شکل ۱-۱: نحوه انتقال انرژی زلزله به سازه [۲۲]
حال با توجه به این که زلزله­ها همواره در هنگام وقوع، به دنبال نقاط ضعف ساختمان هستند و اثر آنها بر روی این قسمت ­ها می ­تواند مشکل ساز شود، باید این نقاط ضعیف که معمولاً در اثر تغییرات سریع در سختی، مقاومت و یا شکل­پذیری به وجود می­آیند به طور کامل شناسایی شوند. آنچه که در این پایان نامه به بررسی اثر آن پرداخته شده است تغییرات سریع در سختی یک طبقه است. مطابق تعریف ویرایش چهارم آیین­ نامه ۲۸۰۰ منظور از سختی طبقه جمع سختی جانبی اعضای قائم باربر جانبی است. برای محاسبه این سختی­ها می­توان تغییر مکان جانبی واحدی را در سقف طبقه مورد نظر وارد کرد در حالتی که کلیه طبقات زیرین بدون حرکت باقی بمانند. اگر پس از جابجایی پی به اندازه Δ درستون­های یک طبقه، سختی طبقات دیگر آن قدر زیاد باشد که ستون­ها نتوانند سقف­های بالا و پایین را با خود همراه سازند، آنگاه در ابتدا و انتهای محل اتصال ستون­ها به طبقه یا طبقه ­های سخت در اثر جابجایی­های رفت و برگشتی ناشی از زلزله، مفصل پلاستیک ایجاد شده و به علت ایجاد لنگرهای خمشی بزرگ در این مفاصل، طبقه یا دچار تغییر شکل ماندگار و یا دچار ریزش می­ شود که در بعضی مواقع ریزش طبقه منجر به پیچش سازه و ریزش کامل سازه نیز می­ شود.

