همچنین برای اندازه گیری رطوبت پنیر یک روش اندازه گیری سریع هم می باشد که با بهره گرفتن از دستگاه رطوبت سنج است،در این روش مقدار ۶/۰تا ۷/۰ از پنیر میکس شده را درون دستگاه که قبلاً هم از لحاظ دما و هم از لحاظ وزنی کالیبره شده بود قرار دادیم و دستگاه روشن گردید که بعد از ۱۰تا۱۵ دقیقه نتیجه نشان داده می شود.(دستگاه رطوبت سنج مورد استفاده مدلAND MX-50بود)(شکل۳-۱۱)

طبق استاندارد ملی ایران به شماره ۱۷۵۳ میزان رطوبت، (درصد بر پایه وزن مرطوب پنیر) حداکثر۶۵ می باشد..(استاندارد ملی ایران به شماره ۱۷۵۳ )
۳-۳-۴-۲-آزمون pH :
سنجش pH با بهره گرفتن از pH متر جیبی ضدآب مدل pH Spear (ساخت شرکت EuTech سنگاپور /آمریکا)،انجام شد. به این صورت که مقداری از پنیر جهت رقیق سازی نمونه جامد (۱۰گرم) در هاون خرد کرده و سپس آن را در یک بشر با آب مقطر (۵۰ سی سی) مخلوط و همگن نموده و به صورت خمیری در آورده و به وسیله دستگاه pH متر کالیبره ، pH آن را اندازه گیری کردیم . (استاندارد ملی ایران به شماره ۲۸۵۲)( شکل ۳-۱۲)
طبق استاندارد ملی ایران به شماره ۲۸۵۲ میزان pH، (محلول۱۰درصد) حداکثر۲/۵ می باشد..(استاندارد ملی ایران به شماره ۲۸۵۲ )
۳-۳-۴-۳- اسیدیته :
۲۰ گرم نمونه پنیر خرد شده را داخل هاون با آب مقطر (۴۰ درجه سانتی گراد ) آهسته مخلوط نموده و سپس به بالن ژوژه منتقل نمودیم و با آب مقطر بقیه پنیر داخل بشر را وارد بالن ژوژه کرده و به حجم ۱۰۰ سی سی رساندیم . محلول را صاف کرده و ۲۵ سی سی از آن را برداشته داخل بشر ریخته ، چند قطره معرف فنل فتالئین به آن اضافه کرده و با سود ۱/۰ نرمال تیتر کردیم و درصد اسیدیته را بر حسب اسید لاکتیک محاسبه نمودیم (یک میلی لیتر سود ۱/۰ نرمال معادل ۰۰۹/۰ گرم اسید لاکتیک است) (استاندارد ملی ایران به شماره ۲۸۵۲) (شکل۳-۱۳) . با گذاشتن حجم سود مصرفی (v) در فرمول می توان اسیدیته را بدست آورد :
که در آن :
N : مقدار میلی لیتر سود ۱/۰ نرمال
: وزن آزمونه برابر ۲۰ گرم
V : حجم آزمونه برابر ۲۵ میلی لیتر
طبق استاندارد ملی ایران به شماره ۲۸۵۲ میزان اسیدیته، (درصد بر اساس اسید لاکتیک ) ۵/۰تا۲ می باشد.(استاندارد ملی ایران به شماره ۲۸۵۲ )
۳-۳-۴-۴- نمک (کلرور سدیم) :
در یک بالن مخروطی ۳۰۰ میلی لیتری ، حدود ۲ گرم از نمونه را به وسیله پیپت برداشته ، ۲۵ میلی لیتر از محلول نیترات نقره ۱/۰ نرمال به آن افزوده و سپس توسط استوانه مدرج ، ۲۵ میلی لیتر اسید نیتریک به آن اضافه کرده ، خوب مخلوط کردیم و تا نقطه جوش حرارت دادیم . سپس ۱۰ میلی لیتر محلول پرمنگنات پتاسیم به آن افزوده و محلول مخلوط شده را به حالت جوش به آرامی نگه داشتیم . وقتی مخلوط بی رنگ شد مقدار بیشتری حلول پرمنگنات پتاسیم به آن اضافه کردیم (معمولا ۵ تا ۱۰ میلی لیتر کافی است). وجود مقدار زیاد پرمنگنات پتاسیم (رنگ قهوه ای) علامت از بین رفتن کامل مواد آلی پنیر می باشد . مقدار اضافی پرمنگنات را با افزودن مقدار کمی از اسیداگزالیک یا گلوکز حذف می کنیم . سپس ۱۰۰ میلی لیتر آب سرد و ۲ میلی لیتر از محلول سولفات آمونیاکی آهن سه ظرفیتی به آن افزوده و با دقت مخلوط نمودیم . بلافاصله مقدار اضافی نیترات نقره را با محلول ۱/۰ نرمال تیوسیانات آمونیوم تیتر کرده تا اینکه محلول به رنگ قهوه ای مایل به قرمز در آید و این رنگ برای ۳۰ ثانیه پایدار بماند . سپس یک آزمون شاهد با دو میلی لیتر آب به جای ۲ گرم پنیر انجام دادیم . (استاندارد ملی ایران به شماره ۱۸۰۹).
مقدار کلرور موجود در پنیر را بر حسب درصد وزنی با فرمول زیر محاسبه می کنیم :
که در اینجا :
= حجم محلول تیوسیانات مصرف شده در آزمون شاهد بر حسب میلی لیتر.
حجم محلول تیوسیانات مصرف شده برای قسمت مورد آزمون بر حسب میلی لیتر.
نرمالیته محلول تیوسیانات.
وزن نمونه مورد آزمون برحسب گرم .
۸۵/۵
همچنین برای اندازه گیری نمک کلرور سدیم یک روش سریع وجود دارد که با بهره گرفتن از شوری سنج انجام می پذیرد، بدین صورت که ابتدا پنیر را در هاون نرم و یکنواخت کرده سپس با بهره گرفتن از ترازو مقدار۵ گرم پنیر را وزن کرده و سپس آنقدر آب مقطر ۴۰درجه سانتیگراد اضافه شد تا ترازو ،وزن ۵۰ گرم را نشان دهد.در انتها پنیر و آب را کاملا با بهره گرفتن از هم زن مخلوط کرده و سپس شوری سنج را داخل آن گذاشته پس از ثابت شدن عدد شوری سنج ، آخرین عدد قرائت شده میزان نمک را نشان می دهد (شوری سنج AZ-Instrument (ساخت تایوان) مدل ۸۳۷۱ ). (شکل۳-۱۴)
طبق استاندارد ملی ایران به شماره ۱۸۰۹ میزان نمک ، (درصد برپایه وزن مرطوب پنیر) حداکثر۳ می باشد.(استاندارد ملی ایران به شماره ۱۸۰۹ )
۳-۳-۴-۵- آزمون چربی :
