگی بیشتری را فراهم می کند، حال آن که فرزند شبانه روزی در یک محیط پرجمعیت با خصوصیات بسیار متفاوت و به صورت گروهی زندگی می کند و البته با توجه به شرایط خاصی که دارد با مشکلات بسیار زیادی مواجه است. (قاسم زاده، ۱۳۷۹)
با توجه به عوامل بیان شده در سطرهای بالا که از عمده ترین عوامل افتراق نظام حاکم در خانواده و نظام موجود در شبانه روزی ها نیز است به نظر می رسد تا زمانی که نظام شبانه روزی با این خصوصیات وجود داشته باشد نمی توان انتظار کارکرد مفید و سازنده ای را از آن در جهت پرورش و تربیت صحیح فرزندان داشت. علاوه بر همه ی مطالبی که ذکر شد، محیط شبانه روزی وضعیتی ویژه دارد. تفاوتها از نظر امکانات، پرسنل، برنامه ها و روش ها بین مراکز به صورتی است که نمی توان شرایط یک مرکز را به سایر مراکز تعمیم داد. در برخی مراکز مراقبت تنها به صورت نباتی از کودک می باشد و اظهار محبت و فرصتی برای بازی با کودک وجود ندارد.
۱۴-۲ تأثیر شبانه روزی و فقدان های ناشی از آن
ôکمبود محبت
همان طور که کودک برای رشد جسمانی خود به انواع مواد غذایی احتیاج دارد، برای رشد عاطفی خود و برای ورود به اجتماع نیز به محبت احتیاج دارد زیرا که وجود محبت برای کودک و رشد عاطفی او ضروری است. کودکان ما بیش از آن که به غذای مناسب و لباس گرم، اسباب بازی و هوای آزاد نیازمند باشند به مورد قبول و پذیرش واقع شدن، دوست داشته شدن نیاز دارند. آن ها باید احساس کنند که به کسی تعلق دارند.
یک اصل روانشناسی تأیید میکند که فقدان محبت در سالهای ابتدای زندگی کودک نقش بسیار تعیین کننده ای دارد و در واقع هسته ی بیماری های روانی، اضطراب عمیق، و درگیری های عاطفی، در دوران بزرگسالی خواهد بود. (هارلوی به نقل از مهدی پور، ۱۳۷۵)
اما آن چه در شبانه روزی ها اغلب دیده می شود پذیرش مشروط است بدین معنی که تنها در صورتی که فرد مورد قبول باشد و به شیوه ی خاص حاکم عمل و احساس کند به او محبت می شود. (بیابانگرد، ۱۳۷۷) نباید فراموش کرد که تمامی ابزار مورد استفاده یک فرد برای محبت از کودکی تا بزرگسالی به مادر، پدر، همسر، فرزند، دوست و حتی میهن، نتیجه ی عشق و محبتی است که از دوران کودکی به او هدیه شده است. کودک در خانواده به طور غیرمستقیم از طریق ارتباطی که بین پدر و مادر به صورت احترام متقابل وجود دارد، محبت را یاد می گیرد حال آنکه در شبانه روزی روابط اداری است. در واقع نداشتن الگوی مناسب از جمله محرومیت های دیگر این کودکان است. (کپ و پروب^[۱۵]، ۲۰۰۲)
در شبانه روزی ها انتظار محبت از مربی می رود زیرا اگر کودک نتواند ارتباط خوب و مناسبی را با مربی داشته باشد برای جبران خلاء عاطفی موجود، به محبت سایرین روی می آورد که اگر این اطرافیان منبع سالمی از نظر عاطفی نباشند، ضایعات فراوانی را به جای می گذارند.
ô محرومیت از مهر مادری :
چنان چه کودک از محبت مادر (در صورت حضور یا عدم حضور) به هر نحو برخوردار نباشد این وضعیت را اصطلاحاً محرومیت از مهر مادر می نامند. و تمام کارهایی که برای پر کردن این خلاء انجام می گیرد به هیچ وجه نمی تواند این محرومیت را به طور کامل برطرف کند و محرومیت نسبی باقی می ماند.
در تحقیقات ریبل (Reebel, 1943) نشان داده شد که بی مادری کامل در رشد روانی و جسمانی کودک اثر بسیار سوئی دارد. همچنین بالبی (Bawlby, 1985) این گونه بیان می کند که عامل اصلی سلامت فکر کودک ارتباط گرم و دائم با مادر یا جانشین مادر است. تا جایی که مطالعات نشان داده است حالات عصبی در کودکان نتیجه ی مستقیم رفتار مربیان (در صورت عدم حضور مادر) است. (میشل پاول^[۱۶]، ۱۹۹۵)
جدای این مسائل برخورداری از چند مادر با نقش های متفاوت و شخصیت های متفاوت خود از جمله مشکلات حاکم در شبانه روزی ها است و این کودکان نسبت به کودکانی که از محبت یک مادر برخوردارند مشکلات بیشتری از نظر رشد شخصیتی دارند.
ô عدم ثبات و استمرار امنیت روانی و اجتماعی در روابط
تنها در محیطی توأم با محبت و صمیمیت کودکان توانایی برخورداری از یک شخصیت با ثبات را پیدا می کنند. محیطهای جمعی خالی از روح خانوادگی شبانه روزی ها گرچه عنوان خطیر شبه خانواده به آنها داده می شود لیکن هیچ یک از مراحل حفظ ثبات شخصیتی این کودکان را در نظام تربیتی خود دارا نیستند در واقع شبانه روزی قبل از آن که یک شبه خانواده باشد در اصل یک سازمان و تشکیلات اداری است. ثبات در شخصیت به معنای داشتن نگرشی پایدار نسبت به زندگی و تصمیم گیری های به جا و معقول است چیزی که در محیط های متغیر شبانه روزی به کودکان عرضه نمی شود. برای یک کودک آنچه بسیار حائز اهمیت است دلایل پذیرش یا رد اوست. متأسفانه به دلیل وجود مربیان و مراقبان نوبتی و در واقع مواجهه کودک با رفتارها و عقاید گوناگون، یکنواختی در امر تشویق و تنبیه وجود ندارد. به کودک می گویند این کار را نکن اما در قریب به اتفاق موارد فرصت این که بگویند چه کاری را بکن وجود ندارد، کودک تنبیه می شود بدون این که متوجه شود علت تنبیه عمل اوست و نه خود او.
محبت بی قید و شرط در شبانه روزی وجود ندارد. زندگی مشروط است به رعایت قوانین و یا عدم رعایت آنها. شخصیت کودک شکل نیافته و رشد پیدا نمی کند و این نگرانی برای او همیشه وجود دارد که آیا مورد قبول و تأیید اطرافیان قرار می گیرد یا نه.
یکی دیگر از مسائلی که جدای تغییر مداوم مراقبان وجود دارد، تغییر محل شبانه روزی ها و انتقال کودکان از یک مرکز به مراکز دیگر است (که البته در برخی موارد به منظور تنبیه کودک است) و این خود عاملی در جهت عدم ثبات و امنیت در کودک است. تغییرات مداوم محیطی و رفتاری به هر علتی که باشد، امکان همانند سازی با یک الگوی قابل اعتماد و ثابت را از کودک و نوجوان سلب می کند. در حالی که تحقیقات انجام شده نشان داده اند همانندسازی خاصه با افرادی که شخصیت قوی و توانایی دارند حداقل نتیجه ای که به بار می آورد احساس امنیت داشتن کودک است.
با حضور فرد در چنین وضعیت ناپایداری نه تنها شخصیت باثباتی شکل نمی گیرد بلکه مشکلات عدیده ای را برای او ایجاد کرده، و نوعی حالت انفعالی و عدم تمایل به استقلال در تصمیمات مهم و در نهایت بی اعتمادی به خود و دیگران است. (بیابانگرد، ۱۳۷۶)
ô دلایل نفرت از شبانه روزی
نفرت از شبانه روزی از جمله مسائلی است که فضا را برای فرار فرزندان از مراکز مهیا می کند. نگرش منفی جامعه و اطرافیان منجر به انزجار او از محیط زندگی اش می شود و در نتیجه فرد برای از بین بردن برچسب شبانه روزی از پیشانی خود دست به فرار می زند.
البته باید مدنظر داشت چنان چه اطرافیان این فرزندان، مربیان، مراقبان و سایر افراد ارتباط سالم، صادقانه، همراه با صمیمیت و تعامل عاطفی به صورتی واقع بینانه با آنها داشته باشند تا اندازه ای قضیه فرار منتفی می شود و در واقع ارتباط صحیح یکی از راه های پیشگیری از بروز آسیب های فردی و اجتماعی است.
نفرت از شبانه روزی می تواند به دلایل ذیل باشد :
به دلیل عدم برخورد صحیح جامعه با فرزند شبانه روزی و برچسب گذاری. (هیر^[۱۷] به نقل از برک، ۱۹۹۹)