شکل ۱-۲: ایجاد تغییر مکان جانبی ماندگار ۶ درجه­ای در اثر پدیده نرم.[۶]
شکل ۱-۳: نمونه ­ای از خرابی ناشی از پدیده طبقه نرم در ژاپن. [۴]
شناخت و درک رفتار سازه­های مختلف تحت اثر بارگذاری­های مختلف به منظور کاهش خطر آسیب­پذیری ساختمان­ها در مقابل نیروی زلزله، اخیراً مورد توجه بسیاری از محققان و پژوهشگران قرار گرفته است. در این میان بررسی رفتار سازه ­هایی که دارای طبقات با سختی­های متفاوت بوده، کمتر مورد توجه واقع شده است. ملاحظات و نگرش خوش بینانه معماری اغلب منجر به ساختن ساختمان­هایی می­ شود که در آنها طبقه همکف و یا سایر طبقه­ها، به لحاظ سختی، تفاوت فراوانی با سایر طبقه ­های سازه داشته و سازه را در زمان وقوع زلزله در برابر پدیده طبقه نرم، آسیب­پذیر می­ کند. منظور از طبقه نرم، کاهش قابل ملاحظه سختی در یک طبقه نسبت به سایر طبقات است. کاهش سختی در سازه­ها یکی از اساسی­ترین مسائل نامنظمی در ارتفاع سازه است که رایج­ترین نوع آن در ساختمان­های موجود، وجود طبقه همکف باز به جهت تامین ورودی ساختمان و پارکینگ، تعبیه پنجره­های بزرگ، درب­های اصلی فضاهای تجاری و یا تفاوت ارتفاع در این طبقه به علت کاربری تجاری می­باشد که سبب می­ شود این طبقه در مقایسه با سایر طبقات فاقد یکنواحتی، نظم و تکرار دیوارها باشد. قرارگیری طبقه نرم در طبقه همکف بحرانی­ترین حالت را ایجاد می­ کند زیرا میزان برش پایه در این طبقه بیشتر از سایر طبقات است. ساختمان­های دارای طبقه همکف باز از عملکرد ضعیفی در هنگام و بعد از وقوع زلزله­ها برخوردار هستند و توجه به تأثیر آن بر رفتار سازه، توسط آیین­ نامه­ های مختلف به مهندسین تأکید شده است. این پیکره­بندی گرچه به لحاظ توزیع و استفاده فضاهای طبقه مناسب می­باشد، ولی از دیدگاه لرزه­ای، آسیب­پذیری ساختمان را در برابر پدیده­ طبقه نرم، بسیار بالا می­برد. طبقه نرم سبب ایجاد خرابی در بیش از دو-سوم از ۴۶۰۰۰ ساختمانی است که در زلزله نورتریج^[۱] تخریب شدند و اثرات زیان­بار آن بارها در زلزله­های مختلف نظیر ژاپن ۱۹۹۵، ترکیه۱۹۹۹ ، تایوان۱۹۹۹ ، هندوستان ۲۰۰۱ و الجزایر ۲۰۰۳ دیده شده است.
شکل ۱-۴: شکست طبقه نرم به علت حذف میانقاب­ها؛ طبقه نرم می ­تواند در طبقه همکف یا در طبقات میانی باشد. [۲۲]
۱-۲- اهمیت موضوع
در حال حاضر در کلان شهرها، تقریباً تمامی ساختمان­ها به علت ضوابط شهرداری برای تامین پارکینگ، بگونه­ای ساخته می­شوند که طبقه­ی همکف و یا حتی طبقه­ی منهای یک، فاقد هر گونه میان­قاب بوده که این امر احتمال ایجاد طبقه نرم در سازه را بالا می­برد. هم­چنین در بعضی موارد با سازه ­هایی روبرو هستیم که طبقه همکف آنها به علت ایجاد فضای تجاری، علاوه بر حذف میان­قاب­ها (البته در بعضی موارد)، دارای ارتفاع بیشتر نیز نسبت به سایر طبقات می­باشد. بنابراین باز هم احتمال ایجاد طبقه نرم در سازه وجود دارد. از طرف دیگر، امروزه، قرار دادن یک طبقه به عنوان سالن اجتماعات در بعضی از ساختمان­های اداری در طبقات میانی سازه، امری بسیار رایج است. به هر حال اجتناب از ملاحظات معماری غیر ممکن است، بنابراین در اکثر سازه­ها به احتمال زیاد با پدیده طبقه نرم روبرو خواهیم بود. لذا حفظ ایمنی جانی ساکنان ساختمان و تجهیزات درون آن (مثل بیمارستان­ها) امری ضروری است.
در این پایان نامه تلاش شده است که در ابتدا کلیه جوانب تئوریک طبقه نرم به طور کامل بررسی گردد. سپس در بخش مدلسازی با جابجایی طبقه نرم (ایجاد شده به علل مختلف) در طبقات سازه­های میان­مرتبه، مقادیر دریفت، جابجایی، نیروی برشی و لنگر خمشی تحمیل شده توسط زلزله مورد بررسی قرار می­گیرد.
۱-۳- تعریف طبقه نرم
مطابق ویرایش چهارم آیین نامه ۲۸۰۰، طبقه نرم طبقه­ای است که سختی جانبی آن بین ۷۰-۶۰ درصد سختی جانبی طبقه روی خود یا بین ۸۰-۷۰ درصد متوسط سختی ۳ طبقه روی خود باشد. همچنین مطابق همین ویرایش طبقه خیلی نرم^[۲] طبقه­ای است که سختی جانبی آن کمتر از ۶۰ درصد سختی جانبی طبقه روی خود یا کمتر از ۸۰ درصد متوسط سختی ۳ طبقه روی خود باشد.
طبقه نرم زمانی ایجاد می­ شود که یک طبقه سختی کمتری نسبت به سایر طبقات داشته باشد که این امر موجب نامنظمی در ارتفاع می­گردد.[۱]
۱-۴- سابقه طبقه نرم در آیین­ نامه­ های مختلف
قبل از دهه­ ۱۹۶۰ در کشورهای توسعه یافته مانند آمریکا و ژاپن و اواخر دهه­ ۱۹۷۰ در بسیاری از کشورهای جهان مانند چین و ترکیه، سازه­ها بدون جزئیات و تقویت کننده­ های کافی در مقابل زلزله طراحی می­شدند. از آنجایی که زلزله خطری قریب الوقوع است، مطالعه و تحقیق آغاز شد و آیین­ نامه­ هایی برای مقاوم سازی و بازسازی لرزه­ای سازه­ها مانند ASCE-SEI 41 و دستورالعمل­های انجمن مهندسی زلزله نیوزلند^[۳] در سراسر جهان منتشر شد. این آیین­ نامه­ ها نیازمند به روز شدن بودند، بنابراین در سال­های اخیر محققان علم مهندسی زلزله پس از هر زلزله­ی ویرانگر در نقاط مختلف جهان به بررسی نقاط ضعف سازه­ها پرداخته­اند، تا مشکلات را برطرف نموده و خسارات مالی و جانی وارد به جامعه را کاهش دهند. در زیر به بررسی چند مورد از این پژوهش­ها می­پردازیم.
ایران: موسسه استاندارد و تحقیقات صنعتی ایران تنها سازمانی است که بر طبق قانون می ­تواند استاندارد رسمی فرآورده ­ها را تعیین و تدوین و اجرای آنها را با کسب موافقت شورای عالی استاندارد اجباری اعلام کند. برای هماهنگی استانداردهای ایران و استانداردهای جهانی، همان گونه که در قسمت پیشگفتارهای این استانداردها آورده شده، از آیین­ نامه معتبر کشورهای جهان مانند UBC و IBC استفاده شده است. بنابراین تکامل آیین­ نامه ایران پس از آیین­ نامه­ های معتبر جهان صورت گرفته است. اولین استاندارد طراحی ساختمان ایران پس از زلزله مخرب بویئن زهرا (۱۳۴۱) با نام ” آیین نامه موقت حفاظت ساختمان ها در برابر زلزله” در سال ۱۳۴۳ منتشر گردید. به دنبال آن، کمیته آیین‌نامه دفتر مطالعات و معیارهای ساختمانی تشکیل و جزوه‌ای را تحت عنوان «آیین‌نامه ایمنی‌ساختمان­ها در برابر زلزله» در شهریور ۱۳۴۶ منتشر کرد. این آیین نامه دو فصل داشت: فصل اول ساختمان­های با مصالح بنایی و فصل دوم محاسبه ساختمان­ها در برابرنیروی زلزله. آیین‌نامه مذکور در قالب نشریات سازمان برنامه و بودجه وقت (دستورالعملهای لازم‌الاجرا) در سال ۱۳۴۸ انتشار یافت. بعد از مدتی فصل دوم این آیین‌نامه که مربوط به بارهای ناشی از زلزله بود به استاندارد ملی ایران شماره ۵۱۹  «حداقل بار وارده بر ساختمان­ها» انتقال یافت و این آیین‌نامه ملاک محاسبه ساختمان­ها در برابر زلزله قرارگرفت. در فصل هشتم این استاندارد نیروهای حاصل از اثر زلزله بررسی شده که در آن هیچ اشاره­ای به طبقه نرم نشده بود. در بهمن ۱۳۶۶، ویرایش اول آیین­ نامه ۲۸۰۰ چاپ و در آن اعلام گردید که از آن پس فصل هشتم استاندارد ۵۱۹ فاقد اعتبار است. در این آیین­ نامه نیز طبقه­ی نرم جایگاهی نداشت اما در بند۱-۶-۲-۲ آورده شده که صلبیت جانبی در هر طبقه اولاً نسبت به صلبیت جانبی طبقه زیر خود بیش از ۳۰ درصد تقلیل نیابد و ثانیاً نسبت به صلبیت جانبی در سه طبقه زیرین خود بیش از ۵۰ درصد کاهش پیدا نکند. این بند نوعی کنترل برای جلوگیری از ایجاد طبقه نرم است اما همان طور که گفته شد نامی از طبقه نرم نیست. در ویرایش دوم آیین­ نامه ۲۸۰۰ که هفدهم آذر ۱۳۷۵ به چاپ رسید نیز، توجهی به پدیده نرم نشده بود.
پس از فاجعه زلزله ۱۳۸۲ بم که منجر به فوت ۵۰۰۰۰ نفر و مجروح شدن ۳۰۰۰۰ نفر و خرابی ۹۰ درصد ساختمان­های شهر شد، محققان علم مهندسی زلزله به فکر رفع خلاءهای آیین­ نامه طراحی لرزه­ای ایران افتادند. خرابی ۳ طبقه از ۵ طبقه ساختمان کیمیا، با اسکلت فلزی نمونه ­ای از خرابی ساختمان­ها در اثر پدیده طبقه نرم و پیچش ناشی از آن، در شهر بم بود. این ساختمان در جهت شمالی- جنوبی دچار تغییر شکل زیادی شده بود که در نتیجه این تغییر شکل، بادبندها در محل اتصال دچار گسیختگی شده و تغییر­شکل کلی ستون رخ داده بود. [۲]
شکل ۱-۵: زلزله ۱۳۸۲ بم: مدفون شدن ۳ طبقه از ساختمان در اثر پدیده طبقه نرم.[۲]
در چاپ سوم آیین­ نامه ۲۸۰۰، که در تاریخ بیست و ششم تیرماه ۱۳۸۴ انتشار یافته در ابتدای آیین­ نامه در بخش تعاریف ابتدا طبقه نرم این گونه تعریف شد؛ طبقه نرم طبقه­ای است که سختی جانبی آن کمتر از ۷۰ درصد سختی جانبی طبقه روی خود یا کمتر از ۸۰ درصد متوسط سختی ۳ طبقه روی خود باشد. و در قسمت ۱۱-۱-۲ بند (ب) از پدیده طبقه نرم به عنوان عامل بی­نظمی در ارتفاع یاد شد. مطابق ویرایش چهارم آیین­ نامه ۲۸۰۰ که در تیر ماه ۱۳۹۱ منتشر شد، طبقه نرم طبقه­ای است که سختی جانبی آن بین ۷۰-۶۰ درصد سختی جانبی طبقه روی خود یا بین ۸۰-۷۰ درصد متوسط سختی ۳ طبقه روی خود باشد. در همین ویرایش در قسمت تعاریف طبقه خیلی نرم نیز این گونه تعریف شد؛ طبقه خیلی نرم، طبقه­ای است که سختی جانبی آن کمتر از ۶۰ درصد سختی جانبی طبقه روی خود یا کمتر از ۷۰ درصد متوسط سختی ۳ طبقه روی خود باشد. طبقه خیلی نرم اصطلاح و تعریف جدیدی است که در این ویرایش آورده شده و این­گونه آیین­ نامه ایران در مورد طبقه نرم تکامل یافت.
شکل ۱-۶: زلزله ۱۳۸۲ بم؛ ایجاد تغییر شکل ماندگار به علت طبقه نرم.[۲]
آمریکا: در زلزله ۱۹۹۴ نورتریج^[۴] ساختمان­های دارای طبقه نرم بیشتر از سایر ساختمان­ها دچار خرابی و آسیب شدند که حدود دو-سوم از ۴۶۰۰۰ ساختمان تخریب شده را تشکیل می­دادند. براساس آمار اعلام شده ۶۰ نفر در اثر ریزش این ساختمان­ها فوت و صدها نفر زخمی شدند. ساخت این ساختمان­ها در دهه ۱۹۶۰ و ۱۹۷۰ در آمریکا بسیار رایج بودند. پس از این زلزله، در سال ۱۹۷۹یک بازنگری در آیین­ نامه برای تقویت ساختمان­های دارای طبقه نرم رخ داد و آیین­ نامه ایمنی  و سلامت کد ۱۹۱۶۰^[۵] نوشته شد. با تجربه بدست آمده از این زلزله و تدوین آیین­ نامه جدید، در زلزله ۲۰۰۳ سانفرانسیسکو تنها ۲ نفر در اثر پدیده طبقه نرم فوت کردند. [۳]
شکل۱-۷: زلزله ۱۹۹۴ نورتریج؛ خرابی ساختمان در اثر پدیده طبقه نرم [۳]
ژاپن: در کشور ژاپن پس از زلزله ۱۹۲۳ کانتو^[۶]، دولت به فکر تدوین یک دستورالعمل برای طراحی ساختمان افتاد که در همین راستا در ماه می سال ۱۹۵۰ اولین قانون استاندارد ساختمان انتشار یافت. هدف از این دستورالعمل حفاظت از جان و مال و سلامت جامعه با ارائه حداقل استانداردهای مربوط به اسکلت ساختمان، تجهیزات، سایت و نحوه بهره ­برداری از ساختمان بود که در آن هیچ نامی از پدیده طبقه نرم وجود نداشت. اما از آنجایی که دولت نیازمند ضوابطی دقیق برای کنترل ساختمان­های در حال ساخت از نظر اسکلت ساختمان، تجهیزات، سایت و نحوه بهره ­برداری بود، بنابراین آیین­ نامه طراحی ساختمان تدوین گشت. این آیین­ نامه شامل یک ضریب لرزه­ای و یک روش طراحی دو مرحله­ ای بود. پس از زلزله مخرب میاگی-کن اکی^[۷] در سال ۱۹۷۸ محققان متوجه نواقص آیین­ نامه شدند و سرانجام در سال ۱۹۸۱در آیین­ نامه طراحی ساختمان تجدید نظر شد [۴]. پس از زلزله ۱۹۹۵ کوبه و انجام تحقیقات فراوان بر روی سازه­ها، الگوهای خرابی سازه­ها طی این زلزله مشخص شد. توجه به الگوهای خرابی در این زلزله برای محققان ژاپن بسیار حائز اهمیت بود زیرا تقریباً اکثر ساختمان­ها با پیروی از آیین­ نامه طراحی لرزه­ای سال ۱۹۸۱ طراحی شده بودند و آنها به دنبال رفع نواقص آیین­ نامه بودند. در میان این الگوها، خرابی طبقه اول و طبقه میانی در ساختمان­هایی که قبل از سال ۱۹۸۱ ساخته شده بودند، مشهود بود. اصلی­ترین علت شکست در این سازه­ها وجود طبقه نرم، گزارش شده است. در این زلزله در سازه­های دارای طبقه همکف باز، که اصطلاحاً در آیین­ نامه ژاپن به آنها سازه روی پیلوت^[۸] گفته می­ شود، احتمال انهدام طبقه همکف ۴ برابر بیشتر از سازه­های بدون پیلوت برآورد شد. اکثر ساختمان­هایی که در این زلزله فروریزش کردند، بین سال­های ۱۹۵۰ تا ۱۹۸۰ ساخته شده بودند و تنها ۵ درصد ساختمان­های ساخته شده پس از سال ۱۹۸۱ دچار خرابی شدند. [۵]
