در حل مسئله مستقیم الاستیسیته به روش المان مرزی، معادلات حاکم، هندسه حفره­های درونی جسم و برخی از­ شرایط مرزی معین هستند. حل مستقیم مسئله منجر به یافتن جا به ­جایی­ها در نقاطی از مرز جسم که بردارهای تراکشن به عنوان شرط مرزی معلومند و جا به ­جایی­ها روی مرز مشترک حفره­های داخلی جسم می­ شود. همچنین ترکشن­ها در نقاطی از مرز جسم که جا به ­جایی­ها به عنوان شرط مرزی معلومند، محاسبه می­شوند.
شکل۳-۸ شمایی از مسئله دو حفره­ای همراه با نحوه المان بندی مرزها را نشان می­دهد.
روی مرزهای جسم جمعاً ۲۰ المان وجود دارد. نحوه المان بندی به این صورت است که در مرزهای خارجی پادساعتگرد و در مرزهای داخلی جسم ساعتگرد المان بندی می­ شود.
شکل۳-۸: شمایی از مسئله دو حفره­ای همراه با نحوه المان بندی مرزها
در این پروژه، مسئله معکوس به این صورت است که موقعیت و هندسه حفره­های داخل جسم مجهول است، ولی جا به ­جایی­ها نا­معلوم بر روی سطح جسم یعنی جا به ­جایی­ها در نقاطی که ترکشن­ها اعمال می­شوند، قابل اندازه گیری هستند.
برای شبیه سازی مسئله ماتریس­های زیر را تعریف می­شوند:

: بردار ستونی شامل M جا به ­جایی اندازه گیری شده مرزی.
: بردار ستونی شامل همان M جا به ­جایی مرزی که بوسیله روش المان­های مرزی محاسبه می­شوند.
: بردار ستونی شامل n پارامتر مجهول که باید در مسئله معکوس تخمین زده شوند.
هر حفره با یک مرکز مختصات و مجموعه ­ای از شعاع­ها به زوایای مساوی تخمین زده می­ شود. رابطه زیر اندازه این زوایه را محاسبه می­ کند. بنابراین برای تخمین مشخصات یک حفره درون جسم، ماتریس x شامل پارامترهای مجهول به صورت زیر در نظر گرفته می­ شود:
۳-۱۸
۳-۱۹
که تعداد شعاع­ها در هندسه شکل است.
در توسعه کار مطابق شکل (۳-۸) برای تخمین موقعیت­ها و مرزهای دو حفره درون جسم، ماتریس x به صورت زیر در نظر گرفته می­ شود:
۳-۲۰
در مساله معکوس تابع هدف به صورت مجموع مربعات تفاضل جا به ­جایی­های اندازه گیری شده و جا به ­جایی­های محاسبه شده با بهره گرفتن از حل مساله مستقیم تعریف می­ شود.
۳-۲۱
از علامت برای معرفی مقادیر محاسبه شده توسط الگوریتم معکوس استفاده شده است.
۳-۵ پیاده سازی الگوریتم ژنتیک
برای اجرایی کردن استفاده از الگوریتم ژنتیک، نیاز به یک طرح کلی از نحوه عملیاتی کردن این الگوریتم داریم. این طرح معمولا بر حسب نوع مسئله­ای که با آن سرو کار داریم ریخته می­ شود. با توجه به خاص بودن این مسئله و قیدهای اعمالی، برای بهتر شدن روند کار و افزایش سرعت، عملگرهای خاصی تعریف شده است.
مشکل عمده­ای که در این پروژه با آن روبه رو هستیم، اثر تداخل دو حفره داخلی با یکدیگر و تولید کروموزم­های معیوب در الگوریتم ژنتیک است. یعنی اگر در یک تولید نسل، دو حفره داخل یکدیگر قرار گیرند یا در مرزهایشان با هم تداخل داشته باشند الگوریتم بایستی به طریقی عمل کند که بدون حذف والدین و کاهش جمعیت، اجازه دهد برنامه عدد تصادفی مناسب جهت تولید دو حفره­ای که شروط هندسی مناسب تعریف شده در مسئله را دارند تولید کند. همچنین در برخی نسل­ها جفت کروموزم­هایی به ­وجود می­آیند که گرچه تداخلی با شرایط هندسی مسئله ندارد، اما توانایی تولید نسل شایسته را نیز دارا نیستند و به خاطر تکرار در تخصیص اعداد تصادفی به این موارد توسط الگوریتم ژنتیک، سرعت همگرایی به شدت پایین می ­آید. لذا با تخصیص عملگرها و توابع جریمه­ای خاص برای ارضای شرایط مسئله، سرعت همگرایی را فوق العاده بالا می­برد و از حدس­های نامربوط در همان ابتدا جلوگیری به عمل می ­آید. عملگرهای کلی الگوریتم ژنتیک همگی در ابتدای فصل مورد بررسی قرار گرفتند، لذا در اینجا فقط به اصلاح عملگرهایی پرداخته می­ شود که نقش تولید افراد را به عهده دارند.
تولید افراد در ژنتیک، در شروع کار در جمعیت اولیه و سپس در عملگر تقاطع و عملگر جهش در طی نسل­های متوالی صورت می­گیرد. بقیه مراحل ژنتیکی در گزینش، تعدیل و تعداد افراد نخبه نقش دارند. بنابراین با دستورالعمل­های خاصی در تولید جمعیت اولیه، تقاطع و جهش می­توان تولید افراد مناسب را جهت­دهی کرد و از حدس­های تصادفی و پرت الگوریتم جلوگیری به عمل آورد.
در این تحقیق با توجه به بد وضع بودن مسئله معکوس، روشی فرا ابتکاری بر پایه الگوریتم ژنتیک در تعیین حدس اولیه ارائه می­ شود. روش کار بدین صورت است که با توجه به تابع هدف و جا به ­جایی­های اندازه ­گیری شده، حدس اولیه حفره­ها به شکل دایره در نظر گرفته می­ شود. چون می­توان دایره را حداقل با سه پارامتر به صورت مختصات مرکز و یک شعاع تعریف کرد. بنابراین کار الگوریتم ژنتیک پیدا کردن حفره دایره­ای شکلی است که بتواند تابع هدف (۳-۲۱) را حداقل کند یا به عبارتی آن را کمینه کند و به عنوان بهترین حدس اولیه در شروع یک روش محلی بکار می­رود. بنابراین ماتریس تخمین زده شده توسط الگوریتم ژنتیک برای یک حفره به صورت زیر تعریف می­ شود:
۳-۲۲
در توسعه کار برای تخمین دو حفره داخلی ماتریس تخمین زده شده توسط الگوریتم ژنتیک به صورت زیر تعریف می­ شود:
۳-۲۳
مطابق شکل (۳-۸)، x و y مختصات مرکز حفره دایره­ای شکل و شعاع حفره دایره­ای شکل می­باشد. گره­های داخلی بر روی مرز دایره تحت زوایای مساوی از مرکز تخمین زده می­شوند. در این تحقیق بنا به ماهیت مسئله تعیین شکل جواب­ها (کروموزم­ها) برای الگوریتم ژنتیک به صورت بردار (۳-۲۳) اما نرمال شده در نظر گرفته می­ شود. با توجه به نحوه انتخاب هندسه حفره­ها نمی­ توان کروموزم­های مربوطه و فرزندان حاصل از آنها را بطور کاملا تصادفی تولید کرد. چرا که در این صورت هیچ تضمینی وجود ندارد که جواب­ها موجه باشند. منظور از جواب موجه این است هندسه مربوطه شرایط یک حفره داخلی را داشته باشد و مرزهای جسم را قطع نکند و یا حفره­ها با هم تداخل نداشته باشند. این کار علاوه بر زمان زیاد، همگرایی نتایج را نیز مختل می­ کند. بنابراین عملگرهایی که نقش تولید را به عهده دارند، متناسب با شرایط مسئله شبیه سازی می­شوند.
۳-۵-۱ جمعیت اولیه
در ابتدا باید تعداد جمعیت اولیه به گونه ­ای انتخاب شود که هم سرعت همگرایی زیاد نباشد و هم تعداد کروموزم کافی برای جستجو در کل فضای مورد بررسی موجود باشد. در این تحقیق با سعی و خطای فراوان، با توجه به مقدار خطا و پراکندگی خطا، واریانس مربوطه و همچنین زمان اجرای محاسبات، اندازه جمعیت اولیه ۱۰۰۰ در نظر گرفته شده است. بنا به رابطه (۳-۲۳) رشته­ های تولید شده به دو قسمت تقسیم می­شوند. سه پارامتر اول مربوط به حفره اول می­باشد و پارامترهای چهارم تا ششم مربوط به حفره دوم است که برای هر حفره دو پارامتر اولی مختصات x و y مرکز حفره و پارامتر سوم متناظر با شعاع حفره هستند. از آنجا که کادر شکل مورد بررسی در این پروژه یک مربع ۴×۴ است بنابراین ۲ ژن اول که برای تولید مرکز هر حفره مورد استفاده قرار می­گیرند، محدودیتی در انتخاب ندارند و به طور تصادفی عددی در این کادر اختیار می­ کنند. اما شعاع تخمینی بنا به موقعیت نقطه مرکز باید به گونه ­ای محاسبه شود که با مرزهای خارجی جسم تداخل نداشته باشند. مطابق شکل (۳-۸) هرگاه جسم مورد نظر به صورت قاب مستطیلی با ابعاد a و b انتخاب شود، شعاع مناسب تخمینی بایستی شرایط زیر را ارضاء کند:
۳-۲۴
بنابراین در تعیین شعاع تخمین زده شده برای حفره اول اگر این شرایط را داشته باشد، به عنوان یک شعاع مناسب برگزیده می­ شود. در غیر از این صورت مقدار تصادفی دیگری انتخاب شده و مراحل تا انتخاب یک شعاع مناسب تکرار می­ شود.
در قسمت دوم یعنی سه پارامتر چهارم، پنجم و ششم مربوط به حفره دوم علاوه بر شرایط ذکر شده، یعنی عدم تداخل با مرزهای خارجی جسم، می­بایست شرایط عدم تقاطع با حفره اول را نیز حفظ کند. بدین معنی که علاوه بر اینکه حفره می­بایست در داخل کادر قرار بگیرد، نباید حفره اول را نیز قطع کند و حتی در داخل حفره اول نیز قرار نگیرد. بنابراین ۲ ژن چهارم و پنجم بایستی شرایط زیر را ارضاء کنند.
۳-۲۵
این انتخاب با تکرار تصادفی ادامه می­یابد تا مرکزهای مناسبی برای حفره­ها بدست آید. برای تعیین شعاع حفره دوم عددی در کادر مورد نظر انتخاب می­ شود. این عدد تصادفی بر مینیمم فاصله مرکز بدست آمده تا مرزهای جسم و تا مرز حفره تقسیم می­ شود.
۳-۲۶
اندازه خط المرکزین دو حفره است. بدین ترتیب با انتخاب این شعاع دو حفره دایره­ای شکل مجزا و کروموزم­هایی با صلاحیت یک جواب موجه بدست می­آیند.
۳-۵-۲ عملگر تقاطع
در تقاطع از پیوند دو والد، فرزندان جدیدی حاصل می­ شود. اگر فرزندان تولید شده شرایط مربوط به هندسه دو حفره را در بازه خواسته شده، نداشته باشند به عنوان یک جواب نامربوط تلقی شده، از دور محاسبات خارج می­شوند. این کار علاوه بر صرف زمان زیاد، همگرایی نتایج را نیز کند می­ کند. بنابراین با تعیین یک عملگر تقاطع خوب علاوه بر سرعت محاسبات، همگرایی جواب نیز به شدت افزایش می­یابد]۱۷[.
عملگر تقاطع بصورت زیر انتخاب شده است:
۳-۲۷
همانطور که گفتیم بعد از آنکه یک کروموزم جدید حاصل از عملگر تقاطع تولید شد، ژن­های سوم و ششم مربوط به شعاع حفره اول و دوم باید شرط زیر را ارضاء کند:
& & ۳-۲۸
مقصود از این عملگر این است که برای تولید فرزند، از دو کروموزم والد با حدس یک بردار تصادفی ® ژن­ها بطور تک تک تولید می­شوند. برای تولید دو ژن اول و ژن­های چهارم و پنجم یعنی مختصات مراکز حفره­ها محدودیتی در ایجاد این اعداد تصادفی وجود ندارد و با این انتخاب مراکزی مابین مراکز قبلی ایجاد می­ شود. قسمت پیچیده مساله مربوط به تعیین شعاع­های مناسب حفره­ها برای کروموزم­های فرزند یعنی ژن­های سوم و ششم است. این اعداد تصادفی به گونه ­ای انتخاب می­ شود که بر طبق معادله (۳-۲۴) و (۳-۲۵) و (۳-۲۶) شرایط مطلوب را که همان عدم تداخل و عدم قطع مرزهای کادر می­باشد را ارضاء کنند. در برآوردن این شرایط علاوه بر تکرار روند عادی برنامه، با محدود کردن تعداد تکرار و استفاده از توابع جریمه­ای در برنامه نویسی تمهیداتی در نظر گرفته شده است که شعاع­های مورد نظر مطلوب و در گستره خواسته شده باشد و حداقل زمان اجرا را نیز دارا باشد. در این عملگر مخصوصا در نسل­های اولیه که تنوع افراد زیاد است، جریمه شدن کروموزم­ها و حذف از گردونه محتمل می­باشد. با سعی و خطا نرخ تقاطعی مناسب مقدار ثابت ۸/۰ انتخاب شده است.
۳-۵-۳ عملگر جهش
همانطور که در بالا گفته شد ۸/۰ کروموزم­ها به روش تقاطع و ۲/۰ به روش جهش انتخاب می­شوند، اما در این مسئله هرگاه این عوض شدن کاملا تصادفی صورت گیرد، احتمال اینکه کروموزم حاصل صلاحیت یک مجموعه جواب مناسب را نداشته باشد، زیاد است و همانند مسئله تقاطع علاوه بر زمان زیاد، همگرایی مسئله را نیز به تعویق می­ اندازد و در نتیجه همه ژن­های یک کروموزم دچار تغییر نمی­شوند. علاوه بر این عملگر جهش به عنوان یکی از موثرترین عملگرها در پیدا کردن نقطه بهینه مطلق و فرار از نقاط بهینه محلی بایستی درست سازماندهی شود. با انتخاب یک عملگر جهش خوب می­توان روند محاسبات را بهبود بخشید.
عملگر جهش در این مسئله به صورت عملگر جهش یکنواخت در نظر گرفته شده است و به ژن­هایی که برای جهش انتخاب شده ­اند یک عدد تصادفی رندوم تخصیص داده می­ شود با این تفاوت که بایستی شرایط زیر ارضاء شود.
اگر ۳-۲۹
این شرط به این علت گذاشته شده که اگر همه ژن­ها در یک کروموزم تغییر کند، کروموزم جدید دیگر حامل رفتار و سوابق والدین خود نیست. مقصود اینکه هرگاه احتمال انتخاب ژن والدی از نرخ جهش کمتر شد، آن ژن به عنوان یک ژن جهش یافته پذیرفته می­ شود و عددی تصادفی به آن تعلق می­گیرد.
برای ژن سوم و ژن ششم (مربوط به اطلاعات شعاعی) داریم:
& & 3-30
اگر این ژن انتخابی مختصات یکی از مراکز بود به اجبار شعاع­ها نیز بررسی می­ شود و در صورت عدم صلاحیت، شعاع مناسب نیز تخمین زده می­ شود. اگر این ژن انتخابی یکی از شعاع­های تخمینی باشد، این عدد تصادفی بایستی شرایط شعاع مناسب که در معادله (۳-۳۰) آمده را دارا باشد. البته مشابه عملگر تقاطع در برآوردن این شرایط علاوه بر تکرار روند عادی برنامه، با محدود کردن تعداد تکرار و استفاده از توابع جریمه­ای در برنامه نویسی تمهیداتی در نظر گرفته شده است که شعاع­های مورد نظر مطلوب و در گستره خواسته شده باشد و حداقل زمان اجرا را نیز دارا باشد. با سعی و خطاهای فراوان نرخ جهش (( p_m مقدار نسبتا بزرگ و ثابت ۱/۰ را گرفته است. دلیل این انتخاب این است که کروموزم انتخابی برای جهش شانس بیشتری در تغییر داشته باشد. لازم به ذکر است که در مسئله تک حفره­ای نرخ جهش با سعی و خطا مقدار ۱۰/ ۰ انتخاب شده بود ]۲۸[.
۳-۵-۴ توابع جریمه­ای
با اعمال توابع جریمه­ای مناسب می­توان از حضور کروموزم­هایی که گاهی در مراحل تقاطع و جهش، از قیدها رها شده ­اند، در فرایند تولید نسل جلوگیری کرد. تابع جریمه­ به صورتی است که کلیه شرایط هندسی هر کروموزم را بررسی می­ کند. در صورت ارضای شرایط، معیار برازندگی کروموزم با تابع هدف تعیین و در غیر این صورت با عدد بزرگی جریمه می­ شود. برای مثال در روند اجرای برنامه مخصوصا در نسل­های اولیه که تنوع حفره­ها در فضای حل زیاد است، شاهد آن بودیم که اگر یکی از والدها دایره­ای خیلی بزرگ و یکی خیلی کوچک باشد، با انتخاب هر ضریب تقاطعی حفره­های تولید شده در نسل بعد دچار تداخل می­شوند. پس با اعمال ترفند برنامه نویسی برای این والدهای نامناسب به تابع برازندگی آن یک عدد بزرگ، مثلا عدد ۱، را اختصاص می­دهیم تا عملا شانس حضورش در چرخه خیلی کم باشد. ابتکار دیگری که در برنامه نویسی توابع جریمه­ای انجام شد، در مواجه با والدینی بود که به صورت ضربدری در فضای حل قرار داشتند.
همانطور که گفته شد هر کروموزم در مسئله دو حفره­ای، شامل ۶ ژن است، که سه تای اول مربوط به حفره اول و سه تای دوم مربوط به حفره دوم می­باشد. اگر در انجام عملیات تقاطع بین دو کروموزم، حفره­ها به صورت ضربدری قرار داشته باشند و فاصله حفره­ها از یکدیگر کم باشند، بچه تولیدی حتما دچار تداخل با دیگری می­ شود. در این حالت تابع جریمه­ای نوشته شده که در یک کروموزم جای ژن اول تا سوم را با ژن چهارم تا ششم عوض می­ کند.
۳-۶ برنامه رایانه­ای
همان­طور که توضیح داده شد، روندی که در این پژوهش برای شناسایی حفره­ها مورد استفاده قرار می­گیرد، به این صورت خواهد بود که ابتدا موقعیت و شکل دو حفره به صورت دایره­ای توسط الگوریتم ژنتیک حدس زده می­ شود. در واقع در این فرایند فارغ از هر شکلی که حفره­ها داشته باشند، این حدس اولیه زده می­ شود. علت این امر نیز این می­باشد که الگوریتم ژنتیک یک الگوریتم تصادفی بوده و از این رو به شدت تابع تعداد متغیرها می­باشد. هنگامی که دو حفره به صورت دایره­ای حدس زد می­شوند، برداری که الگوریتم ژنتیک اقدام به محاسبه آن می­ کند به صورت زیر می­باشد.

روش پژوهش:
این پژوهش از نظر هدف کاربردی است و از لحاظ روش از نوع همبستگی است.
جامعه آماری، نمونه آماری و روش نمونه گیری:
جامعه مورد مطالعه، کلیه دانش آموزان پسر هنرستان های شهرمرودشت در سال ۱۳۹۳ می باشد، با توجه به اینکه تعداد هنرستان ها ۱۲ مدرسه می باشد به روش نمونه گیری خوشه ای ۳ هنرستان و از هر هنرستان ۲ کلاس انتخاب شدند،ودر مجموع حجم نمونه بالغ بر ۱۵۰ نفر می باشد.
ابزار گرداوری اطلاعات:
در این تحقق برای جمع اوری اطلاعات از دو پرسشنامه هوش معنوی و سلامت روان استفاده شده است و برای عملکرد تحصیلی از معدل سه ماهه اول سال افراد استفاده شده است.

الف) پرسشنامه هوش معنوی:
این پرسشنامه توسط بدیع و همکاران (۱۳۸۹)ساخته شده است به منظور نمره گذاری این مقیاس ۴۲ مــــــاده ای برای هر یک از پنج گزینه «کاملاً موافق»، «موافق»، «تا حدودی»، «مخالف»، «کاملاً مخالف» به ترتیب مقادیر ۵،۱،۲،۳،۴ در نظر گرفته شد.
پایایی ابزار هوش معنوی
برای تعیین پایایی پرسشنامه هوش معنوی از دو روش آلفای کرونباخ و تنصیف استفاده شد که برای کل پرسشنامه به ترتیب برابر با ۸۵/؛ و ۷۸/. می باشد که بیانگر پایایی قابل قبول پرسشنامه یاد شده است.
همچنین برای تعیین اعتبار پرسشنامه یاد شده نمره آن با نمره سوال ملاک همبسته شده و مشخص گردید که رابطه مثبت معنی داری بین آنها وجود دارد (۰۰۰۱/. P= و ۵۵/ r= (که نشان می دهد پرسشنامه هوش معنوی از اعتبار لازم برخوردار است. همچنین محقق نیز در تحقیق خود پایایی را به صورت زیر گزارش کرده است.
جدول ۳-۱: پایایی پرسشنامه هوش معنوی و ابعاد آن توسط اسفندیاری

ب) پرسش نامه سلامت روانی (GHQ-28):
این پرسشنامه توسط گلدنبرگ (۱۹۷۲) ابداع و هدف از طراحی آن کشف و شناسایی اختلالات روانی در مراکز و محیطهای مختلف بوده است.
و سئولات این پرسشنامه که به بررسی وضعیت روانی فرد در یک ماه اخیر می پردازد، شامل نشانه هایی مانند افکار و احساسات ناهنجار و جنبه هایی از رفتار قابل مشاهده است. به همین جهت بر موقعیتهای کنونی تاکید دارد. در انتخاب سئوالها بر چهار حوزه کار شده است. اولین حوزه افسردگی، دومین حوزه اضطراب و آشفتگی روانشناختی و سومین حوزه رفتار قابل مشاهده و چهارمین حوزه هیپوکندریا ست که در برگیرنده طیف وسیعی از سئوالات به ظاهر عضوی است. پرسشنامه با سئوالات جسمانی شروع و هر چه جلوتر برویم جنبه روانپزشکی سئوالها بیشتر می شود. دلیل این کار این بود که وجود چنین سئوالاتی در ابتدای پرسشنامه ممکن است آزمودنیها را بر افراشته کند به گونه ای که حاضر به ادامه همکاری نشوند. نتایج تحقیقات هندرسون (۱۹۹۰) نشان می دهد پرسشنامه سلامت عمومی (GHQ) شناخته شده ترین ابزار غربالگری در روانپزشکی است که تا کنون تاثیر شگرفی در پیشرفت پژوهش ها داشته است. این پرسشنامه به صورت فرمهای، ۲۸، ۳۰، ۶۰ و ۱۲ سئوالی می باشد. فرم میزان شده ۲۸ سئوالی بر اساس تحلیل عاملی بر روی فرم کامل GHQ یعنی نسخه ۶۰ سئوالی آن ساخته شده که چهار مقیاس ۷ سئوالی این مقیاسها عبارتند از:
۱- نشانه های جسمانی ۲- اضطراب ۳- اختلال در کار کرد اجتماعی ۴- افسردگی.
سئوالها به ترتیب پشت سر هم آمده به گونه ای که از سئوال ۱ تا ۷ مقیاس نشانه های جسمانی، از ۸ تا ۱۴ مقیاس اضطراب لحاظ شده است؛ و از ۱۵ تا ۲۱ مقیاس اختلال در کارکرد اجتماعی و از سئوال ۲۲ تا ۲۸ مقیاس افسردگی لحاظ شده است. اعتبار پرسشنامه با بهره گرفتن از روش آلفای کرونباخ محاسبه گردیده که برابر با ۷۵/. بوده است.
نوع علائم و نشانه های مورد بررسی در هر مقیاس:
A: نشانه های جسمانی: به مقیاس نشانه های جسمانی مقیاس A نیز گفته می شود. دو سئوال از این سئوالها مربوط به احساس سلامتی و بیماری، دو سئوال مربوط به سردرد، سه سئوال مربوط به احساس نیاز به داروهای تقویتی، احساس ضعف و سستی و احساس داغ یا سرد شدن بدن است.
B: اضطراب:‌ مقیاس مربوط به بی خوابی، احساس فشار و تنیدگی عصبانیت و بدخلق شدن، ترس و وحشت بی دلیل، دلشوره و ناتوانی در انجام کارها می باشد.
C: اختلال در کارکرد اجتماعی: در این مقیاس توانایی فرد در انجام کارهای روزمره، احساس رضایت در انجام وظایف، احساس مفید بودن، قدرت یادگیری و لذت بردن از فعالیتهای روزمره زندگی مورد بررسی قرار می گیرد.
D: در این مقیاس علائم اختصاصی افسردگی از قبیل احساس بی ارزشی، نا امیدی، افکار خودکشی، آرزوی مردن و توانایی در انجام امور مورد بررسی قرار می گیرد (مهدویان به نقل از مشهدی زاده، ۱۳۸۰).
روش نمره گذاری پرسش نامه سلامت روانی
بهترین و مناسبترین روش نمره گذاری استفاده از مدل ساده لایکرت با نمره های (۰ و ۱ و ۲ و ۳) برای گزینه های پرسشنامه است (گلدبرک، ۱۹۷۲ به نقل از هومن، ۱۳۷۶).
در نمره گذاری این پرسشنامه چهار نمره برای مقیاسهای فرعی و یک نمره به کل موارد پرسشنامه مربوط می شود. نمره ۲۳ و بالاتر بیانگر عدم سلامت روانی و نمره پایی تر از ۲۳ بیانگر سلامت روانی می باشد (هومن، ۱۳۷۶).
با توجه به اینکه هر یک از مقیاسهای تشکیل دهنده پرسشنامه، دارای ۷ ماده و کل مجموعه شامل ۲۸ ماده است، کسانی که در یک ماه گذشته در زمینه های مورد نظر هیچگونه احساس ناراحتی نکرده باشند، برای هر ماده نمره صفر و جمعا ۰=۰×۷ نمره می گیرند. اشخاصی که در زمان یاد شده در تمامی زمینه های مطرح شده مقدار کمی احساس ناراحتی کرده اند، برای هر کدام نمره (۱) و جمعا ۷=۱x7 نمره می گیرند. به همین ترتیب کسانی که مقدار زیادی در زمینه های یاد شده احساس ناراحتی داشته اند، برای هر ماده نمره (۳) و جمعا ۲۱=۳×۷ نمره می گیرند.
البته اگر چنین افراد نادری پیدا شوند، سلامتی آنها با مخاطره بسیار جدی روبرو است. در کل مجموعه نیز روال تفسیر نمره، شبیه مقیاسهای فرعی است. بر این مبنا، حد پایینی نمره ها مربوط به کسانی است که در طول یک ماه قبل از اجرای تحقیق، سلامتی آنها با توجه به هیچیک از ملاکهای مطرح شده در پرسشنامه تهدید نشده و نمره به همه معیارهای مطرح شده در پرسشنامه مورد تهدید واقع شده و نمره کل ۸۴=۳×۲۸ گرفته اند.
روایی پرسش نامه سلامت روانی
همبستگی بین داده های حاصل از اجرای دو پرسشنامه ی GHQ-28 و SCL-90 را بر روی ۲۴۴ آزمودنی به میزان ۸۷% گزارش نموده اند (بایبوردی به نقل از هومن، ۱۳۷۶).
در مطالعه دیگری که توسط گلدبرگ و هیلر انجام شد، ضریب همبستگی بین نمرات چهار مقیاس پرسشنامه سلامت عمومی، بین ۲۳/+ تا ۶۱/+ گزارش شده است.

• رادیوهای سیار مخصوص

• تلفن همراه

• کامپیوتر کیفی

• پیجر

• ابزارهای دیجیتالی دستی

همان طور که در شکل(۲-۹) نشان داده شده است تابلوهای متغیر خبری موسوم به VMS ^[۳۴]یا CMS ^[۳۵] که همان تابلوهای اطلاع رسانی هستند و یا پیام های متغیر محدودیت سرعت که آن ها نیز در همین شکل نشان داده شده اند، بر اساس تغییرات ترافیک مجاور شناسگر نصب شده در مسیر، برای پیش آگاهی دادن به رانندگان درباره خطرات و یا اعلام ظرفیت پارکینگ ها، اطلاعات این تابلوها تغییر می کند. اغلب اوقات این پیام ها، که به شکل اطلاعات کد شده هستند، از سوی مرکز مدیریت ترافیک طبق برنامه از پیش تعیین شده و از راه دور تغییر می کنند و مرکز مدیریت کنترل ترافیک برای اطمینان از صحت این علائم و پیام ها، بر آن ها نظارت می کند. این تابلوها از یک صفحه مغناطیسی یا منشورهای چرخشی یا تجهیزات نوری الکتریکی مانند فیبر های نوری، ماتریس لامپ یا دیود های نورانی ساخته شده اند.

شکل(۲-۹)-تابلوهای اطلاع رسانی در جاده ها
پیام های VMS بدون پرداخت هیچ گونه هزینه ای، در دسترس تمام رانندگان در بزرگراه ها قرار می­گیرد. ابزار رو به رشد دیگر برای اعلام اطلاعات حمل و نقل در بخش شبکه، اینترنت است.
شکل (۲-۱۰) نقشه ترافیک ایالت واشنگتن آمریکا را نشان می دهد که از طریق اینترنت برای تمامی کاربران قابل دسترس است. در زمان حاضر ده ها میلیون کاربر در سراسر جهان با دسترسی به کامپیوتر یا کیوسک اطلاع رسانی می توانند در تعامل و استفاده از اینترنت، اطلاعات دقیق و لحظه به لحظه در مورد ترافیک و حمل و نقل عمومی را در بسیاری از شهرها برای برنامه ریزی قبل از سفر به دست آورند. توسعه بیشتر ارتباطات بی سیم کامپیوترهای همراه اینترنت، دسترسی به شبکه جهانی اینترنت را برای اطلاع رسانی به راننده هنگام سفر امکان پذیر می سازد.
شکل (۲-۱۰)-نقشه ترافیکی ایالت واشنگتن آمریکا
یکی دیگر از روش های دریافت اطلاعات مربوط به ترافیک توسط رانندگان وسایل نقلیه استفاده از رادیوهای داخل خودرو با امواج FM و AM است. اما به دلیل رقابت بین برنامه های رادیویی در مورد زمان پخش، اطلاع رسانی ترافیک معمولا در ساعات زمانی خاصی از رادیو پخش می شود. با بهره گرفتن از فناوری های جدید، فرستنده های رادیو مشاور بزرگراه به منظور اطلاع رسانی به راننده مطابق با شرایط مکانی و زمانی وی، در نقاط مختلف جاده نصب شده و به صورت بی سیم در سطح محلی عمل می کنند. بعنوان مثال در مسیر بزرگراه های اطراف فرودگاه این رادیو، رانندگان را از وضعیت پارکینگ فرودگاه آگاه می­سازد. در این فناوری، به منظور اعلام مستمر اطلاعات ترافیک، می توان طول موج های فرعی FM را برای افزایش اطلاعات ترافیکی با حجم نسبتا پایین مورد استفاده قرار داد تا اطلاعات ترافیکی روی صفحه رادیویی وسایل نقلیه به صورت متن نمایش داده شود. همچنین این اطلاعات را می توان به صورت آنالوگ در تله­تکست تلویزیون نمایش داد.
۲-۲-۱۲-بهره برداری از اطلاعات
در ITS هدف بهره برداری از اطلاعات، ارائه پیشنهاداتی به کاربران جهت تصمیم گیری های هوشمندانه و هماهنگ و پشتیبانی از کنترل وسیله نقلیه است. همان طور که در شکل (۲-۱۱) نشان داده شده است وسایل نقلیه ای که وارد بزرگراه شده اند، به وسیله چراغ راهنمایی نصب شده در ابتدای رمپ ورودی کنترل می­شوند. چراغ راهنما برای مدت کوتاهی سبز می شود و در نتیجه شمار محدودی از وسایل نقلیه می توانند در این مدت وارد بزرگراه شوند. هدف کنترل رمپ، حفظ چگالی بزرگراه در حد کمتر از چگالی اشباع ایجاد فاصله یکنواخت بین وسایل نقلیه عبوری از بزرگراه و تنظیم فاصله بین وسایل نقلیه برای روان تر کردن جریان ترافیک بزرگراه است. سیکل چراغ سبز از طریق یک الگوریتم کامپیوتری و به عنوان تابعی از چندین معیار متفاوت تعیین می شود. برخی از این معیارها عبارتند از : جریان پایین دست یا جریان بالا دست.
فاصله بین وسایل نقلیه در خط کند رو و طول صف وسایل نقلیه در رمپ ورودی و خیابان هایی که به بزرگراه منتهی می شوند و در برخی محل ها، یک خط ویژه در رمپ برای خودروهای حمل و نقل عمومی و چند سرنشین در نظر گرفته می شود و حق تقدم عبور به آنها اختصاص داده می شود.
شکل (۲-۱۱)-رمپ ورودی بزرگراه
بهره برداری از اطلاعات و کنترل ترافیک هماهنگ شده در یک حوزه بزرگ شهری یا منطقه ای در مرکز مدیریت ترافیک انجام می شود. در این مرکز اطلاعات ترافیک معمولا روی یک صفحه بزرگ نمایش به اپراتورها منتقل می شود و این اطلاعات توسط چندین مانیتورCCTV تکمیل می شود. این مانیتورها می­توانند تصاویر هر یک از دوربین های نصب شده را نشان دهند. کنترل کنندگان ناوگان نه تنها تماس های اطلاع رسانی و کلامی را به طور جداگانه با رانندگان وسایل نقلیه ی شخصی برقرار می کنند بلکه اغلب با کمک نرم افزارهای پشتیبانی به این رانندگان فرمان می دهند که چگونه با حداقل هزینه در مسیرهای ویژه مسافران را سوار و پیاده کنند. در بخش مربوط به وسیله نقلیه، با بهره برداری از اطلاعات ترافیک می توان اطلاعاتی را نظیر راهنمایی مسیر در اختیار راننده قرار داد یا به او در کنترل وسیله نقلیه برای پیشگیری از تصادفات کمک نمود.
در مورد خدمات مربوط به ناوبری، اطلاعات موقعیت وسیله نقلیه که از طریق فناوری GPS و یا سایر روش های بدست می آید، به شکل نماد هایی روی نقشه دیجیتالی وسیله نقلیه نمایش داده می شود. در خدمات راهنمایی مسیر، وجود نقشه دیجیتالی در وسیله نقلیه جهت بیان ویژگی های قطعات جاده مانند فاصله، محدودیت های دور زدن، هزینه عوارض، زمان سفر مطابق با محدودیت های سرعت و اینکه در چه ساعتی از شبانه روز سفر می کنید ضروری است. برای تعیین مسیر بهینه بین مبدا و مقصدی، می توان از نرم­افزارهای کامپیوتری که بر اساس اصول برنامه ریزی دینامیک عمل می کند، استفاده کرد. مسیر بهینه را می­توان بر اساس محدودیت های مختلفی نظیر کوتاهترین فاصله، حداقل پرداخت عوارض، تماشایی ترین منظره برای جهانگردان و غیره انتخاب کرد. در راهنمایی دینامیک مسیر، شرایط ترافیک مورد توجه قرار می­گیرد. در این حالت، موقعیت فعلی وسیله نقلیه به عنوان مبدا در نظر گرفته می شود و متناوب با مسیر بهینه به سوی مقصد تعیین می شود. این محاسبه ممکن است توسط سیستم های نصب شده در داخل خودرو و یا در مرکز ترافیک و یا توسط ارائه کننده خدمات اطلاع رسانی انجام شود. انتخاب یکی از این دو گزینه، به هزینه های محاسباتی و هزینه های ارتباطی، به روز در آوردن نقشه های دیجیتالی و تعیین مسیر بهینه بر اساس عملکرد بهینه کاربر و یا عملکرد بهینه سیستم بستگی دارد.
در نهایت معماری ITS از مجموعه هایی از شرایط کاربردی بر اساس نیازهای کاربر یا خدمات کاربر شکل می گیرد و تضمین خواهد کرد که سیستم ITS که قرار است اجرا شود، پاسخگوی نیازهای کاربران خواهد بود یا خیر.
۲-۳-نگاهی به مساله پارکینگ در شهرهای بزرگ کشور
پارکینگ مشکل اغلب شهروندان تهرانی است. هر خانواده حداقل یک وسیله نقلیه دارد که عمدتاً برای استفاده از آن با مشکلاتی روبرو است که عمده ترین آن یافتن جای پارک است. حدود ۳٫۵ میلیون خودرو و ۲٫۵ میلیون موتورسکیلت در معابر تهران تردد می کنند.  اما طبق بررسی های انجام شده در طی ۲۴ ساعت شبانه روز این وسایل نقلیه بطور متوسط کمتر از %۵ زمانی در معابر تردد می کنند و در %۹۵ زمان این وسایل نقلیه در معابر و یا پارکینگها متوقف هستند]۳۲[.
آمار و اطلاعات موجود نشان می دهد که سالانه صدها هزار اتومبیل وارد ناوگان می شود به طوری که بر اساس آمار موجود در شهر تهران، با احتساب ۴۰ دقیقه زمان تاخیر در هر سفر و با توجه به اینکه به طور متوسط ۱۴ میلیون سفر درون شهری انجام می شود، زمان اتلاف وقت شهروندان در راهبندان و ترافیک شهری ۲۰۰ میلیارد دقیقه در سال است. البته علاوه بر اتلاف زمان، انرژی و هزینه، این سکون و کندی در رفت و آمد، خود فشارهای اجتماعی و روانی، کاهش سطح ایمنی و افزایش تصادف را نیز به دنبال دارد]۲۵[. از این رو پرداختن به بحث پارکینگ ها در مورد مسائل و مشکلات و مدیریت صحیح آنها می ­تواند چشم اندازی امید بخش برای رفع مشکل ترافیکی و حمل و نقل باشد.
در کشور ما در زمینه مدیریت پارکینگ ها، مطالعاتی صورت گرفته و طرح هایی نیز در برخی شهرها اجرا شده است که از جمله آنها استفاده از سیستم های حمل و نقل هوشمند جهت اطلاع رسانی ظرفیت پارکینگ ها می باشد. این کار به دو صورت انجام می گیرد:

• با بهره گرفتن از تابلوهایی که قبل از پارکینگ نصب می شوند، ظرفیت اعلام می شود.

• استفاده از سیستم RDSL ]3[ که شکل ساده و یکطرفه اطلاع رسانی به رانندگان یا همان رادیو پخش معمولی است که امکان برقراری ارتباط و خبر رسانی لحظه ای به رانندگان را به صورت های مختلف مانند متن، صوت و تصویر را فراهم می آورد.

اما استفاده اولیه از شکل مدرن سیستم اطلاعات و ارتباطات خودرو از اواخر دهه ۹۰ در کشورهای پیشرفته دنیا آغاز گردید و روز به روز بر توانایی، قابلیت و میزان استفاده از این سیستم افزوده می شود]۲[.
برای بررسی بهتر موضوع پارکینگ را می توان به سه دسته تقسیم کرد:

• پارکینگ هایی در مبداء سفر

• پارکینگهایی که در مقصد سفر

• پارکینگ هایی که در محل تلاقی شبکه حمل و نقل(بزرگراهها و راه های شریانی) و سیستم های حمل و نقل(مترو و اتوبوس) قرار دارند.

پارکینگ های واقع در مبداء سفر که عمدتاً در نواحی مسکونی باید ایجاد گردد. وظیفه تامین این نوع پارکینگ بر عهده صاحب وسیله نقلیه است. به عبارت دیگر اگر فردی خودرویی می خرد می بایست جای پارک و نگهداری آن را داشته باشد. امروزه شهروندان بسیار از نبود و یا کمبود جای پارک شبانه در محلات مسکونی گلایه دارند و در مواردی نزاع و درگیری برای پارک شبانه خودرو در محلات مسکونی گزارش شده است. شهرداری نیز به دلیل اشغال معابر توسط خودروهای پارک شده به ویژه در شبها نمی‌تواند به وظایف اصلی خودش به خوبی عمل نماید. ابتدایی‌ترین راه حلی که برای رفع این مشکل ارائه شده است الزام کردن تمامی واحد های مسکونی مبنی بر تامین حداقل یک جای پارک می‌باشد. که متاسفانه بسیاری از شهرداری‌های کشور به این راه حل روی آورده اند. این راه‌کار الزاماً این مساله را پاسخ نمی گوید، تکلیف واحدهای بدون پارکینگ ساخته شده فعلی چیست؟ چند سال باید با این مشکل دسته و پنجه نرم کرد تا محله فعلی با قانون جدید بطور کامل نوسازی شود؟ آیا این راه حل (تامین الزامی پارکینگ) بر عکس سیاست‌های شهرداری، تشویق به استفاده از خودرو شخصی نیست؟ تکلیف خانواده هایی که بیش از یک خودرو دارند چیست؟ و بسیاری از سوالات دیگر که با این راه حل بدون جواب می ماند.
بخش دوم پارکینگهایی هستند که در انتهای یک سفر (مقصد) مورد نیاز هستند. تامین این پارکینگ ها بر عهده صاحبان کاربری‌های تجاری، اداری و … است که بر حسب سیاست‌ها و ضوابط مصوب شهر سازمانها، نهادها، ادارات دولتی و عمومی و صاحبان واحدهای تجاری بایستی به تامین فضای پارک مورد نیاز برای مراجعین و مشتریان خود بپردازند. تعریف دقیق این ضوابط و نظارت بر حسن اجرای آن از وظایف اصلی دولتهای محلی و شهرداری‌ها است.
بخش سوم پارکینگها واقع در محل تلاقی شبکه حمل و نقل (بزرگراه و راه های شریانی) با سیستم های حمل و نقل (مترو و اتوبوس) است. وظیفه ساخت و ایجاد این پارکینگ ها بر عهده شهرداری است. شهرداری بدین وسیله به شهروندانی که در شهرهای اطراف و یا حومه شهر زندگی می کنند این امکان را می‌دهد که بتوانند وسیله نقلیه خود را در محلی امن پارک نموده و با بهره گرفتن از وسایل حمل و نقل عمومی وارد محدوه مرکزی شهر شده و نیازهای خود را مرتفع نمایند.
همانطور که تشریح گردید بر خلاف تصور عموم مردم که شهرداری را به دلیل فروش پارکینگ واحد مسکونی، مقصر اصلی بروز مشکلات امروز خود می‌دانند، بلکه بدون شک قصور شهرداریهای کلانشهرها عدم تهیه طرح جامع مناسب توسعه شهری و ضوابط منطقی (نه در بخش ساخت و ساز واحدهای مسکونی بلکه در سطحی فراتر از آن) محرز است.
انواع پارکینگ ها هوشمند :

• پارکینگ های عمومی

• پارکینگ های حاشیه ای (کنار خیابانی)

۲-۳-۱-کارهای انجام شده در رابطه با پارکینگ های هوشمند در ایران
الف) طراحی یک سامانه هوشمند مدیریت و هدایت پارکینگ و نقش آن در ایمن سازی وافزایش ظرفیت جاده ای
با توجه به مقاله ]۱۲[ برای کسب اطلاعات، در ابتدا به واقعیت موجود در سطح جامعه مراجعه کرده اند و از طریق مصاحبه، پرسشنامه و مطالعات موردی به مسائل و مشکلاتی که در مورد پارکینگ ها وجود داشت پرداخته اند. در این مقاله با بهره گرفتن از روش توصیفی و بر روی ۷۰ نفر از شهروندان (رانندگان) انجام گردیده. در ادامه به برخی از این سوالات و جداول می پردازیم.
سوالات این پژوهش:

در مورد سیستم کنترل داخلی توزیع نرمال می باشد (سطح معنی داری ۰۸/۰ و بزرگتر از ۰۵/۰ است) اما در مورد اثر بخشی برنامه حسابرسی که متغیر وابسته می باشد توزیع غیر نرمال است(سطح معنی داری ۰۰/۰ و کوچکتر از ۰۵/۰ می باشد).طبق نتایج بدست آمده برای تحلیل فرضیه های آزمون از ضریب همبستگی اسپیرمن استفاده شده است.

۴-۴- ضرایب همبستگی
شدت وابستگی دو متغیر به یکدیگر را همبستگی تعریف می کنیم. به طورکلی ضرایب همبستگی بین ۱- تا ۱+ تغییر می کنند و رابطه بین دو متغیر می تواند مثبت یا منفی باشد. ضریب همبستگی یک رابطه متقارن می باشد، هرچه ضریب همبستگی به یک نزدیکتر باشد، میزان وابستگی دو متغیر بیشتر است. ضریب همبستگی پیرسون برای سنجش شدت ونوع ارتباط بین متغیرهای مستقل ومتغیر وابسته برای تعیین مستقیم یا معکوس بودن این رابطه استفاده شده است.
۴-۴-۱- ضریب همبستگی فرضیه اصلی
فرضیه اصلی: سیستم کنترل داخلی دارای تاثیر مثبت بر اثربخشی برنامه حسابرسی می باشد .
H1 : سیستم کنترل داخلی تاثیر مثبت بر اثربخشی برنامه حسابرسی دارد .
H0 : سیستم کنترل داخلی تاثیر مثبت بر اثربخشی برنامه حسابرسی ندارد .
جدول (۴-۹) نتایج محاسبات ضریب همبستگی بین سیستم کنترل داخلی و اثربخشی برنامه حسابرسی

با توجه به جدول(۴-۹) و در سطح اطمینان ۹۹% و سطح خطای ۰۱/۰ ، رابطه سیستم کنترل داخلی و اثربخشی برنامه حسابرسی معنادار می باشد. (چون سطح معناداری آزمون ۰۰۰/۰ بوده و کمتر از آلفای۰۱/۰ می باشد). با در نظر گرفتن ضریب همبستگی ۶۸/۰ رابطه مشاهده شده مثبت و مستقیم می باشد. لذا فرض صفر رد شده و فرض پژوهش با سطح اطمینان و سطح خطای ذکر شده تائید می شود. یعنی سیستم کنترل داخلی تاثیر مثبت بر اثربخشی برنامه حسابرسی دارد .
۴-۴-۲- ضریب همبستگی فرضیه فرعی اول
فرضیه فرعی اول: محیط کنترلی (بعنوان جزئی ازسیستم کنترل داخلی) دارای تاثیر مثبت بر اثربخشی برنامه حسابرسی می باشد.
H1 : محیط کنترلی تاثیر مثبت بر اثربخشی برنامه حسابرسی دارد.
H0 : محیط کنترلی تاثیر مثبت بر اثربخشی برنامه حسابرسی ندارد.
جدول(۴-۱۰) نتایج محاسبات ضریب همبستگی بین محیط کنترلی و اثربخشی برنامه حسابرسی

با توجه به جدول(۴-۱۰) و در سطح اطمینان ۹۹% و سطح خطای ۰۱/۰؛ رابطه محیط کنترلی (بعنوان جزئی ازسیستم کنترل داخلی) و اثربخشی برنامه حسابرسی معنادار می باشد. (چون سطح معناداری آزمون ۰۰۰/۰ بوده و کمتر از آلفای۰۱/۰ می باشد). با در نظر گرفتن ضریب همبستگی ۴۴/۰ رابطه مشاهده شده مثبت و مستقیم می باشد. لذا فرض صفر رد شده و فرض پژوهش با سطح اطمینان و سطح خطای ذکر شده تائید می شود. یعنی محیط کنترلی تاثیر مثبت بر اثربخشی برنامه حسابرسی دارد.
۴-۴-۳- ضریب همبستگی فرضیه فرعی دوم
فرضیه فرعی دوم: ارزیابی ریسک (بعنوان جزئی ازسیستم کنترل داخلی) دارای تاثیر مثبت بر اثربخشی برنامه حسابرسی می باشد.
H1 : ارزیابی ریسک تاثیر مثبت بر اثربخشی برنامه حسابرسی دارد.

خشکسالی متوسط

۱- تا ۱.۹۹-

خشکسالی شدید

۲- تا ۲.۹۹-

خشکسالی خیلی شدید

۳- و کمتر

۲-۵-۴- روش های تحلیل سینوپتیکی
مطالعه در آب و هواشناسی دینامیکی رخداد خشکسالی، توجه زیادی را بخود جلب نکرده است .در این زمینه تانهیل^[۷] (درسابرمانیام،۱۹۶۷،۲۵) توزیع بارندگی برروی ایالات متحده را بوسیله مرجع قرار دادن سیستم پرفشار اقیانوس اطلس مطالعه نموده است. به نظر وی این عامل بطور وسیعی مقدار باران آمریکا را تحت کنترل خود دارد. بوند^[۸] (۱۹۶۰) نیز تحلیل­های خشکسالی را در آمریکای شمالی با مرجع قراردادن ویژگی­های گردش عمومی ناحیه عنوان نموده است. وی دریافت که گردش­های آنتی سیکلونی در مناطق معتدل نیمکره شمالی وجنوبی بطور مستقیم درجریان هوا و وقوع خشکسالی اثرمی­گذارد.
براور و کاواس^[۹](۱۹۹۱) به بررسی شرایط سینوپتیکی و فیزیکی خشکسالی دریک منطقه مفروض پرداخته­اند. نتایج بررسی­های آنها نیز نشان می دهد که رخداد این پدیده در رابطه مستقیم با گردش عمومی جو و نحوه استقرار مراکز فشار می­باشد.
۲-۵-۵- روش های سنجش از دور
بطورکلی سنجش از دور ابزارهای فیزیکی را ایجاد می­ کند که اندازه ­گیری تشعشع خالص را امکان پذیر­می­سازد و از این رو وسیله مستقلی را برای ارزیابی قابلیت دسترسی رطوبت بیلان انرژی بوجود می ­آورد.در این نوع بررسی پوشش های گیاهی عامل مفید و مهمی برای شناسائی خشکسالی کشاورزی محسوب می شود. بطور قطع هرگونه تغییری در پوشش ­های گیاهی که ناشی از رخداد خشکسالی باشد در تصاویر ماهواره­ای بخوبی مشخص می­گردد.

آپارائو و همکاران از طریق داده ­های انرژی خورشیدی در باند مرئی(VIS)و تشعشع خورشیدی در باند مادون قرمز نزدیک (NIR) شاخصی را به ترتیب زیر برای محاسبه خشکسالی در نظر گرفته­اند.
فرمول(۲-۶)
نتایج بدست آمده از مقایسه این روش با روش تحلیل آب وهوایی، تطابق بسیارخوبی را نشان می­دهد. با توجه به اینکه تحلیل خشکسالی با این روش مستلزم وجود تصاویر رقومی ابزارهای تفسیر­کننده آن است و تهیه آن همواره با مشکلات خاصی روبرو می­باشد، در کشورهای جهان سوم توسعه چندانی نیافته است(فرج زاده اصل،۱۳۷۴).جدول(۲-۷) لیست برخی از شاخص­ های خشکسالی را نشان می­دهد.
جدول (۲-۷): لیست برخی از شاخص­ های خشکسالی(پورمحمدی و همکاران ۱۳۸۷)

نام شاخص

علامت اختصاری

ارائه دهنده

سال ارائه

مقیاس زمانی

فاکتورهای مؤثر در تعیین شاخص

شاخص شدت خشکسالی پالمر

PDSI

Palmer

۱۹۶۵

ماهیانه

دما-بارش-رواناب-تبخیروتعرق-رطوبت خاک

شاخص ذخیره آب سطحی

SWSI

Shafer
Decman

۱۹۸۲

ماهیانه

بارش وپوشش برف

شاخص درصدی از نرمال

PN