۳-۴ روش ها و ابزار گردآوری اطلاعات
روش های گردآوری اطلاعات را به طور کلی می توان به دو طبقه کلی تقسیم کرد: روش های کتابخانه ای و روش های میدانی( فتوحی ، ۱۳۸۹).

1. 1. 1. مطالعات کتابخانه ای: در تحقیق حاضر، برای گردآوری و تدوین ادبیات نظری مربوط به موضوع تحقیق از روش کتابخانه ای استفاده شده است. در این شیوه از انواع کتب و مقالات انگلیسی و فارسی و همچنین پایان نامه های فارسی مرتبط با موضوع در دانشگاه های مختلف استفاده شده است.

   

1. 1. پرسشنامه: در روش پرسشنامه ای برای گردآوری اطلاعات از ابزار پرسشنامه استفاده می شود. پرسشنامه حاوی تعدادی سوال درباره متغیرهای مورد سنجش از جامعه مورد مطالعه است. در تحقیق حاضر بخش عمده ای از داده ها از طریق پرسشنامه بدست آمده است.

روش گردآوری اطلاعات به صورت کتابخانه ای و میدانی ( پرسشنامه ) بود . بدین صورت که جهت تدوین فصول یک و دو و ادبیات تحقیق از روش کتابخانه ای و جهت جمع آوری داده ها از روش میدانی و ابزار پرسشنامه استفاده خواهد شد.
در تمام مراحل طراحی و تدوین پرسشنامه از نظر اساتید و خبرگان نیز استفاده گردیده است به این صورت که این پرسشنامه طراحی شده در اختیار ۱۰ استاد دانشگاه خبره در زمینه تحقیق قرار گرفت وروایی پرسشنامه سنجیده شد که در ادامه بیان خواهد شد . با کمی دقت مشخص می شود که سؤالات پرسشنامه به هر یک از عوامل اصلی مورد بررسی اختصاص یافته همچنین تا حد امکان سعی شده است که سؤالات کوتاه و واضح طراحی شوند تا پاسخگو بتواند در کمتریم زمان ممکن و با حداکثر دقت به آنها پاسخ دهد.
پرسشنامه نهایی توزیعی شامل سه بخش می باشد . بخش اول پرسشنامه شامل توضیح مختصری جهت ایجاد وضوح بیشتر پاسخ دهندگان است می باشد. بخش دوم پرسشنامه شامل اطلاعات شخصی که دارای شش سوال که شامل جنسیت، تحصیلات، نوع استخدام، وضعیت تاهل، سنوات خدمت سمت پاسخ دهندگان می باشد. بخش سوم شامل سوالاتی در رابطه با متغیرهای مورد بررسی که به صورت بسته طراحی گردیده است. سوال های بسته پاسخ مجموعه ای از گزینه ها را ارائه می دهد تا پاسخ دهنده از میان آن ها یکی را انتخاب کند . پاسخ دهنده این نوع سوال ها را به سرعت درک کرده و به سهولت به آن پاسخ می دهد. علاه بر آن استخراج داده ها، می توان به سرعت آنها را مقوله بندی و تجزیه و تحلیل کرد (بازرگان و دیگران، ۱۳۸۸).
۳-۵ جامعه و نمونه آماری تحقیق
جامعه آماری تحقیق کلیه مدیران و معاونین و کارمندان اداری دانشگاه های پیام نور استان مرکزی می باشند که تعداد کل جامعه آماری در استان مرکزی برابر ۱۲۸ نفر می باشد . حجم نمونه با بهره گرفتن از فرمول کوکران به دست می آید.
فرمول شماره:( ۱-۳ )
N: تعداد جامعه آماری = ۱۲۸
d : دقت احتمالی مطلوب = ۰۸.۰
z : ضریب اطمینان ۹۵% در سطح خطای ۵% برابر ۹۶.۱
p : نسبت موفقیت = ۵.۰
q : نسبت شکست = ۵.۰
بر اساس محاسبات انجام شده ، تعداد نمونه ، ۹۶ نفر می باشد . نمونه ها به طور تصادفی از بین کارکنان اداری ومعاونین و مدیران دانشگاه های پیام نور استان مرکزی انتخاب شده است.
۳-۶ روایی پرسشنامه
مفهوم اعتبار به این پرسش پاسخ می دهد که ابزار اندازه گیری تا چه حد خصیصه مورد نظر را می سنجد بدون آگاهی از اعتبار ابزار اندازه گیری نمی توان به دقت داده های حاصل از آن اطمینان داشت. برای تعیین اعتبار پرسشنامه روش های متعددی وجود دارد که یکی از این روش ها اعتبار محتوا می باشد(کرلینچر ، ۱۳۷۴).
اعتبار محتوا نوعی اعتبار است که برای بررسی اجزای تشکیل دهنده یک ابزار اندازه گیری بکار برده می شود. اعتبار محتوای یک ابزار اندازه گیری به سوال های تشکیل دهنده آن بستگی دارد. اگر سوال پرسشنامه معرف ویژگی ها و مهارت های ویژه ای باشد که محقق قصد اندازه گیری آنها را داشته باشد، آزمون دارای اعتبار محتوا است. برای اطمینان از اعتبار محتوا، باید در موقع ساختن ابزار چنان عمل کرد که سوال های تشکیل دهنده ابزار اندازه گیری معرف قسمت های محتوای انتخاب شده باشد (آذر و مومنی، ۱۳۸۷)
بنابراین اعتبار محتوا، ویژگی ساختاری ابزار اندازه گیری است که همزمان با تدوین آزمون در آن تنیده می شود. اعتبار محتوای یک آزمون معمولا توسط افرادی متخصص در موضوع مورد مطالعه تعیین میشود. در این مرحله با مشورت با اساتید محترم راهنما و مشاور و همچنین نظرات افراد متخصص در این زمینه در طراحی پرسشنامه اعمال خواهد شد و اصلاحات لازم به عمل می آید و بدین ترتیب اطمینان حاصل می شود که پرسشنامه همان خصیصه مورد نظر محقق را می سنجد.
برای این کار پرسش نامه های تحقیق علاوه بر کسب نظر اساتید محترم راهنما و مشاور در اختیار ۱۰ نفر از خبرگان که در حوزه مطالعاتی تحقیق صاحب نظر هستند قرار گرفت و در جمع بندی نهایی با اساتید محترم راهنما و مشاور اصلاحات لازم صورت گرفت و ابهاماتی که در این رابطه وجود داشت برطرف شد.