علاوه بر موارد یاد شده در ماده هفت ساسانامه مصوب ۲۲/۸/۸۶ جامعه، اهداف به شرح زیر بیان شده است:
الف) سازماندهی روحانیت شیعه، رشد و اعتلاء آن
ب) تحکیم مبانی انقلاب اسلامی و دفاع همه جانبه از دستاوردهای آن و تقویت نظام جمهوری اسلامی
ج) حمایت همه جانبه از اندیشه فرهنگی سیاسی حضرت امام (ره) و اصل مترقی ولایت فقیه
د) گسترش فضایل اخلاقی در جامعه اسلامی
هـ) ارشاد اقشار مختلف مردم و گروه های فعال سیاسی، اجتماعی از طریق تبیین وظایف شرعی
و) نظارت بر عملکرد مسئولین نظام و نقد دلسوزانه آنان درجهت تحقق اصل «النصیحه لائمه المسلمین»
ز) ارتباط با روحانیت سایر مذاهب اسلامی و همکاری با کلیه مراکز اسلامی در جهت تحقق اهداف دینی
ح) تعامل مثبت و سازنده با ادیان الهی در جهت کاهش آلام جهانی و تحقق صلح
ط) تأسیس مؤسسات عام‌المنفعه
بهره دوم:
۲- سیاست‌های داخلی
جامعه روحانیت در حوزه سیاست‌های داخلی دیدگاه‌های و عملکردی مشخص دارد. در این قسمت مهم‌ترین نگرش‌های جامعه روحانیت پیرامون برخی از سیاست‌های داخلی مورد بررسی قرار می‌گیرد:
۱-۲- بخش سیاسی
خط مشی جامعه روحانیت مبارز در این زمینه بر اصول خدشه ناپذیر دفاع از انقلاب، اسلام، نظام جمهوری اسلامی، ولایت فقیه و مردم سالاری دینی و مانند آن استوار است که در جای جای مباحث پژوهش به نحو مقتضی بیان شده است، علاوه بر آن به برخی دیگر از سیاست‌ها به شرح زیر می‌پردازیم:
یک- روحانیت و تحزب
جامعه روحانیت مبارز خود را یک حزب سیاسی نمی‌داند. چون مقتضای حزب شدن، صرفاً تلاش برای کسب قدرت، گرایش خاص و تشکیلات حزبی و مانند آن است. با حزب شدن چه بسا به یک نظام بسته تبدیل شده و ویژگی مردمی بودن را از دست بدهد. با توجه به مشکلات و معایب احزاب به رغم ضرورت داشتن تشکیلات، جامعه روحانیت مبارز نمی‌خواهد با توجه به شأن و جایگاه روحانیت شیعه در کشور به یک حزب تبدیل شود. دبیر کل جامعه روحانیت مبارز آیت‌الله مهدی کنی در این باره می‌گوید:

روحانیت پدر مردم است و نباید به گروه خاصی منحصر گردد. روحانیت بازوی رهبری و زیرمجموعه فقاهت و ولایت است و حزبی و صنفی نیست و مادامی که در این حوزه باشد، نیازی به مجوز وزارت کشور ندارد (روزنامه سلام، ۱/۱۲/۱۳۷۴: ۱۴).
گفتنی است همه اعضای جامعه روحانیت درباره ثبت این تشکل یا عدم آن در وزارت کشور هم نظر نیستند. چنانکه برخی از اعضای جامعه با اعتقاد به ضرورت تشکیلات حزبی حدود یک هفته پس از پیروزی انقلاب اسلامی، حزب جمهوری اسلامی را تشکیل دادند، در حال حاضر نیز برخی موافق ثبت آن و کسب مجوز از وزارت کشورند. با توجه به عدم ثبت جامعه روحانیت، در حال حاضر این تشکل یک گروه بسیار ذی نفوذ در کشور محسوب می‌شود که بویژه در ایام انتخابات مانند قوی‌ترین احزاب سیاسی کارکرد سیاسی خود را نشان می‌دهد.
دو- نگرش به نظام حزبی مطلوب
جامعه روحانیت مبارز، فعالیت گروه‌ها و جریانات سیاسی را در صحنه سیاسی کشور طبق قانون اساسی حایز اهمیت می‌داند. اما در این عرصه توجه گروه ها و احزاب به سه معیار ثابت جامعه روحانیت که در حکم اهداف استراتژیک این تشکل به حساب می‌آید، لازم است:
۱- اسلامیت نظام
۲- اصل نظام و انقلاب
۳- ولایت فقیه
حساسیت در این معیارها سبب گردیده تا جامعه روحانیت از سوی برخی تشکل‌های غیرروحانی به ناحق متهم گردد. ازجمله سازمان مجاهدین انقلاب اسلامی ایران به دلیل اختلاف نظر شدید با جامعه روحانیت در این مورد، آن را در حکم دشمن استراتژیک خود در عرصه سیاست داخلی جمهوری اسلامی به حساب می‌آورد. «عصر ما» ارگان این سازمان کمتر از دو ماه مانده به انتخابات ریاست جمهوری دوره هفتم، با درج مقاله‌ای با عنوان «سرمایه‌داری سنتی،‌ چاه یا چاله» مدعی شد:
از نظر سیاست داخلی «سنتی ها» [جامعه روحانیت مبارز و تشکل‌های همسو با آن] انحصار طلب و مستبد، و مدرن‌ها، باز هستند. گرچه هیچ یک از این دو مشرب مطلوب ما نیست؛ ولی بر این باوریم که حداقل در سایه حکومت طیف مدرن تا حدودی امکان بیان آزاد آرا و عقاید، روشنگری، انتقاد و همچنین امید تغییر وضع موجود دارد، حال آن که در صورت حاکمیت استبداد چنین امکان و امیدی متصور نیست. الگوی حکومتی «سنتی‌ها» بیشتر با الگوی حکومت‌های عربستان و شیخ نشین‌ها (اقتصاد سرمایه داری، سیاست خارجی لیبرال و باز، فرهنگ بسته و متحجر و استبداد داخلی) تطابق دارد، حال آن که الگوی «مدرن‌ها» با الگوی ترکیه نزدیکی و همخوانی دارد. واضح است که الگوی دوم که در آن امکان حکومت مخالفان (حتی اسلام گرایان) ولو به طور موقت و صوری وجود دارد، به مراتب قابل قبول‌تر از الگوی عربستان است که در آن حتی حق حیات برای منتقدین و معترضین پذیرفته نیست( نشریه عصر ما، شماره۶، ۲۳/۱/۱۳۷۶).
از دیدگاه بعضی از اعضای جامعه روحانیت مبارز، نظام حزبی مطلوب در نظام حکومتی ولایت فقیه، بر خلاف نظام‌های حزبی متداول در کشورهای غربی، براساس انجام تکلیف شرعی و انتخاب افراد اصلح می‌باشد. به عنوان نمونه آیت‌الله موحدی کرمانی، عضو شورای مرکزی جامعه روحانیت تصریح می‌کند:
در اسلام انتخاب اصلح مطرح است، نه رقابت انتخاباتی به شیوه غربی، لذا این دعواها در قالب‌های مخصوص دمکراسی غربی است که از خدا و دین چیزی به مشامشان نرسیده است.
همچنین دبیر کل جامعه روحانیت اعتقاد خود را در ارتباط با مشارکت سیاسی این گونه اعلام می‌دارد:
تنها راه مشارکت سیاسی مردم، حضور در احزاب نیست. مردم با تماس با علما و بزرگان… در امور سیاسی مشارکت می‌کنند و انقلاب ما یک الگوی دیگری برای مشارکت دارد، همین که مردم در شبانه روز چند بار در مساجد برای عبادت حضور می‌یابند و با رهبران دینی خود ارتباط می‌گیرند و با آنها پیرامون مسایل سیاسی و اجتماعی رایزنی می‌کنند، غیر از علمای دینی با دیگر مؤمنین آگاه و معتقد [نیز] ارتباط دارند، این خود نوعی حضور سیاسی است. انقلاب از مساجد با هدایت علما و روحانیون شروع شد و استمرار آن هم به همین سبک و سیاق پیش رفت. این هم می‌تواند الگویی برای مشارکت سیاسی باشد؛ یعنی حضور در مساجد و ارتباط گرفتن مؤمنین با هم در امور مهم کشور، نوعی مشارکت سیاسی است.
سه- سیاست‌های انتخاباتی
جامعه روحانیت مبارز از ابتدای شکل‌گیری نظام مقدس جمهوری اسلامی تاکنون، علاوه بر مشارکت فعال در عرصه انتخابات، مردم را به شرکت در این اقدام جمعی و سرنوشت‌ساز تشویق نموده است. همچنین از طریق معرفی نامزدهای انتخاباتی و صدور بیانیه‌ها، حضور خود را در میدان رقابت انتخاباتی نشان داده است. این تشکل، در مواقع سرنوشت‌ساز انتخابات که برخی جایگاه‌های نظارتی نظیر شورای نگهبان و اعمال نظارت استصوابی از سوی آن توسط برخی گروه‌ها و تشکل‌های سیاسی داخل و خارج از نظام مورد هجوم تبلیغاتی قرار می‌گیرد، به شدت از شورای نگهبان دفاع می‌کند. این تشکل روحانی معتقد است که بدون اعمال نظارت دستگاه‌های صلاحیت بخش، انتخابات فاقد مشروعیت خواهد بود( سلیمی بنی؛ مظفری: ۱۴۱).
چهار - مجاری ارتباطی داخلی
جامعه روحانیت مبارز از جایگاه‌ها،‌ نهادها و مکان‌هایی به عنوان مجاری ارتباطی برای اعمال خواسته‌های خود مدد می‌جوید که برخی از مهم‌ترین آنها به قرار زیر هستند:
الف- تریبون‌های نماز جمعه، مساجد، ائمه جمعه و جماعات
پس از پیروزی انقلاب اسلامی، تریبون‌های نماز جمعه در شمار مراکز اطلاع رسانی مذهبی در آمدند و در طی سه دهه انقلاب، نقش به سزایی را در ارسال پیام‌های اساسی انقلاب و نظام جمهوری اسلامی به مردم ایفا کردند. امامان جمعه در هر هفته با ارائه تحلیل سیاسی از اوضاع داخلی و خارجی کشور نقش مهمی در آگاهی بخشی به مردم، دشمن‌شناسی و استمرار انقلاب‌اسلامی داشتند. در این میان نقش امامان جمعه تهران بسیار بارزتر است چرا که هم خطبه‌ها از رسانه سراسری پخش می‌شده و هم شخصیت‌های طراز اول جامعه روحانیت مبارز در آن به ایراد خطبه و اقامه نماز می‌پرداخته‌اند. همچنان که پیش از این نیز گذشت، جامعه روحانیت مبارز فعلاً در سایر استان‌ها و شهرستان‌های کشور شعبه‌ای ندارد، اما این تشکل روحانی دارای ارتباطات نزدیک و صمیمانه‌ای براساس همفکری و اشتراک مواضع با بیشتر امام جمعه‌های مراکز استان‌‌ها، شهرستان‌ها و شهرهای کشور است.
در حال حاضر با تصدی پست دبیری دبیرخانه ائمه جمعه و جماعات کشور از سوی حجه‌الاسلام والمسلمین سیدرضا تقوی، عضو شورای مرکزی این تشکل، کیفیت و سطح ارتباط با ائمه جمعه از سوی جامعه روحانیت در سطح بسیار مطلوبی قرار گرفته است. در شهرستان‌های استان تهران، امام جمعه هر شهرستان رابطه جامعه روحانیت با آن شهرستان می‌باشد و امامان جمعه شهرستان‌ها و استان‌های کشور در گذشته و حال با جامعه روحانیت همکاری نزدیکی داشته و دارند. به عنوان نمونه درجریان انتخابات ریاست جمهوری دوره هفتم، امام جمعه موقت ارومیه، در خطبه‌های نماز جمعه به نفع کاندیدای جامعه روحانیت این چنین گفت:
نظریه جامعه مدرسین حوزه علمیه قم و جامعه روحانیت مبارز، ترسیم کننده خط صحیح انقلاب اسلامی و خط امام (ره) است(کاویان، ۱۳۷۸: ۱۵۱).
علاوه بر این، مرکز رسیدگی به امور مساجد که مسئولیت تمشیت امور و سازماندهی مساجد و روحانیان تهران بزرگ را عهده‌دار است، از ابتدای تأسیس تاکنون از سوی آیت‌الله مهدوی کنی و حجه‌الاسلام معزی دو عضو شورای مرکزی این تشکل روحانی اداره می‌شود، نیز به عنوان یکی از مراکز ارتباطی جامعه روحانیت به حساب می‌آید.