بر حسب نوع بوتیریمتر ۳ یا ۵ گرم پنیر را با دقت به مخزن مخصوص بوتیریمتر منتقل کرده (شکل ۳-۱۵)، از قسمت بالای چربی سنج ۱۰ میلی لیتر آب و سپس ۱۰ میلی لیتر اسید سولفوریک به آرامی به آن اضافه نمودیم .(شکل۳-۱۶) چربی سنج را (با در باز) به آرامی تکان داده و آن را در بن ماری ۶۵ درجه سانتی گراد قرار دادیم . مدت نگهداری باید مقداری باشد که نمونه به طور کامل در اسید حل شود .سپس ۱ میلی لیتر الکل آمیلیک و چند قطره آب اضافه شد تا قرائت نتیجه پس از سانتریفوژ به آسانی میسر شود. در بوتیریمتر را بسته و چندین بار وارونه کریم تا محتویات بوتیریمتر به طور کامل یکنواخت شود. چربی سنج را به مدت ۵ دقیقه با دور ۱۲۰۰- ۱۱۰۰ در دقیقه ، سانتریفیوژ نمودیم (شکل ۳-۱۷)و سپس آن را در بن ماری ۶۵ درجه سانتی گراد قرار داده و پس از ۱۰ دقیقه مقدار درصد چربی را از روی درجات بوتیریمتر قرائت نمودیم . (استاندارد ملی ایران به شماره ۷۶۰)(شکل۳-۱۸)
طبق استاندارد ملی ایران به شماره ۷۶۰ میزان چربی، (درصد بر پایه ماده خشک ) ۲۵ تا ۴۵ می باشد.(استاندارد ملی ایران به شماره ۷۶۰ )
۳-۳-۴-۶- روش آزمون های میکروبی :
۳-۳-۴-۶-۱- تهیه رقت ها :
از محلول رقیق کننده رینگر ۴/۱ غلظت یا محلول سیترات سدیم ۲ درصد که حرارت آنها ۴۵ درجه سانتی گراد است (محلول اختصاصی پنیر) میتوان استفاده کرد . پنیر در محلول رقیق کننده دومی بهتر پخش و رقیق شده و در نتیجه امکان جدا کردن میکروارگانیسم ها بیشتر است.
مخلوط کردن با تکان دادن به وسیله دست یا استفاده از مخلوط کن الکتریکی انجام می گیرد. ما عمل مخلوط کردن را با دست انجام دادیم ، ابتدا نمونه را به طور سترون و با کمک یک وسیله مخصوص خرد کردیم .رقت های بعدی را به طور معمول با بهره گرفتن از پیتونه ۱/۰ درصد تهیه شد.
محلول رقیق کننده به میزان ۹۰ میلی لیتر در شیشه های در پیچ دار (دهانه گشاد) و یا۹ میلی لیتر در لوله آزمایش تقسیم و سترون شد . مقدار ۱۰ گرم از نمونه یکنواخت شده را به ۹۰ میلی لیتر رقیق کننده و یا ۱ گرم آن را به ۹ میلی لیتر رقیق کننده که دمای آن در ۴۵-۴۰ درجه سانتی گراد تنظیم شده در شرایط سترون ، منتقل و به مدت ۲ دقیقه با بهره گرفتن از مخلوط کن و یا به صورت دستی به طور کامل مخلوط نمودیم . بدین ترتیب به رقت ۱/۰رساندیم و سپس از این محیط برای کشت های مختلف مورد استفاده قرار دادیم. (شکل۳-۱۹) (استاندارد ملی ایران به شماره۲۴۰۶)
۳-۳-۴-۶-۲- روش کشت کلی فرم :
جهت شمارش کلیفرم درپنیر، از محیط کشت ویولت رد بایل آگار^[۹۸]۱ استفاده می کنیم که قرمز و صورتی رنگ است در ابتدا محیط سازی کرده، سپس روی بن ماری آن را شفاف سازی کردیم و سپس آن را خنک نموده، برای پنیر ۱ میلی لیتر از پنیر را در پلیت خالی استریل ریختیم و سپس از محیط کشت آماده سازی شده به نمونه پنیر داخل پلیت به میزانی که روی ان را بپوشاند اضافه کردیم و به شکل ۸ (۸ انگلیسی) مخلوط گردید تا محیط و نمونه پنیر با هم مخلوط شوند وگذاشتیم تا محیط کشت ببندد سپس یک لایه دیگر فقط از محیط کشت آماده سازی شده را روی آن ها مجدد ریختیم و صبر کردیم تا محیط کشت دوباره ببندد سپس آن ها را در انکوباتور ۳۱ درجه سانتی گراد به مدت ۲۴ تا ۴۸ ساعت به صورت وارونه قرار دادیم و بعد بررسی شد بعد از گذشت این مدت زمان، اگر کلنی(دانه های ارغوانی رنگ) مشاهده نشد که کلیفرم ندارد و جواب منفی است.
با مشاهده پرگنه های ارغوانی رنگ از محیط برلیان گرین برای تایید استفاده شد که با آنس ۵ پرگنه اضافه کرده و دوباره در ۳۱ درجه سانتی گراد به مدت ۲۴ ساعت انکوبه گذاری کردیم و با مشاهده گاز، کلی فرم تایید شد و در صورت مشاهده کلنی ها، آنها را شمرده و گزارش می نمائییم(استاندارد ملی ایران به شماره ۲ و ۱-۵۴۸۶) (شکل۳-۲۰)
طبق استاندارد ملی ایران به شماره ۲ و ۱-۵۴۸۶ تعداد کلیفرم پنیر باید کمتر از ۱۰ عدد در هر میلی لیتر باشد.(استاندارد ملی ایران به شماره ۱و۲-۵۴۸۶ )
۳-۳-۴-۶-۳- روش کشت اشریشیا کلی :
مطابق با استاندارد ملی ۵۲۳۴، اشرشیاکلی دارای مراحل مختلفی است. در مرحله اول، اشرشیاکلی از محیط کشت لوریل سولفات براث استفاده می کنیم که این محیط کشت مایع است و در لوله باید انجام شود در ابتدا محیط سازی کردیم سپس در هر لوله آزمایش ۱۰ میلی لیتر از محیط کشت آماده سازی شده ریختیم و در هر لوله آزمایش، لوله دورهام قرار دادیم سپس آن ها را اتوکلاو کرده و بعد آن ها را خنک کردیم و ۱ میلی لیتر از پنیررقت سازی شده را در لوله های آزمایش حاوی محیط کشت آماده سازی شده ریختیم و تکان داده و در انکوباتور ۳۷ درجه سانتی گراد برای مدت ۲۴ تا ۴۸ ساعت قرار دادیم . بعد از این مدت زمان، اگر گاز در لوله دورهام مشاهده نشد که اشرشیاکلی منفی است و در غیر این صورت به مرحله دوم می رویم محیط کشت مرحله دوم E.C براث ^[۹۹]۲می باشد که این محیط کشت هم مایع است و در لوله باید انجام شود که در ابتدا محیط سازی می کنیم سپس در هر لوله آزمایش ۱۰ میلی لیتر از محیط کشت آماده سازی شده ریخته و در هر لوله آزمایش، لوله دورهام قرار دادیم سپس آنها را اتوکلاو کرده و بعد آن ها را خنک کرده وبا یک لوپ یا حلقه کشت از لوله های گرمخانه گذاری شده حاوی گاز مرحله اول را در لوله های آزمایش حاوی محیط کشت آماده سازی شده E.C براث بردیم و آن را در حمام آب گرم ۴۴ درجه