۳-۷ پایایی پرسشنامه

قابلیت اعتماد یا پایایی یکی از ویژگی های ابزار اندازه گیری است. مفهوم یاد شده با این امر سر و کار دارد که ابزار اندازه گیری در شرایط یکسان تا چه اندازه نتایج یکسانی به دست می دهد(هومن ، ۱۳۸۹).
دامنه ضریب قابلیت اعتماد از صفر (عدم ارتباط) تا ۱+ (ارتباط کامل) است. ضریب قابلیت اعتماد نشانگر آن است که تا چه اندازه ابزار اندازه گیری ویژگی های با ثبات آزمودنی و یا ویژگی های متغیر و موقتی وی را می سنجد.
بنابراین به منظوراندازه گیری قابلیت اعتماد، از روش آلفای کرونباخ و با بهره گرفتن از نرم افزار spss انجام شد.
جدول( ۳-۲) : مقادیر بدست آمده از روش آلفای کرونباخ

• اگر همه محدودیت­های (۳-۵) برقرارند، قرار ده µ_a=λ ، در غیر اینصورت قرار ده µ_b=λ.

تولید جواب‏های اولیه برای توپولوژی شبکه

جواب­های اولیه به استفاده از یک رویه ابتکاری تولید می­شوند که مرحله به مرحله گراف مورد نظر را می­سازند ]۳۰[. ابتدا ترکیبی تصادفی از گزینه­ های افزایش خط برای یال­های مختلف و با توجه به محدودیت بودجه انتخاب می­ شود. سپس خط­های موجود در شبکه و خط­های افزودنی جدید به یال­های شبکه تخصیص داده می­شوند. به منظور کاهش احتمال تولید گراف­های ناهمبند، تخصیص خط­ها در دو مرحله صورت می­گیرد.
در مرحله اول کم­ترین تعداد خط­های مورد نیاز برای برقراری شرط لازم همبندی به یال­ها تخصیص داده می­شوند، به این معنی که ابتدا یک خط به یکی از کمان­های هر یک از یال­ها تخصیص داده می­ شود تا محدودیت (۳-۸) برقرار شود. سپس، هر یک از گره­ها به ترتیب از نظر تعداد خط­های ورودی و خروجی بررسی می­ شود. در صورتی که گرهی فاقد خط ورودی یا خروجی باشد، بر حسب نیاز یک خط به صورت تصادفی به یکی از کمان­های ورودی یا خروجی آن تخصیص داده می­ شود. در مرحله دوم، بقیه خط­های یال­ها به صورت تصادفی به یال­ها تخصیص داده می­شوند. پس از تولید هر جواب اولیه جدید، ابتدا همبندی گراف بررسی می­ شود و در صورت ناهمبند بودن از جواب صرف­نظر می­ شود. این رویه تا زمانی­که تعداد جواب­های اولیه به اندازه مورد نظر برسد تکرار می­ شود.

بررسی جواب‏های از نظر همبندی گراف

هر جواب جدید تولید شده در الگوریتم، در دو مرحله از نظر همبندی گراف حاصل بررسی می­ شود. در مرحله اول، یک شرط لازم برای همبندی گراف و در مرحله دوم وجود مسیر بین هر جفت گره شبکه بررسی می­ شود. هدف از این کار غربال کردن بخشی از جواب­های ناشدنی و کاهش محاسبات غیر ضروری برای بررسی همبندی گراف­هاست.
مرحله اول: در وهله اول، وجود دست­کم یک خط خروجی و یک خط ورودی به هر گره (تنها نبودن و در بن بست قرارنداشتن گره­های گراف) به عنوان شرط لازم همبندی قوی گراف بررسی می­ شود. در صورت برآورده شدن این شرط، مرحله دوم بررسی انجام می­ شود، در غیر این صورت گراف همبند نیست.
مرحله دوم: در مرحله دوم، وجود دست­کم یک مسیر بین هر دو گره گراف بررسی می­ شود. برای این منظور از الگوریتم کوتاه­ترین مسیر دایسترا^[۳۵]]۵۲[ استفاده می­ شود. با هر بار اجرای الگوریتم، درخت کوتاه­ترین مسیر بین یک گره و بقیه گره­های گراف بدست می ­آید. در صورتی که گراف همبند نباشد، دست­کم یکی از گره­ها در درخت تشکیل شده حضور ندارد، به این معنی که بین دست­کم یک جفت گره هیچ مسیری یافت نشده است.

