بیش از سی سال تحقیق انجام شده بر روی مبحث عدالت در سازمان ها، نشان می دهد که افراد به شدت نسبت به رعایت عدالت در تخصیص پیامدها ، رویه هایی که به موجب آن ها پیامدها تخصیص می یابند و رفتار هایی که با آنها صورت می گیرد ، حساس هستند. (آمبروس، ۲۰۰۲، ۷۰۵)
اینکه چرا افراد در سازمان نسبت به عدالت و رعایت آن حساس هستند بیشتر به کارهای لیند و تیلر[۴۱] (۱۹۸۸) در زمینه عدالت رویه ای باز می گرددد . لیند و تیلر دو مدل را در توصیف چرایی توجه افراد به رعایت عدالت در رویه های سازمان معرفی کردند: مدل منافع شخصی و مدل ارزش گروهی . رویکرد سومی که اخیرا مورد توجه قرار گرفته است رویکرد اخلاقی یا مدل فرا انگیزه های اخلاقی در پاسخ به چرایی توجه افراد به رعایت عدالت می باشد. (Ibid, 706)
۲-۲-۶-۱) رویکرد ابزاری به عدالت : مدل منافع شخصی[۴۲]
در این مدل بیان می شود که علت اهمیت عدالت برای افراد در این است که نهایتا به آنها اجاره می دهد تا دستاوردهای شخصی شان را حداکثر سازند. بدین معنا که افرد چون معتقدند که رویه های منصفانه نهایتا منجر به پیامدهای با ارزش برای آنها خواهند شد . برای این رویه ها ارزش قائلند. (کول و فلینت، ۲۰۰۲، ۲۲) افراد همواره به دنبال کسب منافع بلند مدت می باشند .ر ویه های منصفانه به افراد قدرت پیش بینی و کنترل بر پیامدهای در یافتی خود را می دهند . زمانیکه افراد این درک را داشته باشند که با آنها منصفانه رفتار خواهد شد می توانند دریافتی های خود را پیش بینی نموده و همچنین برای دریافت آنچه از سازمان می خواهند برنامه ریزی کنند.
۲-۲-۶-۲) رویکرد اجتماعی به عدالت :مدل ارزش گروهی [۴۳]
بر اساس این مدل (که به مدل ارتباطی نیز موسوم است) نیاز به تعلق و وابستگی گروهی اهمیتی به مراتب فراتر از منافع مادی برای افراد دارد .در این مدل بیان می شود که رعایت عدالت به افراد اطلاعاتی در مورد جایگاهشان در گروه ارائه می دهد. بدین معنا هنگاهی که افراد صاحب اختیار و قدرت در گروه با افراد با عدالت رفتار کنند این رفتار به فرد اطلاعاتی در مورد موقعیت او در گروه ارائه می دهد و بنابر این در ایجاد ارزش برای فرد و ایجاد حس هویت مشترک مفید است . در اینجا رویه هایی دارای ارزش اند که انسجام گروه را افزایش دهند. زیرا داشتن روابط بلند مدت در گروه ها برای افراد ارزشمند است . گروه ها ارائه دهنده چیزی بیش از ارزش های مادی برای افراد هستند وابستگی های گروهی به مثابه ابزار هایی برای دستیابی به موقعیتهای اجتماعی و اعتماد به نفس عمل می نماید . بنابر این افراد تمایل دارند تا از موقعیت خود در گروه آگاه باشند و نوع رفتار با افراد با این آگاهی را در آنها ایجاد می کند و ظرفیت های فکری افراد در بستر ارتباطات گروهی گسترش می یابد. (کول و فلینت، ۲۰۰۲، ۲۲)
۲-۲-۶-۳) رویکرد اخلاقی به عدالت : مدل فرا انگیزه های اخلاقی [۴۴]
فولگر(۱۹۸۰) رویکرد سومی رابرای درک اهمیت رعایت عدالت مطرح می کند. او عدالت را به منزله یک ویژگی اخلاقی می داند و بیان می کند که عدالت بر اصول اخلاقی انتزاعی متکی است و افراد به علت احترام به ارزشهای انسانی در خصوص رعایت عدالت حساس اند. (آمبروس، ۲۰۰۲، ۸۰۲)
به باور فولگر (۲۰۰۱) الگوی وظیفه شناسی اخلاقی دارای توان بالقوه ای برای تبیین چرایی توجه افراد به مبحث عدالت است. در واقع این الگو به دنبال تبیین انگیزه اخلاقی عدالت و انصاف است، به عنوان تبیینی جایگزین برای مباحث عدالت به جای الگوهای سنتی مادی و ارتباطی مطرح شده است . دو نکته در این شرایط حائز اهمیت است: اول اینکه الگوهای مادی و ارتباطی عدالت را می توان به عنوان تبیینی بر اینکه چرا افراد توجهشان به عدالت جلب می شود نگریست چرا که افراد بر اساس این دو الگو بدلیل منافع قابل قبول و مطلوبی که از شرایط (چه بعد مادی و چه بعد شأن و منزلت گروهی و فردی) عایدشان می شود توجهشان به عدالت جلب می شود. در این مورد به نظر می رسد که این الگوها بیشتر به دنبال تبیین این امر هستند که چرا افراد علاقمند به کار کردن در سازمان ها هستند نه به دنبال اینکه چرا افراد به عدالت توجهشان جلب می شود. تبیین هایی که به ویژه از طریق الگوی مادی عدالت ارائه می شود نفع شخصی افراد است و نه انگیزه های زیر بنایی عدالت برای آنها، در حالی که عدالت در این معنی می تواند مفهوم متمایزی از انگیزه برای نفع شخصی باشد .
دو مفهوم توجه به نفع شخصی و عدالت به نظر مفاهیمی برابر می رسد اما واقعیت این است که اگر قرار باشد صرفا هرکسی به نفع شخصی و پیامدهای دریافتی توجه کند ، به زودی از لحاظ ساختار پدیدار شناسی درون ذهنی بسادگی عدالت و انصاف رنگ می بازد چراکه هرکسی به دنبال نفع شخصی خویش خواهد بود و در این بین به نفع دیگران توجهی نشان نخواهد داد. دوم اینکه الگوهای مادی و ارتباطی عدالت را ممکن است به این بحث که افراد بر اساس این الگو از طریق منافعی که به آنها اختصاص می یابد توجهشان به عدالت جلب می شود مرتبط با چرایی عدالت بدانیم . دراین شرایط نیز به نظر نمی رسد که این دو الگو واقعا در نهایت به توضیحی بر اینکه چرا افراد به خودی خود و بدون توچه به فواید و دستاوردهای مادی و اجتماعی عدالت را مهم و جدی می دانند، منجر شود در سطحی اولیه شاید این دو الگو صرفا بتوانند تبیین انگیزه مرتبه اول در باب عدالت یا انگیزه کنترل را ارائه کنند. بنابر این به نظر می رسد که در سلسله مراتب انگیزش ، انگیزه وظیفه شناسی یا وظیفه مداری نیز وجود داشته باشد که درواقع این الگو نیز تبیینی بر اینکه چرا توجه افراد در اجتماع و سازمانها به عدالت جلب می شود ارائه می نماید . (گلپرور ،۱۳۸۵،۲۲)
۲-۲-۷) اثرات و پیامدهای عدالت برای سازمان
به طور کلی تحقیقات بر روی عدالت و پیامدهای آن برای سازمان بر دو جنبه استوار است جنبه مثبت و پیامدهای ناشی از رعایت عدالت در سازمان( همچون رضایت شغلی ، تعهد سازمانی ، رفتار شهروندی سازمانی ) وجنبه منفی پیامدهای ناشی از عدم رعایت عدالت (همچون رفتار های مخرب ، پرخاشگری و دزدی یا تقلب در کار ).اگرچه ادراک عدالت و بی عدالتی در سازمان امری نسبی است، و به طور مطلق نمی توان گفت که در یک سازمان یا در موردی خاص عدالت کامل و یا بی عدالتی مطلق وجود دارد. با این وجود می توان گفت که هرچه ادراک عدالت در سازمان ارتقا یابد ، به تبع آن نگرشها و رفتار های مثبت و کمک دهنده در سازمان ارتقا می یابند و هرچه کارکنان احساس بی عدالتی در سازمان نمایند ، نگرشها و رفتار های مخرب و منفی آنان نسبت به مدیران و کارکنان افزایش می یابد.
۲-۳) فساد اداری- مالی
۲-۳-۱) تعریف فساد
در تعریف باید اذعان داشت فساد اصطلاحی است که معانی آن از یک گوینده به دیگری تغییر میکند فساد میتواند به عنوان یک برنامه خشن که در تلویزیون توسط جوانی دیده میشود تا یک تصمیمگیری سیاسی که منافع محدودی را برای اشخاص درگیر در آن فراهم میکند، تعریف شود.گویندگان از این واژه در طیفهای وسیع و در شرایط متفاوت استفاده میکنند، بطوریکه این واژه برای اکثر آنها ناخوشایند و نامطلوب است، چرا که برای آنان موضوعاتی نظیر حکومتهای فاسد و فقیر را در برمیگیرد. (روس-اکرمن[۴۵]، ۲۰۰۲، ۱)
از فساد تعاریف مختلفی ارائه شده است، که در اینجا امکان بازگویی همه آنهاوجود ندارد. ما تنها به چند مورد به صورت گذرا اشاره کرده و در انتها تعریف منتخب خود را خواهیم آورد.
در گستردهترین تعریف، فساد عبارت است از «سوءاستفاده از امکانات و منابع عمومی در راستای منافع شخصی. (ربیعی،۱۳۸۳،۲۹ ) بدین ترتیب فساد در حقیقت رفتار منحرفشده از ضوابط و وظایف رسمی یک نقش عمومی، بنا به ملاحظات خصوصی یا ملاحظات قومی و منطقهای است.(هیود، ۱۳۸۱ ،۴۷۵) در این تعریف از فساد تعمد، غیرقانونیبودن و جایگزینی منافع خصوصی به جای منافع عمومی وجود دارد.
از جمله دیگر تعاریف فساد میتوان به موارد زیر اشاره داشت: فساد تلاش برای کسب ثروت و قدرت از طریق غیرقانونی همچون انتخابات غیرقانونی، سود خصوصی به بهای سود عمومی یا استفاده از قدرت دولتی برای منافع شخصی بوده و یک رفتار ضداجتماعی محسوب میشود که مزایایی را خارج از قاعده و بیجا و برخلاف هنجارهای اخلاقی و قانونی اعطا کرده و قدرت بهبود شرایط زندگی مردم را تضعیف میکند. (ربیعی،۱۳۸۳،۲۹)
در فرهنگ لغت معین فساد به معنی تباهی، خرابی، آشوب، بدهکاری و ظلم و… آمده است. در علم حقوق، فساد در مقابل صحت قرار گرفته و آن صفتی است که به اعتبار آن صفت، آن عمل نمیتواند دارای آثار قانونی باشد. در فرهنگ وبستر در تعریف فساد آمده است، فساد عبارت از پاداش نامشروع است که جهت وادار کردن فرد به تخلف از وظیفه تخصیص داده میشود.(محمدنبی،۱۳۸۰،۳۲)
جی. ای. ناس بر این عقیده است که فساد رفتاری است که به دلیل جاهطلبیهای شخصی، معرف انحراف شخص از شیوه عادی انجام وظیفه میباشد و به صورت تخلف از قوانین و مقررات و انجام اعمالی نظیر ارتشاء، پارتیبازی و اختلاس بروز میکند.
