فصل سوّم

روش تحقیق

۳-۱٫ مقدمه

هیچ چیز برای جوینده علم ضروری­تر از تاریخ آن و منطق اکتشاف قوانین علمی نیست. راه کشف خطا، بکار بردن فرضیه و روش آزمودن است. هم چنین دستیابی به هدف­های تحقیق میسر نخواهد بود مگر زمانی که جستجوی شناخت با روش شناسی درست صورت پذیرد. اصلی ترین نقش را در یک پژوهش علمی، روش کشف یافته ها برعهده دارد. انتخاب روش انجام تحقیق بستگی به هدف ها و ماهیت موضوع پژوهش و امکانات اجرایی آن دارد. بنابراین هنگامی می­توان در مورد روش بررسی یک تحقیق تصمیم گرفت که ماهیت موضوع پژوهش، هدف ها و نیز وسعت دامنه آن مشخص باشد.

روش به معنای در پیش گرفتن راهی و یا معین کردن مراحلی است که برای رسیدن به هدف، که باید با نظمی خاص آن ها را دنبال کرد. روش شناسی مجموعه ای از فرآیندها و قواعد است که در قالب یک نظم سیستماتیک و روش های اجرایی، محقق را در پاسخ به سوالات تحقیق هدایت می کند. از این رو دست یابی به اهداف تحقیق میسر نخواهد بود مگر این که روش شناسی دقیق و صحیحی را به کار برده باشیم. در واقع روش تحقیق، نقشه عمل و اجرای یک تحقیق است. روش علمی یا روش پژوهش علمی، فرایند جستجوی منظم برای مشخص ساختن یک موقعیت نامعین است. در این فصل، روش شناسی تحقیق حاضر شامل ابعاد و موضوعات مرتبط با آن تشریح و تبیین شده و با توجه به سوالات و اهداف تحقیق، به معرفی جامعه و نمونه پژوهش، شیوه ها و ابزارهای گردآوری اطلاعات و نیز فنون مورد استفاده در تجزیه و تحلیل داده ها پرداخته می شود.

۳-۲٫ روش تحقیق

روش تحقیق مجموعه ای از قواعد، ابزار و راه های معتبر و نظام یافته برای بررسی واقعیت ها، کشف مجهولات و دستیابی به راه حل مشکلات است (خاکی، ۱۳۷۸ ).
روش علمی یا پژوهش علمی، فرایند جستجوی منظم برای مشخص ساختن یک موقعیت نامعین است (سرمد، بازرگان و حجاری، ۱۳۹۱).
در نهایت باید اذعان نمود، دستیابی به هدف های علم یا شناخت علمی میسر نخواهد شد مگر زمانی که با روش شناسی درس صورت پذیرید. به عبارت دیگر پژوهش از حیث روش است که اعتبار می یابد نه موضوع پژوهش (خاکی، ۱۳۷۸). در این قسمت پس از آن روش تحقیق مورد مطالعه در این تحقیق توصیف می شود.
بنابراین تحقیق حاضر از حیث هدف، پژوهشی کاربردی و از حیث نحوه ی انجام تحقیق توصیفی- پیمایشی، از نوع همبستگی با روش تحلیل رگرسیون می باشد. در پژوهش توصیفی، به توصیف موضوع مورد نظر یا وجود رابطه بین متغیرها می پردازیم. در روش همبستگی که نوعی از پژوهش توصیفی می باشد، داده ها براساس نحوه گردآوری داده ها از نوع تحقیقات توصیفی^[۵۲](غیرآزمایشی) و از شاخه همبستگی به شیوه ی تحلیل رگرسیون است.

۳-۳٫ مراحل انجام تحقیق

۱- تهیه و تدوین ساختار کلی تحقیق با بهره گرفتن از اطلاعات کتابخانه ای و بررسی اسناد و مدارک موجود و بهره گیری از سایت های اینترنتی مرتبط.
۲- تدوین فرضیات با توجه به ادبیات، مبانی نظری و پیشینه تحقیق.
۳- طراحی ابزار پرسشنامه با همکاری و راهنمایی اساتید راهنما و مشاوران و سایر صاحب نظران و جمع آوری اطلاعات براساس چارچوب نظری و فرضیه های تحقیق.
۴- تشریح نتایج و یافته های تحقیق و نتیجه گیری.
۵- ارائه پیشنهاداتی براساس نتایج تحقیق.

۳-۴٫ جامعه، نمونه و روش نمونه گیری

۳-۴-۱٫ جامعه آماری

یک جامعه آماری تحقیق حاضر، از مدیران و کارکنان شرکت فولاد شاهین بناب انتخاب شده که شامل۱۲۰۰ نفر می­باشد.

