قینقاع……………………………………………………………………………………………………………..۲۷۷
فهرست مطالب
عنوان صفحه
۷-۱-۱- رویاروئی پیامبر۶ با ابعاد گسترده ی عملکرد بنی قینقاع………………………………………۲۷۹
۷-۱-۲- تحلیل جنگ قینقاع………………………………………………………………………………………………………..۲۸۱
۷-۱-۳- نکات آیات جهت ایجاد الگو……………………………………………………………………………………………۲۸۳
۷-۲- غزوه ی بنی نضیر……………………………………………………………………………………………………………….۲۸۴
۷-۲-۱- تحلیل جنگ بنی نضیر………………………………………………………………………………………………….۲۸۹
۷-۲-۲- نکات آیات جهت ایجاد الگو……………………………………………………………………………………………۲۹۲
۷-۳- غزوه ی بنی‌قریظه………………………………………………………………………………………………………………۲۹۳
۷-۳-۱- تحلیل جنگ بنی‌قریظه…………………………………………………………………………………………………..۳۰۰
۷-۳-۲- نکات آیات جهت ایجاد الگو……………………………………………………………………………………………۳۰۱
۷-۴- غزوه ی خیبر……………………………………………………………………………………………………………………….۳۰۲
۷-۴-۱- تحلیل جنگ خیبر………………………………………………………………………………………………………….۳۰۵
۷-۴-۲- آثار جنگ خیبر بر سایر مناطق یهودی………………………………………………………………………….۳۰۶
۷-۴-۳- نکات آیات جهت ایجاد الگو……………………………………………………………………………………………۳۰۷
الگوسازی با توجه به نکات آیات مرتبط با فضائل اخلاقی یهود در قرآن زمان جنگ………………….۳۱۰
نتیجه………………………………………………………………………………………………………………………………………………۳۱۵
پیشنهادات…………………………………………………………………………………………………………………………………….۳۱۷
فهرست منابع عربی………………………………………………………………………………………………………………………۳۱۸
فهرست منابع فارسی……………………………………………………………………………………………………………………۳۳۵
فهرست منابع لاتین……………………………………………………………………………………………………………………..۳۴۶
منابع غیرمستقیم………………………………………………………………………………………………………………………….۳۴۷
چکیده به زبان انگلیسی…………………………………………………………………………………………………………………۳۴۸
فصـل اول
کــلیات تـحـقیق
تبیین موضوع :
خداوند متعال از زمان خلقت بشر که آن را بهترین خلقت خویش می نامد، برای هدایت انسان و رهایی وی از هواهای نفسانی و دنیاطلبی، انبیاء الهی را فرستاده است؛ اما اکثریت آدمیان به جهت عدم بهره گیری از دستورات الهی، به قهقرا گام برداشته و از اوج سرفرازی به سقوطی مرگبار روی آورده اند. جهان امروز غرق در فساد و انحرافات اخلاقی که از هر سو آوازه ی جنگ و در پی آن گرسنگی و آوارگی ملتهای ضعیف نگاهداشته شده بیداد می کند و روند بهره مندی از اختراعات زمان از استفاده ی بهینه خارج شده و به سوی نسل کشی سوق یافته است و علت اساسی این امور، مهجور قرار گرفتن آخرین کتاب آسمانی، قرآن کریم در بین مردم جهان و حتی میان خود مسلمانان است و این مسئله موجب ویرانی و تزلزل چهارچوب اعتقادات و اخلاقیات و اعمال انسانی در ابعاد گسترده ای از زندگی بشری گردیده است و صد البته که این امر به واسطه ی دشمنان قسم خورده ی اسلام کنترل و تقویت می شود و به تداوم و وخامت اوضاع، بدتر از آنچه که هست دامن می زنند و ریشه ی این خرابیها و جنایات تاریخ بشری، بیش از همه به دست صهیونیستها^[۱] صورت می گیرد که از مسائل پیش و پا افتاده در زندگی نوع بشر تا مسائل مهم زندگی انسان ها را در بر می گیرد و برای هر یک حسابی جداگانه باز نموده و تهاجمات اخلاقی و فرهنگی و اجتماعی و سیاسی و اقتصادی و علمی و. . . را رقم می زند تا از این راه به اهداف شوم خویش دست یابد؛ و تنها رقیب آن که همواره در صحنه بوده و قدرت سرکوبی صهیونیستها و پیروان آنان را دارد، اسلام و بهره وری از معجزه ی جاوید، قرآن کریم است که در تمام موارد یاد شده، جهت مقابله با دشمنان اسلام، راهکارهای مناسبی قرار داده است، ولی صد افسوس که این گنج عظیم که دارای الگوهای مناسب و تضمین شده الهی است مورد بهره برداری قرار نگرفته و قشر انسانی، خویش را از این موهبت آسمانی محروم کرده است. پیامبر اسلام۶این اسوه ی تمام نمای قرآنی و اهل بیت بزرگوارشان:در آموزش راه حق تلاش بسیار نموده اند و پیروان حقیقی ایشان نیز این امر خطیر را انجام داده اند و برای بیداری انسانها زحمات بسیاری را متحمل شده اند و در این عصر نیز برای فریادرسی به وضعیت دلخراش زندگی بشری، در جهت شکوفائی نکات الهی قرآن کریم، قدمهای مؤثری برداشته شده است و در پژوهش حاضر نیز قصد شده است که با مشخص نمودن روش های قرآن و عملکرد پیامبر اسلام۶، که هر دو شعاع یک منبع نور هستند در قبال عملکرد یهودیان، نکات الگویی شاخص مطرح گردیده و با بهره وری از آن و مشخص و روشن گردیدن خط سیر قرآنی، توسط مسلمانان برای مواجهه با عملکرد یهودیان در جهان امروز الگوسازی گردد تا بدین ترتیب به راهکارهای متناسب با عملکرد یهودیان دست یابند و گامی مطمئن، به سوی برنامه ای حاوی الگوهای رفتاری صحیح برای مسلمانان در مواجهه با عملکرد یهودیان امروز، برداشته شود.