شکل ۱-۸: شکست طبقه پنجم از ساختمان ۸ طبقه [۵] شکل ۱-۹: کوبه ۱۹۹۵ [۵]
شکل ۱-۱۰: سطح آسیب وارده به سازه­های با طبقه همکف باز در زلزله ۱۹۹۵ کوبه [۵]
ترکیه: زلزله ۱۹۳۹ ارزینکن^[۹] یک نقطه عطف برای تصویب مفهوم طراحی و ساخت و ساز مقاوم در برابر زلزله بود. در این زلزله ۱۳۰۰۰۰ نفر جان باختند و حدود ۱۴۰۰۰۰ خانه تخریب شد. پس از این زلزله، اولین مجموعه از مقررات قانونی صریح و روشن برای طراحی مقاوم در برابر زلزله در سال ۱۹۴۰ توسط وزارت کار ترکیه انتشار یافت. در این دستورالعمل به طبقه نرم توجهی نشده بود. به دنبال آن نسخه دیگری از آیین­ نامه در سال ۱۹۴۲ به همراه نقشه مناطق لرزه­خیز ترکیه انتشار یافت. پس از زلزله­های متعدد در کشور ترکیه آیین­ نامه در سال­های ۱۹۵۳، ۱۹۶۸،۱۹۶۲،۱۹۷۵، ۱۹۹۷و ۱۹۹۸ ویرایش و تجدید نظر شد [۶].
آیین­ نامه ۱۹۹۸ توصیه می­ کند از ایجاد نامنظمی در ارتفاع سازه مانند طبقه نرم و ضعیف خودداری شود. طبق این آیین­ نامه، طبقه نرم هنگامی در سازه ایجاد می­ شود که ضریب نامنظمی در سختی (که برابر است با نسبت میانگین تغییر مکان جانبی نسبی در هر طبقه به میانگین تغییر مکان جانبی نسبی طبقه بالایی­اش) برای هر کدام از جهات متعامد زلزله بزرگتر از ۵/۱ باشد. همچنین در این آیین­ نامه برای ساختمان­هایی که دارای طبقه نرم یا انعطاف­پذیر و ارتفاع کلی بیشتر از ۲۵ متر هستند و برای مناطق با خطر نسبی زیاد و خیلی زیاد طراحی می­شوند، استفاده از روش تحلیل استاتیکی معادل را مجاز نمی­داند.
در زلزله ۱۹۹۹ کوجائلی^[۱۰] و دوزجه^[۱۱] و زلزله ۲۰۰۳ بینگول^[۱۲] اکثر خرابی­ها ناشی از پدیده طبقه نرم به علت کمبود دیوارهای پرکننده و ایجاد فضای باز در خروجی­های بزرگ طبقه همکف بود. خسارات وارد شده در این زلزله­ها بیشتر به علت ضعف در نحوه اجرا و ساخت و ساز بود و ضعف آیین­ نامه سهم کوچکی از این خرابی­ها را به خود اختصاص می­داد. در حال حاضر ساختمان­ها در ترکیه با تبعیت از آیین­ نامه زلزله ترکیه^[۱۳] که در سال ۲۰۰۷ چاپ شده، ساخته می­شوند که تعریف طبقه نرم در این ویرایش مورد بازنگری قرار گرفته است. طبق این آیین­ نامه طبقه­ای نرم است که ضریب نامنظمی در سختی آن طبقه برای هر کدام از جهات متعامد زلزله بزرگتر از ۲ باشد [۷].
شکل ۱-۱۱: زلزله ۱۹۹۹ کوجائلی [۷] شکل ۱-۱۲: زلزله ۱۹۹۹ دوزجه [۷]
شکل ۱-۱۳: زلزله ۲۰۰۳ بینگول؛ شکستن ستون­های طبقه همکف در اثر پدیده نرم [۷]
چین: اولین آیین­ نامه طراحی لرزه­ای با نام ” آیین­ نامه طراحی لرزه­ای ساختمان­های عمرانی و صنعتی TJ11-74″ در سال ۱۹۷۴ تدوین و در سال ۱۹۷۸ نسخه جدید TJ11-78 چاپ شد. نسخه به روز رسانی شده با نام “آیین­ نامه طراحی لرزه­ای GBJ11-89″ ویرایش و در سال ۱۹۸۹ توسط مرکز تحقیقات ساختمان چین منتشر شد. در حال حاضر ساختمان­ها در چین با تبعیت از آیین­ نامه GB50011-2001 که در سال ۲۰۰۱ چاپ شده، ساخته می­شوند که شامل چند بند جدید در مورد طبقه نرم است مثلاً این که برای طبقه نرم باید افزایش بار طراحی به میزان ۱۵ درصد را در نظر گرفت [۸].
شکل ۱-۱۴: زلزله ۲۰۰۸ چین؛ ایجاد تغییر شکل ماندگار در ستون [۸]
هند: اولین آیین­ نامه طراحی ساختمان هند با نام IS1893 در سال ۱۹۷۰ به چاپ رسید. این آیین­ نامه در ابتدا تنها شامل یک بخش بود. با گذشت زمان در همین آیین­ نامه تجدید نظر، و ویرایش سوم در سال ۱۹۷۵ و ویرایش چهارم در سال ۱۹۸۴ چاپ شد [۹]. در ویرایش چهارم به پدیده طبقه نرم توجه شده بود. پس از یک وقفه ۱۸ ساله و با توجه به تجارب محققان از زلزله­های رخ داده در هند مخصوصاً زلزله بهوج^[۱۴] در سال ۲۰۰۲ چندین بخش جدید به آیین­ نامه اضافه و ویرایش پنجم آن منتشر گردید. در این ویرایش تعریف طبقه نرم تغییر کرده^[۱۵] و اصطلاح طبقه خیلی نرم نیز از آیین­ نامه حذف شده است. در زلزله ۲۰۰۱ بهوج خسارات زیادی ایجاد شد و کلیه ساختمان­های دارای طبقه نرم به طور کلی خراب شدند. مثلاً در شهر احمدآباد حدود ۲۵۰۰۰ ساختمان ۵ طبقه و حدود ۱۵۰۰ ساختمان ۱۱ طبقه که دارای طبقه همکف باز بودند به طور کامل منهدم شدند، بنابراین محققان به این نتیجه رسیدند که این ساختمان­ها در طول زلزله بسیار آسیب­پذیر بوده و آیین­ نامه­ی هند در طراحی ­آنها ضعیف عمل کرده است. در سال ۲۰۰۲ بخش جدیدی شامل مقررات طراحی ویژه ساختمان­های دارای طبقه نرم و ضعیف به آیین­ نامه طراحی لرزه­ای ساختمان هند اضافه شد که این آیین­ نامه طبقه­ای را نرم می­داند که، سختی جانبی آن کمتر از ۷۰ درصد سختی جانبی طبقه روی خود یا کمتر از ۸۰ درصد متوسط سختی سه طبقه روی خود باشد. در حالی که در ویرایش قبلی این آیین­ نامه این درصدها به ترتیب ۶۰ و ۷۰ بودند که نشان می­دهد ویرایش جدید محافظه­ کارانه­تر است. [۱۰].
شکل ۱-۱۵: زلزله ۲۰۰۲ بهوج؛ شکستن ستون­ها در اثر پدیده طبقه نرم [۱۰]
۱-۵- مروری بر پیشینه تحقیقاتی
در تحقیقات پیشین به بعضی از اثرات طبقه نرم مخصوصاً در طبقه همکف در طی تحلیل­های مختلف مثل تحلیل استاتیکی خطی پرداخته شده است که نتایج حاصله عموماً به صورت تغییر مکان جانبی طبقات و نیروهای داخلی اعضای طبقه نرم در طبقه اول می­باشند. به دلیل اهمیت موضوع و آشکار شدن ضعف طبقه نرم در زلزله­های اخیر، در این پژوهش به موارد و پارامترهای بیشتری از سازه­های دارای طبقه نرم پرداخته می­ شود و از تحلیل­هایی که رفتار اعضا را به صورت واقعی­تری در زلزله نشان می­ دهند، مانند تحلیل استاتیکی غیرخطی استفاده می­ شود.
- آلتین^[۱۶] و همکاران در سال ۱۹۹۲ با مطالعه رفتار قاب به همراه دیوار پرکننده، افزایش ۶ تا ۸ درصد برای سختی قاب بتنی در اثر وجود میان­قاب­های چسبیده به قاب را گزارش کردند. [۱۱]
- کاسیس^[۱۷] و کورنجو^[۱۸] در سال ۱۹۹۶ مطالعات خود را بر روی پاسخ­های غیر خطی ساختمان­های بتن مسلح با نامنظمی در ارتفاع انجام دادند و در مطالعه خود دو نوع نامنظمی را در نظر گرفتند: ۱- دیوارهای برشی قطع شده در ارتفاع. ۲- ساختمان­هایی که دارای اولین طبقه نرم هستند. این محققان مدل­های ساختمانی را تحت آنالیزهای استاتیکی غیرخطی و دینامیکی غیرخطی مورد مطالعه قرار دادند و به این نتیجه رسیدند که ساختمان­های نامنظم که در بعضی طبقات فاقد دیوار بودند دارای یک حالت شکننده از شکست هستند و باید از ساخت آنها اجتناب شود. [۱۲]
- مهرابی و همکاران (۱۹۹۶) با انجام کار آزمایشگاهی دریافتند در نتیجه وجود پرکننده­ها مقاومت جانبی قاب تا حدود ۲۵ درصد افزایش می­یابد. [۱۳]
- آرلکار^[۱۹] و همکاران (۱۹۹۷) یک قاب خمشی چهار طبقه با سه دهنه بتنی که ارتفاع طبقه اول ۴/۴ متر و ارتفاع سایر طبقات ۲/۳ متر بود را تحت تحلیل استاتیکی خطی معادل و تحلیل دینامیکی خطی با مشارکت چند مود اول، قرار دادند. آنها در این پژوهش ضخامت میان­قاب­ها را نیز در چند قاب به عنوان متغیر مورد بررسی قرار دادند. در نهایت این نتایج حاصل شد که جابجایی­ها و نیروهای حاصل از تحلیل استاتیکی معادل حدوداً ۲۰ درصد بزرگتر از نتایج خاصل از تحلیل دینامیکی خطی مودی است. از طرفی کاهش ضخامت دیوار میانقابی در طبقات بالایی باعث کاهش نامنظمی در سختی می­ شود. [۱۴]
- کراوینکلر^[۲۰] و العلی^[۲۱] در سال ۱۹۹۸ مطالعات پارامتری بر روی قاب دوبعدی انجام دادند که تاثیر تغییر در نامنظمی عمودی در ارتفاع سازه­ها را بررسی کردند و به این نتیجه رسیدند که تشکیل یک طبقه نرم با تغییر مشخص در سختی، باعث افزایش در میزان دریفت نسبی در تراز آن طبقه می­ شود. این محققان مکانیزم ستون قوی-تیر ضعیف را مبنای مدلسازی خود قرار دادند. [۱۵]
- ستار^[۲۲] و لیل^[۲۳] در سال ۲۰۰۰ با انجام تحلیل پوش­آور نشان دادند که دیوارهای میان­قاب موجب افزایش سختی اولیه، مقاومت و استهلاک انرژی قاب دارای دیوار پرکننده با مصالح بنایی می­شوند. [۱۶]
- تابش­پور در سال ۲۰۰۴ با تحلیل عددی و مفهومی اثر دیوارهای پرکننده روی رفتار لرزه­ای قاب­های بتنی مشاهده کرد که جابجایی نسبی بزرگ به عنوان یک مشکل اصلی برای این گونه سازه­ها تحت زلزله شدید بروز می­ کند و به منظور جلوگیری از ایجاد طبقه نرم، ستون­ها بایستی با ملاحظات ویژه­ای طراحی شوند. [۱۷]
- آستریس^[۲۴] (۲۰۰۴)، در تحقیقات خود معمول­ترین طبقه نرم را طبقه پیلوت معرفی کرده است. این امر منجر به تمرکز تنش زیادی در المان­های باربر طبقه اول می­ شود. این در حالی است که اکثر المان­های سازه­ای دیگر بدون تخریب باقی می­مانند. همچنین وی بیان کرده است هر چند میان­قاب­ها سختی و مقاومت را افزایش می­ دهند، ولی سهم مشارکت آنها به دلیل فقدان دانش کافی از رفتار مرکب قاب و میان­قاب نادیده گرفته می­ شود. به طور مثال بعد از زلزله ۱۹۷۸ یونان تنها ۴/۱۶ درصد از ساختمان­ها که دارای میان­قاب در طبقه اول بودند، دچار خرابی شدند.
- کاشف محمود و همکاران (۲۰۰۷)، به مطالعه قاب­های بتن آرمه ۱۰ طبقه­ی دارای میان­قاب آجری تحت تحلیل استاتیکی خطی پرداختند و با تغییر دادن پارامترهای مختلف تاثیر آن را بر سازه بررسی کردند. آنها بیان کردند که تغییر ناگهانی سختی در ارتفاع منجر به ایجاد طبقه نرم می­ شود. هم­چنین میان­قاب­ها منجر به افزایش قابل توجه در مقاومت و سختی می­شوند. طبق آزمایش­های صورت گرفته افزایش در سختی سودمند است زیرا منجر به کاهش بزرگی تغییر مکان­های ناشی از زمین لرزه می­گردد. از طرفی تغییر مکان­های جانبی سازه دارای میان­قاب با ضخامت بیشتر، کمتر از تغییر مکان­های جانبی سازه دارای میان­قاب با ضخامت کمتر است. [۱۸]
- ترانگ^[۲۵] و لی^[۲۶] در سال ۲۰۰۸ رفتار لرزه­ای ساختمان­های قاب خمشی ویژه نامظم در ارتفاع و مقایسه با همتای منظم را مورد بررسی قرار دادند. این محققان ساختمان­های ۲۰ طبقه را طراحی کرده و سه نوع نامنظمی (جرمی، سختی، مقاومتی) را به عنوان نامنظمی عمودی در IBC 2000 به ساختمان اصلی اعمال کردند. بر روی سازه­ها آنالیزهای استاتیکی غیرخطی و دینامیکی غیرخطی انجام دادند و انواع مختلف بی­نظمی را بر روی رفتار لرزه­ای ساختمان­ها مورد بررسی قرار دادند. آنها در مورد توزیع دریفت­های طبقه در ارتفاع، و ماکزیمم دریفت طبقه به نتایج زیر دست یافتند: ۱- در طبقه بالای طبقه نرم یا ضعیف توجه به نامنظمی­های عمودی لازم نیست ولی نامنظمی جرمی در طبقه آخر باید مورد توجه قرار گیرد. زیرا این حالت باعث دریفت بزرگتر طبقه در طبقات بالاتر می­ شود. ۲- نامنظمی جرمی در طبقه اول با همتای منظم تفاوت چندانی ندارد. ۳- نامنظمی مقاومتی در طبقات ۹ تا ۱۱ تاثیر زیادی روی دریفت دارد. [۱۹]