گونار میردال فساد را در معنای وسیعتری مورد مداقه قرار داده و معتقد است، فساد به تمام اشکال گوناگون انحراف با اعمال قدرت شخصی و استفاده نامشروع از مقام شغلی قابل اطلاق است.(الوانی،۱۳۷۹، ۴۴)
باید اشاره کرد در حال حاضر برای فساد یک تعریف جهان شمول نمیتوان ارائه داد. چرا که فساد امری نسبی بوده و ممکن است در یک جامعه عملی مصداق فساد و لاجرم مذموم بوده ولی همان عمل در جامعهای دیگر پسندیده باشد.
هنگامی که فرد به رغم مسئولیت و مأموریت اجتماعی که بر عهده دارد، برای منافع شخصی دست به عملی غیر قانونی میزند که ردیابی آن برای جامعه دشوار است، در واقع در قبال تعهد اجتماعی خود مرتکب خیانت شده و فساد اداری شکل گرفته است. به عبارت دیگر از موقعیت و امکانات اداری و سازمانی برای منافع شخص(به طور غیرقانونی) استفاده کردهاست.
براساس تعریف کارگاه آموزشی یکپارچگی حکومت در آسیا فساد عبارت است از عمل یا تصمیمی که موجب شود تا تعداد افراد متاثر از نتایج منفی عمل یا تصمیم از تعداد افراد برخوردار از نتایج مثبت آن بیشتر شوند.(فرج پور،۱۳۸۳،۱۰)
در تعریف دیگری از فساد آمده است، فساد مجموعه رفتارهایی است که از وظایف رسمی یا نقش عمومی (انتخابی یا انتصابی) به خاطر کسب منافع وسود شخصی (فامیلی، باندهای خصوصی) یا کسب موقعیت خاص، دچار تخطی و انحراف شدهاست. ( شوکت حسن[۴۶] ، ۲۰۰۴، ۲۵)
اگرچه تعاریف مختلف و زیادی از فساد ارائه شده است اما وجه مشترک تمام این تعاریف آن است که در محیط فاسد حقوق اجتماعی، اقتصادی و سیاسی شهروندان نادیده گرفته میشود و یا حق مسلم فرد یا گروهی به آسانی پایمال یا به ناحق به دیگری یا دیگران واگذار میگردد.
۲-۳-۲) سطوح فساد
فساد عمدتاً در دو سطح صورت میگیرد:
سطح اول، مفاسدی است که عمدتاً با نخبگان سیاسی مرتبط بوده و کارمندان عالیرتبه و مقامات ارشد دولتها درگیر این نوع فساد هستند. تعبیر «فساد بالانشینان یقه سفید» را در این سطح میتوان به کارگرفت.
فساد در سطح دوم، میان کارمندان رده پایینی است که در این نوع مفاسد، رشوههای عمومی و کارسازیهای غیرقانونی صورت میگیرد. فساد در سطح دوم عمدتاً با بخش خصوصی و جامعه درگیر و در ارتباط است.(ربیعی،۱۳۸۳،۳۱)
۲-۳-۳)متغیرهای تسهیل و تشویقکننده یا بازدارنده از فساد
صرف نظر از ریشهها و علل فساد، عواملی نیز وجود دارند که به پیشگیری یا احتمال وقوع فساد کمک میکنند این عوامل عبارتند از:
۱- حدی که سطح اخلاق و هنجارهای رفتاری و فرهنگی جامعه (ارزشهای فرهنگی و اجتماعی منطقهای یا ملی) رفتار غیراخلاقی و فساد را ترویج یا مانع از آن میشوند.
سطح اخلاق عمومی، میزان احترام به خود (عزت نفس فرد)، شناسایی از جانب دیگران و ارزشهای رفتاری یا به عبارتی میزان اعتقاد قلبی مردم به معیارهای اخلاقی، همچون تاکید بر وجدان کاری و انضباطی اجتماعی، احترام به قانون و اجتناب از لطمه زدن به اموال عمومی، رعایت حقوق سایر شهروندان و . . . بر میزان فساد تاثیر میگذارد. هر قدر معیارهای اخلاقی یک شهروند یا یک کارمند بالاتر باشد هزینههای اخلاقی یا روانی فساد بیشتر و احتمال وقوع آن نیز کمتر خواهد بود. سطح اخلاق کارمندان در محیط کار بر روی خطر کشف و گزارش عمل فساد تاثیر میگذارد. در اکثر مواقع اقدامات فاسد یک کارمند توسط تعدادی از همکاران وی اعم از زیردست، مافوق و همردیف قابل کشف و شناسایی است، چنانچه سایر کارمندان از سطح اخلاقی بالائی برخوردار باشند جلوی اقدام کارمند فاسد را گرفته یا مراتب را به ادارات بازرسی گزارش میدهند. در برخی جوامع مردم درجه تحمل بالاتری نسبت به رفتارهای خلاف هنجارها دارند و در نتیجه متخلفان چنین احساس میکنند که علیرغم انحراف از معیارهای قانونی و اساسی باز هم میتوانند به کار خلاف خود ادامهدهند و چنانچه این درجه تحمل به طور غیرمعقول و بیرویه بالا رود، میزان فساد در جامعه گسترشیافته و سطح اخلاقیات به پایین میگراید.(فتاحی،۱۳۸۰، ۲۴)
از سوی دیگر اگر جامعه نسبت به ارتکاب فساد اداری بیتفاوت باشد این امکان وجود دارد که به تدریج قبح اجتماعی فساد تنزل کرده و قانونگذاران نیز از شدت تنبیهات اداری و قانونی مجرمین بکاهند. بنابراین میزان گسترش فساد عمومی نه تنها از سطح اخلاقی جامعه تاثیر میپذیرد بلکه متقابلاً بر آن اثر میگذارد.
۲- سطح نسبی و اجتماعی آنچه از فساد عاید میگردد
هرچه سطح نسبی آنچه که احتمال دارد عاید مستخدم دولت یا کارمند عالیرتبه و سیاستمدار شود، بیشتر یا با ارزشتر باشد و ارزیابی مختلف از هزینهای مترتب بر فساد کمتر باشد احتمال اینکه وی تشویق و مصمم به ارتکاب فساد شود بیشتر خواهد بود و بدیهی است که عکس آن نیز صادق میباشد.
شدت تعهدات و علایق خانوادگی و خویشاوندی
در جوامعی که مردم روابط اجتماعی و شخصی نزدیکی دارند احتمال وقوع فساد بیشتر، تشخیص آن دشوارتر و مجازات خلافکاران دردسرانگیزتر خواهد بود.(تانزی،۱۳۷۸، ۱۸۱) برای کارمندان و کلیه اربابرجوع ادارات در جوامع در حال توسعه معمولا این نکته پذیرفته شدهاست که کارمند بین اربابرجوع آشنا و غربیه تبعیض قایل میشود. هرقدر روابط خانوادگی گستردهتر باشد فشار اعضای خانواده و اقوام که انتظار دارند معیارها و ضوابط به خاطر آنها زیر پا گذاشته شود بیشتر خواهدبود و در نتیجه بر شدت فساد اداری از نوع خویشاوندسالاری و در رابطهمداری افزوده خواهد شد.
۴- میزان شیوع فساد
شهروندی که متقاضی خدمات فسادآمیز است باید در اداره دولتی مورد نظر کارمندی را بیابد که بتواند اقدامات مورد نظر خود را انجام دهد، شانس یافتن چنین کارمندی به میزان رواج فساد اداری در بین کارمندان بستگی دارد. هر قدر تعداد کارمندان فاسد بیشتر باشد یافتن کارمندی که حاضر به همکاری باشد آسانتر است، از سوی دیگر چنانچه کارمندی که عمل فاسد کارمند دیگری را کشف میکند خودش نیزفاسد باشد به جای افشاگری از کارمند فاسد حقالسکوت مطالبه میکند یا اینکه با او به توافق میرسد که هر دو نسبت به اقدامات فسادآمیز سکوت کنند، بنابراین هر قدر نسبت کارمندان فاسد بیشتر باشد فساد بیشتر خواهد شد.
همچنین هر قدر تعداد کارمندان فاسد بیشتر باشد یافتن گروهی از همکاران برای ارتکاب فساد اداری که نیاز به همکاران سایرین دارد آسان تر و کم هزینه تر خواهد بود. بنابراین میزان گسترش فساد بر روی هزینه اعمال فسادآمیز وهزینه تنبیهی آن موثر است، به همین دلیل است که گفته میشود فساد «فساد » میآورد. (حبیبی،۱۳۷۵، ۶۲- ۵۹)
۵- میزان خواست و تمایل شهروندان به افشاء موارد فساد
اگرچه فساد امری نسبی است و با مشخصات جامعه خاصی ارتباط دارد و ممکن است آنچه که در یک جامعه فساد تلقی میشود در جامعه دیگری جزئی از دادوستد روزمره تلقی شود اما میزان تمایل وعلاقه شهروندان به افشای موارد فساد نقش مهمی در جلوگیری از گسترش فساد دارد در برخی جوامع به دلایلی شهروندان از ارسال اطلاعات و افشاگری اجتناب میکنند برخی از این دلایل عبارتند از:
الف: در محیطهایی که فساد فراگیر است شهروندان باور ندارند که مسئولین یا نهادها به طور جدی خواهان مبارزه با فساد هستند از این رو افشاگری خود را بینتیجه میپندارند.
ب: برخی از شهروندان علیرغم اطلاع یافتن از موارد فساد چون نفعی در ظاهر امر عایدشان نمیشود حاضر نیستند زمان و انرژی خود را در این موارد صرفکنند، به عبارت دیگر آنها بیتفاوت هستند.
ج- ترس از تنبیه و مجازات، به درد سرافتادن، اخراج و یا حتی مرگ عامل مهم دیگری است که سبب سکوت شهروندان میگردد.
د- در برخی فرهنگها مردم تصور میکنند افشای تخلفی که موجب تنبیه یا اخراج کارمند شود گناه است. چون سبب قطعروزی او و خانوادهاش می شود بعلاوه در کشورهای جهان سوم به دلیل عدم کارایی دولت در ارائه خدمات به شهروندان مردم کلاهگذاشتن سر دولت را قابلقبول میپندارند لذا از افشای آن خودداری میکنند.(حبیبی،۱۳۷۵،۱۱۱-۱۱۰)
تعداد نمونه میانگین موزون از مقادیر Zk
توزیع مجذور کای با درجه آزادی K-1
اگر متغیر تعدیلگر به دو گروه تقسیم شود از آزمون دیگری نیز که مشابه آزمون بالا اما با توزیع نرمال میباشد، نیز میتوان استفاده کرد که معنادار بودن اختلاف ضریب همبستگی برای کمترین مقادیر و بیشترین مقادیررا آزمون می کند. و فرمول آن در ذیل مشاهده میگردد. در این تحقیق متغیر تعدیلگر به دو گروه با ارزیابی هنجاری بالا (میانگین پاسخها بیشتر از ۳) و ارزیابی هنجاری پایین (میانگین پاسخهای کمتر از ۳) تقسیم شده است. ۲۱۲ نفر از افراد در گروه اول و ۱۶۴ نفر در گروه دوم قرار گرفتهاند.
معادله ۳- آماره اختلاف ضریب همبستگی
که اجزای فرمول عبارتند از:
در این رساله متغیرهای تعدیلگر بر اساس میانگین به دو زیر گروه تقسیم شده اند و با دستور split file در spss تفکیک شده و ضریب مسیر بین متغیر مستقل و وابسته برای هر دو گروه محاسبه شده و طبق فرمول بالا هم آزمون مجذور کای و هم آزمون d برای معنادار بودن اختلاف ضریب همبستگی برای دو گروه انجام شده است. نتایج زیر به دست آمده است. متغیر ارزیابی هنجاری به عنوان یک متغیر تعدیلگر وارد مدل شده است تا اثر این متغیر بر رابطه متغیر تصمیم به خرید آنی پوشاک و تمایل به خرید آنی پوشاک سنجیده شود. درصورتی که مقدار آماره z برای فرض وجود تفاوت معنادار گردد (خارج بازه ۹۶/۱- تا ۹۶/۱+ قرار گیرد) آنگاه میتوان گفت که ارزیابی هنجاری بر رابطه دو متغیر تاثیر میگذارد.
جدول ۴‑۱۱- نتایج اثر متغیر تعدیلگر
ارزیابی هنجاری بالا (اندازه نمونه =۲۱۲) | ارزیابی هنجاری پایین(اندازه نمونه =۱۶۴) | D | نتیجه | ||
R1 | Z1 | R2 | Z2 | ||
۴۰۱/۰ | ۴۲۵/۰ | ۱۱۸/۰ | ۱۱۹/۰ | ۹۱۸/۲ | تایید |
بر اساس نتایج به دست آمده از این جدول رابطه دو متغیر تحت تاثیر ارزیابی هنجاری افراد قرار گرفته است. (آماره d خارج بازه منفی ۹۶/۱ تا مثبت ۹۶/۱ قرار گرفته است). نتایج نشان می دهد که شدت تاثیر تصمیم به خرید آنی پوشاک و تمایل به خرید آنی پوشاک در سطح اطمینان ۹۵% در افراد با ارزیابی هنجاری بالاتر بیشتر از شدت این رابطهها از دیدگاه افراد با ارزیابی هنجاری پایین میباشد.
نتیجهگیری فصل چهارم
در قسمت اول این فصل، به آمار توصیفی دادهها پرداخته شد. در قسمت بعدی نتایج آزمون کولموگروف- اسمیرنوف برای بررسی نرمال بودن متغیرها ارائه گردید. در قسمت سوم به محاسبه شاخصهای اعتبارسنجی مدل اندازهگیری پرداختیم و در نهایت هم شاخصهای اعتبار مدل ساختاری در قسمت پایانی این فصل مورد بررسی قرار گرفت.
فصل پنجم - نتیجه گیری و پیشنهادها
مقدمه
اگرچه تاکنون پژوهشهای چندی در زمینه خرید آنی در کشور ایران انجام شده است اما برای اولین بار است که یک پژوهش ویژگیهای مهم فردی و درونی مصرفکننده (مثل پنج بعد شخصیت، تمایل کلی به خرید آنی و ارزیابی هنجاری) را در یک الگو گردهم آورده و مورد بررسی قرار میدهد و از قبل این تمرکز است که پژوهش حاضر، ادبیات حاصل از پژوهشهای قبلی انجام شده (به ویژه در ایران) را، غنا میبخشد.
این تحقیق با پیروی از یک چهارچوب منظم، و در قالب پنج فصل به رشته تحریر درآمده است. در فصل اول به بیان مسئله تحقیق، اهمیت، و ضرورت، فرضیهها، تعریف مفهومی متغیرها و مختصری از پیشینه تجربی تحقیق پرداخته شده است.
در فصل دوم، مبانی نظری و پژوهشی متغیرهای تحقیق آورده شده است. بررسی دقیق و عمیق ادبیات تحقیق باعث میشود که بتوان برای پژوهش یک چارچوب معقول و منطقی ارائه داد. و نهایتا در پایان این فصل مدل مفهومی تحقیق ارائه شده است.
در فصل سوم، به روششناسی (متدولوژی) تحقیق اشاره شده است. نتایج موقعی قابل اعتماد، اطمینان و تعمیم هستند که با روش مناسب بدست آمده باشند. جامعه آماری، نمونه آماری، روش نمونهگیری و روش برآورد حجم نمونه، ابزار سنجش و روشهای اعتبار سنجی آن، تعاریف عملیاتی متغیرهای تحقیق و نهایتا و روشهای آماری تجزیه و تحلیل اطلاعات در فصل سوم مختصرا شرح داده شدهاند.
در فصل چهارم، نتایج آزمون فرضیهها ارائه شده است. در این فصل اطلاعات و یافتههایی نیز ورای چارچوب از قبل تعیین شده آورده شده است در فصل چهارم فقط به نتایج تحقیق اشاره شده است، ولی تبیین و چرایی نتایج امری است که در فصل پنجم بدان خواهیم پرداخت.
به طور خلاصه، در این فصل نتایج حاصل از پژوهش با توجه به دادههای جمع آوری شده و آزمونهای آماری ارائه میگردد، و سپس پیشنهادات بر مبنای یافتههای تحقیق ارائه گردیده، و به محدودیتهای تحقیق اشاره میگردد. در نهایت پیشنهاداتی برای تحقیقات آتی ارائه خواهد شد.
خلاصه یافتههای توصیفی
متغیر جنسیت: از نظر جنسیتی بیشتر افراد گروه نمونه زن بودند با تعداد ۲۲۸ نفر که معادل ۶۱% از اعضای نمونه بودند و تعداد مردها در گروه نمونه ۱۴۸ نفر بود که ۳۹% از اعضای نمونه را شامل میشود.
متغیر سن: از نظر وضعیت سنی اعضای گروه نمونه، گروه سنی زیر ۲۳ سال با ۱۵۰ نفر (۴۰% از اعضای گروه نمونه)، بیشترین فراوانی و گروه سنی بیشتر از ۲۸ سال با تنها ۱۹ نفر معادل ۵% از اعضای گروه نمونه، کمترین فراوانی را به خود اختصتص داده بودند.
متغیر مقطع تحصیلی: در میان اعضای گروه نمونه کسانی که مقطع تحصیلی آنان کارشناسی بود ۱۶۶ نفر (۴۴% از اعضای نمونه)، دانشجویان کارشناسی ارشد، ۱۷۲ نفر (۴۶%) و دانشجویان دکتری ۳۸ نفر معادل ۱۰% از اعضای نمونه را تشکیل داده بودند.
متغیر وضعیت اشتغال: ۷۰% از اعضای نمونه معادل ۲۶۳ نفر فاقد شغل و ۱۱۳ نفر از آنان شاغل بودند.
بررسی نتایج آزمونهای آماری و نتیجه گیری
نتیجه تجزیهوتحلیل فرضیههای یک تا نه نشان داد که شاخصهای ارزیابی تناسب مدل در وضعیت مطلوبی قرار داشتند و مدل تحقیق برازش مناسبی داشته است. با توجه به نتایج ضریب بتای متغیرها میتوان گفت که :
رویکرد دموکراسی تاملی(مشورتی):
چرخش فرهنگی در نظریه های دموکراسی، دموکراسی به عنوان شیوه زندگی
با مطالعه روند نظریات اجتماعی گرایش به دموکراسی می توان به تغییرات کلی اشاره کرد. تغییراتی که در نهایت به چرخش تاملی در نظریات دموکراسی منجر شد. نظریه پردازان کلاسیک، دموکراسی را با چگونگی ترتیبات تصمیم گیری در سطح دولت تعریف می کردند. اما با گذشت زمان و تغییرات اجتماعی و فرهنگی تمرکز تحلیل نظریه پردازان دموکراسی از دولت به سمت جامعه و فرهنگ تغییر یافت. امروزه دموکراسی وابسته به فضاهای متفاوتی درون جامعه، در بین انجمنها و حتی خانواده ها است.همانگونه که مانهایم می گوید تلاش نظریه پردازان از دموکراتیک کردن سیاست به سمت دموکراتیک شدن بستر فرهنگی آن تغییر جهت یافت.
انصاری در کتاب دموکراسی گفت وگویی در باب روند نظریه های دموکراسی آن ها را به دو دسته رهیافت های هستی شناختی و رهیافت روش شناختی تقسیم می کند. در رهیافت روش شناختی دموکراسی محدود به فضای سیاسی و روشی برای حکومت است. نظریات وبر، شومپیتر، لیپست و دال جزء این دسته قرار دارند. در رهیافت هستی شناختی دموکراسی به مثابه شیوه زندگی چیزی بیش از صرفا نوعی نظام سیاسی مبتنی بر نمایندگی و رای گیری است. در واقع در این نگاه دموکراسی تلاشی برای استقرار فرهنگ زندگی دموکرات است. به این معنا این نظریه پردازان فرهنگ گرا هستند. نظریات آنتونی گیدنز، هابرماس و باختین جزءاین گروه قرار دارد.
رابرت گودین نیز بر اساس همین تحول، نظریه های دموکراسی را به دو دسته مبتنی بر برون داد و مبتنی بر درون داد تقسیم می کند. دموکرات های برون داد نگران نتیجه نهایی هستند. آنها بر رویه ها و شیوه عمل سیاسی اصرار می ورزند. دموکراسی مورد نظر شومپیتر نمونه خوب یک دموکراسی برون دادی است. نقش رای دهندگان در این مدل آن است که تنها از میان مجموعه سیاست های انتخاب شده از سوی نخبگان و احزاب دست به انتخاب بزنند. خود رای دهندگان هیچ درون دادی ندارند آنها فقط برون دادها را کنترل می کنند، و این کار با کنترل این که کدام گروه حکومت کنند انجام می شود.
دموکراسی درون دادی مشروعیت فرایند سیاسی را چیزی بیش از جمع زدن ماشین وار آرا می داند. دموکراسی درون داد به کیفیت انتخاب های افراد از طریق تامل و بازاندیشی و تبادل نظر می اندیشد. اگرچه شاید در پایان ناچار به رای گرفتن باشیم اما مشروعیت یک دموکراسی نه به رای گیری نهایی بلکه به فرایند تاملی تصمیم گیری افراد است. دغدغه این دموکراسی آموزش توجه به دیگری، درک دیگران، نمایندگی از طرف دیگری، وقت گذاشتن برای دیگران و در مجموع تخیل دموکراتیک است.
تئوری های تاملی نیز که در ادامه برای توصیف ابعاد دموکراسی، استفاده شده است، دموکراسی را به مثابه رهیافت هستی شناختی، خارج از نهادهای رسمی و در سطح میانی جامعه و در گرایش ها و کنش های روزانه مردم جستجو می کنند. چرخش تاملی با تاکید بر پروسه فرهنگی دموکراسی در سطح خرد یعنی عاملان اجتماعی معین می شود. تاثیر رویکرد تاملی بر نظریه های دموکراسی آنقدر زیاد است که نمی توان مطالعه ای درباره دموکراسی را بدون پرداختن به آن به انجام رساند. امروزه بیشتر تعریفهای دموکراسی از این مدل متاثر است. به طوریکه از آن با نام چرخش تاملی در نظریات دموکراسی یاد میکنند.
این پژوهش نیز به چهار دلیل از نظریه های تامل گرا استفاده کرده است. اول آنکه به دلیل متاخر بودن این نظریات، تعریف ارائه شده متضمن عناصر تعریف های پیشین نیز بوده است. و همچنین با شرایط امروزه جهانی از جمله جهانی شدن، ارتباطات و . . . مطابقت دارد. دوم به این علت که این تئوریها بیشتر از نظریات دیگر متمرکز بر توصیف و تبیین گرایش به دموکراسی در سطح عموم (موضوع رساله) است تا تمرکزبر سطح نخبگان و حکومت. چرا که دموکراسی را در خارج از نهاد های رسمی و در بین روابط اجتماعی تعریف می کنند. سوم دموکرات های تامل گرا تلاش دارند از ارائه هر گونه مدل و شیوه قوم مدار از دموکراسی پرهیز کنند. آنها سعی دارند مدل خاصی از دموکراسی را به جوامع غیر غربی تحمیل نکنند. بلکه با تاکید بر پروسه تامل و مباحثه در بین افراد و گروه های هر جامعه ای به آنها توانایی می دهند تا جامعه خود را به شیوه مورد نظر خود اداره کنند. آنها بیشتر روی استفاده از اصول و منشهای دموکراسی و شکل گیری شخصیت دموکراتیک تاکید دارند تا نوع و شکل دموکراسی. چهارم آنکه به نظر می رسد این تئوری راه حل مناسبی برای همبستگی اجتماعی در شرایط تفاوتها و اختلاف نظرها ارائه می دهد.
در این بخش ابتدا به بررسی کلیات رویکرد های تاملی و مباحث و چالشهای آن می پردازیم. پس از آن به بررسی نظریات پدر فلسفی رویکرد تاملی یعنی یورگن هابرماس می پردازیم. هابرماس معتقد است دموکراسی امروزه دچار آسیب است چرا که نمی تواند به اندازه کافی مشارکت و همراهی مردم را جلب کند. او ارتباط میان سیستمداران و مردم را دچار خدشه می داند. و معتقد است برخلاف ادعای دموکراسی های امروزی مردم آن چنانکه باید در تصمیم گیری های عمومی نقشی ندارند. او صرف رای دادن را امری کافی برای مشارکت آرمانی مورد نظر خود نمی بیند. و در واقع دموکراسی مشورتی خود را برای رفع همین نقائص ارائه می دهد. مفاهیم اصلی دموکراسی مشورتی هابرماس، حوزه عمومی،کنش ارتباطی و فرهنگ مشارکت است. دغدغه او جامعه ای با فرهنگ مشارکتی است که شهروندان آن دارای قابلیت و صلاحیت تامل و باز اندیشی بوده و در شرایط اختلاف نظر ها به توافق برسند. همانگونه که سیدمن می گوید آرمان دموکراسی در نظر هابرماس در همه جنبه های زندگی حتی در زندگی روزمره نیز جاری است. هابرماس برای تحقق دموکراسی مورد نظرش به همه نهادهای اجتماعی نیاز دارد. او دموکراسی را خارج از نهادهای رسمی اش مانند دولت و در میان کنش های اجتماعی روزمره افراد دنبال می کند. رویکرد هابر ماس با وجود انتقاد هایی که در پایان بخش به برخی ازآنها اشاره شد ، تاثیر غیر قابل انکاری بر نظریه های دموکراسی داشته است.
در ادامه بخش به تشریح تئوری دموکراسی گفت و گویی آنتونی گیدنز خواهیم پرداخت. گیدنز به توافق آرمانی هابرماس نمی اندیشد اما با تاکید بر مفهوم گفت و گو و باز اندیشی تعلق خود را به رویکرد فرهنگی تاملی نشان می دهد. گیدنز نظریه دموکراسی گفت و گویی خود را با توجه به شرایط سیاسی و اجتماعی معاصر خود طراحی می کند. شرایطی که او آن را مدرنیته متاخر می نامد. گیدنز با درک تفاوتها و تکثر های موجود در جوامع امروزی به همزیستی مسالمت آمیز از طریق راهکار بازاندیشی و گفت و گو می اندیشد. او معتقد است دموکراسی گفت و گویی می تواند همبستگی جوامع را حفظ نماید. و در این بخش تلاش شده است به معرفی نظریه دموکراسی گیدنز و ارتباط آن با بستر اجتماعی اش یعنی مدرنیته متاخر و ویژگیهای آن یعنی جدایی زمان ومکان ، بازاندیشی، اعتماد و مخاطره یا ریسک پرداخته شود. گیدنز نیز دموکراسی را فقط در چارچوب تنگ نهادهای رسمی سیاسی بررسی نمی کند. بلکه از نظر او دموکراسی در همه جنبه های زندگی از جمله زندگی خصوصی و خانوادگی افراد باید جاری شود.
چرخش تاملی( Deliberative Turn) در نظریه های دموکراسی
اندیشمندان فرهنگ گرا دموکراسی را علاوه بر شکلی از حکومت، “شیوهای از زندگانی” میدانند. از جمله جان دیویی که به اعتقاد او دموکراسی گونهای از روش زندگانی فردی و اجتماعی است و بنیاد آن ایمان به توانایی طبیعت آدمی، ایمان به هوش و به نیرویی است که از همکاری و تجربه همگانی برمیخیزد. در واقع دموکراسی الگویی از زندگانی است که برخاسته از تجارب به هم تنیده و متصل به یکدیگر است(جعفرآبادی،۱۳۸۵: ۱۵۱). دموکراسی صرفاً شیوه حکومت نیست، بلکه تلاشی برای استقرار شیوه خاصی از زندگی است. به این معنا میتوان این نظریهپردازان را فرهنگگرا دانست چرا که بر بنیادهای فرهنگی استقرار نهادهای دموکراتیک تأکید میکنند.
باربو در کتاب دموکراسی و دیکتاتوری، دموکراسی را بر مبنای شیوه زندگی تعریف میکند. به نظر او، مهمترین ویژگی دموکراسی، اصل خودمختاری است. تحقق دموکراسی منوط به چهارچوب ذهنی خاصی است که شهروندان را برای اداره امور به دست خودشان آماده میکند. باربو در این زمینه چهار ویژگی ذهنی را برمیشمارد. شیوه زندگی کنش دموکراتیک در وهله اول مبتنی بر «خواست و اراده تغییر» است. ویژگی دیگر این است که فقط نباید پذیرای تغییر و دگرگونی باشند، بلکه باید این تغییرات را نتیجه فعالیتهای خودشان بدانند. ویژگی سوم احساس بیثباتی و نسبی بودن قدرت و اقتدار است. در مغرب این رویکرد محصول فرایند عرفی شدن بوده است که بنیاد اقتدار مطلق در ذهن انسان مدرن را متزلزل کرده است. اما سویه دیگر این متزلزل شدن اقتدار مطلق، به اقتدار درونی عقل و وجدان باز میگردد. به این ترتیب آخرین ویژگی چارچوب ذهن دموکراتیک به رویکرد اعتماد به عقل مربوط میشود. به نظر باربو این ویژگیهای ذهن دموکراتیک، جامعه دموکراتیک را خلق میکنند(انصاری،۱۳۸۴: ۳۰).
مانهایم از مشکلات گریز ناپذیر دموکراتیک شدن حیات سیاسی کمک می گیرد تا دید گاه خود را وسعت بخشد. او در کتاب دموکراتیک شدن فرهنگ می خواهد از این گزاره که دموکراسی سیاسی، صرفا یکی از تظاهرات یک اصل کلی فرهنگی است، دفاع کند. مانهایم گرایش به دموکراسی را نه فقط در چارچوب تنگ علم سیاست بلکه در قلمرو وسیع فرهنگ تعریف می کند. در دموکراسی در سطح فرهنگ نیز همانند سطح سیاست، برابری بین افراد گسترش می یابد و فاصله عمودی در روابط اجتماعی نفی می شود(مانهایم،۱۳۸۵، ۳۲ - ۲۰ ).
به عقیده دیویی نیز، دموکراسی تنها در سرزمینهایی به نابودی گرایید که طبیعتی صرف سیاسی داشت و به گوشت و خون مردم و به زندگانی روزانه آنان راه نیافته بود. از اینرو دیویی عقیده داشت دموکراسی و شریک اصلیاش تعلیم و تربیت باید سه مشخصه فردیت، شهروندی و انسانیت را که مشخصات اعضای یک فرهنگ دموکراتیک هستند، در افراد رشد دهد(جعفرآبادی،۱۳۸۵: ۱۵۱). فردیت آن چیزی را که به طور منحصر به فرد در درون هر شخص وجود دارد رشد میدهد. شهروندی نهتنها طالب مشارکت در یک جمهوری بلکه همچنین مسئولیتی برای توسعه مهارتها و نقشهایی است که برای سعادت جامعه ضروری است. و بالأخره منظور از انسانیت ویژگی است که همه ما را به عنوان بشر به یکدیگر پیوند زده، ما را به سمت کمال رهنمون میسازد. چنانچه تعادل این سه ویژگی به هم بخورد تهدیدی برای دموکراسی در جامعه خواهد بود(همان).
سی تارامو جامعه دموکراتیک را جامعهای میداند که اولاً در آن هر شخص از فرصتهای مناسب به منظور شکوفا ساختن تواناییهایش بهرهمند است. ثانیاً در آن افراد جامعه در قدرت و مسئولیت شریک یکدیگر هستند. ثالثاً در آن برای حل مسائل به جای استفاده از روشهای دستور، اجبار و خشونت از طریق بحث، مذاکره و توافق استفاده میشود(همان).
همین تاکید بر مباحثه شهروندان و شخصیت دموکراتیک آنان مورد تاکید رویکردهای تاملی است. یونانیان باستان ادعا میکردند که با سخن و سخنوری حکومت میکنند. در حالی که غیریونانیان با اجبار و قدرت، به همین علت غیریونانیها بربر هستند. یونانیان تنها از قوانینی تبعیت میکنند که پس از مباحثه تأیید شدهاند و نه به این علت که قدرتمندان آنها را وضع کردهاند و لازمالاجرا شدهاند. این ایده برای بعضی از دموکراتها هنوز با اهمیت مانده است. آنها حتی توقعات بیشتری از گفتوگو دارند.