۲- ضرورت تحقیق
پژوهش ها، کتاب ها و تألیفات بی شماری درباره ی«یهود از منظر قرآن»به رشته ی تحریر درآمده است و هنوز هم«یهود از منظر قرآن»سوژه ی مناسبی برای نویسندگان و پژوهشگران جهان محسوب می گردد؛ ولی با وجود این هنوز هم پژوهش ها و نوشته ها درباره ی یهود در قرآن از دیدگاه اسلامی ناچیز و نیاز مبرم کتابخانه های جهان اسلام به آن محسوس می باشد.
بدیهی است که نگارش در موضوع مهمی مثل «الگوسازی قرآن کریم در مواجهه با یهود»که ارتباط مستقیم با رفتار امت در قبال یهودیان در جهان امروز است، از اهمیت خاصی برخوردار است.
با توجه به اهمیّت مسئله ی ارتباط مسلمانان در جهان امروز با یهودیان وعملکردهای گوناگون اقشار مختلف یهودی (مانند احبار و دانشمندان دینی، مستشرقان، خبرنگاران و یهودیان مجتمع در فلسطین اشغال شده و. . .) در قبال اسلام، برای دست یافتن مسلمانان به رفتار و کردار و گفتار صحیح در این زمینه، به نوعی الگوی مشخص و برنامه ریزی شده نیاز مبرم وجود دارد و این ضرورت موجب گردید تا این رساله بر این اساس شکل گرفته و به کنکاش درباره ی الگوسازی قرآن کریم، بپردازد.
خداوند متعال درباره ی قرآن کریم فرموده است که «ذِکْرٌ مُبارَکٌ »است. علامه طباطبائی در باره ی این آیه:[«وَ هذا ذِکْرٌ مُبارَکٌ أَنْزَلْناهُ أَ فَأَنْتُمْ لَهُ مُنْکِرُونَ»^[۲] می گوید: کلمه(هذا- این) اشاره است به قرآن و اگر آن را ذکر مبارک خواند بدین جهت بود که قرآن ذکرى است ثابت و دائم و کثیر البرکات، هم مؤمن از آن بهره‏مند مى‏شود و هم آسایش کافر را در جامعه ی بشرى تأمین نموده است، و خلاصه همه ی اهل دنیا از آن منتفع مى‏گردند، چه آن را قبول داشته باشند و چه نداشته باشند چه به حقانیت آن اقرار داشته باشند و چه منکر آن باشند. دلیل بر این معنا تجزیه و تحلیل آثار رشد و صلاحى است که همین امروز در مجتمع بشرى مشاهده مى‏کنیم زیرا اگر به عقب برگردیم و تا به عصر نزول قرآن و ما قبل آن پیش برویم مى‏فهمیم که در اثر قرآن بشر از کجا به کجا رسید، چه بود و چه شد، آن وقت مى‏فهمیم که قرآن ذکرى است مبارک که همه ی افراد بشر به وسیله آن رشد یافتند، حال چه اینکه خودشان با زبان اقرار کنند و یا آنکه از اقرار زبانى به حقانیت آن خوددارى نمایند و منکرین حق آن را زیر پا بگذارند و نعمت عظماى آن را کفران کنند گو اینکه مسلمانان هم در انکار منکرین و کفران آنان بى‏دخالت نبوده‏اند چون مسلمانان در امر قرآن کریم اهمال نمودند، هم چنان که خود قرآن از زبان رسول خدا۶نقل مى‏کند که در قیامت مى‏گوید:«یا رَبِّ إِنَّ قَوْمِی اتَّخَذُوا هذَا الْقرآن مَهْجُوراً».]^[۳] و لذا می بایست از این ذکر مبارک، الگوهای کاربردی در امور دنیوی و اخروی را بهره مند شد.