۳

اراک

۳۳

یاسوج

۲۳

سبزوار

۲۰

نوشهر

۱۴

ایرانشهر

۹

چابهار

۴

اردبیل

۸

بوشهر

۳۵

زابل

۱۳

ایلام

۱۸

خرم‌آباد

۲۱

رامسر

۲۹

سیرجان

مجموع گره‌ها

۳۷

شکل (۴-۲): ۳۷ شهر موجود در مجموعه داده‌های IAD
۴-۴٫ نتایج محاسباتی (برای حالت قطعی)

در این بخش نتایج تخصیص ساده و تخصیص چندگانه در حالت قطعی ارائه می‌شوند. هزینه‌های ثابت راه‌اندازی محور () را بسته به بزرگی و کوچکی جریان و پر‌جمعیت بودن شهرها بر اساس مجموع جریان‌هایی که از هر گره سرچشمه می‌گیرد () محاسبه کرده و در مدل جایگذاری کردیم. در این قسمت هزینه‌ی راه‌اندازی هر محور را در گره‌های مربوطه از فرمول حساب می کنیم.
مثلاً برای هزینه‌های راه‌اندازی محور گره‌‌ی ۱ داریم: ۷۸۰/۲۱ برای گره‌ی ۲ : ‌۱۴۸/۲۳ و برای گره‌ی ۳ : ۲۴۸/۲۲ . برای ظرفیت هر گره نیز باز از () استفاده کرده و از فرمول ، مثلاً برای ظرفیت گره‌ی ۱ داریم: ۱۷۸/۲ برای ظرفیت گره‌ی ۲ : ۳۱۵/۲ و برای ظرفیت گره‌ی ۳ داریم: ۳۱۵/۲ .
ضریب کاهشی هزینه‌های جمع‌ آوری و توزیع را نیز بر اساس فرض رایجی که در مرور ادبیات موجود است برابر یک می‌گیریم (). اما ضریب کاهشی هزینه‌های انتقال را از هر دوی ضرایب هزینه‌های جمع‌ آوری و توزیع کمتر فرض کرده و مدل را با مقادیر ۸/۰ و ۶/۰ ، ۴/۰، ۲/۰ پیاده‌سازی می‌کنیم.
مدل این قسمت با بهره گرفتن از نرم‌افزار GAMS ver.24 که در مواجهه با مسائل عدد صحیح مختلط یکی از بهترین ابزارهای تحلیل نتایج است و با بهره گرفتن از رایانه‌ی شخصی به مشخصات ریز‌پردازنده‌ی مرکزی ۶۷/۲ گیگا‌بایت هرتزی اینتل و حافظه‌ی داخلی ۴ گیگابایت^[۲۲] تجزیه و تحلیل شده است. مدل‌های مختلف در عرض کمتر از ۱۰ ثانیه به صورت بهینه حل شدند و به همین دلیل نیازی به گزارش زمان حل بهینه‌ی مدل ندیدیم. لیست جریان‌ها و فاصله‌ی شهرها نیز در پیوست‌های انتهایی پایان‌نامه آمده است.
۴-۴-۱٫ نتایج محاسباتی حالت قطعی تخصیص ساده‌ی ظرفیت محدود مسئله‌ی مکان‌یابی محور (CSAHLP)

یک عدد صحیح است،
به‌صورت رابطه­ ۲-۵ تعریف می­ شود:
(۲-۵)
ارتفاع نمونه،
فشار منفذی اولیه
عامل زمان است که به‌صورت رابطه­ ۲-۶ تعریف می­ شود:
(۲-۶)
نهایتاً درجه تحکیم میانگین (  ) برای تمام عمق لایه­ی رسی در هر زمان می ­تواند به‌صورت رابطه­ ۲-۷ تعریف شود:

(۲-۷)
اطلاعات بیش­تر در مورد نظریه­ کلاسیک تحکیم را می­توان در کتاب­های داس^[۱۴] (۲۰۰۰)، ترزاقی و پک (۱۹۶۷) و پژوهشی که توسط استپانیان (۱۹۷۵) انجام گرفته است، یافت. هرچند نظریه­ تحکیم نشست دارای چندین فرض غیرواقعی است و تحکیم ثانویه را شامل نمی­ شود، اما هنوز هم به‌طور گسترده در کارهای مهندسی برای پیش ­بینی آهنگ تراکم و فشار آب منفذی در رس­ها کاربرد دارد. مطابق با نظریه­ کلاسیک ترزاقی، نظریه­ تحکیم مبتنی بر کرنش توسط جانبو^[۱۵] در سال ۱۹۶۰ توسعه یافته است.
نظریه­ عمومی تحکیم سه­محوری توسط بایوت^[۱۶] (۱۹۴۱) پیشنهاد شده است. بایوت فرض کرده است که خاک، یک اسکلت متخلخل با سیال درون این حفرات است و این اسکلت متخلخل ایزوتروپ و الاستیک و سیال درون آن نیز غیرقابل تراکم است. معادلات تعادل زیر تنش­های قائم و برشی کل را ارضا می­نماید:
(۲-۸)
که در آن  ،  و  مؤلفه‌ی نیروی جسم بر واحد حجم هستند. این معادلات باید با معادله­ پیوستگی جریان بایوت، رابطه ۲-۹ که بر اساس قانون دارسی است، ترکیب شود:
(۲-۹)
که در آن  کرنش حجمی،  وزن مخصوص آب،  ،  فشار منفذی و  عمق است. اطلاعات کاملی درباره این نظریه در کتاب «نظریه­­ی کلی تحکیم سه­بعدی» بایوت قابل دسترسی و مطالعه است. فرمول­بندی المان محدود تحکیم برای مسائل ترکیبی بر اساس نظریه­ بایوت نیز در کتاب «کاربرد تحلیل المان محدود در مهندسی ژئوتکنیک» نوشته شده توسط پاتس^[۱۷]، قابل مطالعه است.
در سال ۱۹۳۸ پوکروسکی^[۱۸] آزمایش­های تحکیم مختلفی بر روی نمونه­های خاک اشباع با ارتفاع (ضخامت) های مختلف، ۱ و ۴ سانتی­متر، انجام داد. بر اساس این آزمایش­ها، او دریافت که مدت‌زمان تغییرشکل در این دو ضخامت، چندان تغییر نمی­کند؛ یعنی ارتفاع نمونه تأثیر زیادی در زمان تحکیم ندارد (مسچیان، ۱۹۹۵). این واقعیت با نظریه­ کلاسیک ترزاقی تناقض داشت. تیلور^[۱۹] و مرچنت^[۲۰] نظریه کلاسیک را دوباره آزمایش کردند و مسئله‌ی تحکیم یک‌بعدی خاک­های رسی اشباع را با مشارکت تحکیم ثانویه، یعنی تغییرشکل بلندمدت اسکلت خاک، حل کردند (هاول^[۲۱]، ۲۰۰۴). در سال ۱۹۵۳، فلورین^[۲۲] نظریه­ خود درباره تحکیم خاک متخلخل خزشی اشباع را منتشر کرد. در این نظریه فرض شده است که نشت و خزش اسکلت، مطابق نظریه­ خطی خزش ارثی مواد کهنه شونده، از آغاز فرایند تحکیم به‌صورت همزمان عمل می­نمایند. این نظریه بعدها با مطالعات تجربی متعددی که توسط گیبسون^[۲۳] و لوو^[۲۴] (۱۹۶۱) و لوو (۱۹۶۱) انجام گرفت، تأیید شد.
مفهوم مقاومت در برابر زمان توسط جانبو توسعه یافته است تا رفتار تنش-کرنش-زمان خاک را بررسی و ارزیابی نماید. بر اساس این مفهوم، مطالعه­ ترکیبی رفتار خزشی رس­های Norwegian Eberg و Troll با بهره گرفتن از آزمایش­های ادئومتر توسط کریستینسن (۱۹۸۵) انجام گرفت.
مطالعات متعددی توسط سایر پژوهشگران دراین‌باره انجام شده است. متأسفانه زمان کافی برای توصیف همه آن­ها در این پایان نامه وجود ندارد. به‌صورت مختصر می­توان به پژوهش­های مصری^[۲۵] (۱۹۷۳)، مصری و رخسار^[۲۶] (۱۹۷۴)، مصری و چوی^[۲۷] (۱۹۷۹، ۱۹۸۱)، مصری و گودلوسکی^[۲۸] (۱۹۷۷)، بررسی­های تحکیم اولیه و ثانویه رس­های فنلاند توسط ناتانن، لجاندر^[۲۹] و پومالانن^[۳۰] (۱۹۹۵)، مطالعه­ تحکیم رس و خاک نباتی توسط باردن^[۳۱] (۱۹۶۸)، پژوهش­های لرویل^[۳۲] و همکاران (۱۹۸۵)، یا تفسیر منحصربه‌فرد تحکیم ثانویه رس به‌عنوان یک فرایند آب‌زدایی با ارائه­ یک مدل جدید توسط ناوارو^[۳۳] و آلونسو^[۳۴] (۲۰۰۱) اشاره نمود. تأثیر تحکیم ثانویه بر مقاومت برشی زهکشی­نشده­ی رس توسط بجریوم^[۳۵] و لوو (۱۹۶۳) معرفی شده است. بررسی­های مشابهی درباره تأثیر تحکیم بلندمدت بر  را نیز می­توان در پژوهش یاشوهارا^[۳۶] و هیرائو^[۳۷] (۱۹۸۸) مشاهده نمود.
دستگاه تحکیم یک‌بعدی (ادئومتر)
در سال ۱۹۱۰ اولین معادله برای آزمایش تحکیم یک‌بعدی توسط فرونتار^[۳۸] در فرانسه ارائه داده شد. در سال ۱۹۱۹ کمیسیون ژئوتکنیک سوئد یک آزمایش تحکیم یک‌بعدی را برای خاک رسی با زهکشی آب از دو طرف نمونه، از طریق لایه­ های ماسه­ای انجام داد (مسچیان، ۱۹۹۵). این روش بعدها توسط ترزاقی برای طراحی تحکیم­سنج که امروزه به‌عنوان دستگاه تحکیم یا ادئومتر شناخته می­ شود، مورد استفاده قرار گرفت.
۲-۲- خزش
بر اساس مشاهدات واقعی سازه­های قدیمی و دامنه­های طبیعی، وجود خزش در خاک­های رسی از زمان­های قدیم شناخته شده است. بااین‌حال، بررسی جدی این پدیده در اواسط قرن نوزدهم میلادی و به دنبال اوج­گیری فعالیت­های ساختمان‌سازی، شروع شده است. خزش خاک­های رسی بعد از مشاهده­ تغییرشکل­های بلندمدت بزرگ، مورد توجه دانشمندان و متخصصان قرار گرفت. اولین باری که پدیده­ خزش در خاک­های رسی به‌صورت برجسته مورد توجه قرار گرفت اثر «پایه­ها و فونداسیون­ها» از Karlovich در سال ۱۸۶۹ بود (هاول، ۲۰۰۴). می­توانیم بگوییم که در طول قرن اخیر و به‌طور عمده در طول سال­های اخیر، تغییرشکل­های خزشی در خاک­های رسی به یکی از مهم­ترین مسائل مکانیک خاک تبدیل شده است. بیش­ترین مطالعات مرتبط با پدیده­ خزش در نیمه دوم قرن بیستم و سال­های آغازین قرن اخیر انجام گرفته است (هاول، ۲۰۰۴).
سیتوویچ^[۳۹] و مارتیروسیان^[۴۰] (۱۹۶۶) روشی را برای تعیین پارامترهای خزشی خاک­های رسی نیمه­اشباع بر اساس نتایج آزمایش­های زهکشی­نشده به دست آوردند. تعیین مشخصات تغییرشکل خاک­ها عموماً با وسایل آزمایشگاهی انجام می­ شود. در برخی حالت­ها این آزمایش­ها بایستی تا یک ماه نیز ادامه یابد. در این کار روشی برای کوتاه کردن زمان آزمایش تا حدود یک الی دو روز تشریح شده است. این روش بر اساس نتایج آزمایش­های خزشی زهکشی­نشده، تحت شرایط فشار تک‌محوری و بدون تغییرشکل جانبی خاک انجام شده است. نتایج این پژوهش به‌صورت خلاصه در زیر آمده است:
۱- زمانی که یک بار استاتیک به یک خاک رسی نیمه­اشباع وارد می­ شود، فشار آب منفذی باید با در نظر گرفتن مقاومت ویسکوز تغییرشکل (خزش) اسکلت خاک محاسبه شود که در برخی مواقع منجر به کاهش مقادیر فشار آب منفذی می­گردد.
۲-مقدار نهایی فشار آب منفذی زمانی که زهکشی نمونه امکان­ پذیر نیست، می ­تواند تا حد زیادی از مقدار اولیه آن بیش­تر باشد (سیتوویچ و مارتیروسیان، ۱۹۶۶).
مسچیان (۱۹۶۹) روابط توصیف­کننده فرایند تغییرشکل خاک­های رسی در طول زمان را مورد بررسی قرار داد. در این پژوهش مسائل عمده­ی خزش حجمی، کرنش زاویه­ای و مقاومت بلندمدت خاک­های رسی که اهمیت زیادی در هنگام تصمیم ­گیری در مسائل عملی و اجرایی دارد، بررسی شده است؛ و نیز قابلیت کاربرد نظریه­ های مختلف خزش، برای توصیف فرایند خزش ذرات خاک در طول تحکیم یک­بعدی و تحت بارهای ثابت و متغیر تشریح شده است. ابتدا مفاهیم اساسی تغییرشکل حجمی (تحکیم) مورد بررسی و ارزیابی قرار گرفته است. خزش حجمی (تحکیم) به درجه اشباع خاک (G)، مشخصات تراوشی آن (K) و شرایط خاک (چگالی، درصد رطوبت، مقاومت سازه­ای) به دلیل خزش دانه­ های خاک، آهنگ تراکم و تراکم­پذیری آب منفذی وابسته است (مسچیان، ۱۹۶۷)؛ بنابراین، مسائل مربوط به تحکیم خاک­های رسی اشباع معمولاً به مسئله ترکیبی نظریه خزش و تراوش که برای اولین بار توسط فلورین (۱۹۵۳) آزمایش شد، تقلیل می‌یابد. تأثیر وجود گازهای حل­نشده در آب منفذی بر فشار اضافی موجود در آب منفذی نیز بررسی گردیده است. در ادامه تأثیر تنش انحرافی یا همان تنش برشی بر میرا شونده یا غیر میرا شونده بودن کرنش­های خزشی بررسی شده است. یک مثال از نمودار چنین کرنش­هایی در شکل ۲-۱ آمده است. در پایان نیز مقایسه­ ای بین نمودارهای خزش برشی تجربی و نظری صورت گرفته است.
مسچیان و بادالیان^[۴۱] (۱۹۷۵) تأثیر حالت خاک بر روی کرنش خزشی در حین برش را مورد بررسی قرار دادند.
شکل ۲-۱: منحنی­های نمونه خزش کرنشی (مسچیان، ۱۹۶۹)
یکی از مهم­ترین عامل­های حالت خاک، تأثیر تغییرات حالت خاک در بارگذاری خارجی تحکیمی است. در طول برش، حالت خاک اساساً توسط مقدار و مدت­زمان تنش  اعمالی عمود بر صفحه برش تعیین می­ شود. درنتیجه در این پژوهش کمیت  به‌عنوان شاخص انتگرالی حالت خاک در نظر گرفته شده است (مسچیان، ۱۹۶۰، ۱۹۶۷). مسئله‌ی محاسبه­ی تغییرپذیری حالت خاک­های رسی در کرنش­های خزشی در طول برش، برای اولین بار در سال ۱۹۶۰ در نظر گرفته شد. نمونه­های استوانه­ای خاک رس اشباع در چهار حالت اولیه مختلف، یعنی  های مختلف تحکیم داده شدند. نمونه­ها برای مدت ۴۱ روز تحکیم شدند و سپس با تنش­های برشی ثابت و مختلف مورد آزمایش خزش قرار گرفتند. در این مطالعه، مجموعه­ منحنی­های تجربی خزش از رابطه­ ۲-۱۰ (آروتیونیان^[۴۲]، ۱۹۵۲) به‌دست‌آمده است:
(۲-۱۰)
که در آن:  درجه­ خزش (کرنش خزشی با  ) و  تابع تنش مماسی است که رابطه­ غیرخطی بین کرنش خزشی و تنش­های مماسی را حساب می­ کند و شرایط  را ارضا می­نماید.
شکل ۲-۲: مجموعه منحنی­های تجربی خزش (خطوط ساده) رس کیو برای چهار مقدار مختلف  و نمودارهای به‌دست‌آمده آن­ها از معادله (۲-۱۱) (مسچیان، ۱۹۶۰)
در این پژوهش معادله­ نهایی برای کرنش خزشی خاک به‌صورت رابطه­ ۲-۱۱ به‌دست‌آمده است:
(۲-۱۱)
علائم موجود در این رابطه، قبلاً تشریح گردیده­اند. در ادامه، تأثیر آهنگ تنش مماسی بر مقاومت خاک­ها مورد بررسی قرار گرفته است. شکل ۲-۳ نمودار مقاومت برشی خاک مورد آزمایش را نشان می­دهد. آزمایش­ها نشان می­دهد که کاهش آهنگ تنش مماسی منجر به کاهش مقاومت برشی خاک می­ شود. برای مثال در این آزمایش­ها شاهد کاهش حدوداً ۲۰ درصدی زاویه اصطکاک داخلی و کاهش ۷ درصدی چسبندگی هستیم.
شکل ۲-۳: منحنی­های مقاومت برشی رس کیو^[۴۳] به‌دست‌آمده از روش برش سریع (۱) و روش استاندارد (۲) (مسچیان، ۱۹۷۵)
خلاصه نتایج به‌دست‌آمده در این پژوهش به‌صورت زیر است:

1. 1. تابع تنش مماسی در حقیقت مستقل از حالت خاک است.

1. 1. برای تنش­های مماسی نسبی یکسان نیز شاخص خزش درواقع مستقل از حالت خاک است.

1. 1. حالت خاک، تأثیر عمده­ای روی درجه خزش برشی خاک دارد. در محدوده بارهای تحکیمی ذکرشده، خزش برشی تقریباً با سه عامل تغییر می­ کند.

1. 1. کاهش آهنگ برش (مدت­زمان) منجر ­به کاهش مقاومت برشی خاک می­ شود؛ این عامل نشان می­دهد که تأثیر آن روی زاویه اصطکاک داخلی بیش­تر از تأثیرش روی چسبندگی می­باشد.

مسچیان و بادالیان (۱۹۷۶) نقش مهم خزش خاک­های رسی تحت برش را مورد بررسی قرار دادند. در این پژوهش، برای مقایسه، مقاومت برشی نمونه‌های با ساختار دست­خورده، با حفظ درصد رطوبت طبیعی و وزن مخصوص، تعیین شده است. آزمایش­هایی بر روی نمونه­های دست­خورده و دست­نخورده انجام گرفته است. نمونه­های دست­نخورده از یک توده خاک بریده شده است و نمونه­های دست­خورده نیز از باقیمانده­های خاک توده ساخته شده است و درصد رطوبت اولیه و چگالی نمونه­های دست­­خورده حفظ شده است. در این پژوهش، بار دیگر اثبات شده است که در تمام حالت­ها و با تنش­های نسبی برابر  ، کرنش خزشی به‌صورت تجربی یک‌شکل هستند. با مقایسه­­ی نمودارهای حاصل از هر دو سری نمونه­ها، مطابقت بین نمونه­های دست­خورده و دست­نخورده به چشم می­خورد؛ یعنی ضریب تبدیل داده ­های آزمایش نمونه­های دست­خورده به داده ­های نمونه­های دست­نخورده تقریباً واحد است (مسچیان و بادالیان، ۱۹۷۶). در انتها پیشنهاد شده است که الگوی خزش تحت برش برای خاک­های رسی مختلف دست­خورده و دست­نخورده بررسی شود و در صورت تصدیق نتایج، در تعیین مشخصات ریخت­شناسی خاک­ها این امر در نظر گرفته شود؛ یعنی امکان بررسی خزش در یک حالت چگالی-درصد رطوبت برای خاک وجود خواهد داشت (مسچیان و بادالیان، ۱۹۷۶).
مسچیان و آیرویان^[۴۴] (۱۹۸۹) خزش برشی خاک­های متورم شونده را مورد بررسی قرار دادند. هدف اصلی آن­ها در این پژوهش بررسی امکان تعمیم قانون خزش برشی، به خاک­های متورم شونده می­باشد. بررسی­هایی روی نمونه­های متورم شونده ترکیبی بنتونیت - ماسه حاوی ۶۰% (جرمی) پودر بنتونیت و ۴۰% ماسه­ی کوارتز انجام شده است. بر روی نمونه­ها آزمایش­های مقاومت برشی و خزش برشی در دستگاه­های M-5 (مسچیان، ۱۹۸۵) در شرایط رطوبت اولیه­  و  که می ­تواند کم­تر یا بیش­تر از  (حد خمیری) باشد، انجام شده است. در هرکدام از شرایط اولیه­ چگالی و درصد رطوبت، فشارهای تورم آزاد (  ) و مقاومت برشی (  ) در شرایط حفظ رطوبت اولیه (  ) در طول تراکم و برش نمونه‌ها به‌خوبی حالت اشباع  ، تعیین شده‌اند. خزش خاک ترکیبی ذکر شده با آزمایش هفت سری از نمونه­های جفتی در هفت حالت مختلف چگالی و درصد رطوبت اولیه، تعیین شده است. در هرکدام از حالت­ها، خزش برشی برای سه مقدار مختلف ثابت و افزایشی  تعیین شده است. در شکل ۲-۴ نمودار خزش برشی برای حالت­های مختلف مخلوط مورد نظر نمایش داده شده است.
شکل ۲-۴: نمودارهای ترکیبی گروه منحنی­های تجربی برای خزش برشی ترکیب بنتونیت - ماسه، به‌دست‌آمده از آزمایش نمونه­ها تحت حالت­های مختلف درصد رطوبت – چگالی (مسچیان، ۱۹۸۹)
همان­طوری که در شکل ۲-۴ مشاهده می­ شود، پراکندگی تغییرشکل­های خزش برشی به‌دست‌آمده برای مقدار تنش برشی  در هفت حالت مختلف از ترکیب بنتونیت - ماسه، مقادیر  هرکدام در بیش از پنج نقطه با بقیه تفاوت دارد، ولی بیش از ۱۰% نیست.
نتایج به‌دست‌آمده در این پژوهش، به‌طور کامل، درستی قانون خزش برشی اثبات شده برای خاک­های رسی معمولی را تأیید می­ کند (مسچیان، ۱۹۸۹). متعاقباً برای به دست آوردن معادلات حالت تورم خاک تحت برش (لحاظ کردن تأثیر عوامل مختلف)، شکل دادن گروه منحنی­های خزشی تجربی در یک حالت انتخابی چگالی و درصد رطوبت و تعیین الزامی مقاومت برشی در تمام حالت­های چگالی و درصد رطوبت مورد نظر، با لحاظ کردن تأثیر عوامل مختلف روی آن (فشار تراکمی، شیوه خیساندن و غیره)، کافی است (مسچیان، ۱۹۸۹). اطلاعات ارائه شده در این پژوهش تأیید می­ کند که برای تعیین مشخصات خزش برشی خاک­های متورم شونده، تحت شرایط چگالی و درصد رطوبت مختلف، کافی است تنها یک گروه از منحنی­ها در هر یک از این حالت­ها به‌طور تجربی تعیین گردد. علاوه بر این، نیاز است تا با آزمایش، تغییرپذیری مقاومت برشی وابسته به عوامل مختلف مدنظر (فشار تحکیمی، نحوه­ آزمایش، شرایط خیساندن و غیره) تعیین گردد. درنتیجه، تأثیر تغییرپذیری شرایط خاک بر مشخصات خزش برشی آن، از طریق تغییرپذیری شاخص­ های مقاومتی آن محاسبه می­گردد.
مسچیان (۱۹۹۶) ساده­ترین مدل­ها و روش­های ساده­شده برای تعیین خزش برشی غیرخطی خاک­های رسی را ارزیابی نموده است. نمودار دراکر-پراگر یک جسم الاستوپلاستیک (دراکر^[۴۵] و پراگر^[۴۶]، ۱۹۵۲) برای توصیف تبعیت و وابستگی تنش برشی (  ) به کرنش برشی یک خاک رسی (  ) با امکان تغییرپذیری شرایط چگالی-رطوبت، تحت تنش­های قائم  مورد استفاده قرار می­گیرد. در این نمودار تأثیر  بر وابستگی  بر­حسب تغییر تنش برشی نهایی  (نقطه­ی تسلیم) بیان می­ شود درحالی­که در نمودار یالو (یالو^[۴۷] و شابان^[۴۸]، ۱۹۹۴)، بر­حسب تغییر مدول الاستیسیته  (تغییرشکل خطی) و نیز کمیت  بیان می­ شود.
خاک­های رسی واقعی توسط مشخصات خزش برشی وابسته به  (  ) و رابطه­ غیرخطی  توصیف می­شوند. برای  ثابت رابطه  از یک گروه منحنی تجربی خزش برشی، شکل ۲-۵، در زمان­های مختلف معین تعیین می­ شود. تأثیر  روی  و نیز  می ­تواند با بهره گرفتن از چندین گروه منحنی تجربی خزش برشی که در تنش­های قائم ثابت مختلف (  های ثابت) به‌دست‌آمده­اند، مدنظر قرار گیرد. در این مقاله دو مدل ساده و روش­های تجربی ساده­شده برای تعیین مشخصات خزش برشی غیرخطی خاک­های رسی با در نظر گرفتن تغییرپذیری حالت خاک تحت تنش­های قائم  مدنظر قرار گرفته شده است.
شکل ۲-۵: گروه منحنی تجربی خزش برشی در های ثابت (مسچیان، ۱۹۹۶)