الگوریتم ژنتیک ترکیبی با شبیه‏سازی تبرید

رو­ش­ حل توسعه داده شده در این بخش الگوریتم ژنتیک است. در این روش، عملگر جهش با الگوریتم شبیه­سازی تبرید جایگزین می­ شود که آ­ن را به یک الگوریتم ترکیبی تبدیل می­ کند. عملگر جهش در الگوریتم­های ژنتیک معمول با احتمال معینی بر روی فرزندانی که جمعیت نسل بعدی را تشکیل می­ دهند اعمال می­ شود و هدف آن اعمال تنوع در هر دو نسل متوالی از جمعیت جواب­هاست. در این الگوریتم، شبیه­سازی تبرید به عنوان یک رویه بهبود دهنده، بر روی تعدادی از فرزندان نامزد برای ورود به جمعیت اعمال می­ شود. گام­های کلی الگوریتم توسعه داده شده به شرح زیر هستند:
مرحله اول: مجموعه ­ای از جواب اولیه را به تعداد جمعیت تولید کن و مقادیر برازش آنها را محاسبه کن.
مرحله دوم: گام های زیر را برای تعداد نسل­های مشخص تکرار کن:

• یک جفت والد را به طور تصادفی انتخاب کن.

• با عملگر تقاطع مجموعه فرزندان را تولید کن.

• گراف هر فرزند را بررسی کن و فرزندان با گراف ناهمبند را حذف کن.

• برقرار بودن محدودیت بودجه را برای هر فرزند بررسی کن و در صورت نیاز هزینه­ های افزایش خط­ در جواب­های ناشدنی را کاهش ده.

• شبیه­سازی تبرید را بر روی بهترین فرزند اعمال کن.

• جمعیت جدید را از ترکیب بهترین جواب­های جمعیت موجود و مجموعه جواب­های فرزند ایجاد کن.

تعریف کروموزوم‏ها

کروموزوم­ها برای متغیرهای تصمیم ­گیری y_l، z_ijو k_ij مسالهU تعریف می­شوند، زیرا متغیر µ از حل مدل سطح پایین قابل محاسبه است. هر کروموزوم نمایان­گر تعداد خطهای تخصیص داده شده در هر کمان است که به طور ضمنی جهت معابر، تعداد خط­های اضافه شده، و نحوه تخصیص خطها را مشخص می­ کند. هر کروموزوم به صورت یک ماتریس دو سطری تعریف می­ شود که ستون­های آن معرف یال­های شبکه و سطرهای آن متناظر با کمان­های هر یال هستند. مقادیر هر آرایه برابر است با تعداد خط تخصیص داده شده به کمان متناظر با یال مورد نظر. شکل ‏۳‑۳ و شکل ‏۳‑۴ یک شبکه نمونه با ۶ گره و ۹ یال و نمایش کروموزوم آن را نشان می­ دهند. یال­هایی که دو سر آنها دارای پیکان است، معابر دو طرفه و ترکیبی از دو کمان هستند. یال­هایی که فقط یک سر آنها دارای پیکان است، معابر یک طرفه هستند.

شکل ‏۳‑۵- یک شبکه نمونه

۹
۸
۷
۶
۵
۴
۳
۲
۱

۱
۲
۱
۱
۰
۱
۱
۰
۱

*مشبهٌ‌به هزار آوا برای درخت از جهت خواندن:

به صحرا لاله پنداری ز بیجاده دهانستی
درخت سبز را گویی هزار آوا زبانستی(۸۲۰۷)
*زبان بریدن ؛ کنابه از ساکت و خاموش کردن:
چون سخن گوید ادیبان را بیاموزد سخن
چون سخن خواند فصیحان را فرو بندد زبان(۵۴۹۵(
ونیز نک ابیات : ۸۱۸۵، ۲۸۱۵، ۶۱۰۸ و ۷۲۷۱
*زبان تیز کردن؛ کنایه از با خشم وتندی زبان گشودن، طعنه زدن، زبان درازی کردن(عفیفی ، ۱۳۷۲: ذیل زبان تیز کردن):
وانکس که زبان کرد به بد گفتن او تیز
در دست اجل خشک لب و خشک زبان باد(۷۱۷(
*زبان گشادن؛ کنایه از سخن فصیح گفتن:
باده گیران زبان بسته گشادند زبان
باده خوران پراکنده نشستند به هم(۴۸۷۹(
*گشاده زبان؛ صفت هنری و کنایه از فصیح و فصیح گو:
در خزانه‌ی او پیش من گشاده ومن
گشاده دست و گشاده دل و گشاده زبان(۵۶۶۶)
زر

• • با واژه‌ی زر ۳۳ تصویر شامل ۱۲ تشبیه، ۵ استعاره، ۳ تشخیص و ۱۳ کنایه ساخته شده است:

*مشبهٌ‌به رخ عاشق از جهت زردی:
از بناگوش تو سیم آمد و زر از رخ من
ای پسر زین سپس از دزد بود ما را بیم(۴۸۴۷(
چون موی شدم لاغر و چون زر شدم زرد
چون چنگ شدم چفته و چون زیر شدم زار(۳۳۰۴(
*مشبهٌ‌به برگ رزان از جهت زردی:
تا گه خزان زرد بود گه بهار سبز
آن زر کند ز برگ رزان، وین زگل حریر(۳۸۰۰(
چون زر شدند رزان، از چه ؟ از نهیب خزان
به کینه گشت خزان، با که ؟ با ستاک رزان(۵۹۵۸)
*زر خفچه؛ مشبهٌ‌به پشت و بر تذرو از جهت سرخی:
چو زر خفچه همه پشت و برش آتش رنگ
چو نخل بسته همه سینه دایره اشکال(۴۳۱۰)
*زر ساو؛ مشبهٌ‌به گیا از جهت زردی:
باد را کیمیای سوده که داد
که ازو زر ساو گشت گیا(۴۸(
*زر سیم اندود ؛ مشبهٌ‌به هرچه از آتش اخگرشود از جهت روشنی و تیرگی:
سیم زراندود گردد هر چه زو گیرد فروغ
زر سیم اندود گردد هر چه زو اخگر شود(۹۶۴(
*زر عیار؛ مشبهٌ‌به آتش از جهت سرخی:
برکشیده آتشی چون مطرد دیبای زرد
گرم چون طبع جوان و زرد چون زر عیار(۳۵۳۰(
*مشبهٌ‌به بیشه‌ها از شنبلید از جهت زردی:
بیشه‌های کرزوان از لاله زار و شنبلید
گاه چون بیجاده گردد، گاه چون زر عیار(۲۰۷۵)
*مشبهٌ‌به دیده اندر چشم هربیننده از جهت زردی:
از فراوان دیدن هرای زر امروز گشت
دیده اندر چشم هر بیننده‌ای زر عیار(۱۱۱۹(

• • هرا: گلوله‌های طلا و نقره را گویند که در زین و یراق اسب به کار برند اعم از لجام و سینه بند و غیره(دهخدا، ۱۳۹۰: ذیل هرا).

*رز کانی؛ مشبهٌ‌به گوهر(آتش سده) از جهت زردی:
یکی گوهری چون گل بوستانی

«تفاوت فیلمنامه و داستان»
متون مورد نقد و بررسی در این رساله، چهار فیلمنامۀ «علی حاتمی»، با نامهای «سوته دلان»، «حاجی واشنگتن»، «مادر» و «دلشدگان» است. فیلمنامهنویسی امروزه یکی از بخشهای ادبیات به شمار میرود؛ یک شقّ کاملاً مستقل ادبی، که مبنای آن نمایشنامهنویسی است. مهمترین ویژگی فیلمنامه، ویژگی روایی و داستانی آن است که جوهرۀ اولیۀ اغلب فیلمها است، هرچند فیلمهایی نیز ساخته میشوند که با بهره گرفتن از امکانات دیگر سینما و بدون تعریف داستان خاصی، تماشاگر را با وضعیتی از جامعه آشنا میکنند و موضوع، بیشتر منطبق بر واقعیات جامعه است تا یک داستان. از این رو، فیلمنامه را میتوان در حوزۀ ادبیات داستانی مورد بررسی قرار داد، زیرا فیلمنامه نیز از عناصر داستانیای همچون شخصیت و شخصیتپردازی، موضوع، درونمایه، پیرنگ، زاویۀ دید، گفتگو، صحنه، توصیف و سبکشناسی تشکیل شده است؛ اما علاوه بر این همسانیها، تفاوتهای انکارناپذیری میان فیلمنامه و داستانهای نوشتاری دیگر وجود دارد که در زیر به اختصار آنها را بیان میکنیم:
۱- توصیف و تصویرسازی در داستان بیشتر از تصویرسازی در فیلمنامه است. نویسندۀ داستان ابتدا باید دنیای ذهنی خود را برای خواننده بسازد تا بتواند او را وارد این دنیا کند. روایت موضوع و معرفی شخصیتهای داستان وابسته به این است که نویسنده بتواند فضای ذهنی مورد نظر را بسازد و به خواننده انتقال دهد. در فیلمنامه برخلاف داستان، بخش توصیف را بسیار ضعیف میبینیم، زیرا این بخشهای توصیفی، بیشتر از اینکه برای روایت بهتر داستان باشند، بر عهدۀ افرادی است که میخواهند روی فیلم کار کنند؛ افرادی نظیر طراحان صحنه. هنگامی که فیلمنامهنویس در متنش مینویسد: «او لیوان را بر میدارد و از تنگ، آب داخل آن ریخته و روی میز میگذارد»، ممکن است برای خوانندهای که با تصور ادبی فیلمنامه را میخواند، این جملات زاید باشد، ولی برای ایجاد صحنه لازم است. همچنین در فیلمنامه نیازی به توصیف منظرهها، مکانها و چهرۀ افراد نیست، زیرا اینها توضیحاتی است که با نمایش به صورت فیلم، انجام میشود.