سانتی گراد به مدت ۲۴ تا ۴۸ ساعت قرار دادیم بعد از این مدت زمان، اگر گاز در لوله دورهام مشاهده نشد که اشرشیاکلی منفی است و در غیر این صورت به مرحله سوم می رویم محیط کشت مرحله سوم تریپتون واتر^[۱۰۰] می باشد که این محیط کشت هم مایع است و در لوله باید انجام شود که در ابتدا محیط سازی کرده سپس در هر لوله آزمایش ۱۰ میلی لیتر از محیط کشت آماده سازی شده ریخته سپس آن ها را اتوکلاو کرده و بعد آن ها را خنک نمودیم وبایک لوپ یا حلقه کشت از لوله های گرمخانه گذاری شده حاوی گاز مرحله دوم را در لوله های آزمایش حاوی محیط کشت آماده سازی شده تریپتون واتر بردیم و آن را در حمام آب گرم ۴۴ درجه سانتی گراد به مدت ۲۴ تا ۴۸ ساعت قرار داده سپس ۵/۰ میلی لیتر معرف ایندول یا کواکس^[۱۰۱] را به لوله های گرمخانه گذاری شده مرحله سوم اضافه کرده و بعد از یک دقیقه آن را بررسی می کنیم اگر حلقه رنگ قرمز و بنفش یا ارغوانی تشکیل شد نشانه وجود ایندول است و اشرشیاکلی مثبت است در غیر این صورت اشرشیاکلی منفی است.(استاندارد ملی ایران به شماره ۵۲۳۴ ) (شکل۳-۲۱)
مطابق استاندارد ملی ایران به شماره ۵۲۳۴ اشرشیاکلی پنیر تازه و رسیده باید منفی باشد.( استاندارد ملی ایران به شماره ۵۲۳۴)
۳-۳-۴-۶-۴- روش کشت استافیلوکوکوس اورئوس در پنیر:
ابتدا برای کشت استافیلوکوکوس اورئوس از محیط کشت جیولیتی براث استفاده شدکه این محیط کشت مایع است و در لوله باید انجام شود در ابتدا محیط سازی انجام شد سپس در هر لوله آزمایش ۱۹ میلی لیتر از محیط کشت آماده سازی شده ریخته و سپس آن ها را اتوکلاو و بعد خنک گردید.
۱ سی سی از رقت اولیه را در محیط جیولیتی ریخته و روی آن محیط کشت آگار- آگار (که محیط سازی ، اتوکلاو شده است )ریختیم. محیط کشت غنی شده جیولیتی را به مدت ۲۴ تا ۴۸ ساعت در داخل انکوباتور۳۷ درجه سانتیگرادقرار دادیم.سپس با بهره گرفتن از لوپ از لوله های گرمخانه گذاری شده بر روی محیط کشت بردپارکر (که محیط سازی واتوکلاو شده است )به صورت خطی کشت داده شد و درانکوباتور ۳۷ درجه سانتی گراد به مدت ۴۸-۲۴ ساعت قرار دادیم. اگربر روی محیط کشت برد پارکر ، کلنی های سیاه یا خاکستری براق ومحدب با هاله شفاف ایجادشودبه مرحله بعد برده می شود در غیر اینصورت جواب آزمون منفی است.
۳-۳-۴-۶-۴-۱- تست کواگولاز :
اگر مشکوک به استاف بودیم ، تست کواگولاز را انجام می دهیم.
محیط کشت برین هرت اینفوزیون براث^[۱۰۲] به صورت مایع می باشد و محیط سازی درون لوله آزمایش صورت می پذیرد.بعد از محیط سازی و اتوکلاو با بهره گرفتن از یک حلقه کشت از هر کلونی انتخاب شده برداشتیم و به لوله آزمایش حاوی برین هرت اینفوزیون براث منتقل کردیم سپس در دمای۳۷درجه سانتیگراد به مدت ۲۴ ساعت گرمخانه گذاری شد.
در شرایط استریل ۱/۰میلی لیتر از سوسپانسیون بالا را داخل لوله سترون ریخته و ۳/۰ میلی لیتر پلاسمای خرگوش (نحوه آماده سازی مطابق دستور شرکت سازنده انجام شد)اضافه کرده و در دمای ۳۷ درجه سانتیگراد به مدت ۴ تا۶ ساعت گرمخانه گذاری می کنیم سپس تشکیل لخته پلاسما را بررسی می کنیم در صورت مثبت بودن آزمون کواگولاز لخته تشکیل می شود.
(استاندارد شماره ۳-۶۸۰۶).(شکل۳-۲۲)
۳-۳-۴-۶-۵-روش کشت کپک و مخمر:
جهت شمارش کپک و مخمر درپنیر، از محیط کشت وای.جی.سی . استفاده می کنیم . در ابتدا محیط سازی کرده، و سپس آن را اتوکلاو کرده و بعد خنک نمودیم. برای کشت پنیر ۱ میلی لیتر از رقت اولیه را در پلیت خالی استریل ریختیم و سپس از محیط کشت آماده سازی شده به نمونه داخل پلیت به میزانی که روی ان را بپوشاند اضافه کردیم و به شکل ۸ (۸ انگلیسی) مخلوط می نماییم تا محیط و نمونه با هم مخلوط شوند و سپس صبر کردیم تا محیط کشت ببندد.
پلیت را در دمای ۲۵ درجه سانتی گراد به مدت ۵ روز در داخل کلد انکوباتور نگه داری نمودیم . اگر نمونه حاوی مخمر باشد به صورت پرگنه های سفید مشاهده می گردد و اگر نمونه حاوی کپک باشد، در سطح کپک مشاهده می گردد (استاندارد شماره ۱۰۱۵۴).(شکل۳-۲۳)
مطابق استاندارد ملی ایران به شماره ۱۰۱۵۴ میزان کپک و مخمردر پنیر تازه و رسیده باید کمتر از ۱۰۰در هر گرم پنیر باشد.( استاندارد ملی ایران به شماره ۱۰۱۵۴)
۳-۴-ارزیابی حسی:
پنیر به تکه هایی در اندازه حدوداً ۳×۳×۳ بریده شده و در بشقابهایی که دارای کد بودند قرار داده شد. تکه های پنیر در دمای محیط حدوداً ۲±۲۰ درجه سانتیگراد نگه داشته شد و به صورت تصادفی به ارزیابها داده شد.ارزیابی ارگانولپتیکی در طی روزهای ۷۵،۶۰،۴۵،۳۰،۱۵،۳ از دوره رسیدگی پنیر بوسیله ۱۰ نفر ارزیاب آشنا به درجه بندی پنیر ،از نظر طعم و مزه ،بو ،بافت و قوام ارزیابی شد.برای ارزیابی بافت و قوام ،مقدار نیروی لازم برای گاز زدن (دو تکه کردن) به کمک دندانهای پیش ، تخمین زده شد و همچنین برای طعم و مزه ،نمونه مورد نظر به کمک سایش بین زبان و کام مورد ارزیابی قرار گرفت.جهت ارزیابی ۴ درجه : بد،متوسط،خوب و عالی درنظر گرفته شد .
۳-۴-۱-فرم ارزیابی حسی:

مواد و روش تحقیق
۴- مواد و روش تحقیق
۱-۴ مقدمه
تنها داده هواشناختی قابل دسترس در ارتباط با گرد و غبارها در کشور، تعداد روزهای همراه با گرد و غبار است. در این پژوهش جهت تحلیل همدید روزهای گرد و غبار، از دو پایگاه داده‌ محیطی و گردشی استفاده خواهد شد.
۲-۴ جمع‌ آوری داده‌ها
داده‌های مورد استفاده در این پژوهش، داده‌های سالانه، ماهانه و روزانه هواشناسی و تعداد روزهای همراه با گرد و غبار است. داده‌ها از سازمان کل هواشناسی کشور اخذ شده است. دوره‌ی آماری مورد بررسی، از بدو تاسیس هر ایستگاه تا سال ۲۰۱۰ می‌باشد. در این پژوهش از دو گروه داده استفاده شده است که شامل:

1. 1. آمار روزانه، ماهانه و سالانه پارامترهای هواشناسی نظیر دید افقی، کد پدیده‌ی هواشناسی، رطوبت نسبی، فشار، سرعت و جهت باد می‌باشد. دراین پژوهش داده‌های رطوبت نسبی بر اساس متوسط میانگین روزانه مورد استفاده قرار گرفته و در مورد داده‌های فشار هوا از داده‌های مربوط به فشار سطح دریاهای آزاد استفاده شده است.

1. 1. تعیین دوره آماری مشترک بین سال‌های موجود بین ایستگاه‌هایی که در این دوره زمانی دارای داده‌های ثبت شده مطمئن بوده است.

1. 1. تعیین تعداد روزهای همراه با گرد و غبار، سمت و سرعت باد و دید افقی در سطح زمین و رطوبت نسبی در حالت رخداد طوفان‌های گرد و غبار در منطقه مورد مطالعه.

1. 1. شناسایی طوفان‌های گرد و غباری شاخص در منطقه؛ معیار انتخاب فراگیر بودن طوفان این است که طوفان مورد نظر بتواند در یک ایستگاه دید را به زیر ۵۰۰۰ متر رسانده و هم چنین در دو یا چند ایستگاه نیز آثاری از آلودگی مشاهده شود.

1. 1. نقشه‌های هم فشار به دست آمده از سایت NCEP / NCAR در سطح زمین، ۵۰۰، ۷۰۰ و ۸۵۰ هکتوپاسکال.

۳-۴ بررسی داده‌های جمع‌ آوری شده
پارامترهای هواشناسی، دید افقی و کد پدیده‌ی هواشناسی را مورد بررسی قرار می‌دهیم و در صورت کم بودن میزان دید افقی و مشاهده‌ی کد ۰۶ و گاهی اوقات کد ۰۵ روز مورد نظر ثبت می‌شود.
برای اطمینان از این‌که پدیده مورد نظر با کد صحیحی ثبت شده است هم داده‌های سالانه و هم داده‌های روزانه مورد بررسی قرار داده شد چون در منطقه مورد مطالعه به دلیل عدم شناخت صحیح پدیده، گاهی دیده شده با پدیده مشابه دیگر و یا کد دیگر اشتباهی ثبت شده است. در انتها برای روزهای گردآوری شده، پایگاه داده‌ای در نرم افزار Excel تهیه شده است.

جدول ( ۱-۴): کدهای هواشناسی مرتبط با پدیده گردوغبار و شرایط احراز آنها

۲- نمونهی نظری یا قضاوتی^[۱۶]
۳- نمونهگیری تصادفی^[۱۷] (خاکی، ۱۳۸۶، ۲۷۲).
در پژوهش حاضر روش نمونه گیری تصادفی ساده متناسب با حجم جامعه آماری استفاده شده است و به نسبت حجم جامعه هر ناحیه تعداد کافی پرسشنامه به طور تصادفی ساده بین آنها توزیع گردید. نمونهگیری تصادفی، روشی برای انتخاب بخشی از جامعه یا کل، به گونهای که همهی نمونه های ممکن که دارای تعداد ثابت n هستند برای انتخاب شدن احتمال یکسان داشته باشند، است (خاکی، ۱۳۸۶، ۲۷۴). با توجه به این که حجم نمونه نامشخص و نامحدود می باشد لذا برآورد حجم نمونه توسط فرمول کوکران و بهصورت زیر محاسبه شده است :

n
n=178 = نشان دهنده حجم نمونه
N=330 = حجم جمعیت آماری
= ۰٫۰۵ α = در صد خطای معیار ضریب اطمینان قابل قبول
s² = ۰٫۲۵۱ = واریانس نمونه ای بدست آمده از پرسشنامه پایلوت
d = 0.05 =درجه اطمینان یا دقت احتمالی مطلوب
بنابراین حجم نمونه قابل قبول در این تحقیق ۱۷۸ نفر میباشد.
۳٫۵٫ابزار و روش جمعآوری اطلاعات
پرسشنامه استاندارد شده در تحقیقات بین المللی برگرفته از از تحقیقات زینودین و همکاران^[۱۸] ( ۲۰۱۲ ) ، ریگ و همکارش^[۱۹] ( ۲۰۱۳ ) و زوهو و همکارش^[۲۰] ( ۲۰۰۹ ) و تام ^[۲۱](۲۰۱۱) جهت جمعآوری داده ها در تحقیق حاضر مورد استفاده قرار گرفته است؛ این پرسشنامه ابتدا از انگلیسی به فارسی ترجمه و سپس یک ویراستار در زبان فارسی آن را اصلاح و نهایی کرده و سپس پس از تائید روایی محتوایی^[۲۲] آن از دید خبرگان رشته مورد استفاده جهت جمعآوری داده های تحقیق قرار گرفته است. جهت گردآوری اطلاعات اولیه پیرامون موضوع تحقیق و بررسی ادبیات تحقیق ، از مطالعات کتابخانهای ( کتب ، مقالات و پایانامههای موجود ) استفاده شده است. ابزار گردآوری داده ها ، پرسشنامه است که این پرسشنامه منابع سازمانی (کیفیت مدیریتی ، کیفیت تکنیکی ، کیفیت بین فردی) ، منابع مشتری ( همکاری یا هم تولیدی ، جهت دهی انگیزشی ، آستانه تحمل استرس ) یکدلی ، محیط فیزیکی ، ارزش ادراک شده مشتری ( ارزش کارکردی ، ارزش هیجانی ، ارزش ادراک شده از فداکاری ) ، اعتماد ، خروجی های کلیدی خدمات ( رضایت ، تمایلات رفتاری) را پوشش داده است.
پرسشنامه مورد استفاده در این تحقیق ، شامل دو بخش است :
الف ) سؤالات تخصصی شامل ۶۳ سؤال است.
ب ) سؤالات عمومی که شامل اطلاعات فردی بوده و شامل ۳ سؤال میباشد.
سؤالات مربوط به هر متغیر در جدول ۳٫۱ آورده شده است.
جدول ۳٫۱ بررسی وضعیت پرسشنامه تحقیق

فرضیه اصلی اول تحقیق: بین مدیریت ریسک اعتباری وام‌های (تسهیلات) دریافتی مشتریان به‌ صورت انفرادی(که متناظر با تحلیل انفرادی ریسک اوراق بهادار است) با مطالبات معوق بانک ملت استان سمنان رابطه معناداری وجود دارد.