طول موج^[۵] : عبارت است از فاصله بین دو نقطه متوالی و همانند، مانند فاصله بین دو بیشینه و کمینه. طول موج به سرعت و نیز فرکانس صدا بستگی دارد.
توان^[۶] : عبارت است از مقدار انرژی خروجی از یک منبع در واحد زمان که با واحد وات (w) اندازه ­گیری می­ شود.
فشار^[۷] : عبارت است از میزان تغییر فشار اتمسفریک ایجاد شده توسط صدا در محیط فراگیره. فشار هوا مقداری بی­نهایت کوچک است که با واحد پاسکال(Pa) سنجیده می­ شود.
شدت^[۸] : عبارت است از میزان انرژی صوتی که در واحد زمان بر واحد سطح عمود بر جهت انتشار موج می­رسد و با واحد () اندازه ­گیری می­ شود.
امواج ساکن^[۹] : در تداخل امواج چنانچه دو موج با فرکانس­ها­ی یکسان مثلاً امواج منتشر شده و بازتاب با یکدیگر ترکیب شوند، ممکن است به علت اختلاف فاز یک صد و هشتاد درجه در بعضی نقاط یکدیگر را تضعیف کرده و نیز تساوی فازها یکدیگر را تقویت کنند. محل این نقاط ثابت است و الگوی به ­وجود آمده به امواج ساکن معروف است [۹-۷].
ساختمان گوش انسان
گوش عضو مربوط به حس شنوایی بوده و در استخوان گیجگاهی واقع شده است. اگر امواج صوتی در مسیر حرکت خود به جسمی ازقبیل پرده گوش برخورد کنند و آن را به همان اندازه مرتعش سازند، ارتعاش پرده گوش به وسیله­ اندام­ها­ی داخلی به مراکز اعصاب شنوایی منتقل گشته و درنتیجه صدا شنیده می­ شود و عکس­العمل لازم صادر می­ شود [۹].
محدوده شنوایی
گوش انسان صداهایی که نوار فرکانس آن از ۲۰ الی Hz 20000 باشد را می­شنود که به آن محدوده و یا میدان شنوایی می­گویند. حد بالای آن با بالا رفتن سن کاهش می­یابد و در سن چهل سالگی در حدود ۱۶۰۰۰Hz است. نوسانات آرام­تر از ۱۶Hz به صورت لرزه احساس شده که در صنعت از آن استفاده می­گردد. همچنین نوسانات بیش از ۲۰۰۰۰Hz را برخی از جانوران مانند سگ (تا ۳۰۰۰۰Hz) و خفاش (بیش از ۹۰۰۰۰Hz) می­شنوند. به فرکانس صوتی پایین­تر از ۲۰۰۰۰Hz فروصوت و به فرکانس­ها­ی بالا­تر از ۲۰۰۰۰Hz فراصوت اطلاق می­گردد. با اینکه فراصوت و فروصوت توسط انسان قابل شنیدن نمی­باشند، اما فردی که در معرض آن قرار می­گیرد دچار احساس سرگیجه، تهوع و سردرد می­گردد. حساسیت گوش به فرکانس­ها­ی پایین(بم) به مراتب کمتر است [۹].
انواع صوت
نغمه ناب
صدایی است که یک فرکانس ثابت داشته. این نوع امواج در طبیعت موجود نبوده و با دستگاه­های الکترونیکی تولید می­شوند. گوش کردن به این نوع صداها اغلب به دلیل یکنواختی خسته­کننده می­باشد.
نغمه
صدایی است که از چند فرکانس مربوط به هم تشکیل شده باشد یعنی از یک فرکانس اصلی و ضرایب آن مانند صدای موسیقی.
نوفه
اگر در اسیلوگرام به جای خطوط مشخص و منظم، نوار نامنظمی ایجاد گردد، آن صدا دارای اجزای مشخصی نبوده و از لحاظ فیزیکی شکل خاصی نخواهد داشت. درنتیجه این­گونه صداها خوشایند و دلپذیر نبوده و نوفه نامیده می­شوند [۹].
سرچشمه­های صوتی
سرچشمه­ها­ی نقطه­ا­ی
به سرچشمه­هایی گفته می­ شود که در آنها امواج صوتی از همه جهات به صورت کروی منتشر شده و سرچشمه صدا در مرکز کره قرار دارد، مانند صدای انسان و یا یک بلندگو.
سرچشمه­ها­ی خطی
اگر چندین سرچشمه­ی نقطه­ای در یک جهت امتداد یابند (مانند بزرگراه)، سرچشمه­ی خطی تشکیل می­گردد که امواج صوتی را به صورت استوانه­ای پخش خواهد کرد.
سرچشمه­های صفحه­ای
اگر سرچشمه­های نقطه­ای در دو جهت امتداد یابند، یک سرچشمه­ی سطحی را به وجود می­آورند (صدای حضار در یک سالن). در این حالت امواج صوتی در نزدیکی سرچشمه تنها در روی یک محور پخش شده و بنابراین شدت صدا یکسان می­ماند [۹].

تأثیر شرایط محیطی بر صوت
شرایط محیطی تأثیر غیرقابل انکاری در چگونگی انتشار صدا دارند که در ذیل به برخی از مهمترین عوامل اشاره شده است.
تأثیر باد
صدای حاصل از یک منبع صوتی همواره در جهت باد بیشتر بوده و در­خلاف جهت باد کمتر است. این مسئله صرفاً به دلیل تغییر سرعت صدا نبوده بلکه به­ علت تغییر شکل کروی انتشار صدا بر اثر باد غالب می­باشد. به ­عبارتی صدا را در جهت باد بهتر می­توان شنید تا در جهت مخالف آن.
تأثیر دما
سرعت صدا وابسته به دمای محیط است. در دمای بالاتر سرعت صدا نیز افزایش می­یابد. هرگاه دمای نزدیک سطح زمین بیشتر از دمای هوای بالای آن باشد (هنگام روز)، جهت امواج صوتی متمایل به بالا می­شوند. بنابراین با ازدیاد سطح انتشار، انرژی کمتری به فرد شنونده در سطح زمین می­رسد. در شب، هنگامی که دمای سطح زمین کمتر از دمای هوا است، به­ عکس، جهت انرژی امواج صوتی تمایل به پایین داشته، بنابراین با کم شدن سطح انتشار، انرژی صوتی بیشتری به فرد شنونده می­رسد. هنگامی که هوای بالا گرم­تر از هوای سطح باشد، امواج صوتی تمایل به خم شدن از محیط گرم به سمت محیط سردتر خواهند داشت. به همین دلیل همانند شکل انرژی صوتی مضاعفی از طریق انکسار، علاوه بر حرکت از طریق خط مستقیم به شنونده خواهد رسید [۹].
جذب صوت
اصولاً هنگامی انرژی صوتی جذب می­ شود که تبدیل به نوع دیگری از انرژی گردد. معمولاً این تبدیل انرژی، تبدیل به انرژی گرمایی بوده و مقدار بسیار کمی از آن به انرژی جنبشی تبدیل می­گردد. براثر اصطکاک مولکول­ها­ی هوا با سایر مواد در اثر تحریک توسط انرژی صوتی و مقاومت مواد در برابر حرکت و تغییر شکل، انرژی صوتی تبدیل به انرژی گرمایی می­ شود. بدیهی است که این انرژی حرارتی تولید شده بر حسب وات بسیار بسیار اندک است همان­طوری که توان انرژی صوتی بر حسب وات بسیار کم می­باشد [۱۰،۱۱].
اتلاف انرژی صوت
موج صدا به سمت سطح ماده آکوستیکی حرکت می­ کند. مقداری از توان موج در هوا تلف شده و مقداری از آن در برخورد با سطح ماده منعکس می­ شود. باقیمانده انرژی موج که وارد ماده می­ شود دچار شکست می­ شود. همین­طور مقداری از آن در داخل ماده تلف می­ شود. در حین عبور از ماده آکوستیکی نیز مقداری از انرژی در داخل خود ماده منعکس می­ شود و در پایان مقدار کمی از انرژی باقیمانده از موج صوتی عبور می­ کند [۱۲].
شکل (۱-۱) برخورد یک پرتو صدا با سطح ماده[۱۲]
ضریب جذب صوت
عبارت است از نسبت انرژی صوتی جذب شده به کل انرژی صوتی تابیده شده. از لحاظ تئوری بهترین ماده­­ ­­­­­ایده­آل برای جذب، دارای ضریب جذب۱ خواهد بود که عملاً در طبیعت وجود ندارد. به ­طور­کلی سطوحی که دارای ضریب جذب بزرگتر و یا مساوی ۵/۰ باشند، سطوح جذب کننده و سطوحی که دارای ضریب جذب کوچکتر یا مساوی۲/۰ باشند، سطوح بازتابنده به شمار می­آیند [۱۲،۹].
عوامل مؤثر در ضریب جذب ماده
زاویه تابش:
با افزایش زاویه تابش ضریب جذب اضافه می­ شود تا اینکه به یک مقدار حدی می­رسیم که در آن ضریب جذب به طور ناگهانی افت می­ کند.
فرکانس پخش موج صدا:
جاذب­ها­ی گوناگون دارای توانایی­های متفاوت برای جذب در فرکانس­های مختلف می­باشند. مثلاً جاذب­های متخلخل توانایی بیشتری در جذب فرکانس­های بالا دارند ولی نوع رزونانسی در فرکانس­های پایین مؤثرتر می­باشند.
ضخامت جاذب:
برای فرکانس­های پایین، زیر۵۰۰ هرتز، جاذب­های ضخیم جذب بالاتری نسبت به جاذب­های نازک دارند. بیشترین جذب هنگامی رخ می­دهد که مواد جاذب در فاصله۵۲/۰ طول موج یا ضرایب فردی از این مقدار نسبت به یک سطح بازتابنده قرار گیرد.
فاصله هوایی در پشت جاذب:
با قرار­دادن یک فاصله هوایی در پشت جاذب­های متخلخل می­توان یک جاذب مؤثر برای فرکانس­های پایین به دست آورد.
چگالی جاذب :
به­ طور­کلی صدا قادر است که در خلل و فرج مواد با چگالی بالا یا پایین به خوبی نفوذ کند. برای سطوح با چگالی پایین نفوذ بیشتر و برای سطوح با چگالی­های بالاتر انعکاس سطحی بالاتر و نفوذ کمتر می­باشد [۱۳،۱۲].
روش­های اندازه ­گیری ضریب جذب صوت
روش لوله امپدانس
روش اول برای موج­های ساده، که موج به صورت مستقیم و عمودی به ماده برخورد می­ کند، مورد استفاده قرار می­گیرد و ضریب جذب نرمال نامیده می­ شود. در این روش کافیست که نمونه به اندازه­ای بزرگ باشد که بتواند دیواره داخل لوله را لمس کند. یک موج صوتی هنگامی که در یک محیط مایع یا جامد منتشر می شود، مقداری از انرژی اش را از دست می­دهد. این کاهش انرژی آکوستیکی به دلیل جذب صوت است. در جامدات، جذب امواج صوتی به دلیل نا خالصی­های شبکه، خواص فروالکتریکی و فرومغناطیسی، برهمکنش الکترون-فوتون، تاثیرات حرارتی و تشدید مغناطیسی هسته است [۹].
موج فرودی بر روی نمونه در یک نقطه فشار صوتی را ایجاد می­ کند که از رابطه زیر بدست می ­آید [۱۰].

