بورگس آزمونهای لازم در شناخت افراد مستعد را از نوع فیزیولوژیکی، پیکر سنجی، روانی، مواد قابل اندازه گیری ارثی و جامعه شناسی معرفی می کند که اولویت آنها بر حسب نوع ورزش متفاوت است.
همچنین بر اساس تحقیقات انجام شده، برخی محققین عوامل موثر براجرای مهارتها را در شش گروه کلی تقسیم نموده و معتقدند که برای شناسایی افراد مستعد میتوان آنها را در این گروه ها ارزشیابی نمود (هانسون، ۱۹۸۹، بی ویس، ۱۹۸۵، وارد، ۱۹۸۱).
-
- فیزیولوژیکی و بیومکانیکی
-
- آنتروپومتریکی و تیپ شناسی (پیکری)
-
- بیولوژیکی
-
- ژننتیکی
-
- روان شناختی
-
- اجتماعی
وودمن (۱۹۸۵)، عوامل موثر بر اجرای مهارت های ورزشی را به شرح زیر برشمرده:
-
- ویژگیهای جسمانی ۲٫ ویژگیهای فیزیولوژیکی
-
- ویژگیهای روانی ۴٫ سایر عوامل
جدول ۱٫۲: تقریبا به عوامل (معیارهای) اصلی و اثر گذار در گزینش استعدادهای ورزشی اشار می کند (خسرو ابراهیمی، محسن حلاجی، ۱۳۸۶).
| عوامل شناسایی استعداد ورزشی | مورد اندازه گیری |
| عوامل پیکر سنجی و ترکیب بدنی | قد، طول دستها، عرض شانه ها، طول پاها، عرض لگن، نسبت تنه به پاها، نسبت تنه به قد، درصد چربی بدن، شاخص تودۀ بدنی و تودۀ بدون چربی بدن |
| قابلیت های فیزیولوژیکی | میزان تحمل اسید لاکتیک، عملکرد قلبی تنفسی و مقاومت در برابر خستگی، توان هوازی، توان بی هوازی، ظرفیت هوازی، ظرفیت بی هوازی |
| تواناییهای زیست حرکتی | قدرت، سرعت، توان، استقامت، انعطاف پذیری، چابکی، تعادل، زمان عکس العمل، هماهنگی عصبی عضلانی و هماهنگی بینایی حرکتی |
| ویژگیهای روان شناختی-اجتماعی | قدرت تمرکز، برانگیختگی، انگیزش، توانایی غلبه بر فشار روانی، جسارت، هوش تاکتیکی، روحیه همکاری و تعادل هیجانی |
از مجموع مطالعاتی که روی عوامل تعیین کننده استعداد در این تحقیق، صورت گرفته یعنی ویژگیهای بیومکانیک، آنتروپومتری وآمادگی جسمانی چنین بر می آید که از یک دیدگاه کلی، این عوامل یا محیطی و یا ارثی هستند. معمولاً عوامل محیطی را ناپایدار یا قابل جایگزینی و عوامل ارثی را پایدار یا غیر قابل جایگزینی مینامند. ضمناً، دسته ویژهای از عوامل ارثی یا درونی که کاربردهای زیادی در ورزش دارند تحت عنوان عوامل ” ناملموس ” نامیده شده اند.
۵٫۱٫۲٫ روشهای استعدادیابی
روشهای استعدادیابی در دو دسته بزرگ “طبیعی” و” علمی” قابل تقسیم میباشند. هر دو این روشها فرایند استعدادیابی را از دو دیدگاه “عمومی” و “اختصاصی” مورد بررسی قرار می دهند. استعدادیابی عمومی ویژگیها و کیفیتهایی را مورد توجّه قرار میدهد که در همه ورزشها مشترک هستند و پایه و اساس را در زندگی ورزشی افراد تشکیل می دهند، مانند قدرت و استقامت عضلانی. در استعدایابی تخصصی به متغییرهایی توجّه می شود که شالوده ورزش مورد نظر را میسازند. بدیهی است که در هر دو روش به مهارت های بدنی، مهارت های ذهنی و عاطفی و به مهارت های روانی پرداخته می شود.
گزینش طبیعی: گزینش طبیعی رویکردی عادی است و منظور همان روند طبیعی رشد ورزشکار در ورزش خاص است. بر پایه این روش، ورزشکاران تحت تاثیر عوامل محیطی مانند سنت، مدرسه، آرزوهای والدین، جامعه و دوستان در ورزش خاص به فعالیت می پردازد و تکامل عملکرد ورزشی آنان به واسطه گزینش طبیعی تعیین می شود. به این مفهوم که آنان به طور تصادفی در ورزش فعالیت می کنند که دوست دارند.
در چنین شرایطی، تکامل عملکرد ورزشکار به کندی صورت میگیرد چرا که انتخاب ورزش مطلوب اغلب به درستی انجام نمی شود (خسرو ابراهیم و محسن حلاجی، ۱۳۸۶).
مسیرهای استعدادیابی طبیعی عمدتاً عبارتند از:
