در پاسخ باید گفت خیر، این دست از صنایع که اکثر دولتی و یا نیمه دولتی به فعالیت می پردازند هیچ گونه دریافتی نداشته اند و بیشتر کمک های مالی به این باشگاه ها بدون هیچ گونه دریافتی می کنند.
از طرفی به دلیل اینکه بیشتر این صنایع به نوعی وابسته به دولت می باشند ( فولاد مبارکه ، ذوب آهن، ملی مس، تراکتورسازی، صنعت نفت و…) کمک های صنعت را در برخی مقالات به عنوان کمک ها ی دولتی در نظر گرفتند. به همین علت سعی شد در فصل قبل کمک ها ی صنعت هم به صورت مجزا ، هم در قالب کمک های دولتی و حامیان مالی بررسی شود .
در رتبه دوم کمک های حامیان مالی باشگاه ها قرار دارد که کمک های آنها در مقابل وضعیت تامین مالی در باشگاه ها ی فوتبال حرفه ایی لیگ برتر انگلستان بسیار ناچیز می باشد، البته ریشه ضعف در تامین مالی از طریق حامیان مالی را نباید فقط در باشگاه ها و عملکرد آنها جستجو کرد بلکه باید آن را در محیط بیرونی باشگاه ها ی فوتبال حرفه ایی لیگ برتر ایران جستجو کرد، عواملی که تحت کنترل باشگاه ها ی فوتبال در کشور قرار ندارند. این ضعف ها عبارتند از :
فقدان نظام باز اقتصادی ، درون گرایی، و عدم آزاد سازی بازار در اقتصاد کل کشور
مالکیت دولتی بسیاری از شرکت ها ی تجاری و صنعتی در کشور
مقدار پایین سرمایه گذاری مستقیم خارجی (FDI) در اقتصاد کشور
وجود مشکلات قانونی در موضوع حقوق مالکیت و کپی رایت و…
امروزه اکثر کارشناسان اقتصادی معتقد هستند که اقتصاد ایران از مالکیت گسترده دولتی ،ساختار انحصاری بازار،درون گرایی و تعامل نداشتن با جهان خارج متحمل لطمات فراوانی شده است. راه حلی که بسیاری از اقتصاد دانان برای رفع این مشکل تجویز شده است : استقرار ساختار رقابتی،برون گرایی و توسعه تعامل با اقتصاد جهانی است.

بدیهی است که وجود چنین ایرادت ساختاری در مجموع اقتصاد کشور بر روی بسیاری از صنایع از جمله صنعت فوتبال تاثیرات منفی داشته است. از آنجا که در بسیاری از کشورهای خارجی سهم عمده ی حامیان مالی را شرکت های خارجی تشکیل می دهند بنابراین آزاد سازی بازار، برون گرایی و جذب سرمایه گذاری خارجی در یک کشور می تواند به عنوان یک عامل محرک برای جلب سرمایه گذاری خارجی محسوب شود.از سوی دیگر مالکیت گسترده دولتی ( بالاخص در شرکت های بزرگ )و درون گرایی اقتصادی در کشور ما باعث ایجاد ساختاری غیر رقابتی در بسیاری از بخش های اقتصادی کشور شده است(کابلی،۱۳۸۴: ۲۶)
استقرار ساختار رقابتی در اقتصاد کشور بر روی صنایع مختلف از جمله صنعت فوتبال تاثیرات مثبتی خواهد داشت.یکی از مهم ترین تاثیرات آن در این زمینه خواهد بود که شرکت ها ی تجاری بر سر ابزار های قدرتمند تبلیغاتی چون فوتبال ( به دلیل عمومیت بالای آن در ایران) با یکدیگر به رقابت خواهند پرداخت. به طور کلی می توان چنین در این بخش نتیجه گیری نمود که انجام اصلاحات اساسی در ساختار اقتصادی^[۱۶۰] کشور، منجر به توسعه بسیاری از صنایع از جمله صنعت فوتبال خواهد شد.
یکی از ضعف ها ی دیگر که تامین مالی از طریق حامیان مالی را مشکل می سازد ، عدم رعایت قانون حقوق مالکیت معنوی و کپی رایت در کشور می باشد.به طور معمول شرکت های تجاری تمایل دارند تا بتوانند با پرداخت مبالغی به صورت انحصاری آرم یا نشان خود را در عرصه ی صنعت فوتبال به نمایش گذاشته و استفاده تبلیغاتی مناسب را از این موضوع ببرند ، به عنوان نمونه هنگامی که حامیان مالی با پرداخت مبالغی به یک باشگاه حرفه یا یک تیم ملی فوتبال ، به تبلیغ آرم خود بر روس پیراهن آن ها می پردازند، خواهان استفاده ی انحصاری از این موضوع هستند، به بیان دیگر هدف آنها این است که آرم یا نشان تجاری خود را با آرم یا اعتبار باشگاه یا تیم ملی پیوند زده و برای خود آگاهی عمومی و وفاداری نشان ایجاد نمایند. هم اکنون عدم راعایت قانون کپی رایت در کشور باعث شده تا بدون مجوز از آرم یا نشان نهاد ها ی صنعت فوتبال استفاده شود . به عنوان نمونه البسه ورزشی یک باشگاه یا تیم ملی به صورت آزاد و بدون پرداخت حق استفاده از آرم در فروشگاه ها ی ورزشی به فروش می رسد.بنا براین به نظر می رسد با عنایت به رعایت نشدن کامل قانون کپی رایت در کشور باشگاه ها و لیگ حرفه ایی فوتبال نیز نخواهد توانست اهداف سرمایه گذاران و حامیان مالی را به خوبی برآورده سازد هرچند این موضوع مهم باید در سطح کشور حل و فصل گردد تا صنعت فوتبال نیز از آن بهره کافی را ببرد. از سوی دیگر دسته ی دیگر ی از ضعف ها وجود دارد که می تواند توسط مسوولین و سیاستگذاران ورزش بالاخص فدراسیون فوتیال ، سازمان لیگ و باشگاه ها مدنظر قرار گرفته تا متعاقب آن راهکارهای لازم برای رفع آن اندیشیده شود.
از مهم ترین نقاط ضعف موثر بر روش تامین مالی از طریق حامیان مالی:
محیط نا مطمئن اقتصادی و ریسک بالای سرمایه گذاری اقتصادی در صنعت فوتبال کشور.
ناشناخته بودن و اعتبار کم باشگاه ها و لیگ ها ی حرفه ایی در سطوح بین المللی .
کمبود آژانس های تخصصی بازاریابی برای باشگاه ها ی فوتبال حرفه ایی.
بهره گیری اندک از متخصصین بازاریابی در نهاد ها ی زیر ربط فوتبال برای جذب حامیان مالی .
عدم تدوین طرح ها ی استراتژیک و عملیاتی بازاریابی در سطوح مختلف فوتبال.
رعایت اندک اصول ارتباطی مناسب و برانگیزاننده نهاد های زیر ربط فوتبال با حامیان مالی موجود و بالقوه.
برنامه ریزی نا مناسب زمانی مسابقات فوتبال.
شرایط نا مناسب استادیوم ها ی محل برگزاری مسابقات برای اهداف تبلیغاتی شرکت ها ی حامی مالی.
همانگونه که ملاحظه می گردد ، محیط نامطمئن اقتصادی و ریسک بالای سرمایه گذاری اقتصادی در صنعت فوتبال کشور ، یکی از نقاط ضعف شناسایی شده در مولفه حمایت مالی ورزشی است. به طور کلی سرمایه گذاران تمایل دارند تا در بخش هایی سرمایه گذاری نمایند که تا حدی از بازگشت سرمایه شان اطمینان یافته و نسبت به گزینه های موجود دیگر ریسک کمتری را تجربه نمایند.به بیان دیگر از نظر مالی در هر صنعتی که میزان ریسک برای سرمایه بالا باشد، حرکت سرمایه در آنجا کند است و در هر صنعتی که بازده مورد انتظار بالاتر باشد، حرکت سرمایه در آنجا سریع تر خواهد بود. (بهکیش، ۱۳۸۵: ۵۴)
انتظار سود حاصل از سرمایه گذاری مهم ترین عامل در جذب سرمایه گذاری داخلی و خارجی در ورزش می باشد.(هودا^[۱۶۱]،۲۰۰۱)بر این اساس ریسک سرمایه گذاری در باشگاه های فوتبال حرفه ایی لیگ برتر کشور و در کل صنعت فوتبال کشور به دلیل شرایط اقتصادی و…بالا می باشد ،درنتیجه به دلیل مشکلات ساختاری و مدیریتی مختلف سرمایه گذاران اندک و بخش خصوصی بسیار کم جذب این بخش خواهند شد.پس در کل باید در این زمینه تمهیداتی صورت پذیرد و زیرساخت ها ی مورد نیاز ( اقتصادی ، فرهنگی ، اجتماعی و…) بازسازی گردد.در این راستا در صورتی که صنعت فوتبال بتواند به طور اساسی در فرایند توسعه اقتصادی گام برداردو به یک صنعت تمام عیار تبدیل مبدل گردد، محیط مطمئن اقتصادی برای سرمایه گذاران بوجود خواهد آمد و نقطه ضعف مذکور نیز خود به خود حل خواهد شد.
- از جمله دیگر روش های تامین مالی در باشگاه های فوتبال حرفه ایی لیگ برتر ایران تامین مالی از طریق تبلیغات است، که در رتبه ی سوم قرار دارد و سهمی تقریبا معادل ۸/۴ % در درآمد زایی باشگاه های فوتبال داشته است. این روش تامین مالی تقریبا شبیه جذب حامیان مالی می باشد با این تفاوت که حامیان مالی به دنبال معرفی کردن نام تجاری ، برند خاص و…هستند اما شرکت ها و سازمان هایی که می خواهند از تبلیغات توسط باشگاه ها ی فوتبال کسب درآمد نمایند صرفا با قصد افزایش فروش اقدام به قرارداد بستن با باشگاه ورزشی می کنند، تبلیغات دور زمین و استادیوم فوتبال در روز مسابقه تبلیغات روی پیراهن بازیکنان ، بنر های تبلیغاتی و تیزر های تبلیغاتی در ورزشگاه و استادیوم ورزشی در رزو مسابقه ، تبلیغات تلویزیونی در بین پخش مسابقات فوتبال یا قبل از شروع مسابقات به نوعی تامین مالی از طریق تبلیغات می باشد که باشگاه ها ی حرفه ایی فوتبال لیگ برتر از آن بهره گرفته و در کل دنیا میزان قابل توجهی درآمد برای باشگاه ها به ارمغان می آورد. البته لازم به ذکر است حامیان مالی اغلب جزء تامین مالی بلند مدت محسوب می شود چراکه قرارداد های بلند مدت با باشگاه های فوتبال می بندند مانند قرارداد سه ساله آرسنال با شرکت نایک ( ازسال ۲۰۱۰تا ۲۰۱۳) .اما تبلیغات بیشتر جزء تامین مالی کوتاه مدت و جاری باشگاه ها محسوب می شود.( استوارد^[۱۶۲] ،۲۰۰۷:۴۵)
- کمک های فدراسیون از دیگر منابع تامین مالی در باشگاه های فوتبال حرفه ایی ایران محسوب می شود که در مقالات ، روزنامه هاآن را در قالب کمک های دولتی می آورند اما برای درک بهتر چگونگی تامین مالی باشگاه ها ی فوتبال حرفه ایی لیگ برتر ایران آن را به صورت روشی جداگانه آوردیم.درواقع فدراسیون فوتبال مبالغی را به در سرفصل هایی به باشگاه ها ی فوتبال دولتی کشور کمک می کند که این نوع حمایت مالی در باشگاه های لیگ برتر انگستان هم موجود است سازمان فوتبال در آن کشور به لیگ برتر فوتبال انگلستان نیز کمک هایی سالانه می کند.سهم این کمک درحدود ۳ درصد بوده است(۸۵/۲%) در صورت های مالی باشگاه ها این روش تامین مالی درقالب ۱۰%فدراسیون آورده شده است. که این مبلغ در آیین نامه سازمان لیگ حرفه ایی برای توسعه فوتبال کشور ذکر شده است. البته سازمان تربیت بدنی کشور نیز کمک هایی به باشگاه ها ی فوتبال کشور می نماید که دسترسی به چگونگی و مقدار این کمک ها امکان پذیر نبود و اکثر باشگاه ها این مبلغ را در قالب کمک های دولتی در نظر گرفته بودند.
- از دیگر منابع تامین مالی باشگاه ها ی فوتبال لیگ برتر فوتبال حرفه ایی ایران ارائه خدمات ورزشی و واگذاری اداره ی امور اجرایی است و این در حالیست که باشگا ه های فوتبال ایران فقط در حدود ۳ درصد(۸/۲) از این طریق تامین مالی می شوند.ارائه خدمات دربرگزاری مسابقات به صورت مناسب ،داشتن استخر ، هتل،تالار،کلینیک،آژانس،اتومبیل و…از جمله خدمات دیگری است که باشگاه ها می توانند ارائه کنند و یا به جاهای دیگر اجاره بدهند و یا اداره ی اجرای آن مراکز را به ادارات یا شرکت های دیگر واگذار نمایند. و از این طریق ایجاد درآمد کنند، تمامی باشگاه ها این خدمات را ارائه می کردند اما درصد این خدمات بسیار ناچیز بود، یکی از منابع تامین مالی باشگاه ها ی فوتبال لیگ برتر انگلستان و دیگر کشورهای اروپایی و…از طریق ارائه خدمات فرهنگی – ورزشی است ، بعضی از باشگاه ها ی فوتبال مثل منچستر یونایتد متولی مبارزه با مواد مخدر در بعضی از مناطق انگلستان شده است و باشگاه از اداره ی مربوطه سالانه کمک هایی دریافت می دارد و به فعالیت های فرهنگی با توجه یه محبوبیت و شهرت بازیکنان خود می پردازد، بعضی از باشگاهها به بیماران دیابتی کمک هایی می نمایند تبلیغاتی برای اداره ی حمایت کننده از این بیماران و یا بیماران ایدزی می نمایند و سالانه از این اداره کمک هایی دریافت می کنند. در برگزاری جشن ها ، فستیوال ها بازیکنان باشگاه ها شرکت می کنند متصدی برگزاری این مراسم کمک های نقدی خود را به باشگاه ها تقدیم می دارند.در کشور ما هم ظرفیت های بسیاری وجود دارد که باشگاهها می توانند از آن ها بهره مند شوند اما در این زمینه هنوز باشگاه ها اقدامات اساسی انجام نداده اند.شاید دریافتی های حاصل از فعالیت های فرهنگی بسیار ناچیز باشد اما به شهرت ، محبوبیت و برند باشگاه بسیار کمک کننده خواهد بود.