ب- بیانیه‌ها، اطلاعیه‌ها و بولتن‌ها
جامعه روحانیت مبارز فاقد ارگان رسمی می‌باشد، اما یک بولتن خبری با طبقه‌بندی محرمانه در هر ماه منتشر می‌کند. این بولتن در تیراژ نسبتاً قابل توجهی برای مدیران ارشد نظام، اعضای شورای مرکزی جامعه روحانیت مبارز، تشکل‌های همسو با آن و برخی هواداران دست اول آنها به صورت مستقیم ارسال می‌گردد.
هدف دست‌اندرکاران از انتشار این خبرنامه،‌اطلاع رسانی صحیح و به موقع، افشای جریانات، روشنری درباره آنها، تبیین مواضع و دیدگاه‌های جامعه روحانیت و اعضای آن، پاسخ به سؤالات، شبهه‌ها و نیز برقراری ارتباط مستقیم با برخی همسویان و همفکران می‌باشد. بولتن داخلی جامعه روحانیت حاوی اخبار مختلف داخلی و خارجی است که به طور رایگان برای افراد مورد نظر در پایان هر ماه ارسال می گردد. علاوه بر این، جامعه روحانیت مبارز با صدور بیانیه و اطلاعیه‌های رسمی در مناسبت‌های مختلف، علاوه بر طرح مطالبات و خواسته‌ها، مواضع خود را نسبت به رخدادها و حوادث سیاسی و مذهبی روز اعلام می‌دارد. این بیانیه‌ها به دو دسته کلی تقسیم می‌شوند:
۱- یک دسته از این بیانیه‌ها برای یادآوری و گرامیداشت مناسبت‌هایی همانند سالگرد پیروزی انقلاب اسلامی، روز قدس، روز جمهوری اسلامی و … می‌باشد.
۲- دسته دوم بیانیه‌هایی هستند که به مناسبت‌های خاصی که پیش می‌آید، صادر می‌شوند و به طور اساسی و برجسته نقش ایفا می‌کنند. بیانیه‌های جامعه روحانیت در هنگام انتخابات از این قبیل است. مواضع و دیدگاه‌های جامعه روحانیت را باید از درون همین اعلامیه‌ها و بیانیه‌ها و استخراج کرد.
جامعه روحانیت برخلاف حزب جمهوری اسلامی، با وجود این که مؤسسان و گردانندگان آن مشترک بودند، فاقد کتاب مواضع و دیدگاه می‌باشد که همین امر یکی از نقایص تشکیلات جامعه روحانیت به حساب می‌آید(همان: ۱۵۱).
ج- صدا و سیما
صدای و سیمای جمهوری اسلامی به عنوان یک رسانه ملی در خدمت نظام جمهوری اسلامی می‌باشد. این رسانه ملی از جهت اطلاع رسانی و آگاهی بخشی موظف به ارائه خدمات به تمامی گروه‌ها و جریانات سیاسی قانونی است. بر این اساس صدا و سیما یکی از مجاری تبلیغات روحانیت همانند دیگر تشکل‌ها به منظور اعلام مواضع این تشکل روحانی است.
گفتی است که بهره‌مندی جامعه روحانیت و تشکل‌های همسو با آن، از صدا و سیما در جریان انتخابات ریاست جمهوری دوره هفتم حساسیت برخی را برانگیخت و این رسانه ملی را متهم به جانبداری از جریان منتسب به جامعه روحانیت کرد. به عنوان نمونه حجه‌الاسلام و المسلمین محمدی ری شهری دبیر کل «جمعیت دفاع از ارزشهای انقلاب اسلامی» که در مرداد ماه۱۳۷۵به طور رسمی نامزدی خود را در انتخابات ریاست جمهوری اعلام کرده بود، تبلیغات صدا و سیما در زمینه انتخابات ریاست جمهوری را نامتعادل دانست و تعهد کرد:
اگر روند عملکرد صدا و سیما ادامه یابد، مساله انصراف خود را از نامزدی در انتخابات ریاست جمهوری به صورت جدی بررسی خواهم کرد.
د- مجالس، مجامع و شوراهای سیاستگذاری و مشورتی
طی سه دهه انقلاب اسلامی تعدادی از اعضای شورای مرکزی جامعه روحانیت مبارز تشکل‌های همسو با آن، ریاست و عضویت مجلس خبرگان رهبری، مجمع تشخیص مصلحت نظام، شورای عالی امنیت ملی، شورای عالی انقلاب فرهنگی، قوای سه گانه مجریه، مقننه و قضائیه را عهده‌دار بودند و به طور طبیعی آنها با بهره گرفتن از نفوذ خود در این جایگاه‌ها، از آنها به عنوان مجاری ارتباطی جامعه روحانیت استفده می‌کردند. برای پرهیز از تکرار، این مطلب به طور تفصیلی در ادامه تحقیق به آنها اشاره خواهد شد.
۲- ۲- بخش اقتصادی

۳-۲-۲-۵- مواد مورد نیاز برای سنجش کمی میزان پروتئین و ژل SDS PAGE

رنگ کوماسی بلو G-250 و R-250
فسفریک اسید و استیک اسید گلاسیال (Merck)
اتانول و متانول مطلق (Merck)
آکریل آمید و بیس آکریل آمید (Merck)
TEMED(N,N,N,N’-tetramethylenediamine)
سدیم دو دسیل سولفات (SDS) (Merck)
آمونیوم پرسولفات (APS)
۲- مرکاپتواتانول
بروموفنول بلو
آلبومین سرم گاو (BSA)
بافر تریس و گلایسین (Merck)
۳-۲-۳- مواد مورد نیاز برای سنجش فعالیت آنزیمی لیپاز
سوبسترای پارانیتروفنیل پالمیتات (Sigma)
استونیتریل (Merck)
بافر تریس (Merck)
۳-۲-۴- نرم افزارها
نرم افزار Excel 2010(جهت رسم نمودارها)
نرم افزار Sigma Plot (جهت رسم طیف های فلورسانس)
۳-۳- روش­ها
۳-۳-۱- روش تهیه مایعات یونی
۳-۳-۱-۱- روش تهیه مایعات یونی با آنیون برمید
در این پژوهش جهت تهیه مایعات یونی از میزان مول برابر از آلکیل هالید و متیل ایمیدازولیوم استفاده شد. در این روش متیل ایمیدازولیوم قطره قطره در فواصل زمانی مساوی به آلکیل هالید که در حال بهم خوردن شدید بود اضافه شد و محلول نهایی در حال بهم خوردن شدید به مدت ۲۴ ساعت در دمای °C 50 رفلاکس شد (شکل۳-۱). در مرحله بعد محلول بدست آمده با دی اتیل اتر شستشو داده شد تا مواد آلی واکنشگر باقیمانده حذف شود. مرحله شستشو ۱۰ تا ۱۵ بار انجام شد. پس از هر بار افزودن دی اتیل اتر به مایع یونی و بهم زدن شدید آن، محلول در حال سکون قرار داده شد تا دو فاز مایع یونی و دی اتیل اتر از هم جدا شوند. سپس مایع یونی شسته شده به مدت ۲۴ ساعت در آون°C 50 گذاشته شد تا دی اتیل اتر آن کاملا تبخیر شود.
شکل ۳-۱- سنتز مایعات یونی با آنیون برمید
۳-۳-۱-۲- روش تهیه مایعات یونی با آنیون هگزافلوروفسفات
در این مرحله میزان مول مساوی از نمک آمونیوم هگزافلوروفسفات در مقداری آب حل شد و سپس محلول نمک آمونیوم هگزافلوروفسفات به کمک بورت قطره قطره به محلول آبی مایع یونی دارای آنیون برومید در حال بهم خوردن شدید اضافه گردید. سپس به مدت ۲۴ ساعت در دمای اتاق محلول روی استیرر بهم خورد تا واکنش جایگزینی آنیون به خوبی انجام شود. در مرحله بعد شستشوی مایع یونی جدید با آب جهت جداسازی آنیون برومید انجام شد و تست برم دار بودن به کمک نیترات نقره نبود یون برمید را در مایع یونی PF₆^- دار تایید کرد. سپس مایع یونی PF₆^- دار بدست آمده به مدت ۲۴ ساعت برای حذف آب موجود در محیط در آون خلاء در دمای °C 70 قرار داده شد. مایع یونی ساخته شده در ظرف درب دار نگهداری شد.
۳-۳-۲- روش کشت باکتری و بیان القایی پروتئین نو ترکیب
۳-۳-۲-۱- محیط کشت باکتری E. coli
در این پژوهش از محیط کشت Luria Bertani (LB) برای رشد سویه­های اشرشیا­کلی به صورت مایع و جامد (حاوی آگار) استفاده گردید. همچنین در محیط کشت سوش­های حامل ساختار پلاسمید از آنتی­بیوتیک آمپی­سیلین با غلظت نهایی µg/ml 100 استفاده شد. جدول ۳-۱ نشان دهنده ترکیبات محیط کشت Luria Bertani است. شایان ذکر است که آنتی بیوتیک پس از استریل شدن محیط کشت توسط اتوکلاو و رسیدن دمای محیط کشت به حدود C° ۵۰ اضافه می­گردد.
جدول ۳-۱- محیط کشت Luria Bertani

۳-۳-۲-۲- انتقال DNA خارجی به باکتری E.coli
۳-۳-۲-۲-۱- تهیه سلول های مستعد به روش شیمیایی:
به منظور تهیه سلول­های مستعد برای عمل ترانسفورماسیون (انتقال پلاسمید به داخل سلول)، ابتدا یک کشت خطی از سلول­های ذخیره شده مورد نظر در ازت مایع بر روی پلیت LB تهیه و یک شب در گرمخانه Cº ۳۷ قرار داده می­ شود. سپس یک کلنی از روی پلیت برداشته و در شرایط استریل به ۲۵ میلی لیتر محیط کشت مایع LB افزوده و به مدت ۴ الی ۶ ساعت در دمای cº۳۷ با حرکت دورانی rpm180رشد داده می­ شود تا تراکم سلول­ها در محیط کشت به جذبی ما بین ۴/۰ تا ۶/۰ در طول موج ۶۰۰ نانومتر برسد. سلول­ها را در دمای ºC 4 به مدت ۱۰ دقیقه در g4000 سانتریفوژ کرده و آن­ها را در۵/۲ میلی­لیتر محیط خاص مناسب برای تهیه ی این نوع سلول­ها به نام محیط TSB که طبق جدول۳-۲ تهیه گردید، به صورت معلق در می­آوریم. لازم به ذکر است که در این حالت غلظت سلولی به میزان ۱۰ برابر افزایش داده می­ شود. سپس سلول­های معلق شده را به مدت ۱۰ الی ۶۰ دقیقه (بسته به نوع سلول E.coli مورد استفاده) برروی یخ قرار می­دهیم. محصول سلولی حاصل را در مقادیر ۲۰۰-۱۰۰ میکرولیتری در لوله­های اپندروف استریل تقسیم کرده و بلافاصله در ازت مایع قرار می­دهیم. این سلول­ها را می­توان در فریزر cº۸۰- نگهداری کرد و به عنوان سلول مستعد به مدت حداقل شش الی دوازده ماه مورد استفاده قرار داد. لازم به ذکر است که از هر لوله تنها یک بار می­توان به عنوان سلول مستعد استفاده کرد.
۳-۳-۲-۲-۲- انتقال پلاسمید به سلول مستعد :

