دمای عملکرد
طول عمر مورد نیاز
قابلیت تعمیر
کل هزینه مربوط به قطعات، خدمات در حین استفاده و تعویض [۱۰].
شکل ۲‑۱- مجموعه آببند شامل رینگ لاستیکی و گلند [۹]
در ادامه، انواع آببندهایی که برای جلوگیری از نشت سیال مورد استفاده قرار میگیرد معرفی و بررسی می شود.
آببندهای او- رینگی
او- رینگ یکی از سادهترین و پرکاربردترین آببندها در صنعت هیدرولیک است. این نوع آببند یک رینگ با سطح مقطع دایرهای شکل و یکی از انواع sealing self است. آببند sealing self با بهره گرفتن از فشار داخلی، فشار آببندی را افزایش میدهد. او- رینگ به هنگام نصب فشردگی اولیه را کسب می کند و مقطع آن از حالت دایرهای خارج می شود، بنابراین مسیر عبور سیال بسته می شود (شکل ۲‑۲-الف). هنگامی که فشار سیال بر او- رینگ اعمال می شود، تغییر شکل بیشتری از خود نشان میدهد و تماس بیشتری با سطح دیوارهی مقابل پیدا می کند. فشار ناشی از تغییر شکل لاستیک، فشاری تقریباً برابر با فشار داخلی، به فشار اولیه سطح تماس اضافه می شود (شکل ۲‑۲-ب). از آنجا که ماکزیمم مقدار فشار در سطح تماس، Pm، معمولاً از فشار داخلی بیشتر است، نشت اتفاق نمیافتد. با افزایش فشار هیدرولیک تغییر شکل رینگ خیلی زیاد می شود تا اینکه رینگ به داخل لقی تزریق یا اکسترود شود.
شکل ۲‑۲- توزیع فشار در او- رینگ [۱۱]
اگر سختی ماده سازندهی او- رینگ پایین باشد، این نگرانی وجود دارد که در سطح تماس فشار بالا ایجاد نشود. شکل ۲‑۳ رابطه بین سختی او- رینگ و میزان لقی و فشار سیال را نشان میدهد. ماکزیمم فشار برای او- رینگ، بدون ایجاد اکستروژن، به سختی لاستیک وابسته است. به ازای تغییر شکل اولیه یکسان، سختی بالاتر فشار اولیه آببندی را بیشتر افزایش میدهد.
وقتی یک او- رینگ برای آببندی بهکار میرود، مهمترین موضوع این است که قابلیت ارتجاعی خود را حفظ کند. قابلیت ارتجاعی به علت فشاری که در داخل لاستیک حین استفاده وجود دارد و کرنش دائمی، ممکن است از بین برود. به همین دلیل شکل شیاری که او- رینگ در آن قرار میگیرد باید بهگونه ای باشد که تا حد ممکن از تنش غیرضروری اجتناب شود. برای مثال با پهن کردن شیار یا طراحی آببند بهگونه ای که در جهتی به جز جهت آببندی فشردهسازی او- رینگ وجود نداشته باشد، میتوان به حفظ قابلیت ارتجاعی کمک کرد (شکل ۲‑۴).
مثالهایی وجود دارد که وقتی پرس در فشارهایی به بزرگی bar1000 انجام می شود از او- رینگ استفاده شده است، اما عمر این او- رینگها خیلی کوتاه بوده و بعضی از آنها با یک بار استفاده از بین رفتند. عموماً برای او- رینگ فشار حداکثر در bar۵٠٠ نگهداشته می شود (به منظور ایجاد عمر طولانی برای مصارف صنعتی). علت اصلی از بین رفتن او- رینگهای استاتیکی و دینامیکی تحت فشار بالا، اکسترود شدن آنها به داخل لقی بین سیلندر و پیستون است. لقی بین سیلندر و پیستون، فشار سیال، سختی و استحکام ماده سازندهی آببند از عوامل اصلی موثر روی اکستروژن آببند هستند. اگر احتمال اکسترود شدن وجود داشته باشد باید از موارد زیر استفاده کرد:
کاهش لقی
انتخاب ماده سختتر یا مقاومتر به اکستروژن
استفاده از رینگهای پشتیبان[۴]
شکل ۲‑۳- رابطه بین سختی او- رینگ و میزان لقی و فشار سیال [۹]
کاهش لقی هزینهبر است اما اگر مشکلات تلرانس و هم محوری وجود داشته باشد، استفاده از این روش بهتر است. ماده سختتر یا مقاومتر به اکستروژن ممکن است، حالت ارتجاعی و عمر کمتری داشته باشد و نتوان از آن استفاده کرد. برای حل این مشکل معمولاً از رینگهای پشتیبان استفاده می شود اما، انتخاب جنس این رینگ خود یک مسئله است. همانطور که در شکل ۲‑۵ نشان داده شده، وقتی فشار به نزدیک bar100 میرسد، رینگ به داخل لقی تزریق یا اکسترود می شود. به منظور جلوگیری از اکستروژن یک رینگ پشتیبان لازم است (شکل ۲‑۶). برای فشارهای bar100-30 از موادی مثل tetrafluorethylene resins (Teflon,Polyflon)، trifluoroethylene resins، polycarbonate resins (Panlite, Yupilon) یا polyacetal resins (Delrin) برای رینگ پشتیبان استفاده می شود، اما برای فشارهای bar200-100 از مس یا آلومینیوم- برنز استفاده می شود. این رینگها اغلب به شکل مثلثی با زاویهی شیب °۴۵ هستند (شکل ۲‑۶).