۲- استفاده از گفتگو آسانترین و رایجترین راه برای تعریف داستان و معرفی شخصیتهای آن است. استفاده از این عنصر داستانی در داستان، برای معرفی شخصیتها و در کل تعریف داستان، امری پسندیده و سودمند است، اما در مورد فیلمنامه اینطور نیست.
«فیلم و سینما ذاتاً یک مدیوم تصویری است و بالطبع این تصاویر هستند که باید حرف اول را در کار بزنند نه کلمات. قانون اول در این مدیوم این است: نشان بده، حرف نزن.» (فرشام، فیلم نگار، ش ۲۴)
گفتگو در فیلمنامه برای شنیده شدن نوشته میشوند، نه برای خواندن و دیده شدن، از این رو، سعی میشود بیشترین حرفها در قالب کمترین کلمات ادا شود، زیرا اغلب تماشاگران، علاقهای به گوش سپردنهای فراوان و طولانی ندارند. در اهمیت مطالب بالا این نکته را اضافه میکنیم که: «حرفهایی که در یک صحنه گفته نمیشود، میتوانند درست به اندازه حرفهایی که به زبان میآیند، اهمیت داشته باشند.» (همان)
۳- آنچه در صحنههای یک فیلمنامه اتفاق میافتد، باید آنقدر گویا باشد که بتواند برساند که در فاصلهای که میان صحنههای مختلف و جداگانهی آن وجود دارد چه رخ داده است؛ اما رماننویس فاصلۀ میان صحنههای داستانش را با جملات وصفی و توضیحی پر میکند.
۴- هر فیلمنامهای همچون داستان دارای یک روایت است و روایت مبنای ادبی دارد. در نوشتن یک داستان ادبی، شروع بسیار مهم است و باید نقطۀ حرکت خوبی برای داستان باشد. اما نوشتۀ خوب واجب نیست که تا پایان طراحی شود؛ یک نویسنده ممکن است در طول نوشتن، مسیر قصه را تغییر دهد و حتی ایدۀ اولیهاش را دگرگون سازد. اما برای نوشتن فیلمنامه، دانستن پایان آن مهم است و هنگام نوشتن هر پدیده، باید پیش از آغاز کار پایان پرده را بدانیم. در موقع خلق یک صحنه از فیلمنامه، هم باید به پایان آن وقوف داشته باشیم و به تاثیر نهایی صحنهای که میخواهیم خلق کنیم توجه داشته باشیم؛ دلیل آن این است که نویسندۀ داستان به تنهایی اثری را خلق میکند و هر تغییری که بخواهد روی ان اعمال میکند، اما نویسندۀ فیلمنامه، به مدد افراد دیگری اثرش را به ثبت میرساند و در خلق اثرش باید آن افراد و تاثیرات، تواناییها و عدم توانایی آنها را در نظر بگیرد؛ افرادی نظیر بازیگر، صدابردار، طراح صحنه و… .
۵- در داستان از عنصر گفتگو برای روایت و شخصیتپردازی استفاده میشود، ولی در فیلمنامه از ابزار و راه های میانبری چون «فلاش بک» و «صداهای خارج از قاب»، برای روایت و شخصیتپردازی استفاده میشود که هر کدام را به اختصار در زیر بررسی میکنیم:
۱) فلاش بک یا بازگشت به گذشته: استفاده از این ابزار، تکنیکی است که با کمک آن، مخاطب را از آنچه در گذشته رخ داده، آگاه میکنیم تا بتواند موقعیت فعلی داستان و شخصیتهای آن را بهتر درک کند. استفاده از این روش، یک فایده و یک خطر احتمالی را در پی خواهد داشت:
«مزیت عمده آن است که اجازه میدهد وقایع ماضی با حفظ تاثیرگذاریشان به نمایش کشیده شوند و از این که حوادث صرفاً شفاهی بیان شوند، جلوگیری میکند. این مهر تأییدی است بر مثل قدیمی «حرف نزن، نشان بده».
اما خطر اینجاست که فلاش بکها میتوانند جریان رو به جلوی روایت را مختل کنند. یعنی با ارائۀ اطلاعات، گرهها و پیچشهایی را که در فیلمنامه ذخیره شده است، یکباره بر باد دهند.» (تیلمانز، فیلمنگار، ش ۸)
۲) صداهای خارج از قاب: صدایی که به عنوان راوی داستان در موقعیتهای گوناگون در فیلم شنیده میشود. این روش برای فیلمنامهنویسان از جذابیت خاصی برخوردار است، زیرا بیان افکار شخصیتهای داستان را آسانتر میکند و همچنین به خاطر جذابیتی که روایت داستان به شیوۀ اول شخص، در نزد تماشاگران دارد.
با این مقدمه، لازم به ذکر است که آنچه در این رساله مورد توجه است، بررسی عناصر داستانی فیلمنامههای مورد نظر است و در حقیقت، فیلمنامه را به عنوان داستان مورد بررسی قرار دادهایم و پرداختن به شیوه های تخصصی فیلمنامهنویسی و اصطلاحات گوناگون آن در ارتباط با هنر سینما در حوصلۀ کار ما نبوده است. در نقد ساختارگرایانۀ این چهار فیلمنامه، علاوه بر بررسی عناصر داستانی آنها، ساختار روایت نیز با توجه به الگوی اولیۀ «ولادیمیر پراپ» و نظریات تکمیل کنندۀ «رولان بارت»، «تزوتان تودورف» و «کلود برمون» مورد توجه قرار گرفته است.
«سوته دلان»
فیلم «سوته دلان» به نویسندگی و کارگردانی «علی حاتمی» در سال ۱۳۵۶ ساخته شد. مسئولیت طراحی صحنه و لباس این فیلم نیز بر عهدۀ «زنده یاد حاتمی» بوده است. «علی عبّاسی» تهیه کنندۀ این فیلم است که پیشتر از این، تهیه کنندگی فیلم دیگری از «علی حاتمی» به نام «حسن کچل» را نیز بر عهده داشت. این فیلم با درخشش بازیگران برجستۀ سینمای آن روز، همچون «جمشید مشایخی» (حبیب آقا ظروفچی)، فخری خوروش (فروغالزمان)، بهروز وثوقی (مجید)، شهره آغداشلو (اقدس)، جهانگیر فروهر (دکتر)، رقیه چهرهآزاد (آقازاده خانم) و… به روی صحنه رفت. فیلم «سوته دلان» به صورت رنگی و در مدت زمان ۱۱۱ دقیقه، در ۲۸ مرداد ماه سال ۱۳۵۶ در سینمای کاپری به نمایش درآمد.