- از جمله منابع تامین مالی دیگردر باشگاه ها ی فوتبال لیگ حرفه ایی ایران درآمد حاصل از استادیوم ورزشی است.تبلیغات دور زمین استادیوم از جمله مهم ترین منابع می باشد، تیزر ها ، بنر های تبلیغاتی در استادیوم در روز مسابقه می تواند یکی از منابع درآمد برای دو باشگاهی که در روز مسابقه به رقابت می پردازند باشد، اما متاسفانه این درآمد ها مستقیما به باشگاه ها در کشورما پرداخت نمی شود این مبالغ در ابتدا به سازمان لیگ فوتبال پرداخت می شود و براساس تعرفه های مشخص درصدهای ناچیزی به باشگاه ( براساس میزبان و یا میهمان بودن تیم) پرداخت می شود. که این مبلغ درصدی در حدود ۹۳/۱% به خود اختصاص داده است. این موضوع نیاز به بررسی بیشتر و برنامه ریزی بیشتر سازمان لیگ برتر فوتبال کشور و همچنین فدراسیون فوتبال دارد چراکه اگر قرار باشد باشگاه ها ی فوتبال در کشور به بخش خصوصی واگذار شوند باید از طرق مختلف تامین مالی شوند و قدرت بستن قرارداد با حامیان مالی مختلف را البته زیر نظر سازمان نظارت کننده داشته باشند. در نتیجه باید در بعضی از قوانین تجدیدنظر شود و بر خی از آنها مورد بازبینی قرار گیرد و درصد ها و تعرفه ها نیز بررسی شود و به صورت معقول و تعریف شده ایی به باشگاه ها ی فوتبال حرفه ایی لیگ برتر کشور اعلام گردد.
- امروزه متخصصین مالی در کشورهای پیشرفته و در حال­توسعه در تدوین سیاستگذاری­های خود، لیزینگ را به عنوان یکی از مهمترین ابزارهای تامین مالی کالاهای سرمایه­ای و مصرفی بادوام مورد توجه قرار می­ دهند ، درآمد حاصل از لیزینگ یا اجاره از یکی از منابع تامین مالی باشگاه ها ی لیگ برتر فوتبال حرفه ایی کشور می باشد ، درآمد هایی از طریق اجاره ی زمین ورزشی ، اجاره ی سالن تمرین، زمین چمن ، استخر ، باشگاه ، دستگاها ی بدنسازی ، ساختمان بلا استفاده ، ماشین و…حاصل می شود جزء تامین مالی از طریق اجاره محسوب می گردد، این مقدار بسیار ناچیز است با توجه به جدول (۴-۱) و نمودار(۴-۴) این مقدار تقریبا ۱۵/۱ درصد سهم در درآمد زایی باشگاه داشته است که با توجه به پتانسیل برخی از باشگاه ها این درصد بسیار ناچیز است . بعضی از باشگاه ها پتانسیل های قابل قبولی داشته اند که می توانند با اجاره دادن آن در فصول یا زمان هایی که نیازی ندارند برای باشگاه خود درآمدزایی کنند.اما متاسفانه به دلیل اینکه مدیران باشگاه ها ی فوتبال حرفه ایی لیگ برتر کشور در زمینه ی درآمد زایی و تامین مالی آگاه نیستند برنامه ها ی از پیش طراحی شده برای این مسائل نداشته و در این زمینه ها ضعیف عمل کرده اند.