به گرد یار صبا هم نمی رسد اهلی

چو نامه روی سفید و درون سیه تا چند؟
کسی به هرزه کند عمر خود تبه تا چند؟
وگرنه دیدن رخسار مهر و مه تا چند ؟
هلاک یک نظر و مست یک نگه تا چند؟
که یوسف دل مسکین اسیر چه تا چند ؟
ز شوقش این همه فریاد و آه و وه تا چند؟
تو را دو دیده ز امید او به ره تا چند؟

وزن:مفاعلن فعلاتن مفاعلن فعلن / بحر مجتث مثمن اصلم
موضوع کلی: گرفتار شدن عاشق در دام عشق ونبود ن راه نجات
غزل مردّف با ردیف اسمی.
۱-سفید موی کنایه از سالمند وپیر./ سیه نامه کنایه از گناهکار./مصراع دوم تشبیه، /
۳-سوختن چون شمع، تشبیه./ کنج غم، تشبیه بلیغ اضافی./ مصراع دوم استفهام انکاری./
۴-دیدار، چهره وصورت./ رخسار مهر ومهف تشخیص است./
۵-طریقت، کنایه از راه عرفان وخداشناسی./ تلمیح به داستان یوسف وبرادران رجوع کنید به غزل ۳۰۰/ اشاره دارد به آیه:« «وَجَاءُوا أَبَاهُمْ عِشَاءً یَبْکُونَ قَالُوا یَا أَبَانَا إِنَّا ذَهَبْنَا نَسْتَبِقُ وَتَرَکْنَا یُوسُفَ عِنْدَ مَتَاعِنَا فَأَکَلَهُ الذِّئْبُ وَمَا أَنْتَ بِمُؤْمِنٍ لَنَا وَلَوْ کُنَّا صَادِقِینَ » (یوسف/۱۷-۱۶)
و شامگاهان گریان نزد پدر خود [باز] آمدندگفتند اى پدرما رفتیم مسابقه دهیم و یوسف را پیش کالاى خود نهادیم آنگاه گرگ او را خورد ولى تو ما را هر چند راستگو باشیم باور نمى‏دارى./
۶-صبا، باد خنک صبحگاهی./ به گرد کسی یا چیزی نرسیدن، کنایه از با شتاب رفتن./ دیده به راه بودن، کنایه از منتظر بودن./
غزل ۴۲۶

شادم که وجودم همه سیلاب عدم برد
هر کو ستمی برد هم اندک فرجی یافت
تا چند جفا کز ستمت مرغ حرم هم
پنهان ز حسودان قدحی گرم کن ای شیخ
اهلی ز خیال دهنت هیچ عجب نیست

کز کوی تو بنیاد بلا خانه ی غم برد
مسکین دل من بود که تا بود ستم برد
فریاد ز بیداد تو بر مرغ حرم برد
کز دست لئیمان نتوان نام کرم برد
گر غنچه صفت سر به گریبان عدم برد

وزن: مفعول مفاعیل مفاعیل فعولن / بحر مضارع مثمن اخرب مکفوف محذوف
موضوع کلی: سختی ها ومشکلات راه عشق وتحمل کردن آن ها برای نیل به وصال

غزل مردّف با ردیف فعلی.
۱-سیلاب عدم، تشبیه بلیغ اضافی./ بنیاد بلا، استعاره ی کنایی./ شاد وغم، و وجود وعدم، تضاد./تکرار قافیه ی عدم./
۲-فرج گشایش در کار، / دل مسکین، تشخیص./تکرار ستم، صنعت تصدیر./
۳-تکرار مرغ حرم./
۴-گرم کردن، کنایه از تندروی کردن، خشمگین شدن، به شوق آوردن./ لئیمان، افراد پست./
۵-تشبیه دهان به غنچه./ سر به گریبان عدم فرو بردن، کنایه از مردن./
غزل ۴۲۷

فصل پنجم
تصریح و برآورد مدل رشد
مقدمه
در فصلهای گذشته ادبیات موضوع مربوط به دولت و رشد اقتصادی بررسی شد. همچنان که ملاحظه میشود، مسائل مربوط به نااطمینانی و رشد اقتصادی از مبانی نظری قوی برخوردار میباشد. در این فصل برای بررسی تجربی اثر نااطمینانی سیاستهای اقتصادی دولت بر رشد اقتصادی به تصریح مدل رشد بر مبنای مدلهای تعمیم یافتۀ نئوکلاسیک^[۴۱] پرداخته خواهد شد. و شاخصی که نشان دهندۀ نااطمینانی سیاستهای اقتصادی دولت میباشد به این مدلها اضافه خواهد شد.

مزیت مدلهای رشد نئوکلاسیک در انعطافپذیری آنها جهت وارد کردن متغیرهای مختلف اقتصادی، سیاسی و ساختاری در آنهاست. لذا در تصریح مدل رشد اقتصادی از تفسیر بسط یافتهای از مدل رشد نئوکلاسیک که در آن پیام اساسی مدل های رشد درونزا (یعنی تفسیر درونزای پیشرفت فنی) و شرایط محیطی لحاظ میگردد.
در ادامه این فصل، با هدف آزمون تجربی فرضیات مطرح شده در فصل اول در قالب معادلۀ رشد اقتصادی با بهره گرفتن از تکنیکهای همجمعی و تصحیح خطا آورده میشود.
۵-۱ تصریح مدل رشد اقتصادی
برای استخراج معادلۀ رگرسیونی رشد از یک تابع تولید از نوع کاپ داگلاس استفاده میشود:
(۵-۱-۱)
- تولید واقعی  - نیرویکار  - موجودی سرمایه فیزیکی و انسانی
- شاخص کلی تکنولوژی وکارایی در اقتصاد (شامل وضعیت محیط نهادی و اقتصاد کلان)
- تکنولوژی افزایش دهندۀ سرمایه فیزیکی، انسانی و نیرویکار
باتعریف A به صورت این رابطه : (۵-۱-۲)
معادله (۵-۱-۱) را میتوان به این شکل نوشت: (۵-۱-۳)
Aسطح کلی تکنولوژی و کارایی را نشان میدهد.
فرض میشود که انباشت و رشد نیرویکار و تکنولوژی مطابق توابع زیر باشد:
(۵-۱-۴)
n- نرخ برونزای رشد نیرویکار
t- شاخص زمان
g- نرخ بروزای پیشرفت فنی
X- برداری از متغیرهای سیاستی و سایر عوامل موثر بر سطح تکنولوژی و کارایی در اقتصاد
- برداری از ضرایب مربوط به این متغیرهای سیاستی و سایر عوامل موثر
اگر کسری از درآمد را که برای سرمایهگذاری فیزیکی و انسانی اختصاص مییابد، با  نشان دهیم، در این صورت سرمایه انسانی و فیزیکی (با فرض اینکه هر دو نوع موجودی سرمایه، برای سادگی و سهولت، با نرخ یکسان  مستهلک شوند) بر طبق توابع زیر خواهد بود:
(۵-۱-۵)
با بیان موجودی سرمایه فیزیکی و انسانی، برحسب مقادیر سرانه واحد نیرویکار موثر، یعنی:
(۵-۱-۶)
تابع تولید و توابع انباشت سرمایه انسانی و فیزیکی، بر حسب مقادیر سرانه واحد نیروی کار موثر بازنویسی میگردند: (۵-۱-۷)
در وضعیت پایدار، سطح سرمایه فیزیکی و انسانی به ازای واحد نیرویکار موثر، ثابت میباشد. لذا توابع انباشت سرمایۀ فیزیکی و انسانی را برابر صفر قرار داده و حل میکنیم با حل این توابع مقادیر تعادلی سرمایه سرانه فیزیکی و انسانی حاصل میشود.
(۵-۱- ۸)
با قرار دادن معادلات فوق در معادله (۵-۱-۷) و گرفتن لگاریتم طبیعی از محصول سرانه نیرویکار موثر در وضعیت پایدار نتیجۀ زیر به دست میآید.
(۵-۱-۹)
با گرفتن لگاریتم طبیعی از   استفاده از معادله (۵-۱-۴) به جایA ، یک نسخۀ تجربی از معادله (۵-۱-۹) به شرح زیر به دست میآید.
(۵-۱-۱۰)

با جایگذاری این معادله در (۵-۱-۹) خواهیم داشت:
(۵-۱-۱۱)
با بهره گرفتن از معادله (۵-۱-۱۱) میتوان یک معادلۀ رگرسیونی رشد برای هر اقتصادی با لحاظ کردن شرایط آن اقتصاد استخراج کرد. به فرض ثابت بودن  در بلندمدت اگر از معادلۀ (۵-۱-۱۱) نسبت به زمان مشتق بگیریم یک معادلۀ رشد به این صورت خواهیم داشت:
(۵-۱-۱۲)
- رشد تولید واقعی سرانه
-رشد نسبت سرمایهگذاری فیزیکی به تولید
-رشد نسبت سرمایهگذاری در نیروی انسانی به تولید
رشد نسبت سرمایهگذاری به تولید را میتوان متناسب با نسبت سرمایهگذاری خصوصی به تولید و نسبت سرمایهگذاری دولتی به تولید نوشت. (۵-۱-۱۳)
رشد نسبت سرمایهگذاری در نیروی انسانی به تولید متغیری است که با متوسط سالهای تحصیل نیرویکار جامعه متناسب است. میتوان گفت هر چه تعداد سالهای تحصیل نیروی شاغل جامعه افزایش یابد به تبع آن رشد نسبت سرمایهگذاری در نیروی انسانی به تولید نیز افزایش مییابد.
g - نرخ برونزای پیشرفت فنی متغیری است که متناسب با رشد درآمدهای نفتی تغییر میکند به طوری که افزایش در رشد درآمدهای نفتی افزایش در نرخ برونزای پیشرفت فنی را به دنبال دارد.
X - از مجموعه متغیرهای موجود در بردار x شاخص نااطمینانی سیاستهای دولت را در معادلۀ رشد لحاظ میکنیم.
معادلۀ تجربی مورد نظر در این تحقیق با توجه به زمینه های تحقیق و شرایط محیطی اقتصادی و نقش و حضور دولت در اقتصاد ایران به صورت زیر در نظر میگیریم.