شبکه ONET در اوایل دهه ۱۹۹۰ میلادی با هدف جایگزینی با فرهنگ عناوین شغلی (DOT) راه اندازی شد و فرهنگ عناوین شغلی در سال ۱۹۹۸ میلادی توسط وزارت کار آمریکا منسوخ اعلام شد و دیگر مورد استفاده قرار نگرفت.
در حقیقت، تلاش های محققین در سال ۱۹۳۹ منجر به ایجاد واژه نامه عناوین شغلی (DOT) گردید و در وزارت کار ایالات متحده آمریکا نگهداری شد. آخرین ویرایش DOT حاوی توضیحات و اطلاعاتی درباره شغل و ویژگی های مشاغل جهت موفقیت در آن میباشد.
دو اشکال عمده در استفاده از DOT توسط کارشناسان وارد گردید:
مشکل بودن نگهداری DOT
مشکل بودن به روز رسانی DOT
یک راهکار جایگزین برای DOT با نام O, Net جهت رفع این نقایص پیشنهاد گردیده است. برای نخستین بار O, Net در سال ۱۹۹۹ توسط پیترسون و همکارانش در حین یک مطالعه آزمایشی معرفی گردید. ابتدا مدل مفهومی آن توسعه پیدا کرد. در ویرایشهای نخستین، چهار گروه عمده از توصیفکنندهها با این عناوین مطرح شدند:
نیازمندیهای شاغل
نیازمندیهای آمادگی مهارتی / شغلی
ویژگیهای شاغل
نیازمندیهای ( الزامات ) شغل
در گام بعد، پستها و جایگاههای شغلی انتخاب شدند و در خصوص آنها پرسشنامههایی به مراکز و موسسات تجاری و بازرگانی در خصوص مجموعه توصیفکنندهها ( عوامل ) ارسال گردید. در همین زمان از تحلیلگران شغل و شاغلین در آن پستها خواسته شد به توصیف کنندهها ( عوامل ) امتیاز دهند تا بدین ترتیب، پایایی قضاوتهای انجام شده قابل برآورد کردن باشد. در این زمان، گروه پنجم از توصیف کننده های شغلی ( عوامل شغلی ) با عنوان “نیازمندیهای ویژه پست” مطرح شد. طرح نمونه گیری اولیه شامل ۸۰ پست و ۳۰ نفر شاغل به ازای هر شغل بود. مطالعات آزمایشی نشان دادند که میتوان اطلاعات مورد نیاز جهت تکمیل بانک اطلاعاتی مورد نیاز O, Net را فراهم آورد. در نهایت ششمین گروه از توصیف کنندهها ( عوامل ) با عنوان ویژگیهای شغلی معرفی گردید( مدنی، ۱۳۸۵ ).
طرح ملی ONET بزرگترین منبع اطلاعات مشاغل در کشور آمریکاست. مهمترین بخش، بخش مرکزی این برنامه پایگاه اطلاعاتی از صدها شغل استاندارد شده و توصیف کامل این مشاغل تشکیل شده است. این بانک اطلاعاتی که بصورت رایگان در اختیار تمام مردم است دائما در حال بروز رسانی میباشد. بروز رسانی این بانک اطلاعاتی توسط مصاحبه های وسیعی صورت میگیرد که از افراد شاغل در هر حرفه انجام می شود. اطلاعات این بانک اطلاعاتی هسته مرکزی ONET OnLine (قابل استفاده در آدرس online.onetcenter.org ) را تشکیل می دهند که ابزاری آنلاین در اینترنت است که برای مشاهده اطلاعات و جستجوی مشاغل استفاده می شود. همچنین از این بانک اطلاعاتی استفادههای بسیار دیگری می شود و ابزارهای زیادی را در اختیار مخاطبان مختلفی از جمله دانشجویان و کسانی که به دنبال تغییر شغل هستند، قرار میدهد.
این شبکه برای تجزیه و تحلیل مشاغل از یک مدل خاص استفاده می کند. هر شغل به مجموعه ای از دانش و مهارت و توانایی ها اطلاق میگردد و آن شغل توسط مجموعه ای از فعالیتها و وظایف انجام می شود. شبکه برای توصیف این قسمت های مهم یک شغل از یک مدل به نام مدل مفهومی اونت استفاده می کند که این مدل جنبه های کلیدی یک شغل را توصیف می کند که به مشخصههای شغل معروف هستند.
این مدل در نهایت ۲۷۷ مشخصه از هر شغل را جمعآوری می کند که با اطلاعات اداره آمار کار کشور آمریکا ادغام میشوند و در نهایت توصیف یک شغل تهیه می شود و به بانک اطلاعاتی مشاغل (ONET) اضافه می شود و با بهره گرفتن از ابزارهای مختلف توسط مخاطبان مختلف مورد استفاده قرار میگیرد.
مدل مفهومی اونت
به طور کلی در مدل اونت، برای بررسی مشاغل و انجام تجزیه و تحلیل مشاغل دو دسته عوامل( خصوصیت یا توصیف گر ) مدنظر قرار میگیرد. “عوامل و خصوصیات شاغل محور” و “عوامل و خصوصیات شغل محور” به عنوان مبنای مطالعه در مدل اونت مورد توجه قرار میگیرد. هر کدام از این عوامل دارای چندین بعد میباشند که این ابعاد نیز به نوبه خود دارای مولفههایی میباشند و در نهایی هر کدام از این مولفه ها نیز دارای شاخص های فرعی میباشند. نمای کلی مدل مفهومی اونت در جدول زیر نمایش داده شده است.
جدول ۲-۸- مدل مفهومی اونت ( به انضمام عوامل، ابعاد و مولفه ها )
خصوصیات | ابعاد | مولفه ها | |
مدل مفهومی اونت | توصیفگرهای شاغل محور ( عوامل شاغل ) |
نیازمندیهای شاغل | دانش |
مهارت | |||
آموزش | |||
ویژگیهای شاغل | تواناییها | ||
علائق شغلی | |||
ارزشهای کاری |