- با توجه به جدول (۴-۱) ملاحظه می شود که باشگاه های فوتبال حرفه ایی لیگ برتر کشور از طریق نقل و انتقالات بازیکنان نیز تامین مالی می شوند.البته سهم آن در درآمد زایی باشگاه ها بسیار ناچیز بوده (۱%) است و بسیار پرواضح است که نیاز به برنامه ریزی منسجم بیشتری دارد. نقل و انتقالات یکی از مهم ترین منابع درآمد زایی باشگاههای فوتبال حرفه ایی لیگ برتر انگلستان می باشد. آنها از فوتبال پایه شروع کرده اند، مدارس فوتبالی تدارک دیده و از پایه بر روی فوتبال خود سرمایه گذاری می کنند ، فوتبال پایه در کشور ما مشکلات و معضلات بسیاری داشته و نیازمند برنامه ریزی بلند مدت در این زمینه است. در انگلستان بازیکنان فوتبال پایه نیز از قبل پیش فروش شده و از ابتدا فرضا یک شرکت سرمایه گذاری هزینه ی این بازیکن را می پردازد تا در سال های آتی بتواند از فروش و یا اجاره ی این بازیکن مبالغ هنگفتی را بدست بیاورد. فوتبال پایه در کشور ما مشکلات بسیاری داشته است. طبق مطالعه ایی که بر روی فوتبال پایه در استان اصفهان صورت گرفته است ۶۹% پاسخ دهندگان مشکل اصلی فوتبال پایه این استان را مشکلات مالی و اینکه حمایت های مالی صورت نمی گیرد ذکر کرده بودند(نادریان جهرمی ، ۱۳۹۰: ۳)
- یکی از منابع تامین مالی باشگاه ها ی فوتبال حرفه ایی لیگ برتر ایران استفاده از کمک های دولتی است که سهمی معادل ۱ درصد به خود اختصاص داده است.لازم به ذکر است ما در این پژوهش کمک های صنعت ، حامیان مالی، کمک های فدراسیون فوتبال، در آمد های حاصل از مسابقات ، استادیوم و…را از کمک های دولت تفکیک نموده با این هدف که روش های تامین مالی در باشگاه های فوتبال حرفه ایی لیگ برتر ایران بیشتر معرفی شود و هرچند این کمک سهمی معادل ۱% را به خود اختصاص داده است اما بیشتر باشگاه های فوتبال در کشور ما دولتی هستند و بیشتر مخارج آنها در فصل های مختلف بودجه ایی به این باشگاه ها کم می شود هدف ما در این مطالعه تفکیک این روش های تامین مالی بود البته در ترازنامه ها و کلا صورت ها ی مالی باشگاه ها کمک های دولت تفکیک نشده بود.با توجه به جدول (۴-۱۵) در فصل ۸۸-۸۷ بیشترین سهم در تامین مالی باشگاه ها حامیان مالی داشته است (۷۳%) که کمک های دولت نیز در آن لحاظ شده است و همانطور که در نمودار (۴-۲۳)مشاهده می شود کمک ها ی دولت با کمک های صنعت ۶۶% در درآمد زایی باشگاهها ی فوتبال سهیم بوده اند. لذا با توجه به اینکه اکثر صنایع حامی باشگاه ها ی فوتبال حرفه ایی در لیگ برتر فوتبال کشور دولتی بوده لذا کمک های دولت از ۱%بیشتر خواهد بود و به جرات می توان گفت اگر کمک های فدراسیون ، درآمد حاصل از پخش مسابقات فوتبال، تبلیغات ، درآمد حاصل از پخش رسانه و کمک های صنعت را به عنوان کمک ها و حمایت ها ی دولت در نظر بگیریم تقریبا۷۸% تامین مالی باشگاه ها از طریق کمک های دولت می باشد. درکل هدف ما در این مطالعه تفکیک روش های تامین مالی در باشگاهها ی فوتبال لیگ برتر ایران و نشان داده روش های مختلف تامین مالی در این باشگاه ها می باشد.
- با توجه به جدول (۴-۱) روش دیگر تامین مالی در باشگاه ها ی فوتبال لیگ برتر ایران فروش بلیط است که یکی از منابع تامین مالی مهم در باشگاهها ی فوتبال حرفه ایی لیگ برتر کشور انگلستان می باشد که سهم بسیار ناچیزی در درآمدزایی باشگاهها ی فوتبال حرفه ایی لیگ برتر ما داشته است (۹۵/۰%) البته کم بودن سهم فروش بلیط در درآمد زایی باشگاه ها دلایل مختلفی دارد که انگیزه ی کمتری به تماشاگر برای خرید بلیط می دهد، ازجمله :شرایط نا مناسب استادیوم های فوتبال ،کمبود امکانات رفاهی از جمله کترینگ ، امنیت کم استادیوم ها، عدم برنامه ریزی صحیح مسابقات فوتبال، عدم امکان حضور بانوان در استادیوم های فوتبال و… یکی دیگر از دلایل کم بودن سهم فروش بلیط در درآمد زایی باشگاه ها این است که این درآمد مستقیما به خود باشگاه تعلق نمی گیرد بلکه درآامد بلیط فروشی مسابقات به این صورت است که سازمان لیگ کلیه ی هزینه های ورزشگاه ، برگزاری مسابقات ، داوری و غیره را از درآمد بلیط فروشی پرداخت می کند و سپس مبلغ باقیمانده درآمد را تقسیم می کند، نحوه ی تقسیم از قرار زیر است :
- ۱۰ درصد سهم فدراسیون فوتبال برای توسعه فوتبال در سطح کشور
- ۵ درصد سهم سازمان لیگ
- ۵ درصد سهم تیم میزبان
- ۳۰ درصد سهم تیم میهمان
همانطور که ملاحظه می شود سهم اندکی عاید باشگاه ها می گردد. در نتیجه سازمان لیگ ، فدراسیون در این زمینه بهتر است برنامه ریزی بهتری تدارک ببینند تا به درآمد زایی باشگاه ها کمک کند.