شکل ۲‑۴- قابلیت ارتجاعی او- رینگ [۱۱]
شکل ۲‑۵- تزریق رینگ به داخل لقی برای فشار نزدیک bar100
شکل ۲‑۶- رینگ پشتیبان برای او- رینگ [۱۱]
رینگ پشتیبان از تغییر شکل و اکسترود شدن او- رینگ جلوگیری می کند. موادی که برای رینگ پشتیبان انتخاب میشوند باید بهگونه ای باشند که بتوانند فشار داخلی را حفظ کنند و استحکام کافی داشته باشند به گونه ای که تغییر شکل پلاستیک شدید اتفاق نیفتد. هم چنین باید بتواند با عکسالعمل به موقع لقی را پر کند. برای مثال، برای بخشی که آببندی استاتیک را انجام میدهد، یک رینگ مسی برای جلوگیری از اکستروژن تا فشار bar100 به اندازه کافی موثر است. برای فشار بالای bar200 تغییر شکل پلاستیک مس بسیار زیاد است؛ اصطکاک بین رینگ و سیلندر به اندازهای افزایش مییابد که بیرون آوردن رینگ دشوار می شود. در نتیجه از آلومینیوم-برنز (۶۱۶۱C-JIS) که استحکام بالایی دارد استفاده می شود. در مواردی که فشار به bar1000 میرسد، از بریلیم-مس (۱۷۲۰C-JIS) که تا مقاومت کششی bar10000 یا بالاتر سخت شده است؛ استفاده می شود.
ساییدگی بین آببند با دیواره های سیلندر یا پیستون از دیگر عواملی است که موجب از بین رفتن آببندهای دینامیکی می شود. بنابراین برای افزایش طول عمر آببند سطوح تماس باید به خوبی پرداخت شود. اصطکاک دینامیکی آببندهای او- رینگی به میزان فشردگی اولیه او- رینگ، فشار سیال و مساحتی از او- رینگ که تحت فشار قرار میگیرد، بستگی دارد. جنس او- رینگ، سطوح، سیال و سرعت حرکت نیز بر این اصطکاک موثرند.
برهم کنشهای شیمیایی بین او- رینگ و سیال، با توجه به ماده سازندهی او- رینگ و نوع سیال، می تواند اثرات مطلوب یا نامطلوبی روی عمر آن بگذارد. از سخت شوندگی، نرم شوندگی، ورم کردن و انقباض بیش از حد او- رینگ باید جلوگیری شود.
فواید او- رینگها عبارتند از:
آببندی محدوده گستردهای از فشار، دما و تلرانس
سرویس آسان
معمولاً سبک و کم حجم هستند
در بسیاری از موارد میتوان چندین بار از آنها استفاده کرد
طول عمر او- رینگ در صورت استفاده صحیح، به عمر ماده سازندهی آن بستگی دارد
شکست آنها معمولاً تدریجی و به راحتی قابل تشخیص است
مقرون به صرفه هستند [۹]، [۱۰]، [۱۱].
آببندهای یو- رینگی
یو- رینگ برای مواردی که اصطکاک کم و تلرانس باز مد نظر است، طراحی شده و یک رینگ با سطح مقطع یو شکل است (شکل ۲‑۷).
شکل ۲‑۷- یو- رینگ
یو- رینگهای از جنس لاستیک همگن[۵] برای فشارهای پایین و متوسط مناسب میباشند. اما در فشارهای بالا دچار اصطکاک زیاد و سایش سریع میشوند و همچنین مستعد تزریق به داخل لقی میباشند. یو- رینگهای از جنس لاستیک همگن برای فشار حداکثر bar175 طراحی شده اند [۱۲].
آببندهای وی- رینگی
آببندهای وی- رینگی سطح مقطعی وی شکل دارند (شکل ۲‑۸). دارای ساختمانی محکمتر از یو- رینگها میباشند و میتوانند در مقابل بارهای شعاعی و محوری مقاومت کنند. اصطکاک در آببندهای وی- رینگی کمتر از آببندهای یو- رینگی میباشد. از آنجا که وی- رینگها تنش تماسی بالا ایجاد می کنند، بهترین انتخاب برای بسیاری از موارد هستند.
با افزایش تعداد وی- رینگها در یک مجموعه آببند میتوان حداکثر فشار اسمی کارکرد را افزایش داد و حداقل فشار را که تحت آن عمل آببندی به خوبی صورت گیرد، کاهش داد و معمولاً هم به صورت چندتایی به کار میروند. بسته به نوع مواد وی- رینگها و تعداد رینگهای مجموعه آببند، تا فشار bar700 را میتوان با این رینگها آببندی کرد. وی- رینگهای چرمی و بافته شده تا فشار bar1400 و وی- رینگهای فلزی تا فشار bar2500 را آببندی می کنند.
شکل ۲‑۸- وی- رینگ [۱۳]
نوعی آببند وی- رینگی که برای آببندی فشار بسیار قوی و عملکرد دینامیک استفاده می شود، در شکل ۲‑۹ نشان داده شده است. این آببندها معمولاً به صورت مجموعه ای که تعدادی وی- رینگ، رینگ پیشانی، رینگ تکیهگاه[۶] و مهرهی سفتکننده آببند[۷] را در برمیگیرد ساخته می شود. جنس وی- رینگ را از مواد فلوئوروپلاستیک[۸]، فلوئورون[۹]، گرافیلن[۱۰] یا پلی کلراین- وینیل لاستیکی[۱۱] انتخاب می کنند. جنس رینگ پیشانی و گلند از فولادهای آبکاری شده میباشد. در شکل ۲‑۹ آببند مجموعه ای است شامل: رینگ پیشانی ۴، وی رینگها ۳، رینگ گلند ۲ که روی میلهی ۱ سوار شده اند و یک آببند فشار قوی را تشکیل دادهاند. این آببندها را تا فشار bar20000 میتوان مورد استفاده قرار داد [۱۲]، [۱۳].
شکل ۲‑۹- نوعی آببند وی- رینگی برای فشار بسیار قوی [۱۲]
آببندهای سی- رینگی
سی- رینگ یک رینگ با سطح مقطع سی شکل است (شکل ۲‑۱۰). قابلیت تغییر شکل خوبی دارد و میتوان آن را طرح اصلاح شده یو- رینگها دانست. سی- رینگها از جنس لاستیک همگن برای فشار تا bar70، لاستیک نیمه تقویت شده تا فشار bar140، منجیت تا فشار bar350 و فلز برای فشار تا bar3400 مناسب میباشند [۱۳].
شکل ۲‑۱۰- سی- رینگ [۱۳]
آببندهای بر اساس طرح بریجمن[۱۲]
یکی از اصولی که در آببندی سیستمهای فشار قوی در سطح وسیع مورد استفاده قرار میگیرد اصل «سطح جبران نشده»[۱۳] میباشد که بریجمن برای اولین بار آن را مورد استفاده قرار داد و به نام “طرح بریجمن” معروف است. در این طرح که اصول آن در شکل ۲‑۱۱ مشاهده می شود، فشار هیدرولیک بر یک سطح بزرگ () اعمال می شود که نیروی حاصل از آن بر سطح آببند () وارد می شود، در نتیجه فشار ایجاد شده در آببند مقدار متوسط () را دارد که بیش از میباشد و این امر به این معنی است که با بهره گرفتن از طرح بریجمن میتوان فشار ایجاد شده در آببند را به بیش از فشار سیستم رساند و در نتیجه از نشتی سیال جلوگیری کرد.
شکل ۲‑۱۱- نمایش سطح جبران نشدهی فشار در آببندهای طرح بریجمن [۱۴]
آببندهای براساس طرح بریجمن (self sealing types)، لنز-رینگ، دلتا رینگ و او- رینگ به دو دسته تقسیم میشوند: آببندهای شکل ۲‑۱۲ که آببندی را در جهت محوری سیلندر انجام می دهند و آببندهایی که آببندی را در جهت شعاعی انجام می دهند.
شکل ۲‑۱۲- آببندهای محوری [۱۱]
دانلود فایل ها با موضوع : طراحی آب بند فشار بالا- فایل ۳