تمرکز تحلیلی مشترک نظریه پردازان تاملی تاکید بر شکل گیری شخصیت دموکراتیکی است که دارای خصلت تامل و بازاندیشی، گشودگی و مدارا نسبت به متفاوتها است و میل به برقراری ارتباط و گفت و گو دارد.. در واقع ایدهآل دموکراسی تأملی ایدهآل آشنایی است. منظور از دموکراسی تأملی اجتماعی است که آنها علاقهمند هستند، اجتماع خود را با مشورت عمومی اعضای خودشان اداره کنند. دموکراتهای تأملی معتقدند شهروندان باید قادر باشند علاوه بر حرف زدن خوب بشوند و توانایی استدلال و مواجهه با رویکردهای متفاوت را داشته باشند.
تعاریف و اصول دموکراسی تاملی:
نظریه دموکراسی تأملی طبق تعریف جوشا کوهن (Joshua cohn) در ایدهآل شهودیای ریشه دارد که مبتنی بر آن یک انجمن دموکراتیک به لحاظ صحت و اعتبار و روش اجرا از طریق مباحثه عمومی و استدلال در بین شهروندان برابر اداره میشود. سیلا بنحبیب (Seyla Benhabib) ایده دموکراسی تأملی را با شرایط لازم برای به دست آوردن مشروعیت و عقلانیت به وسیله تصمیمات جمعی تعریف میکند. و برخی از دموکراتهای تأملگرا این مفهوم را یک مفهوم هنجاری میدانند که طبق آن تعامل و گفتوگو تحت شرایط قانونی یک مدل ایدهآل است و نهادها و سازمانهای دموکرات باید تلاش کنند تا شبیه به آن شوند. اما بعد اصلی به وسیله یورگن هابرماس مورد تأکید قرار گرفته است. هابرماس از طرف بسیاری از صاحبنظران، به عنوان پدر فلسفی این تئوری شناخته میشود. او در توصیف هر دو مورد تصمیمات مشروعیتی و نهادها معتقد است که آنها باید در یک پروسه دموکرات گفتمانی مطرح و از طریق مشارکت آزاد و برابر مورد توافق قرار گیرد(Cunningham, 2002:163).
گاتمن و تامپسون آزادی و فرصت را دو شرط لازم و نه کافی برای دموکراسی تاملی می دانند. برای یک دیدگاه دموکرات که با عدم توافق همراه است این دو شرط باید با سه اصل ساختاری دیگر همراه شود. این سه اصل تعامل دو سویه ، تعمیم یا عمومیت کافی و توان محاسباتی می باشند. این اصول ساختاری استاندارد هایی هستند که کارمندان عمومی و شهروندان نباید انها را نقض کنند. دموکراسی تامل گرا از شهروندان می خواهد که سیاست های عمومی را با ارائه استدلالهای برتر هدایت کنند. استدلالهایی که از سوی دو طرف مباحثه ارائه شده اند، مورد بررسی قرار گرفته و انتخاب شده اند. اصل تعامل دو سویه به همین روند اشاره دارد. انگیزه تمایل به تطبیق ، پذیرش دو سویه، ، پروسه مباحثه و توافق یا عدم توافق تاملی از خصوصیات این اصل است(Gutman and Thompson,1996:53). اصل عمومیت یا تعمیم به پوشش افراد به تعداد کافی و بسته به تنوع های ترجیحاتی انها اشاره دارد. اولین بار کانت بود که ارتباط نزدیک اخلاقی بودن و عمومیت را مورد تائید قرار داد. این اصل نه در تئوری و نه در عمل به راحتی به دست نمی آید. کانت این اصل را اساس ارزشهای دموکرات می داند( and Thompson,1996:97. Gutman).
در یک فرم تاملی هر چیزی قابلیت محاسبه برای همگان را دارد. شهروندان و کارمندان عمومی تلاش می کنند که تصمیم های خود را با دیگران تطبیق دهند. این نشانه پروسه استدلال آوری است محاسبه عمومی در عمل و هم در تئوری با مشکلاتی مواجه است. چراکه با سیستم نمایندگی سیاسی به راحتی هماهنگ نیست در این رابطه با دو دسته مشکل مواجه هستیم چه کسی دلایل و استدلال ها را ارائه می کند و به چه کسی. اولین مسئله به چالش تخصیص بر می گردد و این نتیجه تقسیم کار سیاسی است که در هر دموکراسی نمایندگی ایجاد می شود. در یک دموکراسی نمایندگی بعضی مباحثه میکنند برای همه، همچنین شکاف بین شهروندان ومسئولین مسئله محاسبه پذیری را در هر دموکراسی ایجاد می کند( Gutman and Thompson,1996:128).
رالز (Rawls) نیز سه جنبه از دموکراسی تأملی را مطرح میکند. اول اینکه در یک دموکراسی ایدهآل درباره ترجیحات و ارزشهای عمومی جامعه مباحثه و گفتوگو صورت میگیرد. بنابراین طبق این ایدهآل جامعه پلورالیستی که افراد و گروهها و احزاب هرکدام منافع خود و ترجیحات خود را دنبال میکنند، مناسب نیست؛ بلکه احزاب و شهروندان میباید مسئول پیگیری ترجیحات و ارزشهای عمومیای باشند که مورد گفتوگو واقع شدهاند (Cohn, 2002:88). دوم اینکه ایدهآل نظم دموکراتیک ویژگیها و مشخصات برابرخواهانهای دارد که باید از طریق راههای آشکار و معلوم مورد رضایت و تأیید عموم شهروندان قرار گیرد. در یک جامعه برابرخواه فرصتهای سیاسی و قدرت باید مستقل از موقعیتهای اجتماعی و اقتصادی باشد و این واقعیت که آنها مستقل هستند باید برای عموم شهروندان آشکار و معلوم باشد (Ibid).
سوم، سیاستهای دموکراتیک باید به گونهای تنظیم یابد که بنیانهای لازم را برای احترام به خود فراهم آورد که توسعه صلاحیتها و شایستگیهای سیاسی افراد تشویق شود. و همچنین زمینه را برای دوستیهای مدنی و فرهنگ سیاسی مناسب فراهم میکند. سیاست دموکرات باید راههایی را که اعضای جامعه بتوانند یکدیگر و علایق مشروعشان را درک کنند، ایجاد کند (Cohn, 2002 :89).
مفهوم دموکراسی تأملی از نظر جوشا کوهن (Jusha Cohn) دارای پنج ویژگی میباشد:
یک دموکراسی تأملی اجتماعی مستقل و رو به جلو است که اعضای آن تصویر معین و روشنی برای آینده آن ترسیم کردهاند.
همه اعضای اجتماع در داشتن این نظر مشترک هستند که باید چارچوبهایی برای مباحثه و اجرای نتایج آن ایجاد کنند که فعالیت آنها را در داخل نهادها هماهنگ کنند. برای اعضای این اجتماع مباحثه آزاد در بین افراد برابر اساس مشروعیت است (Cohn, 2002: 91).
یک دموکراسی تأملی یک اجتماع پلورالیست است و اعضای آن ترجیحات و اهداف متفاوت متنوعی دارند، در حالی که در روش مباحثه برای حل مسائل با انتخاب جمعی با همدیگر همعقیده هستند. در این اجتماع به عدهای خاص اجازه داده نمیشود ترجیحات خود را بر دیگران تحمیل کند.
به این علت که اعضای اجتماع پروسه مباحثه را اساس مشروعیت میدانند برای آنها مهم است که شرایط اجتماعشان نهتنها نتیجه مباحثه آنها بلکه برای آنها واضح و معلوم باشد. آنها سازمانهایی را ترجیح میدهند که در آنها ارتباط بین مباحثه و نتایج آشکار و معلوم باشد.
اعضای اجتماع به پتانسیل همدیگر برای ورود به مباحثه اعتقاد دارند. یعنی فرایند تعامل استدلالها در مکانی عمومی (Cohn, 2002: 92).
فرایند مباحثه آزاد باید اصول زیر را رعایت کند:
یک مباحثه ایدهآل باید آزاد باشد. آزادی با دو ویژگی تعریف میشود. اول اینکه شرکتکنندگان نباید در ارزیابی استدلالها و پیشنهادهای مطروحه تحت فشار یا سلطه هنجارهای گذشته باشند. دوم اینکه شرکتکنندگان بتوانند طبق نتایج حاصل از مباحثه عمل کنند.
مباحثه ایدهآل مستدل است از این جهت که دلایل و پیشنهادها پس از مطرح شدن مورد حمایت یا انتقاد مستدل قرار گیرند و همانگونه که هابرماس مطرح میکند تنها استدلال برتر باید شانس پیروزی داشته باشد.
مباحثه ایدهآل دارای ویژگی برابری است. قواعد برای همه افراد به یکسان اجرا میشود. همه افراد حق شرکت، طرح پیشنهاد و دلایل خود و نقد و بررسی دلایل دیگران را دارند. همه صداهای برابری در تصمیمگیری دارند. قدرت و توزیع آن نقشی در مباحثه ندارد.
و در نهایت اینکه مباحثه ایدهآل قصد دارد به یک وفاق عقلانی دست پیدا کند. یعنی رسیدن به استدلالهایی که همه شرکتکنندگان را مجاب کند (Cohn, 2002: 93).
با وجود تفاوتهای نگرشی در مورد دموکراسی تأملی، تقریباً همه صاحبنظران توافق دارند که سه عنصر هسته اصلی این تئوری را تشکیل میدهند که عبارتند از مشروعیت، نگرشها و ترجیحات و انسجام. رقیبهای تئوریک این نظریه مانند لیبرال دموکراتها و گاهی مکتب انتخاب اجتماعی شهروندانی که وارد پروسه سیاسی میشوند را با نگرشها و ترجیحات ثابتی در نظر میگیرند که البته این نگرشها در نهادها و قوانین و قواعد دموکرات نیز به عنوان مبنا مورد استفاده قرار میگیرد و وظیفه انسجامبخشی به جامعه را نیز به عهده دارند (Cunningham, 2002 :163).
مباحثه دموکراتیک زمانی صورت میگیرد که عدم توافقهایی در مورد سیاستهای عمومی در بین شهروندان وجود داشته باشد. این عدم توافقها نهتنها در مورد راههای رسیدن به اهداف عمومی بلکه عدم توافق اخلاقی در مورد خود اهداف عمومی میباشد.در مواجهه با این اختلاف نظرها، شهروندان ممکن است به روشهایی نظیر رأی دادن و امید به اینکه ترجیحات آنها روزی عمل شود متوسل شوند و یا اینکه با یکدیگر وارد معامله و گفتوگو شوند تا نتایج مورد دلخواه خود را به دست آورند. هر دو این روشها در یک ویژگی مشترک هستند و آن اینکه آنها هیچ انتظاری در مورد تغییر ترجیحات و نگرشهای خود در این فرایندها ندارند و پروسه و فرایندهای موجود نیز تغییر نگرش و رجحان را تشویق نمیکند(Cunningham, 2002 :164).