بدون شک پخش رسانه ایی در لیگ ها ی حرفه ایی فوتبال مهم ترین عامل رشد و توسعه اقتصادی این لیگ ها بوده است. اهمیت اقتصادی پخش رسانه ایی مسابقات فوتبال تا حدی است که استفان مورو ^[۱۶۳](۱۹۹۹)، یکی از اقتصاد دانان فوتبال آن را به عنوان سوق دهنده اقتصاد فوتبال نام برده است. با توجه به جدول (۴-۱) ملاحظه می شود که درآمد حاصل از پخش رسانه برای باشگاه ها ی فوتبال لیگ برتر ایران بسیار ناچیز بوده و سهمی در حدود ۹۳/۰% در تامین مالی باشگاه های مورد بررسی نقش داشته است ، با توجه به اینکه یکی از مهم ترین درآمد ها ی لیگ برتر و قهرمانی ها ی کشورهای دیگر از حق پخش رسانه تامین می گردد ، برای مثال حق پخش تلویزیونی سهمی معادل ۶۵% در درآمدزایی باشگاه های سری آ ایتالیا را تامین می کند، بندسلیگا^۱ درآمدی در حدود۱۸۰۲۸۰۰۰یورو در فصل ۲۰۰۶-۲۰۰۵ به خود اختصاص داد. سهمی معادل۲/۲۵ %کل درآمد های این باشگاه ها،که این میزان در فصل ۲۰۰۷-۲۰۰۶ به ۲۶۶۶۹۰۰۰یورو رسید با سهمی معادل ۳۲% کل درآمد های باشگاه ها ،درفصل ۲۰۰۹-۲۰۰۸ این میزان افزایش پیدا کرد و به ۲۷۱۴۱۰۰۰یورو رسید با سهم ۴/۲۸% کل درآمدهای لیگ درحالیکه این سهم در کشور ما بسیار ناچیز می باشد لذا مسوولین فدراسیون فوتبال ، لیگ برتر فوتبال کشور ، آکادمی ملی فوتبال و دیگر مسوولین مرتبط باید در این زمینه اقدامات اصلاحی انجام دهند.
با عنایت به موضوعات مذکور شاید بتوان اینگونه استنباط نمود که به دلیل مالکیت انحصاری سازمان صداو سیما بر تمامی شبکه ها ی تلویزیونی ملی و استانی حال حاضر کشور،این سازمان تا به حال مبلغی را به عنوان حق پخش تلویزیونی به صاحبان صنعت فوتبال پرداخت ننموده است.هرچند این سازمان برای پخش و تولید برنامه ها ی تلویزیونی مختلف هزینه های زیادی را متقبل می شود ولی همزمان حاضر نشده برای پخش زنده مسابقات فوتبال که بیننده ی بسیاری را به سمت خود جلب می کند پرداخت نماید.
نقطه ضعف دیگر پیش روی توسعه پخش رسانه ایی و درآمد های حاصل از آن در لیگ حرفه ایی فوتبال کشور،موضوع دولتی بودن آن یا تامین درصد عمده ی منابع مالی باشگاه ها ی فوتبال توسط دولت است.ازآن جا که تاکنون تامین مالی اکثر باشگاه های حرفه ایی فوتبال به نوعی از طرف دولت انجام شده است،لذا سازمان صدا و سیما به باشگاه ها به عنوان یک بخش یک بخش دولتی که همانند خود از بودجه سالانه دولتی بهره می برند نگریسته است و هرگونه دادو ستد و پرداخت های مالی به صنعت فوتبال را به اصطلاح از این جیب به آن جیب تلقی می نماید.مادامی که باشگاه ها به عنوان یک باشگاه مستقل از نظر درآمدزایی مبدل نشوند،پیگیری موضوعاتی چون حق پخش تلویزیونی با مشکلاتی روبرو خواهد بود.درحال حاضر مسابقات لیگ حرفه ایی فوتبال کشور از شبکه ی ملی سیمای جمهوری اسلامی ایران( معمولا شبکه ۳)و برخی از این مسابقات نیز از شبکه جام جم پخش می شوند.اعتبار کم و ناشناخته بودن فوتبال ایران درسطوح بین المللی باعث شده تا تقاضاهای زیادی برای خریدحق پخش تلویزیونی مسابقات فوتبال ایران وجود نداشته باشد.
درمجموع برای رفع چنین مشکلاتی ابتدا لازم است حق پخش تلویزیونی مسابقات توسط قانونگذار کشور یه عنوان یک حق مشروع و لازم الپرداخت به باشگاه ها،سازمان لیگ و فدراسیون قلمداد شود تا این نهاد ها خود بتوانندبه چانه زنی و عقد قرارداد برای فروش حق پخش تلویزیونی با شبکه های ماهواره ایی ( حتی شبکه ی جهانی جام جم) بپردازند.از سوی دیگر لازم است تا برنامه ریزی های لازم برای بهبود کیفیت مسابقات لیگ حرفه ایی فوتبال و نیز ارتقا اعتبار و وجهه لیگ و باشگاه ها صورت پذیردتا تقاضای شبکه ی ماهواره ایی برای خرید حق پخش تلویزیونی مسابقات افزایش یابد.
- یکی از روش های تامین مالی مهم در بسیاری از لیگ ها ی مطرح اروپا از جمله انگلستان راه اندازی مدارس فوتبال با برند باشگاه ها است، این لیگ ها ی موفق که به لیگ تجاری معروف هستند در کشورهای دیگر نیز مثل کشور های آسیایی مثل هنگ گنک مدارس فوتبالی دایر کرده اند و از این طریق تامین مالی می شوند. تامین مالی از طریق مدارس فوتبال می تواند هم به شهرت و هم درآمد زایی باشگاه کمک کند و برند باشگاه را تبلیغ نماید همچنین می تواند با برنامه ریزی در فوتبال پایه به تربیت نیروهایی برای باشگاه بپردازند که سرمایه ها ی آتی باشگاه و همچنین رشد تجاری و رشد حرفه ایی باشگاه را به دنبال خواهد داشت. اکثر باشگاه ها در ایران مدارس فوتبالی دایر نموده بودند و از این طریق درآمد زایی داشتند اما این روش تامین مالی سهم چندانی در درآمد زایی باشگاه ها ی لیگ برتر فوتبال ایران نداشت سهمی معادل ۶۹/۰% . با این وجود باشگاه ها ی فوتبال حرفه ایی در کشور می توانند در این زمینه برنامه ریزی بلند مدت داشته باشند و فعالیت ها ی خود را در این زمینه گسترش بدهند.همانطور که بیان شد فوتبال پایه در کشور ما نیازمند تامل و برنامه ریزی بیشتری است.
- از جمله منابع دیگر تامین مالی در باشگاهها ی فوتبال در کشورهای دیگر درآمد حاصل از فعالیت ها ی فرهنگی – آموزشی است از جمله برگزاری کلاس های بدنسازی ، برگزاری سمینارهایی راجب فوتبال برگزاری همایش های ملی ، منطقه ایی در زمینه ی فوتبال ، برگزاری کلاس های آموزشی برای مدیران باشگاه ها ، برای مربیان ، برای داوران ، بازیکنان، پزشکان ، ارائه مشاوره های حرفه ایی به سازمان ها ، شرکت ها ی ورزشی ، باشگاه ها ی ورزشی ، باشگاه ها ی فوتیال و…
بسیاری از باشگاه ها ی مطرح لیگ برتر اروپایی سالانه میلیون ها یورو از طریق ارائه خدمات مشاوره ایی به دیگر تیم های فوتبال دسته دو یا فوتبال پایه درآمد زایی دارند آنها به برگزاری سمینارها و همایش های آموزشی در زمینه ی فوتبال ، روانشناسی ورزشی ، مدیریت فوتبال، مدیریت ورزشی ، کلاس های آموزشی برای داوران ، مربیان و…می پردازند و از این طریق درآمد زایی می کنند و پویایی سازمان خود را حفظ می نمایند حال این روش تامین مالی سهم ناچیزی در درآمد زایی باشگاه ها ی لیگ برتر فوتبال حرفه ایی کشور داشته است .سهمی معادل ۳۸/۰% درحالیکه بسیاری از باشگاه ها ی دسته ۲ یا دسته ۳ در ایران و حتی فوتبال پایه نیازمند تجربیات باشگاه ها ی فوتبال حرفه ایی فعال در لیگ برتر هستند.آنها می توانند با ارائه خدمات مشاوره ایی ، برگزاری کلاس های آموزش حتی در زمینه ی نحوه ی اداره ی یک باشگاه ورزشی ، بازاریابی ورزشی ، اقتصاد فوتبال ، روانشناسی ورزشی و…ایجاد درآمد نمایند و به نحوی به درآمد زایی باشگاه خود کمک نمایند و این امر نیازمند حمایت ها بیشتر فدراسیون فوتبال و سازمان لیگ برتر فوتبال در کشور می باشد که به آموزش مدیران باشگاه ها ی فوتبال حرفه ایی لیگ برتر در کشور بپردازند و چگونگی درآمد زایی را در باشگاه ها آموزش دهند.