۵-۵- پیشنهادات جهت تحقیقات آتی ۱۲۱
منابع و مآخذ ۱۲۲
الف) منابع فارسی ۱۲۲
ب) منابع انگلیسی ۱۲۵
پیوست‌ها ۱۲۹
چکیده انگلیسی ۱۳۷
فهرست جداول
عنوان صفحه
جدول (۳-۱) پایایی پرسشنامه عوامل موثر بر استقرارسیستم حسابداری منابع انسانی ۹۶
جدول (۳-۲) پایایی پرسشنامه پرسشنامه حسابداری منابع انسانی ۹۶
جدول (۴-۱) توزیع فراوانی پاسخگویان بر حسب جنسیت ۱۰۰
جدول (۴-۲) توزیع فراوانی پاسخگویان بر حسب سابقه کار ۱۰۱
جدول(۴-۳) توزیع فراوانی پاسخگویان براساس تحصیلات ۱۰۲
جدول( ۴-۴) ماتریس همبستگی بین آگاهی و شناخت کافی از سیستم حسابداری منابع انسانی و استقرار سیستم ۱۰۳
جدول (۴-۵) ماتریس همبستگی بین نیروی انسانی متخصص و استقرار حسابداری منابع انسانی ۱۰۴
جدول (۴-۶) ماتریس همبستگی بین حمایت دولت و استقرار حسابداری منابع انسانی ۱۰۵
جدول (۴-۷) ماتریس همبستگی بین نرم افزارهای مناسب و استقرار حسابداری منابع انسانی ۱۰۶
جدول (۴-۸) ماتریس همبستگی بین توجه به ارزش اقتصادی دارایی انسانی و استقرار سیستم حسابداری منابع انسانی ۱۰۷
جدول (۴-۹) ماتریس همبستگی بین حمایت مدیران ارشد و استقرار سیستم حسابداری منابع انسانی ۱۰۸
جدول(۴-۱۰) خلاصه رگرسیون ۱۱۰
جدول( ۴-۱۱) آنالیز واریانس رگرسیون ۱۱۰
جدول(۴-۱۲) ضرایب متغیرهای وارد شده در معادله رگرسیون ۱۱۱
فهرست نمودارها
عنوان صفحه
نمودار (۴-۱) توزیع فراوانی پاسخگویان بر حسب جنسیت ۱۰۰
نمودار (۴-۲) توزیع فراوانی پاسخگویان بر حسب سابقه کار ۱۰۱
نمودار(۴-۳) توزیع فراوانی پاسخگویان براساس تحصیلات ۱۰۲
فهرست شکل‌ها
عنوان صفحه
شکل ۱-۱ مدل مفهومی تحقیق ۸
شکل ۲-۱ سیستم منابع انسانی و مدل نقشه قلمرو مدیریت منابع انسانی هاروارد ۲۲
شکل ۲-۲- مدل مدیریت منابع انسانی میشیگان ۲۴
شکل ۲-۳ مدل مدیریت استراتژیک منابع انسانی دیوید گاست (مدل مقایسه‌ای) ۲۵
شکل ۲-۴- مدل منتخب مدیریت استراتژیک منابع انسانی ۲۸
شکل ۲-۵- چارچوب مدل مفهومی مدیریت استراتژیک منابع انسانی وانگدهین ۲۹
شکل ۲-۶- مدل عوامل مؤثر بر استراتژی‌ها و خط مشی‌های مدیریت منابع انسانی ۳۱
شکل ۲-۷- چرخه منابع انسانی ویلسون ۳۲
شکل ۲-۸- مدل عمومی سیستم حسابداری منابع انسانی ۴۶
شکل ۲-۹-نقش حسابداری منابع انسانی ۵۱
شکل ۲-۱۰ الگوی داده – ستاده سیستم مدیریت منابع انسانی ۵۷
چکیده
حسابداری منابع انسانی، رویکرد جدیدی در حسابداری است که عمر نسبتا کوتاهی دارد. حسابداری منابع انسانی را میتوان تلفیقی از دو حوزه مدیریت منابع انسانی و حسابداری دانست. حسابداری منابع انسانی با کمی کردن ارزش منابع، موجبات ارتقاء‌ کارایی مدیریت منابع انسانی و ایجاد امکانات برای ارزشیابی خط مشی پرسنلی را فراهم آورده است.بنابراین تحقیق حاضر با هدف شناسایی موانع اجرای سیستم حسابداری منابع انسانی در شرکتهای ایرانی (مطالعه گروه صنعتی انرژی سبز) صورت گرفته است.جامعه آماری تحقیق حاضر را مدیران ارشد کلیه شرکتها، مدیران میانی و کارشناسان مالی و منابع انسانی گروه صنعتی انرژی سبز به تعداد ۷۴ نفر تشکیل میدهند که جهت بالا بردن اعتبار تحقیق کل جامعه به عنوان نمونه در نظر گرفته شده است. برای جمع آوری اطلاعات مورد نیاز تحقیق از ابزار پرسشنامه استفاده شده که پایایی آن با بهره گرفتن از آزمون آلفای کرونباخ مورد تایید قرار گرفت. جهت تحلیل اطلاعات بدست آمده از نرم افزار spss استفاده شد و نتایج حاکی از آن است که بین آگاهی و شناخت کافی از سیستم حسابداری منابع انسانی، نیروی انسانی متخصص، حمایت دولت، وجود نرم افزارهای مناسب، توجه به ارزش اقتصادی دارایی انسانی و حمایت مدیران ارشد به عنوان متغیرهای مستقل و استقرار سیستم حسابداری منابع انسانی به عنوان متغیر وابسته رابطه معنی داری وجود دارد.

کلید واژه ها: حسابداری، منابع انسانی، حمایت دولت
فصل اول
کلیات تحقیق
۱–۱- مقدمه
حسابداری منابع انسانی درحقیقت شناخت بی سابقه یک اصل از اصول مدیریتی را در مورد ارزش مادی منابع انسانی در سازمان میسر می‌سازد. اصلی که در گذشته مدیران هیچ‌گونه تفکری در مورد آن نداشتند و به آن کاملاً بی توجه بودند، ولی امروزه با توجه به دستاوردهای حسابداری منابع انسانی توجه مدیران به مسائل نگهداری و استفاده بهینه از منابع انسانی بیش از پیش جلب شده است. (طوسی ،۱۳۷۱ : ۳۹ )
هدف دیگر حسابداری منابع انسانی فراهم کردن اطلاعات لازم در جهت اداره موثر و کارآمد نیروی انسانی توسط مدیریت است. سیستم حسابداری منابع انسانی اطلاعات لازم را در مورد بهای تمام شده و ارزش افراد، برای سازمان‌ها آماده می‌سازد و نیازهای خاص سازمان را در این زمینه پاسخگو می‌باشد .( همان) اکنون بهتر است قبل از هر چیز درباره تاریخچه و دلایل پیدایش حسابداری منابع انسانی اندکی بدانیم تا با دید بهتری بتوانیم این مبحث را پیگیر شویم. حسابداری یکی از شاخه‌های علوم انسانی است که در پی گزارش وضعیت مالی و عملکرد اقتصادی اشخاص حقیقی و حقوقی می‌باشد. و حسابداری منابع انسانی نیز یکی از زیرشاخه‌های جدید آن است که نسبت به زیرشاخه‌های دیگر این شاخه تنومند از عمر کمتری برخوردار است .