۳-۴-۲٫ روش نمونه گیری

در این پژوهش برای نمونه گیری، مدیران و کارکنان شرکت فولاد از روش نمونه گیری تصادفی انتخاب شده است تا پرسشنامه بین آنها توزیع شود. و دلیل استفاده از این روش این است که جامعه آماری دارای شانس آماری یکسان می باشند.

۳-۴-۳٫ نمونه آماری

تعیین حجم نمونه به دو روش صورت می گیرد: قضاوت محقق، با بهره گرفتن از جدول مورگان.
روش اول: براساس تخمین شخصی محقق قضاوت او انجام می شود، که در این خصوص ممکن است جهت استفاده از روش های آماری جدای از تحلیل داده ها، محقق یه سری حد نصاب هایی توجه کند. از آنجا که در این روش، مبنای اصلی نظر محقق است، نمی توان برای آن یک فرمول علمی ارائه کرد.
روش دوم: جدول مورگان یکی از پرکاربردترین روش‌ها برای محاسبه حجم نمونه آماری است. در این پژوهش، حجم نمونه با بهره گرفتن از جدول مورگان با جامعه آماری انتخاب شده ۱۲۰۰در سطح ۵/۰ درصد ۱۸۰نفر انتخاب شد.

۳-۵٫ ابزار گردآوری اطلاعات و داده ها

یکی از اصلی ترین بخش هر کار تحقیقی را جمع آوری اطلاعات تشکیل می دهد. ابزارهای گردآوری اطلاعات تحقیق به دو دسته کتابخانه ای و میدانی تقسیم می شود. در خصوص گردآوری اطلاعات مربوط به ادبیات موضوع و پیشینه پژوهش از روش های کتابخانه ای و جهت جمع آوری اطلاعات برای تأیید یا رد فرضیه های پژوهش از روش میدانی استفاده می شود (حبیبی، ۱۳۸۶).

۳-۵-۱٫ ابزارهای کتابخانه ای

این روش در تمامی تحقیقات علمی مورد استفاده قرار می گیرد، ولی در بعضی از آنها در بخشی از فرایند تحقیق یعنی مطالعه کتابخانه ای است ادبیات و سوابق پژوهشی، از این استفاده می شود و در بعضی از آنها موضوع تحقیق از حیث روش، ماهیتاً کتابخانه ای است و از آغاز تا انتها متکی بر یافته های تحقیق کتابخانه ای است (حافظ نیا، ۱۳۸۹).

۳-۵-۲٫ ابزارهای میدانی

روش­های میدانی به روش هایی اطلاق می شود که محقق برای گردآوری اطلاعات ناگزیر است به محیط بیرون برود و با مراجعه به افراد یا محیط، و نیز برقراری ارتباط مستقیم با واحد تحلیل یعنی افراد، اعم از انسان، موسسات، موردها و غیره، اطلاعات مورد نظر خود را گردآوری کند. روش های متداول و معروف گردآوری اطلاعات میدانی عبارتند از: پرسشنامه، مصاحبه، مشاهده، آزمون، تصویربرداری، گفتگو و هم فکری گروهی و یا ترکیبی از موارد مذکور (حافظ نیا، ۱۳۸۹).
روش جمع آوری اطلاعات در حالت میدانی به صورت تکمیل نمودن پرسشنامه توسط نمونه مورد مطالعه بود. ابزار به شرح زیر می باشند.
پرسشنامه سیستم مدیریت دانش مشتری: این مقیاس حاوی ۴۴ گویه در طیف لیکرتی ۵ امتیازی است. نظرات کارکنان در شرکت فولاد شاهین شهرستان بناب در مورد مدیریت دانش مشتری در شرکت فولاد به وسیله آن مورد مورد سنجش قرار گرفت.
پرسشنامه نوآوری استراتژیک: این مقیاس حاوی ۱۶ گویه در طیف لیکرتی ۵ امتیازی است. نظرات کارکنان در شرکت فولاد شاهین شهرستان بناب در مورد نوآوری استراتژیک در شرکت فولاد به وسیله آن مورد مورد سنجش قرار گرفت.
روش نمره گذاری
نمره گذاری این پرسشنامه در یک پیوستار ۵ درجه ای (خیلی زیاد، زیاد، متوسط، کم، خیلی کم ) به ترتیب از راست به چپ از یک تا پنج نمره گذاری می شود، تعیین نمرات هریک از مولفه ها با جمع نمرات سوال های مربوط به آن انجام می شود، نمره گذاری به شکل زیر صورت می گیرد.
جدول شماره۳-۱: نمره گذاری متغیرها