مزایای برنامه ریزی استراتژیک

۱٫ یکی از مزایای برنامه ریزی استراتژیک هادی بودن آن است. این نوع برنامه ریزی جهت و مسیر فعالیت ها و عملیات سازمان را مشخص ساخته و به عنوان راهنمای سازمان عمل می کند.
۲٫ جهت گیری آینده اولویت ها را مشخص می کند و تصمیم های امروز را در پرتو پیامدهای آینده اتخاذ می کند.
۳٫ برنامه ریزی استراتژیک نقش هماهنگ کننده بین برنامه های عملیاتی سازمان را انجام می دهد و اقدامات واحدهای مختلف را در یک مسیر جهت می بخشد
۴٫ با اوضاع و شرایطی که به سرعت دستخوش تغییر می شوند به روش کارساز برخورد کرده و کار تیمی و تخصصی کارشناسی ایجاد می کند.
۵٫ برنامه ریزی استراتژیک با نگرش بلندمدت، به پیش بینی آینده می پردازد و از این رو اطلاعاتی را در خود دارد که برای اقدامات دراز مدت مدیران مفید است.

۶٫ برنامه ریزی ومدیریت استراتژیک خواهان بینش استراتژیک در سراسر واحدهای سازمانی و از جمله همه سیستم های اداری است و به جای این که عملی مکانیکی باشد نقش محوری افراد، گروه ها و نفوذ فرهنگ سازمان را به رسمیت می شناسد. (پیرس و رابینسون ۱۳۸۴).
محدودیت های برنامه ریزی استراتژیک
با وجود مزایای برشمرده شده، بسیاری از صاحبنظران نیز برنامه ریزی استراتژیک را ناکارا و گاهی اوقات زائد می دانند و محدودیت هایی را در جهت کاربرد آن بیان می دارند که عبارت است از:
۱٫ بالا بودن هزینه هایی که جهت امر برنامه ریزی نیاز است و اغلب سازمان های کوچک امکان استفاده از آن را پیدا نمی کنند.
۲٫ از نظر زمانی این نوع برنامه ریزی نیاز به زمانی طولانی دارد، سازمان ها برای برنامه ریزی باید مدت زمان زیادی وقت صرف کرده و مراحل مختلف این فرایند را پشت سر نهند تا سیستم برنامه ریزی استراتژیک بتواند شروع به کار کند.
۳٫ فرایند برنامه ریزی استراتژیک بیش از آن چه هست یا می تواند باشد منطقی و تحلیلی ارائه شده است. طرح آن بیش از اندازه ذهنی است و نمی تواند پویایی های اجتماعی ـ سیاسی کار در هر سازمانی را ملحوظ دارد.
۴٫ تصمیم گیری در مورد ماموریت و اهداف همواره ساده نیست و ممکن است معنایی نداشته باشد.
۵٫ برنامه ریزی استراتژیکی از نظر تخصصی نیاز به نیروی انسانی متخصص دارد که در دسترس همه سازمان ها نیست؛
۶٫ عدم دسترسی سازمان ها برای رسیدن به اطلاعات جامع و به موقع در مورد محیط، تحولات و رویدادهای کلان محیطی.
۷٫ عدم آشنایی مدیران با مباحث مدیریت استراتژیک و برنامه ریزی استراتژیک و عدم اعتماد آنها به برنامه ریزی استراتژیک.
هر چند که برنامه ریزی استراتژیک دارای محدودیت ها و بعضی تنگناها است، ولی کاربرد صحیح آن توسط مدیران متفکر می تواند نتایج مثبتی به بار آورد. به عقیده آلفرد مارشال، اقتصاددان مشهور انگلیسی اگر تمامی سرمایه ها و ابزار تکنیکی و مسائل موجود فنی در جهان به یکباره دستخوش تباهی شود، ولی دانایی مدیران در رده استراتژیک باشد، در مدت کوتاهی جامعه پویا و شکوفا می گردد. بنابراین، در راه اجرای برنامه ریزی استراتژیک کاربرد آموزش های لازم در این زمینه برای مدیران ضروری است، برنامه ریزی استراتژیک دیدگاه استراتژیک را در سازمان تقویت می کند و سبب می شود که اعضا در محدوده زمان حال باقی نمانند و به افق های دور دست توجه کنند. به کارگیری برنامه ریزی استراتژیک سبب می شود که بینش مشترکی در بین اعضا و سازمان به وجود آید. در اجرای برنامه ریزی استراتژیک باید به فرهنگ سازمان و شرایط فرهنگی محیط نیز توجه کافی مبذول داشت. به طور مثال، در جامعه ای که تقدیر گرایی بینش غالب مردم است، استفاده از فرایند برنامه ریزی استراتژیک مشکلات و معضلاتی را برای جامعه و سازمان ها به وجود می آورد. مدیریت، برنامه ریزی استراتژیک را به عنوان یک وسیله می بیند و نه یک هدف، بنابراین سازمان ها باید برنامه ریزی استراتژیک را گامی در جهت رسیدن به اهداف خود تلقی کنند.
مشکلات برنامه ریزی راهبردی در ایران

• • نبود اتفاق نظر در میان مسئولان کشور برای اقدام به برنامه ریزی استراتژیک

• • فقدان تجزیه و تحلیل جامع فرصت ها و خطر های ملی

• • روشن نبودن حدود و تعهدات ملی در قبال سایر کشور ها

• • عدم توجه کافی با تجدید ارزش ها

• • پایبند نبودن به اوللویت های استراتژیک کشور

• • فقبدان نگرش جامع در شناخت توانمندی های کشور

• • روشن نبودن گزینه های مختلف استراتژیک در برخورد با مسائل

• • اجرای ضعیف برنامه ریزی استراتژیک در کشور

• • نوسان در نظارت و ارزیابی نتایج علمی در برنامه ریزی استراتژیک کشور

• • ضعف ساختار اطلاعاتی کشور

• • خط برنامه ریزی استراتژیک با برنامه ریزی بلند مدت

• • دخالت قدرت های فراملی ( ، ۱۳۷۶)

مهارت های مورد نیاز برای انجام برنامه ریزی راهبردی

• • کمیته ها

• • مدیریت تضاد

• • مشاوران

• • تفکر خلاق

• • نوع آوری

• • تصمیم گیری

• • مهارت حل مشکل و تصمیم گیری گروهی

• • گروه های متمرکز

• • مدیریت زمان

• • مدیریت جلسه

• • برقراری ارتباطات چهره به چهره

• • برقراری ارتباطات ONLINE (مک نامارا^[۲]، ۱۹۹۹،ص۴)

مولفه های کلیدی برنامه ریزی راهبردی
رسالت یا بیانیه ماموریت^[۳] :
بیانیه ماموریت یا رسالت سندی است که یک سازمان را از سایر سازمان های مشابه متمایز می نماید. ماموریت سازمان نشان دهنده طیف فعالیت، از نظر محصول و بازار می باشد.
دورنما یا چشم انداز^[۴]: