۳-۱۲ پایایی^[۹۴] ابزار تحقیق
«پایایی به خطاهای گوناگونی که ممکن است در ابزار اندازه ­گیری وجود داشته باشد اشاره می­ کند. خطایی که از یک مشاهده به مشاهدۀ دیگر، برای یک واحد تحلیل و دو یا چند اندازه ­گیری با یک وسیلۀ سنجش به ­وجود می ­آید.» (فرانکفورد ،۱۳۸۱: ۲۴۳)

«پایایی ابزار که از آن به اعتبار، دقت و اعتمادپذیری نیز تعبیر می­ شود، عبارت است از یک وسیلۀ اندازه ­گیری برای سنجس یک متغیر، که در شرایط مشابه در هر مکان و زمان دیگر نتایج مشابهی به دست دهد.» (حافظ­نیا، ۱۳۸۳: ۱۵۵)
«برای سنجش پایایی یک ابزار پژوهش سه راه مختلف وجود دارد:
۱- پایایی پایداری^[۹۵] ۲- پایایی نمایا^[۹۶] ۳- پایایی همپا^[۹۷] » (منصوریان، ۱۳۸۱: ۸۱)
«برای برآورد اعتبار ابزار سنجش پنج شاخص وجود دارد که عبارتند از ۱- اعتبار بازآزمایی ۲- اجرای فرمهای همتا ۳- دو نیمه کردن ۴- آلفای کرانباخ^[۹۸] ۵-اعتبار نمره­گذاری» (پاشاشریفی، ۱۳۸۳: ۲۴۳).
در این تحقیق به منظور محاسبۀ پایایی ابزار تحقیق(پرسشنامه) از روش پایایی همپا و مهمترین شاخص آن یعنی آلفای کرانباخ (منصوریان، ۱۳۸۱: ۸۳) سود جسته­ایم. این آزمون به ما می­گوید که آیا اجزای درونی یک شاخص با هم سازگاری دارند. اگرمقدار آلفا از ۷/۰ بیشتر باشد، سازگاری درونی مناسبی بین گویه ­ها وجود دارد و اگر بین ۶/۰ تا۷/۰ باشد، نشان­دهندۀ سازگاری درونی تقریباً مناسب و یا قابل قبول است .اما اگرمقدار آلفا کمتر ۵/۰ باشد، سازگاری درونی ضعیفی بین گویه ­ها را نشان می­دهد که قابل قبول نیست.
بدین منظور برای Pre-test پرسشنامه، ابتدا با ۴۰ نفر از پس از انجام محاسبات آماری، نتایج آزمون کرانباخ به شرح زیر به دست آمد:

از آنجا که ضریب اعتبار همه مفاهیم، بالاتر از ۷/۰ است، نتیجه می­گیریم که ابزار ما از ضریب اعتبار قابل قبولی برخوردار است. لازم به ذکر است، از آنجا که افراد مورد مصاحبه به منظور سنجش ضریب اعتبار درونی سؤالات تحقیق، از روش نمونه گیری تصادفی انتخاب شده ­اند، لذا در جامعۀ نمونۀ نهایی تحقیق منظور نشده­اند.
۳-۱۳ رویۀ جمع­آوری داده ­ها
پس از تهیۀ پرسشنامه و انجام Pre-test و رفع ابهامات موجود در آن و حذف گویه ­های ناهماهنگ مفاهیم و متغیرهای تحقیق، حال باید به سراغ جامعه رفته و داده ­های اصلی خود را جمع­آوری کنیم.
متداولترین روش پرسش، از طریق توزیع پرسشنامه است که در واقع نوعی مصاحبۀ فردی است که فرد طی آن یک پرسشنامه را تکمیل می­ کند. همچنین مصاحبه­شونده وقت زیادی را در اختیار دارد و در حقیقت پرسشنامه ابزار کتبی و ثابتِ آگاهی از نظرات افراد محسوب می­ شود.
همانطور که در بخش­های قبلی ذکر شد، در این تحقیق برای دسترسی به نگرش­ها و دیدگاه­ های دانش آموزان تعداد ۲۰۰ پرسشنامه در مدارس هوشمند(نیمه هوشمند)و ۲۰۰ پرسشنامه در مدارس غیر هوشمند پر شده است.
۳-۱۴ فنون تجزیه و تحلیل داده ­ها
بعد از اینکه داده ­ها با بهره گرفتن از ابزار پرسشنامه گردآوری شد، نوبت به آماده ­سازی داده ­ها جهت تحلیل­های مورد نـظر مـی­رسد. در این مرحله ابتدا داده ­ها را کدگذاری - کمی کردن داده ­های خام- کرده و سپس وارد نرم افزار رایانه­ای می­کنیم. دراین بررسی، جهت پردازش داده ­ها از برنـامۀ SPSS نسخۀ ۱۶ تحت وینـدوز استفـاده شده است و برای طراحی جداول و نمودارها از برنامه ­های Excle و Word نسخۀ ۲۰۰۷ استفاده شد. همچنین جهت تحلیل داده ­ها - یعنی آزمون فرضیه ­های مطرح شده در تحقیق – آزمون­های مختلف آماری با بهره گرفتن از قابلیت ­های نرم افزار SPSS در دو سطح صورت گرفت:
الف) سطح توصیف: در این سطح، به تجزیه و تحلیل یک بعدی (یک متغیره) یا توصیف متغیرها با بهره گرفتن از جداول توزیع فراوانی و آماره­ های توصیفی، متناسب با سطح سنجش متغیرها، همچون میانگین، میانه، مد، واریانس، انحراف معیار پرداخته شد.
ب) سطح تبیین: در این سطح، به منظور بررسی نحوۀ تأثیرات میزان سواد رسانه ای دبیران بر توسعه مدل تفکر انعکاسی دانش آموزان(پاسخگویان)، از آزمون­های مختلف آماری، متناسب با سطح سنجش متغیرها، همچون کای­اسکوئر، گاما و… استفاده شد.