برخلاف این روشها دموکراسی تامل گرا افراد را به زیر سؤال بردن و تغییر نگرشها و ارزشها تشویق میکند. تامپسون و گاتمن این روش را یک فرایند متقابل و دوطرفه میدانند که هر دو سوی گفتوگو باید پذیرای دلایل و استدلالهای همدیگر باشند و همچنین در صورت استدلال بهتر آمادگی تغییر نگرش خود را داشته باشند تا نتایج نه بر اساس ترجیحات افراد بلکه بر اساس استدلال به دست آید (Cunningham, 2002: 164).
در مورد مشروعیت برای دموکراتهای تأملگرا صرف رضایت و توافق مردم در فرایند دموکراتیک کافی نیست؛ چرا که ممکن است این توافق به دلیل انگیزههای متفاوت مانند محاسبه منفعت شخصی یا سکوت منفعلانه صورت گیرد. بلکه فرایند دموکراتیک زمانی دارای اعتبار و مشروعیت است که مباحثه مستدل هم در مورد موضوعات معین و هم قواعد فرایند و روش مباحثه صورت گیرد. استدلالها باید به صورت عمومی تعیین شده و در محل اجتماع معین مورد گفتوگو واقع شود(Cunningham 2002: 164).
دموکراسی از دیدگاه دموکراتهای تأملگرا باید چیزی بیش از رأیدهی و یا ثبت ترجیحات متفاوت باشد. از زمانی که دولت مسئول وادار کردن و یا تعلیم دادن مردم درباره داشتن یک دیدگاه مشترک راجع به یک اجتماع یا زندگی خوب نیست، اما باید امکانات لازم را برای تطبیق دیدگاههای گوناگون و ارزشهای متفاوت فراهم کند.، نتایج رأیگیری بر تعامل ترجیحات متنوع تأثیر خواهد گذاشت. برخی تئوریهای سودگرایی تنها فایده دموکراسی را پتانسیل رسیدن به حد اعلای یکپارچگی میبینند. همچنین سایر رویکردها که دموکراسی را به رأیگیری و یا رویکرد لیبرال دموکراتها محدود میکند نیز نمیتوانند از ویژگی انسجامبخشی ترجیحات و نگرشها چشمپوشی کنند. دیدگاه دموکراسی تاملی این رویکردها را مورد نقد قرار میدهد و معتقد است این رویکردها که بر ترجیحات و نگرشها و انسجام آنها تأکید دارند، نتوانستند وظیفه اصلی دموکراسی را که ارائه یک سیستم برای رد و بدل کردن استدلالها است فراهم کنند(Cunningham, 2002: 165).
گاتمن و تامپسون ارزش دموکراسی تأملگرا را توانایی اجازه دادن به شهروندان و مشارکتکنندگان برای زندگی در شرایط عدم توافق اخلاقی می دانند. از دید گاه یک روش ساختاری اخلاقی در برخی نوشتهها هابرماس سیاستهای گفتمانی و مباحثهای را از این جهت مورد توجه قرار میدهد که میتواند بر بحران مشروعیت موجود در دموکراسیهای اخیر غلبه کند و در نوشتههای اخیر او سیاستهای گفتمانی را اساسی برای انسجام در عمل، اخلاق و تعریف هویت فردی و اجتماعی در یک دولت قانونگرا میداند (Cunningham, 2002: 165).
بنحبیب و مانین دموکراسی ایدهآل را برای ترتیبات سیاسی مشروعیتسازی اساسی میدانند، اما برای بنحبیب مشروعیت به عقلانیت ارتباط پیدا میکند در حالی که مانین مشارکت برابر در فرایند مباحثه را مقدمهای میداند که به مشروعیت منجر میشود (Ibid).
تفاوتهایی درباره اهداف نهایی مباحثه وجود دارد اما یک ویژگی مشترک حداقلی همه آنها رسیدن به توافق درباره ارزشهای عمومی است. در اینباره نقدهایی بر دموکراسی تأملگرا وارد است. یکی از آنها اینکه این نظریه تضادها و ناسازگاریها را کمتر از واقعیتهای موجود تخمین زده است، اما در واقع منتقدان دچار تفسیر نادرستی از این تئوری شدهاند. کوهن در اینباره اشاره میکند که حتی در شرایط ایدهآل نیز گاهی اوقات رسیدن به استدلالهای مورد توافق ممکن نیست و تنها چاره رأیگیری است.
اما نکته مهم این است که نتایج رأیگیری در بین این افراد که برای رسیدن به استدلال بهتر و راضی کردن دیگران تلاش کردهاند متفاوت خواهد بود از افرادی که تلاشی در اینباره انجام ندادهاند (Cunningham, 2002 :166).مشارکت تأملگرایانه و مباحثه دموکرات حتی اگر به وفاق نینجامد به شهروندان کمک میکند تا نسبت به عقاید یکدیگر منعطفتر باشند و آنها را از بیاخلاقی دور میکند. این مباحثه به آنها آموزش میدهد که به عقاید یکدیگر احترام بگذارند (Ibid).
درایزک (Drysek) در پاسخ به اینکه آیا تنها مباحثه عقلانی تنها راه ارتباط در مباحثه است یا انواع دیگر ارتباطی نیز میتواند استفاده شود؟ میگوید آنچه که مهم است این است که انواع اشکال ارتباط باید دارای دو ویژگی باشند: اول اینکه نباید اقناعکننده باشند و دوم توانایی ارتباطدهی اجزای مختلف را به یکدیگر و به یک کل داشته باشند. توانایی ارتباطدهی اعضای خاص به عموم شهروندان. به عنوان مثال شیوه نطق (rhetoric) میتواند یکی از انواع مهم ارتباط در مباحثه باشد؛ چرا که میتواند موقعیت افراد تحت سلطه را تغییر دهد و همچنین شیوه ارتباط مؤثری برای گفتوگوی بین دولت و حوزه عمومی است، اما ممکن است از طریق برانگیختن احساسات و هیجانات شنوندگان آنان را اقناع کند. به نظر میرسد صورتهای دیگر ارتباط به اندازه مباحثه عقلانی برای گرفتن تصمیمات جمعی کامل نیستند. (Drysek, 2000: 167).
پست مدرنها گاهی اعتراض می کنند که این تاکید بر مباحثه عقلانی مانع گفتوگوی موارد متنوع و متفاوت از یکدیگر است. چرا که آنها مبنای عقلانیت را متفاوت میدانند و هرگونه دانشی را نیز نوعی از قدرت میدانند. اما با این وجود دموکراسی تأملی بر گفتوگوی سنتها و افراد متفاوت تأکید دارد و معتقد است با ورود گروههای متفاوت به حوزه عمومی و آنها را در معرض گفتوگو قرار دادن میتوان به این مسئله فائق آمد؛ و به هرحال با روی آوردن به نسبیگرایی افراطی و دیدگاه شکگرایی مبنی بر عدم توانایی قضاوت هم نمیتوان در فضای تفاوت تصمیمات جمعی لازم را اتخاذ کرد (Drysek, 2000: 168).
دریزک معتقد است اگرچه ممکن است نهادهای نمایندگی موجود برای دموکراسی تأملی هم مناسب باشد، اما با توجه به این مسئله که اغلب این نهادها تحت کنترل دولت میباشند و این کنترل تحت تأثیر اجبارهای اقتصادی، بازار آزاد و سرمایه قرار میگیرد ممکن است از استقلال عمل این نهادها کاسته شود. بنابراین مهمترین و اساسیترین نهاد دموکراسی تأملی در خارج از این نهادهای رسمی و در جامعه مدنی و حوزه عمومی است. یک حوزه عمومی شکوفا برای سلامت دموکراسی تأملی ضروری است زیرا هم وسایل لازم را برای آینده دولت و دموکرات آماده میکند و هم آزمونی برای نقصهای احتمالی اجرای دموکرات دولت است (Drysek, 2000: 171).
با تأکید بر جامعه مدنی دموکراسی تأملی به یک قلمروی بیقدرت واگذار نمیشود. زیرا مباحثه گفتمانها در حوزه عمومی نشان میدهد که عقاید عمومی بسیار خلاق هستند و میتوانند به قدرتی اجرایی تبدیل شوند. تعدادی مکانیسمهای انتقال شامل گفتمانها وجود دارد و انتخابات تنها و یا ضروریترین و مهمترین وسایل ممکن برای انتقال عقاید عمومی به دولت نیستند (Drysek, 2000:171).
شکل ۱۱ - کاربرد شبکه های بی سیم و سیمی
۳- مسائل، مشکلات و راه حل های ارائه شده
یکی از اصلی ترین خطرات امنیتی شبکه های بی سیم حملات انسداد ( پارازیت ) است]۲[. چنین حملاتی زیر مجموعه ای از حملات DOS به شمار می آید ]۲,۱۰,۱۱,۱۲[ و یکی از خطر ناکترین آن ها محسوب می گردند]۲[، به این دلیل که با وجود معماری فعلی شبکه های بی سیم، فعالیت های محدودی وجود دارد که می توان برای غلبه بر حملات انسداد انجام داد]۲[. حملات DOS که بر اساس مسدود کننده انجام می شوند، بر روی جلوگیری از برقراری ارتباط گره های شبکه متمرکز می گردند]۲[، به عبارت دیگر حملات انسداد به معنای مسدود نمودن کانال ارتباطی با مقصود جلوگیری از جریان اطلاعات می باشد]۲[.
۱-۳ حملات انسداد
یک مسدود کننده (پارازیت دهنده) موجودیتی است که به صورت هدفمند تلاش می کند که در ارسال و دریافت فیزیکی تداخل ایجاد کند. یکی از پر کاربرد ترین الگوریتم ها برای مقابله با حملات انسداد، تغییر کانال ارتباطی می باشد]۲,۱۳[.
حملات پارازیت را می توان به دو دسته تقسیم بندی نمود، مسدود نمودن (ایجاد پارازیت در) لایه ی فیزیکی و نادیده گرفتن مقررات لایه ی MAC ]2[. انسداد در لایه ی فیزیکی، شامل تولید پارازیت های ثابت در رسانه ی ارتباطی شبکه های بی سیم (هوا) به منظور ناتوان ساختن گره های تحت نفوذ از شرکت در هرگونه فعالیت های بیشتر شبکه است]۲[. حملات انسداد می توانند با پیروی نکردن از پروتکل های زیر لایه ی MAC نیز پیاده سازی شوند. برای این منظور مسدود کننده ها می توانند از نفوذپذیری های پروتکل های ۸۰۲.۱۱ b، و g در شبکه ی بی سیم سوء استفاده نمایند]۲,۱۲,۱۴[.
۱-۱-۳ تقسیم بندی کلی حملات انسداد
به طور کلی یکی از چهار روش زیر برای انسداد دنبال می شود]۲,۱۵[:
-
- ثابت: این نوع مسدود کننده به صورت متوالی بیت های تصادفی داده را روی کانال ارسال می کند.
-
- فریبنده: این نوع مسدود کننده بسته های معتبر را با سرعت بسیار بالا به گره های نزدیک خود ارسال می کند، به این ترتیب گره های معتبر به اشتباه مسدود کننده را یک گره قانونی و معتبر می پندارند.
-
- تصادفی: این نوع مسدود کننده ها بین حالت خواب و ارسال پارازیت متناوبا تغییر حالت می دهند.