.۲۵۶^a

.۰۶۶

-.۰۳۸

۱.۸۰۴

.۷۹۵

.۰۰۴

۹۵.۰%

۵%

H₁

H₀

فرضیه اصلی دوم تحقیق: بین مدیریت ریسک اعتباری سبد وام(که معادل تحلیل ریسک سبد اوراق بهادار است) با مطالبات معوق بانک ملت استان سمنان رابطه معناداری وجود دارد.

.۵۴۵^a

.۲۹۷

.۲۱۹

۱.۸۹۵

۱.۹۴۹

.۰۳۹

۹۵.۰%

۵%

H₁

H₀

منبع: یافته های تحقیق

۵-۳-محدودیت های تحقیق
به طور کلی در تحقیق حاضر با محدودیت هایی مواجه شده ایم که به شرح زیر می باشد:
به طور کلی درهر کار علمی عواملی وجود دارند که درروند اجرا و پیگیری های مربوط به تحقیق موانع ومشکلاتی را برای محقق ایجاد می کند. که دراینجا باید خاطر نشان کردکه دریک تحقیق علمی ومطالعاتی هر اندازه عوامل ایجاد مانع کمتر باشد، محقق برروی متغیرهای تحقیق قابلیت کنترل بیشتری خواهد داشت و همچنین بررسی ارتباط بین این متغیرهای تحقیق و نتایج حاصل از آن با دقت علمی بیشتری بدست خواهند آمد. بنابراین ضروری می باشد که درانجام هرتحقیق این محدودیت ها و موانع توسط پژوهشگران مورد شناسایی قرار گیرد تا این محدودیت ها کمتر شود تا اثر منفی را بر نتایج تحقیق ایجاد نکند. اما در تحقیق حاضر مهمترین محدودیتها به شرح زیر قابل بیان می باشد که عبارتند از:

۱ - عدم دسترسی محقق به پایگاه داده قوی برای جمع آوری داده ها و اطلاعات مربوط به متغییرهای تحقیق.
۲ - ازآنجاییکه که تحقیق حاضربه بررسی کلیه مطالبات معوق بانک ملت به صورت یک مطالعه موردی درمدیریت شعب بانک ملت استان سمنان پرداخته است لذا به دلیل بزرگ بودن جامعه و نمونه آماری تحقیق برخی از محدودیت ها و موانع در بدست آوردن اطلاعات شعب بانک ایجاد شد که البته در این مورد با اتخاذ تمهیداتی این موانع به حداقل ممکن خود رسیدند.
۳- اما مهمترین محدودیت تحقیق حاضر اشاره به افزایش هزینه های مربوط به انجام یک کار مطالعاتی تحقیق می باشد. که در این مورد هم محقق باز توانسته است با ایجاد راهکارهای بهینه این موانع را هم به حداقل ممکن خود برساند تا خللی در روند اجرای تحقیق وارد نکند.
۵-۴- پیشنهادات تحقیق
۵-۴-۱- پیشنهادات کاربردی تحقیق
با توجه به اینکه موضوع تحقیق حاضر بررسی رابطه بین مدیریت ریسک اعتباری با مطالبات معوق بانک ملت به صورت یک مطالعه موردی درمدیریت شعب بانک ملت استان سمنان بوده است. می باشد که بر اساس متغییر های توضیحی همچون متغیرهای اعتبارات بانک شامل (وام‌های سررسید گذشته، وام‌های معوق،وام های مشکوک الوصول مشتریان انفرادی وسبد وامها دربانک ملت استان سمنان) با مدیریت ریسک اعتباری در بانک ملت به صورت یک مطالعه موردی درمدیریت شعب بانک ملت استان سمنان و مورد آزمون شده است که فرضیه های تحقیق همگی تأیید شدند. لذا پیشنهاداتی به شرح زیر ارائه می گردد:
۱ـ پیشنهاد می شود که مدیران مالی و اعتبارات دربانک ملت استان سمنان برای افزایش عملکرد مدیریت اعتبارات بانک شامل (وام‌های سررسید گذشته، وام‌های معوق،وام های مشکوک الوصول مشتریان انفرادی وسبد وامها دربانک ملت استان سمنان) تغییرات ریسک اعتباری در بانک ملت استان سمنان را در نظر گرفته یا پیش بینی های مربوط به عملکرد مدیریت ریسک اعتباری در بانک ملت استان سمنان، تعدیل گردد تا مدیران مذکور به اهداف مالی خود در بازار پول و هم در بازار سهام بورس اوراق بهادار به دلیل خصوصی بودن این بانک برسند.
۲ـ ازآنجاییکه نتایج فرضیه اول تحقیق نشان داد که بین مدیریت ریسک اعتباری و وام‌های سررسید گذشته مشتریان انفرادی(حقیقی)دربانک ملت استان سمنان رابطه معناداری وجود دارد. لذا می توان با اتخاذ تمهیدات مالی نرخ مدیریت ریسک اعتباری در بانک ملت استان را در حد معقولی برای افزایش عملکرد مدیریت وام‌های سررسید گذشته مشتریان انفرادی دربانک ملت استان سمنان کنترل کرد.
۳- ازآنجاییکه نتایج فرضیه دوم تحقیق نشان داد که بین مدیریت ریسک اعتباری و وام‌های معوق مشتریان انفرادی(حقیقی) دربانک ملت استان سمنان رابطه معناداری وجود دارد. بنابراین با بهره گرفتن از کنترل و مدیریت ریسک اعتباری در بانک ملت استان سمنان برای افزایش عملکرد وام‌های معوق مشتریان انفرادی بانک بهره جست.
۴- با توجه به اینکه نتایج فرضیه سوم تحقیق نشان داد که بین مدیریت ریسک اعتباری و وام‌های مشکوک الوصول مشتریان انفرادی(حقیقی) دربانک ملت استان سمنان رابطه معناداری وجود دارد. بنابراین پیشنهاد میشود که با کنترل مدیریت ریسک اعتباری در بانک ملت استان سمنان جریان عملکرد وام‌های مشکوک الوصول مشتریان انفرادی را افزایش داد.
۵- ازآنجاییکه نتایج فرضیه چهارم تحقیق نشان داد که؛ بین مدیریت ریسک اعتباری و سبد وام‌های سررسید گذشته مشتریان غیرانفرادی(حقوقی) دربانک ملت استان سمنان رابطه معناداری وجود دارد. لذا پیشنهاد میشود که ازطریق اتخاذ استراتژی کنترل مدیریت ریسک اعتباری در بانک ملت استان سمنان عملکرد سبد وام‌های سررسید گذشته مشتریان غیرانفرادی(حقوقی) دربانک را افزایش بدهند.
۶- با توجه به اینکه نتایج فرضیه پنجم تحقیق نشان داد که بین مدیریت ریسک اعتباری وسبد وام‌های معوق مشتریان غیرانفرادی(حقوقی) دربانک ملت استان سمنان رابطه معناداری وجود دارد. لذا پیشنهاد میشود که با مدیریت ریسک اعتباری در بانک ملت استان سمنان جریان عملکرد مدیریت سبد وام‌های معوق مشتریان غیرانفرادی(حقوقی) دربانک را به حالت افزایشی برسانند.
۷- با توجه به اینکه نتایج فرضیه ششم تحقیق نشان داد که بین مدیریت ریسک اعتباری و سبد وام‌های مشکوک الوصول مشتریان غیرانفرادی(حقوقی) دربانک ملت استان سمنان رابطه معناداری وجود دارد. لذا پیشنهاد میشود که با افزایش نظارت بر مدیریت ریسک اعتباری در بانک ملت استان سمنان جریان عملکرد سبد وام‌های مشکوک الوصول مشتریان غیرانفرادی(حقوقی) دربانک را به حالت افزایشی برسانند.
۵-۴-۲- پیشنهادات تحقیق برای انجام مطالعات آتی
با توجه به اینکه موضوع تحقیق حاضر بررسی رابطه بین مدیریت ریسک اعتباری با مطالبات معوق بانک ملت به صورت یک مطالعه موردی درمدیریت شعب بانک ملت استان سمنان بوده است. لذا پیشنهاداتی برای انجام مطالعات آتی به شرح زیر ارائه می گردد:
۱ـ پیشنهاد می شود که مطالعه ای درباره" بررسی تاثیرات مدیریت ریسک اعتباری و بازده بانکهای فعال در بازار سهام در بازار بورس اوراق بهادار“صورت پذیرد. همچنین نتایج تحقیق آنها با نتایج تحقیق حاضر مقایسه و مورد بررسی قرار بگیرد.
۲ـ پیشنهاد می شود که مطالعه ای درباره”بررسی تاثیرات عملکرد بانکی با وجود ریسک برای صنعت بانکداری” صورت پذیرد. همچنین نتایج تحقیق آنها با نتایج تحقیق حاضر مقایسه و مورد بررسی قرار بگیرد.
۳- پیشنهاد می شود که مطالعه ای درباره“بررسی تأثیر مدیریت ریسک اعتبار مالی را روی سوددهی بانک ها ی تجاری” صورت پذیرد. همچنین نتایج تحقیق آنها با نتایج تحقیق حاضر مقایسه و مورد بررسی قرار بگیرد.
۴- پیشنهاد می شود که مطالعه ای درباره”بررسی رویکرد رتبه بندی اعتباری در بانک های تجاری» یک متدولوژی امتیازدهی اعتباری براساس روش تحلیل پوششی داده ها“صورت پذیرد. همچنین نتایج تحقیق آنها با نتایج تحقیق حاضر مقایسه و مورد بررسی قرار بگیرد.
۵- پیشنهاد می شود که مطالعه ای درباره”بررسی تاثیرانواع ریسک و روش‌های مدیریت آن در بانکداری بدون ربا “صورت پذیرد. همچنین نتایج تحقیق آنها با نتایج تحقیق حاضر مقایسه و مورد بررسی قرار بگیرد.
۶- پیشنهاد می شود که مطالعه ای درباره" بررسی مقایسه ای مدیریت ریسک در بانکداری سنتی در مقایسه با بانکداری بدون ربا“صورت پذیرد. همچنین نتایج تحقیق آنها با نتایج تحقیق حاضر مقایسه و مورد بررسی قرار بگیرد.

آشنایی با شخصیت نوستالژیک

۸۴۰/۰

تأثیر پذیری نوستالژیکی

۷۴۳/۰

نوستالژی

۸۶۶/۰

کل پرسشنامه

۹۳۶/۰

همانطور که در جدول فوق مشخص است میزان آلفای کرونباخ بدست آمده برای شاخص های تحقیق بزرگتر از ۷۰/۰ می‌باشند و این موضوع نشان دهنده همبستگی درونی بین متغیرها برای سنجش مفاهیم مورد نظر است و بدین ترتیب می‌توان گفت که ابزارهای مورد استفاده از قابلیت اعتماد و یا پایایی لازم برخوردارند.