«خلاصهی داستان»
«حبیب آقا ظروفچی» فرزند ارشد خانواده است که پس از فوت پدرش، مسئولیت خانواده را بر عهده گرفته است. وی به همراه برادرش «کریم»، مغازهی کرایهی ظروفی را که از پدر به آنها به ارث رسیده است، میگرداند. «حبیب آقا» زندگیاش را وقف خانواده، به ویژه برادر ناتنیاش «مجید» که از نارسایی ذهنی رنج میبرد، نموده است. تا جایی که با وجود علاقهی قلبیاش به «فروغالزمان»، مستأجر منزلشان، تن به ازدواج با او نداده است.
«مجید» هم در مغازهی برادرش کار میکند و ظروف کرایه را به مجالس میبرد. او ابتدا برای مدتی عاشق تصویر دختری در پشت ویترین یک عکاسی میشود. چندی بعد به زن بلیط فروش سینما علاقمند میشود، ولی پس از مدتی درمی یابد که آن زن از ناحیهی پا فلج است. این حادثه سبب میشود که وضع روحی «مجید» وخیم شود. «حبیب آقا» علاج این وضعیت «مجید» را در زن گرفتن او میداند. به پیشنهاد دوست دوافروشش، تصمیم میگیرد زنی را در روزهای جمعه که کسی در منزل حضور ندارد، به بهانهی پاییدن منزل، به خانه آورده تا به این طریق فرصتی برای خلوت او و «مجید» فراهم گردد. به واسطهی باجخوری موسوم به «دکتر»، زن معروفهای به نام «اقدس»را در ظاهری نجیب به منزل میآورد. « مجید» و «اقدس» دلباختهی یکدیگر میشوند و «اقدس» از شیوهی زندگی سابقش توبه میکند. «مجید» برخلاف مخالفت «حبیب»، «اقدس» رابه عقد خود درمیآورد و در نقطهای دورافتاده از شهر، زندگی خود را آغاز میکنند.
«فروغالزمان» که دیگر از ازدواج با «حبیب آقا» ناامید شده بود، قصد عزیمت به مشهد مقدس و اقامت در آن شهر را میکند، اما درست در لحظهی حرکت، «مجید» به دنبال او م رود و خبر ازدواج خود را به او میدهد و او را مطمئن میکند که «من دیگه خار راه نیستم» و از او میخواهد برگردد. «فروغالزمان» برمیگردد و ماجرا را برای «حبیب» بازگو میکند.«حبیب» که تصور میکند عروس «دختر سرایدار گاوداری» است، از این اقدام «مجید» استقبال میکند و برای مقایسهی خوبی این انتخاب با بدی انتخاب قبلی، گذشتهی «اقدس» را برای «مجید» افشا میکند.
«مجید» با اطلاع یافتن از این واقعیت، حالش بسیار وخیم میشود و از برادرش میخواهد او را به «امامزاده داوود» ببرد، ولی در میانهی راه جان میسپارد.
«طرح نقشهای داستان سوتهدلان»
زمینه: مغازهی حبیب آقا؛ ارائه نمایی کلی در باب حبیب آقا، شغل و افرادی که در آن با آنها سرو کار دارد.
پاره اول: نقش صفر (وضعیت ابتدایی): حبیب در مغازهی کرایه ظروف خود به سر میبرد. دو مشتری در مغازهی او حضور دارند.
نقش ۱- حبیب آقا با مشتری اول که مراسم عروسی در پیش دارند، به صحبت میپردازد.
نقش۲- مشتری اول دربارهی مراسم و نحوهی برگزاری آن و خانواده عروس صحبت میکند.
نقش۳- حبیب آقا نزد مشتری دیگری که برادرش را در حادثهی رانندگی از دست داده، میرود.
نقش۴- مشتری دوم با حبیب به درد دل میپردازد.
نقش۵- حبیب به خواندن فهرست اسباب و لوازم مراسم ختم میپردازد.
نقش۶- مجید، برادر حبیب، مشغول جمعآوری اسبابی که برادرش میخواند میشود.
پاره دوم: معرفی افراد خانواده حبیب و ویژگیهای آنها به اختصار:
حبیب پسر ارشد خانواده است و خود را مسئول خانواده و به خصوص مجید میداند.
حبیب به اتفاق مادر، برادرش کریم و همسر او، مجید و فروغالزمان، مستأجر منزلشان، زندگی میکند.
مجید دچار عقب ماندگی ذهنی است.
فروغالزمان سالها عاشق حبیب است، ولی حبیب به خاطر مجید، ازدواج با او را به تعویق میاندازد.
کریم عاشق پرندهبازی است و علاقهی فراوان به پرندهی کرکی که در قفس دارد، او را به سایر موارد زندگی بیتوجه کرده است.
زینت از بیتوجهی همسرش نسبت به خود رنج میبرد.
پاره ی سوم: بازگویی وضعیت و ویژگیهای زندگی مجید:
۱- مجید عاشق جمعآوری اشیاء آهنی قدیمی و زنگ زده است و اوقات زیادی را برای یافتن آنها صرف میکند.
۲- او با سایر خواهران و برادرانش نسبت ناتنی دارد.
۳- مورد بیتوجهی افراد خانواده است و با آنها مراودهای ندارد.
۴- تنها حبیب مورد علاقه و احترام او است.
۵- برای پدر درگذشتهاش احترام فراوان قائل است و جای خالی او را احساس میکند.
۶- علاقهی فراوان به فیلم و سینما دارد.
۷- زنان مورد توجه و علاقهی مجید قرار میگیرند.
پاره ی چهارم: وضعیت اولیه: مجید در سینما از زن بلیط فروش خوشش میآید.
نقش۱. مجید چندین بار به بهانهی سینما رفتن، برای دیدن زن بلیط فروش به سینما میرود.
نقش۲. او برای زن پارچهای میخرد تا فروغالزمان برایش لباس بدوزد.
نقش۳. زن بلیط فروش متوجه علاقهی مجید شده است.
نقش۴. مجید یک جفت کفش میخرد و آن را به عنوان هدیه به زن میدهد.
نقش۵. زن پس از دیدن کفشها ناراحت میشود و آنها را به زمین میاندازد.
نقش۶. مجید دلخور میشود و تصمیم میگیرد رفتار او را تلافی کند.
نقش۷. او به انتظار تعطیلی سینما مینشیند؛ می-خواهد زن را با پاره آجری بزند.