-
- واکنشی: این نوع حملات مسدود کننده، فقط زمانی حمله می کنند که در کانالی که به طور مداوم مورد پویش قرار می دهند، متوجه برقراری ارتباط شوند.
صرفنظر از نوع مسدود کننده ای که به کار گرفته شده است، حملات پارازیت سبب ایجاد پارازیت و تداخل سیگنال کافی، که برای ایجاد ازدحام در شبکه ی بی سیم منتهی می گردد، می شود. نتیجه می تواند قطع کامل خدمات باشد. بیشتر این عملیات بر روی باند های بدون نیاز به مجوز ۲.۴ گیگاهرتز و ۵.۲ گیگاهرتز که هر گره ای بدون نیاز به تایید قبلی می تواند از آن استفاده کند، انجام می شود. برخی از مسدو کننده های رادیویی از انرژی زیادی استفاده می کنند یا از تقویت کننده برای تقویت سیگنال هایشان بهره می برند، تا انرژی کافی را حتی برای آسیب رسانی به قطعات الکترونیکی نقاط دسترسی و ناتوان ساختن، تولید نمایند]۲[، این امر حتی با ماندن در محدوده و مرز مجاز تولید حداکثر ۴ میلی وات انرژی (طبق دستورالعمل های شبکه های بی سیم آمریکا ]۲,۱۶[ توسط تقویت کننده ها، امکان پذیر است. این ویژگی های حملات پارازیت، آن ها را تبدیل به ترسناکترین نوع حملات DOS در شبکه های بی سیم نموده است]۲[.
شکل ۱۲- حملات انسداد در شبکه های بدون زیرساخت
حملات DOS در لایه ی فیزیکی عموما با نام انسداد شناخته می شوند ]۲۳,۲۴,۴[. این حملات می توانند با توجه به اهداف (مثلا بخش خاصی از مقدمه ی فریم یا فریم کامل)، زمان بندی (مانند مستمر، دوره ای، تصادفی و یا واکنشی) و بودجه ی انرژی (به عنوان مثال کم و زیاد)، طبقه بندی شوند]۴[.
۲-۱-۳ تقسیم بندی حملات انسداد
در اینجا حملات DOS لایه ی فیزیکی با توجه به این ویژگی ها طبقه بندی می گردند]۴[.
۱-۲-۱-۳ حمله با منابع نا محدود (RUA)]4[
اگر مسدود کننده، منابع تقریبا نا محدودی داشته باشد (مانند انرژی، قدرت، پهنای باند)، می تواند قدرت سیگنال را بر روی هر گیرنده ای به طور مستمر و در محدوده ی فرکانس وسیع بالا نگاه دارد. در این گونه حملات انسداد، تمام دستگاه های بی سیم موجود در محدوده ی موثر و پهنای باند مسدود شده، تا زمانی که حمله ادامه داشته باشد، مسدود می گردند. (نمونه ی این گونه حملات انسداد، در جنگ جهانی دوم گزارش شده بود). با این وجود، این امکان پذیر است که یک گیرنده را با سیگنالی خیلی ضعیف تر از توان سیگنال انتقال یک فریم مجاز، مختل نمود.
۲-۲-۱-۳ حمله ی مقدمه ]۴[
با ارسال مستمر یک الگوی SYNC یک مسدود کننده می تواند به طور موثر از همگام سازی یک ایستگاه گیرنده، با انتقالات هر ایستگاه دیگری جلوگیری کند]۴,۲۳[. این نشان می دهد که اینگونه مسدود کننده می تواند، سبب از دست رفتن قابل توجه فریم ها شود، حتی با وجود این که توان دریافت شده ی آن سه برابر کمتر از توان دریافتی آن برای ارسال یک فریم مجاز باشد. بعلاوه، اگر حمله ی مقدمه در مدل خاموش/روشن دوره ای، پیاده سازی شود، واحد AGC توسط مسدود کننده فریب می خورد، که این سبب از دست رفتن فریم به دلیل خطا های بیتی می گردد.
۳-۲-۱-۳ حمله ی SFD ]۴[
یک الگوی SFD ابتدای هدر واقعی PLCP را منتشر می کند. اگر گیرنده الگوی SFD ارسال شده توسط مسدود کننده را قبل از الگوی SFD فرستنده ببیند، شروع به پردازش بیت های در حال آمدن، بر طبق الگوی SFD با ترتیب غلط، می کند، که سبب تولید خطای CRC در هدر PLCP و فریم MAC می شود(فیلد های PLCP مانند طول و CRC از روی نمونه های غلط ایجاد شده اند).
۴-۲-۱-۳ حملات واکنش ]۴[
ارسال مستمر، منابع انرژی مسدود کننده را خالی می کند. یک روش مصرف انرژی کارآمد در انسداد، انسداد واکنشی است. در این روش، مسدود کننده منفعلانه، تا زمانی که یک انتقال فریم احساس کند، به مانیتور کردن کانال می پردازد. در صورت شناسایی ارسال فریم در حال انجام، مسدود کننده شروع به ارسال سیگنال های مداخله، برای خراب کردن انتقال فریم در حال انجام می کند]۴,۲۴[. به همین ترتیب، هنگامی که مسدود کننده شروع یک دست دهی DCF در حال رخداد را شناسایی می کند، می تواند بدون نیاز به شناسایی یک انتقال در حال وقوع، سیگنال های مداخله را تولید نماید. شانس انسداد در تمام مراحل دست دهی وجود دارد.
۵-۲-۱-۳ حمله ی HR (Hit and Run) ]۴[
اگر ایستگاه مسدود کننده به صورت مستمر، سیگنال های انسداد ارسال کند، مصرف انرژی بالایی خواهد داشت، همچنین یافتن چنین ایستگاهی ساده خواهد بود. حال آنکه اگر سیگنال های انسداد به صورت دوره ای و یا تصادفی، خاموش و روشن شوند، مصرف انرژی چنین ایستگاهی کمتر شده و شناسایی و پیدا کردن آن دشوارتر خواهد شد]۴,۲۴[.
۶-۲-۱-۳ حمله ی نماد ]۴[
فریم های ۸۰۲.۱۱ و b802.11 شامل هیچ گونه طرح FEC (Forward Error Correction) نمی باشد. در نتیجه، ایجاد خطا در نماد سیگنال، تمام فریم را غیر قابل استفاده خواهد کرد. مانند حملات واکنشی در طول رخداد یک انتقال، مسدود کننده یک سیگنال قوی برای طول مدت یک نماد سیگنال، ارسال می نماید و می تواند در نابود کردن تمام فریم موفق باشد.
۷-۲-۱-۳ حمله ی به انحصار کشیدن ]۴[
حمله کننده می تواند با ارسال یک فریم کوتاه در هر دوره ی SIFS برای به انحصار در آوردن کانال تلاش کند، اگرچه تعداد فریم های مورد نیاز برای قطعی کامل بسیار زیاد است]۲۵[. (برای دوره های SIFS 20 میکرو ثانیه، ۵۰.۰۰۰ بسته در ثانیه مورد نیاز است.)
حملات SFD و مقدمه، در درجه ی اول، بیت های مقدمه را هدف قرار می دهند، اما هر دوی آن ها بر روی بیت هایی که به دنبال مقدمه می آیند نیز تاثیر می گذارند. حملات SFD و مقدمه هر دو می توانند از هر استراتژی زمانی بهره ببرند (مانند واکنشی، دوره ای، مستمر و تصادفی). از طرف دیگر حملات واکنشی، HR، نماد و به انحصار کشیدن، می توانند با الگوی SFD و یا SYNC پیاده سازی شوند. از این رو، با توجه به ویژگی های در هم تنیده ی حملات لایه ی فیزیکی ذکر شده، طبقه بندی بیشتر این حملات معنی دار نیست]۴[.
۳-۱-۳ شناسایی حملات انسداد
پارامتر های ذیل برای شناسایی حملات انسداد به کار می روند]۲[:
-
- نسبت سیگنال به نویز (SNR): SNR نسبت انرژی سیگنال به انرژی پارازیت موجود در سیگنال دریافتی است. SNR بالاتر نشان دهنده ی کارایی بهتر شبکه است.
-
- نسبت تحویل بسته (PDR): نسبت تعداد بسته هایی که به صورت موفقیت آمیزی به مقاصد مورد نظر تحویل شده اند به تعداد کل بسته های ارسال شده از گره.
معمولا مجموعه ی ترکیبی از متریک های نشان دهنده ی SNR و PDR به کار می روند تا مشخص گردد که یک گره مسدود شده یا فقط یک خطا در آن رخ داده است.
۴-۱-۳ مقابله با حملات انسداد
رویکرد های مقابله با حملات پارازیت، سه گام ذیل را شامل می گردند]۲[:
۱- شناسایی حمله: شناسایی حمله روندی است که در آن مکانیزم شناسایی تعیین می کند آیا سیستم تحت تاثیر یک حمله است یا خیر. شناسایی می تواند در دو جایگاه انجام شود]۲, ۱۷[: لایه ی MAC و لایه ی فیزیکی.
شناسایی در لایه ی MAC:
پروتکل های بی سیم، به ویژه آن هایی که بر پایه ی معماری ۸۰۲.۱۱ هستند، از CSMA-CA ]2,18[ برای برقراری ارتباط قابل اطمینان در شبکه استفاده می کنند. برای اینکه CSMA به درستی عمل کند، کانال باید برای گره در زمانی کمتر از یک حد آستانه قابل دسترس باشد. حد آستانه می تواند هم به صورت تئوری و هم به صورت تجربی تنظیم شود. اگر در کانال زمان دسترسی به طور مداوم و مکرر از حد آستانه فراتر رود، گره اینگونه تصور می کند که یک حمله ی DOS رخ داده است]۲[.
شناسایی در لایه ی فیزیکی: در حملات DOS بر اساس مسدود کننده، SNR پارامتری عمده برای تشخیص یک حمله است. SNR خیلی کم، نشان دهنده ی احتمال وجود یک حمله ی DOS است. برای عملکرد صحیح این نوع از شناسایی، هر دستگاه باید SNR را در فواصل منظم نمونه سازی کند تا دیدگاهی مناسب از SNR در حالت طبیعی فعالیت شبکه ی بی سیم به دست آید]۲[.
۲- کاهش اثرات حمله:
بعد از اینکه شناسایی حمله انجام شد، مکانیسم کاهش اثرات حمله برای غلبه بر تاثیرات حمله انجام می گردد]۲[.
اطلاعات مربوط به استاد مشاور اول :
نام و نام خانوادگی : ………………..جناب آقای دکتر مسعود مرادی………………. آخرین مدرک تحصیلی: …………دکتری حقوق……….. تخصص اصلی : ………حقوق خصوصی………. رتبه دانشگاهی ( مرتبه علمی ) : ……استاد یار……. تلفن همراه : ….۰۹۱۲۳۱۸۳۴۷.. تلفن منزل یا محل کار : …………………………………….. نام و نام خانوادگی به زبان انگلیسی :
Dr.Masood Moradi
نحوه همکاری با واحد علوم تحقیقات سیستان و بلوچستان :
تمام وقت نیمه وقت مدعو
اطلاعات مربوط به استاد مشاور دوم :
نام و نام خانوادگی : ……………..…………………………………………… آخرین مدرک تحصیلی: ………………………………………………..……….. تخصص اصلی : …………………………………….. رتبه دانشگاهی ( مرتبه علمی ) : ……..……………..……. تلفن همراه : ……….………………….…. تلفن منزل یا محل کار : …………………………………….. نام و نام خانوادگی به زبان انگلیسی ………………………………………………………………………. نحوه همکاری با واحد علوم تحقیقات سیستان و بلوچستان :
تمام وقت نیمه وقت مدعو
۴-اطلاعات مربوط به پایان نامه
الف-عنوان تحقیق
۱-عنوان به زبان فارسی : ………… مطالعه تطبیقی مقررات حاکم بر جرم کیفری و تخلفات اداری در حقوق ایران……………. ۲-عنوان به زبان انگلیسی/(آلمانی ، فرانسه ، عربی ) : تذکر : صرفاً دانشجویان رشته های زبان آلمانی ، فرانسه و عربی مجازند عنوان پایان نامه خود را به زبان مربوطه در این بخش درج نمایند و برای بقیه دانشجویان عنوان بایستی به زبان انگلیسی ذکر شود .
Comparative Study of Criminal Crimes and Violations of Administrative Regulations Governing In Iranian Law
ب-تعداد واحد پایان نامه : ۶ واحد
ج-بیان مساله اساسی تحقیق به طور کلی ( شامل تشریح مساله و معرفی آن ، بیان جنبه های مجهول و مبهم ، بیان متغیر های مربوطه و منظور از تحقیق ) :
نگاهی به سابقه ی تاریخی تخلفات اداری و نحوه ی ایجاد مسئولیت در حقوق ایران و همچنین نحوه ی شکل گیری و تکامل قوانین مدون مربوط به تخلفات اداری و موضوع مربوط به مسئولیت های انضباطی و کیفری کارمندان و نحوه ی ایجاد مسئولیت در حقوق اینکه ناشی از تقصیر یا قصور بوده اشاره شده است.
در بحث تخلفات اداری و انواع تخلفاتی که در قوانین کیفری آمده و تنبیهات اداری و تطبیق آنها با مجازات های کیفری وخصوصیات آنها و اصول حاکم بر جرم و مجازات تخلف و تنبیه و همچنین تطبیق آئین دادرسی اداری با آئین دادرسی کیفری مورد بحث قرار گرفته است.
د-اهمیت و ضرورت انجام تحقیق (شامل اختلاف نظرها و خلاءهای تحقیقاتی موجود، میزان نیاز به موضوع ، فواید احتمالی نظری و عملی آن و همچنین مواد ، روش و یا فرایند تحقیقی احتمالاً جدیدی که در این تحقیق مورد استفاده قرار می گیرد :
ضرورت انجام این تحقیق حمایت از منافع جامعه و منافع سازمان دستگاه اداری است. اهمیت و چگونگی اجرای قوانین کیفری در برخورد با تخلفات اداری می باشد. و این نکته را که امور کیفری جدا از بحث قانون گذاری مسئله ی قابلیت اجرای این قوانین در جامعه میباشد را مورد توجه قرارمی دهد.چون قسمتی از مشکلات موجود کشور ناشی از تخلفات مدیران و کارمندان دولت می باشد با توجه به اصول حقوقی و با روش علمی و به صورت ریشه ای باید با این مشکلات برخورد شود تا شاید جلوی این نا بسامانی ها گرفته شود .
ه-مرور ادبیات و سوابق مربوطه(بیان مختصر پیشینه تحقیقات انجام شده در داخل و خارج کشور پیرامون موضوع تحقیق و نتایج آنها و مرور ادبیات و چارچوب نظری تحقیق):
در خصوص پیشینه تحقیقات انجام شده موضوع حاضر تا کنون به صورت مستقل در هیچ تحقیق یا کتابی آورده نشده در خصوص این موضوع پژوهش هایی که ارائه شده به طور مثال می توان به جرائم مالی کارمندان دولت ( اختلاس وارتشاء) و نقش نظارت در پیشگیری از جرائم وتخلفات اداری که توسط دانشجویان ارشد دانشگاه تهران نگارش شده است،درمورد سوابق تحقیق بجز قسمت های کوتاه در کتب حقوق اداری آقایان دکترمنوچهر موتمنی وعبدالحمید ابولحمد در باب امور کیفری مربوط به کارمندان دولت تنها کتاب موجود که آن هم مربوط به قوانین قبل از انقلاب می باشد کتاب مقررات کیفری در امور دولتی نوشته دکتر راستین می باشد که صرفاً به بحث پیرامون جرائم خاص کارمندان پرداخته ولی به عنوان بحث تطبیقی در خصوص تخلفات و مجازات های اداری به صورت مستقل بحثی نشده است اما در نگارش این تحقیق سعی می شود با تفسیر و استنباط از قوانین و تطبیق آنها با یکدیگر و موارد علمی به موضوع بپردازیم.
و-جنبه جدید بودن و نوآوری در تحقیق:
نظر به اینکه قوانین مربوط به تخلفات اداری با دید حقوقی تنظیم نشده است لازم است قوانین و مقررات مربوط به امور اداری با علم بیشتر به اصول حقوقی و روش علمی نگاشته شود امید است مطالعه تطبیقی این رساله تا حد امکان راه حل جدیدی در حل مشکلات و ناهماهنگی های موجود در قوانین ارائه نماید .
ز-اهداف مشخص تحقیق(شامل اهداف آرمانی، کلی ، اهداف ویژه و کاربردی):
هدف کلی تحقیق به حداقل رساندن پیامدهای تخلفات اداری و بروز جرائم می باشد. اصلاح قوانین و مقررات کیفری و جزائی در برخورد با عوامل تخلفات اداری میتواند موثرباشد و تصویب قانون کارآمد در مقابله با این جرائم راه گشاست. هدف از تحقیق مقابله و برخورد جدی با مصادیق این نوع جرائم و مبارزه با مفاسد اداری و ایجاد اصلاحات نهادی در مدیریت می باشد.
ح-در صورت داشتن هدف کاربردی ، نام بهره وران (سازمان ها، صنایع و یا گروه ذینفعان) ذکر شود ( به عبارت دیگر محل اجرای مطالعه موردی ):
هدف کاربردی این رساله برای قوه قضائیه به منظور صدور آراء و تهیه لوایح و برای قوه مقننه جهت تصویب و اصلاح قوانین و برای قوه مجریه جهت نظارت و اجرا و مراکز علمی و تحقیقاتی برای استفاده در مطالعات و تحقیقات می باشد.
ط-سوالات تحقیق:
سوال اصلی
۱- وجوه اشتراک و افتراق ماهیت و ارکان جرائم کیفری و تخلفات اداری چیست ؟
سوال فرعی
۲- موارد افتراق و اشتراک رسیدگی به جرائم کیفری و تخلفات اداری به چه صورت می باشد ؟
ی-فرضیه های تحقیق :
۱-وجوه اشتراک و افتراق ماهیت و ارکان جرائم کیفری و تخلفات اداری در اشتراک بعضی جرائم می باشد و افتراق آنها در ماهیت مجازات تعیین شده است.
۲-وجوه افتراق جرائم کیفری و تخلفات اداری در آئین دادرسی و نحوه رسیدگی می باشد و وجه اشتراک این دو این است که هر دو دارای آئین دادرسی می باشند .
ک-تعریف واژه ها و اصطلاح های فنی و تخصصی ( به صورت مفهومی و عملیاتی ) :
برسی تطبیقی ، مقررات ، جرم ، جرم کیفری ، تخلف اداری ، آیین دادرسی کیفری
جرم: در لغت به معنای گناه آمده است ،هر فعل یا ترک فعلی که در قانون برای آن مجازات تعیین شده باشد
جرم کیفری : به معنای عام : هر فعلی که به موجب قوانین کیفری انجام دادن یا ترک آن با مجازات مقرر توام باشد . جرم کیفری بنا به اصل قانونی بودن جرائم فعل خاص است که در قانون تصریح شده است و از حیث عنصر مادی جرم کیفری ممکن است مستقل از زیان و خسارت های مادی تحقق یابد
تخلف اداری : به طور کلی هر نوع انحراف از شیوه های صحیح قانونی، انجام وظایف و استفاده نا مشروع از موقعیت شغلی را تخلف اداری می گویند.
آئین دادرسی کیفری : مجموعه مقرراتی است که برای کشف و تحقیق جرائم و تعقیب مجرمان و نحوه رسیدگی و صدور رای و تجدید نظر و اجرای احکام و تعیین وظایف و اختیارات مقامات قضایی وضع شده است .
۵-روش شناسی تحقیق
الف-شرح کامل روش تحقیق بر حسب هدف ، نوع داده ها و نحوه اجرا (شامل مواد ، تجهیزات و استاندارد های مورد استفاده در قالب مراحل اجرایی تحقیق به تفکیک):
تذکر:در خصوص تفکیک مراحل اجرایی تحقیق و توضیح آن ، از به کار بردن عناوین کلی نظیر ، ((گردآوری اطلاعات اولیه))،((تهیه نمونه های آزمون))، (( انجام آزمایش ها)) و غیره خوداری شده و لازم است در هر مورد توضیحات کامل در رابطه با منابع و مراکز تهیه داده ها و ملزومات ، نوع فعالیت ، مواد ، روش ها ، استانداردها ، تجهیزات و مشخصات هر یک ارائه گردد
نگارش این رساله بر اساس مطالعات کتابخانه ای، تجزیه تحلیل مقالات وکتاب های حقوقی، آراء مراجع قضایی و آراء هیئت ها و مصاحبه با افراد متخصص، مراجعه به سایت های اینترنتی و پژوهشی صورت گرفته است.
ب-متغیر های مورد بررسی در قالب یک مدل مفهومی و شرح چگونگی بررسی و اندازه گیری متغیر ها :
ج-شرح کامل روش (میدانی ، کتابخانه ای) و ابزار(مشاهده و آزمون ، پرسش نامه ، مصاحبه ، فیش برداری و غیره ) گردآوری داده ها :
۱-با مراجعه به کتابخانه ها از طریق فیش برداری و تنظیم فیش های هر موضوع تحلیل و مصاحبه نگاشتن و پژوهش
۲-مراجعه به تجهیزات الکترونیکی سایت های پژوهشی و اینترنتی
۳-رجوع به مراجع قضایی و اداری ومطالعه و جمع آوری آراء صادره مربوطه
د-جامعه آماری ، روش نمونه گیری و حجم نمونه (در صورت وجود و امکان) :
ه-روش ها و ابزار تجزیه و تحلیل داده ها
۶-استفاده از امکانات آزمایشگاهی واحد :
آیا برای انجام تحقیقات نیاز به استفاده از امکانات آزمایشگاهی واحد علوم و تحقیقات سیستان و بلوچستان دارید
بلی خیر
در صورت نیاز به امکانات آزمایشگاهی لازم است نوع آزمایشگاه ، مواد و وسایل مورد نیاز در این قسمت مشخص گردد.