اعتبار^[۹۶] ابزار اندازه ­گیری:
منظور از اعتبار یک مقیاس یا یک ابزار اندازه گیری، پاسخ به این سئوال است که ابزار اندازه گیری آنچه را که بایستی بسنجد آیا می‌سنجد و تا چه اندازه در این موضوع موفق بوده و صحت لازم را دارد. به عبارتی، اعتبار به معنای میزان انطباق بین تعریف مفهومی متغیر با تعریف عملیاتی آن است (۱۴۱). به منظور بررسی اعتبار محتوایی ابزار اندازه گیری از نظر کارشناسان و متخصصان مربوطه و به منظور بررسی روایی سازه ابزار اندازه گیری از تکنیک تحلیل عاملی تأئیدی استفاده شده است.
تحلیل عاملی تأئیدی ابزار اندازه گیری
از آنجایی که برای تعیین اعتبار سازه پرسشنامه از روش تحلیل عامل تأییدی استفاده شده است در اینجا به بحث مختصری در مورد تحلیل عامل تأییدی و مشخصه‌ های برازندگی آن می‌پردازیم. تحلیل عامل تأییدی در واقع یک مدل آزمون تئوری است، که در آن پژوهشگر تحلیل خود را با یک فرضیه قبلی آغاز می‌کند. این مدل، که مبتنی بر یک شالوده تجربی و نظری قوی است، مشخص می‌کند که کدام متغیرها با کدام عامل‌ها، و کدام عامل‌ها با کدام عامل‌ها همبسته شود. برای ارزشیابی اعتبار سازه نیز یک روش قابل اعتماد به پژوهشگر عرضه می‌کند، تا از این طریق بتواند به گونه بارزی فرضیه‌هایی را درباره ساختار عاملی داده ها که ناشی از یک مدل از پیش تعیین شده با تعداد و ترکیب مشخصی از عامل‌هاست، بیازماید. روش تأییدی بعد از مشخص کردن عامل‌های پیش تجربی، از طریق تعیین برازندگی مدل عاملی از پیش تعیین شده، تطابق بهینه ساختارهای عاملی مشاهده شده و نظری را برای مجموعه داده‌ها آزمون می‌کند. در این پژوهش برای ارزیابی مدل تحلیل عامل تأییدی از مشخصه های χ^۲/df، RMSEA، GFI و AGFI استفاده شده است. شاخص χ^۲/df فاقد یک معیار ثابت برای یک مدل قابل قبول است، اما مقدار کوچکχ^۲/df دلالت بر برازش بهتر مدل دارد (۱۳۸).
از جذر برآورد واریانس خطای تقریب (RMSEA) به عنوان اندازه تفاوت برای هر درجه آزادی استفاده شود. شاخص RMSEA برای مدلهای خوب برابر با ۰۵/۰ یا کمتر است. مقادیر بالاتر از آن تا حد ۰۸/۰ نشان دهنده ی خطای معقولی برای تقریب در جامعه است. مدلهایی که RMSEA آنها ۱۰/۰ یا بیشتر باشد برازش ضعیفی دارند. در برنامه لیزرل شاخص های برازندگی (GFI) و شاخص تعدیل شده برازندگی(AGFI) را معرفی کرده اند. نشان می‌دهند که مدل تا چه حدنسبت به عدم وجود آن، برازندگی بهتری دارد. بر پایه قرارداد، مقدار GFI و AGFI باید برابر یا بزرگتر از۹۰/۰ باشد تا مدل پذیرفته شود. GFI و AGFI تحت تأثیر حجم نمونه است و می‌تواند برای مدل‌هایی که به گونه ضعیفی فرمول‌بندی شده اند بزرگ باشد. درباره کاربرد آنها توافق کلی وجود ندارد. نتایج این روش به طور کامل در فصل چهارم شرح داده خواهد شد.
روش­های آماری
تمام داده ­های جمع­شده با بهره گرفتن از SPSS ۲۱ مورد تحلیل قرار گرفته شد. جهت تحلیل داده ­های آماری از روش آمار توصیفی (میانگین، درصد فراوانی، انحراف معیار و جدول­ها) استفاده شد. همچنین به منظور آزمون فرض­های آماری پس از رعایت پیش فرض­های نرمال بودن توزیع و همگنی واریانس­ها، با تکنیک مدلسازی معادلات ساختاری با بهره گرفتن از نرم افزارهای SPSSو لیزرل به آزمون فرض­های اول تا چهارم پرداخته شد. برای تعیین رابطه سن با مولفه­های نوستالژی برانگیخته و تمایل به خرید از آزمون همبستگی اسپیرمن و برای تعیین رابطه جنسیت با مولفه­های نوستالژی برانگیخته و تمایل به خرید از آزمون خی دو استفاده شد.
فصل چهارم
یافته­های پژوهش
در این فصل، پس از تعیین اعتبار ابزارهای تحقیق، ابتدا به توصیف ویژگی­های جمعیت شناختی نمونه تحقیق در قالب شکل­ها و جداول پرداخته شده است. سپس از اشکال و جداول به منظور توصیف متغیرهای اصلی تحقیق بهره گرفته شده است. در ادامه فصل، نتایج تحلیل آماری داده ­ها با بهره گرفتن از روش­های آمار استنباطی نطیر کولموگروف اسمیرنوف، آزمون همبستگی اسپیرمن و آزمون خی دو به منظور آزمون فرضیه ­های پژوهش، ارائه شده است.
در این قسمت از تحقیق به کمک تکنیک تحلیل عاملی تأئیدی و با بهره گرفتن از نرم افزار مدل معادلات ساختاری لیزرل^[۹۷] نیز به اعتبار سوالات ابزار سنجش پرداخته می شود که نتایج این روش به شرح ذیل بوده است:
بررسی اعتبار گویه‌های سازنده شاخص نوستالژی برانگیخته:
در این قسمت به بررسی گویه‌های سازنده شاخص نوستالژی برانگیخته پرداخته شده است تا مشخص شود آیا این گویه‌ها معرف‌های معتبری برای سنجش شاخص نوستالژی برانگیخته هست یا خیر؟

شکل ۴-۱: مدل اندازه ­گیری شاخص نوستالژی برانگیخته با گویه‌های سازنده‌اش
بررسی شاخص‌های برازش
جدول ذیل شاخص‌های استخراج شده از مدل را نشان می دهند.
جدول ۴-۱: شاخص‌های برازش مدل نوستالژی برانگیخته

آماره

مقدار

Chi-Square

۶۱/۱۳

Df

۹

Chi-Square/ Df

۵۱/۱

RMSEA

۰۵۶/۰