ضرورت های امروز، بیش از پیش، متخصصان تربیت دینی را بر آن داشته است تا دست به کار تهیه ی الگوهای تربیتی و آموزشی نوینی گردند. در سالهای اخیر، در این زمینه تلاشهای فراوانی در ایران و در سطح کشورهای اسلامی صورت گرفته است و راقم این سطور به عنوان عضوی از این حرکت، قصد نموده است در این راه گامی، ولو کوچک برداشته باشد. لذا بر اساس اعجاز الهی بودن و استناد به امر جاودانگی قرآن برای تمام اعصار و جوامع بشری، این کتاب آسمانی به عنوان منبع اصلی در این پژوهش است و از آن به عنوان راهنمای مسلمانان الگوسازی حاصل می گردد.
۳- هدف اصلی و اهداف جزئی تحقیق
هدف اصلی این تحقیق، عبارت است از «دست یابی به الگوی قرآنی در مواجهه با یهودیان بر است».
اهداف جزئی تر عبارتند از:
- حصول الگوی مناسب برای مسلمانان در زمان صلح با یهودیان براساس متون موثق اسلامی
- حصول الگوی مناسب برای مسلمانان در زمان جنگ با یهودیان براساس متون موثق اسلامی.
۴- مسئله ی اصلی تحقیق
مسئله اصلی رساله، الگوسازی روش های قرآن کریم است که همچون ستونی استوار و مناسب در جهت استفاده مسلمانان در مواجهه با یهودیان در عصر حاضر قابل استفاده باشد و این امر نیازمند تلاشی متفکرانه و تخصصی است تا حلقه ی اتصال الگوی تربیتی اسلامی و عمل تربیتی متصدیان امر حاصل گردد.
۵- مفاهیم اصلی و کلیدی تحقیق
مهم ترین مفاهیمی که چهارچوبی را فراهم می آورند تا پژوهش گر بر اساس آن ها با مسئله برخورد نماید و نیز واژگان کلیدی به کار رفته در این تحقیق عبارتند از: قرآن، الگوسازی، یهود، مواجهه ی قرآن کریم با یهود در زمان عدم جنگ که در حقیقت زمان آتش بس(هدنه) را نیز در برمی گیرد، مواجهه ی قرآن کریم با یهود در زمان جنگ.
۵-۱- قرآن: کتاب آسمانی مسلمانان جهان و معجزه ی جاوید، رهایی بخش نوع بشر از تاریکی ها و ظلمات دنیوی و اخروی است و یکی از بزرگترین افتخارات مسلمانان جهان در دست داشتن معجزه ی راستین پیامبرشان می باشد؛ چیزی که سایر ادیان جهان از آن محرومند و راه حل مشکل ایشان، این است که چون اسلام کامل کننده ی تمام ادیان پیشین است برای رفع محرومیت خویش به دامان اسلام چنگ زده و این کتاب گهربار را که کلام الهی است به دیده ی جان پذیرفته و در زیر لوای آن امور خویش را انتخاب کرده و اجرا نمایند. «أَتمَمْتُ عَلَیْکُمْ نِعْمَتىِ وَ رَضِیتُ لَکُمُ الْاسْلَامَ دِینًا»^[۴]«امروز، دین شما را کامل کردم و نعمت خود را بر شما تمام نمودم و اسلام را به عنوان آیین (جاودان) شما پذیرفتم»«وَ مَن یَبْتَغِ غَیرَْ الْاسْلَمِ دِینًا فَلَن یُقْبَلَ مِنْهُ وَ هُوَ فىِ الاَْخِرَه مِنَ الْخَاسِرِین»^[۵]«‏و هر کس جز اسلام (و تسلیم در برابر فرمان حق،) آیینى براى خود انتخاب کند، از او پذیرفته نخواهد شد و او در آخرت، از زیانکاران است.»
۵- ۲- الگوسازی
الگو عبارت است از طرح و نمونه و روبری از چوب نازک یا مقوا و کاغذ و یا پارچه ی نازک که از روی آن چیزی را می برند و یا می سازند، نمونه، النموذج، طرح.^[۶] در این رساله منظور از الگوسازی برداشت از منبع الگو و به شکل الگو درآوردن می باشد که در حقیقت برای مشخص نمودن روش های قرآن کریم در مواجهه با عملکرد یهودیان در صدر اسلام، این امر صورت گرفته است؛ تا به واسطه ی آن مسلمانان در عصر حاضر در روابط خویش با یهودیان و یا تمام کسانی که غیر یهود باشند ولی از شیوه های مشابه عملکرد یهودیان در صدر اسلام پیروی می کنند، بر اساس روش های قرآن الگو گرفته و مورد استفاده قرار گیرد. الگو گاهی لفظی و گاه عملی است و در قرآن کریم هر دو نمونه یافت می شود. در این رساله سعی بر به دست آوردن نمونه های شاخصی از مواجهه قرآن با یهود شده است که انسان های جهان امروز، بیشتر به آن مسائل مبتلا هستند و به دنبال یافتن راهی برای حلّ مشکلات در آن زمینه می باشند. در الگوسازی آیات قرآن کریم، ابتدا پیامهای آیه مشخص گردیده و بر مبنای آن طرح الگو در رابطه با موضوع مربوطه صورت گرفته است.
۵-۳- یهود