• 1. 1. دسته‌بندی کلی سیستم‌های فتوولتائیک

   

   

سیستم‌های فتوولتائیک به دو صورت متصل به شبکه و مستقل از شبکه مورد استفاده قرار می‌گیرند. البته گاهی از ترکیب این دو نیز بهره برده شده‌ است. سیستم‌های فتوولتائیک مستقل در گذشته، بیشتر برای برق‌رسانی به مناطق دورافتاده مورد استفاده قرار گرفته‌اند. امروزه بیشتر سیستم‌های فتوولتائیک به صورت متصل به شبکه می‌باشد زیرا نیازی به باتری‌های بزرگ پشتیبانی ندارند، سیستم کنترلی ساده‌ای دارند و هزینه‌های نگه‌داری در آنها پایین‌تر است.[۲]

تولید اینورترهای فتوولتائیک ارزان و با قابلیت اطمینان بالا به عنوان یک چالش بسیار مهم برای بسیاری از محققان معرفی شده است که خود باعث افزایش گوناگونی و تعداد این اینورترها شده است. به طور کلی اینورترهای فتوولتائیک دو وظیفه‌ی مهم را باید به درستی باید انجام دهند:[۳]

• دنبال کردن نقطه‌ی حداکثر توان آرایه‌ی خورشیدی

آرایه‌های خورشیدی دارای رفتار غیر خطی هستند و در یک ولتاژ و جریان خاص بیش‌ترین توان ممکن را منتقل می‌کنند که به نقطه‌ی بیشینه‌ی توان^[۳] شناخته شده است. این ولتاژ و جریان خاص ثابت نیستند و به عوامل متعددی بستگی دارند و در طول روز با تغییر شدت و زاویه‌ی تابش نور خورشید تغییر می‌کنند. یک وظیفه‌ی مهم سیستم‌های کنترلی در سیستم‌های فتوولتائیک، کار کردن در نقطه‌ی توان بیشیمه در کلیه‌ی ساعات می‌باشد. برای تسهیل تنظیم ولتاژ نقطه‌ی کار، میان آرایه‌ای خورشیدی و اینورترهای فتوولتائیک از خازن‌هایی موسوم به خازن‌های باس dc استفاده می‌شود.

• تزریق جریان سینوسی با کیفیت بالا به شبکه

در هر سامانه خورشیدی از یک اینورتر منبع ولتاژ کنترل شده با جریان، برای تزریق جریان سینوسی با کیفیت بالا و با اعوجاج هارمونیکی حداقل (ضمن رعایت استانداردها) و تا حد امکان هم‌فاز با ولتاژ شبکه استفاده می‌شود.
در حالت کلی سیستم‌های فتوولتائیک متصل به شبکه نیاز به یک مرحله بوست ولتاژ برای کنترل دامنه‌ی ولتاژ دارند و به همین دلیل تا کنون شاهد سیستم‌های به طور عام دو طبقه^[۴] بوده‌ایم. یک طبقه‌ی اختصاص به مبدل DC/DC برای افزایش سطح ولتاژ و جست‌وجوی نقطه‌ی توان بیشینه و طبقات دیگر برای تبدیل ولتاژ مستقیم به متناوب DC/AC می‌باشد.