- از دیگر منابع تامین مالی مهم در هر سازمانی وام می باشد. باشگاه های فوتبال حرفه ایی لیگ برتر ایران از تامین مالی وام یا بدهی زیاد استفاده نکرده اند و فقط ۱۲/۰% باشگاه ها ی لیگ برتر از تامین مالی وام استفاده کرده اند.به دلیل ریسک بالای باشگاه های فوتبال کمتر سرمایه گذار و یا بانکی راضی به اعطای وام خواهد شد و این مورد پیگیری ها ی بیشتری در این زمینه می طلبد و لازم است مسوولین فدراسیون فوتبال و لیگ برتر فوتبال در این زمینه تسهیلاتی ر نظر بگیرند.
- از دیگر منابع تامین مالی در باشگاه ها ی فوتبال حرفه ایی لیگ برتر استفاده از برند باشگاه می باشد. متاسفانه به دلیل ذکر شده برای عدم جذب حامیان مالی برای مثال عدم رعایت قانون کپی رایت در کشور و…استفاده از برندینگ باشگاه در جهت جذب منابع مالی برای باشگاه های فوتبال حرفه ایی بسیار پایین می باشد و سهم این منبع تامین مالی در درآمد زایی باشگاه ها ۰۵۷/۰% می باشد. باشگاه ها ی فوتبال حرفه ایی لیگ برتر کشور نتوانسته است در این زمینه موفق عمل کند ، باشگاه ها می توانند از طریق فروش کالا ها و همچنین پیراهن بازیکنان و…تامین مالی کنند ولی متاسفانه به دلایل ذکر شده در قسمت حامیان مالی نتوانسته اند در این زمینه موفق باشند.
تاکنون در مورد روش های تامین مالی صحبت نمودیم که باشگاه ها هرچند ناچیز از آن استفاده می کردند اما روش های دیگر تامین مالی نیز وجود دارد که باشگاه ها ی لیگ برتر فوتبال حرفه ایی کشور از آن استفاده نمی کنند. در واقع ما این موارد را نیز در پژوهش خود مورد پیمایش قرار دادیم ولی متاسفانه هیچ یک از باشگاه ها از این موارد استفاده نمی کردند.
- باشگاه های فوتبال حرفه ایی لیگ برتر ایران از روش های تامین مالی زیر استفاده نمی کنند:
۱- حق پخش آگهی : همانطور که از جدول ۴-۱ ملاحظه می گردد هیچ یک از باشگاه ها ی مورد بررسی در این مطالعه از این طریق تامین مالی نمی شوند.این موضوع به دلیل اینکه در کشور ما از قانون کپی رایت حمایت نمی گردد. قانون مدون ونظام یافته ایی برای درآمد های حق پخش آگهی برای ورزش تصویب نشده است. در کشور انگلستان به ازای هر آگهی که در بین مسابقات یا قبل از شروع رقابت پخش می گردد هر دو تیم درصدی از پرداخت ها به شبکه ی تلویزیونی ،رادیویی، ماهواره ،اینترنت را دریافت می دارد. تامین مالی از طریق حق پخش آگهی در بسیار از مقالات همراه تامین مالی از طریق رسانه آورده می شود اما حق پخش رسانه بیشتری به درآمد هایی اشاره دارد که باشگاه از شبکه ی تلویزیونی ، ماهواره ایی و…درقبال پخش رقابت ها در آن رسانه دریافت می دارد.اما حق پخش آگهی ،به تبلیغاتی اشاره دارد، که در حین پخش مسابقات از رسانه و یا قبل و حتی بعد از آن پخش می گردد و درآمدزایی که این تبلیغات برای رسانه ایجاد کرده است بیشتر به دلیل افزایش تماشاچی قبل و یا حین پخش مسابقات می باشد.حتی تبلیغاتی که شرکت ها در باشگاه ها ، ورزشگاه ها ، ورودی استادیوم و…انجام می دهند کاملا تعریف شده می باشد و درصدی طبق قرارداد به باشگاه تعلق خواهد گرفت.حال به دلیل عدم رعایت صحیح قانون کپی رایت و همچنین دولتی بودن کامل سازمان صدا سیما و…تامین مالی باشگاه های فوتبال حرفه ایی لیگ برترکشور از این طریق کمی مشکل خواهد بود.