اینورتر فتوولتائیک دو طبقه‌ی متصل به شبکه با اینورتر دو سطحی
ساختار دو طبقه مزایایی از جمله آرایش ساده، فرکانس کلیدزنی بالا، قابلیت انعطاف زیاد از نظر اعمال شیوه‌های مختلف کنترلی و کنترل مستقل از هم MPPT و اینورتر را دارد. اما معایبی از جمله استفاده از تعداد بیشتر عناصر الکترونیک قدرت، تلفات زیاد، بازده کمتر، تداخلات الکترومغناطیسی بالا، وزن و سایز بزرگتر منجر به زیاد شدن هزینه‌ها شده است. از این رو تحقیقات متعددی به منظور کاهش تعداد طبقات از دو طبقه به یک طبقه انجام گرفته است (شکل ۱-۴) که منجر به دستیابی به آرایش‌های متفاوتی شده است، که در زیر خلاصه می‌شود.[۴]

• استفاده از اینورتر پل معمولی به همراه یک ترانسفورماتور افزاینده

• استفاده از تعداد زیادی سلول‌های خورشیدی به صورت سری با یکدیگر برای افزایش ولتاژ باس dc

• استفاده از ساختارهای اینورتر-بوست یک طبقه

استفاده از ترانسفورماتورهای فرکانس پایین باعث افزایش وزن و کاهش بازده‌ی اینورتر می‌شود. تعداد زیاد سلول‌های سری با یکدیگر نیز باعث کاهش بازده سیستم می‌شود، به خصوص در مواقعی که برخی از سلول‌ها دچار پدیده‌ی سایه جزئی می‌شوند. ساختار‌های یک طبقه پیش از این به دلیل فرکانس کلیدزنی زیاد و EMI زیاد دارای محدودیت هایی بوده است که رفته‌رفته در حال برطرف شدن است و امروز اینورترهای یک طبقه با آرایش H5 به صورت صنعتی مورد استفاده قرار می‌گیرند.

اینورتر فتوولتائیک یک طبقه‌ی متصل به شبکه
اینورترهای چند سطحی با مزایایی همچون اعوجاج هارمونیکی کمتر، توان بالاتر و قابلیت اطمینان بالاتر جایگزین اینورتر‌های سنتی سه سطحی شدند (شکل ۱-۵). از دیگر مزایای این اینورترها می‌توان به فرکانس کلید زنی پایین‌تر، نیاز به فیلتر خروجی کوچکتر و قابلیت کاربرد در توان‌های بالا اشاره کرد. این مزایا باعث شده است که توجه زیادی به استفاده از اینورترهای چند سطحی در سیستم های فتوولتائیک شود.

کاربرد اینورتر تمام پل متوالی در سیستم‌های فتوولتائیک یک طبقه‌ی متصل به شبکه
از بین آرایش‌های چند سطحی رایج می‌توان به مبدل چندسطحی مهار دیودی، مبدل چندسطحی خازن شناور و مبدل چند سطحی تمام پل اشاره کرد که تمام آن ها توسط محققان مختلف مورد بررسی قرار گرفته است. با توجه به این که مبدل تمام پل متوالی دارای باس‌های لینک dc مجزا است، بهترین گزینه برای استفاده در کاربردهای فتوولتائیک به نظر می‌رسد زیرا که امکان ردیابی نقطه‌ی توان بیشینه را برای چندین آرایه به صورت مجزا فراهم می‌کند و می‌تواند در شرایط رخداد سایه‌جزئی عملکرد بهتری داشته باشد.
مشکل بزرگی که در استفاده از اینورترهای پل متوالی در کاربرد فتوولتائیک وجود دارد سیستم کنترلی پیچیده برای عملکرد مناسب این اینورترها در تمام شرایط است. به عبارت دیگر در شرایط توزیع نامتعادل توان بین پل­ها، مانند شرایط سایه­جزئی، این اینورترها دارای مشکل ناپایداری خواهند شد و البته این مساله چندان مورد توجه محققین قرار نگرفته­است. همچنین با توجه به مشخصات غیر خطی آرایه­های خورشیدی و غیر قابل پیش ­بینی بودن آن­ها، پیاده­سازی روش­های جدید پیشنهادی با موفقیت همراه نمی­ شود.

• 1. 1. سیستم­های متصل به شبکه

   

   

با وجود مزیت­های فراوان سیستم­های فتوولتائیک ، افزایش ظرفیت آن­ها در شبکه موجب برخی مشکلات شده­است که اخیرا به دلیل افزایش قابل توجه نصب این سیستم­ها، مورد توجه قرار گرفته­است. مطالعات صورت گرفته در این زمینه را به سه بخش کلی تقسیم می­کنیم. [۵]

• سیستم­های تولید

• سیستم­های انتقال و فوق توزیع

• سیستم­های توزیع

در ادامه به بررسی هریک خواهیم پرداخت.

• • 1. 1. اثر سیستم­های فتوولتائیک بر بخش تولید