“
در اتحادیه اروپا مرکز گواهی باید دارای استاندارد X509باشد که بر اساس شکل و قالب فرم و استاندارد x-500 از سال ۱۹۸۸ آغاز گردید. در ایالاتمتحده آمریکا در قانون یکنواخت ۱۹۹۹ راجع به عملیات الکترونیکی هر شیوه دلیل و امارهای که انتساب دادهپیام به فرستنده محرز شود معتبر است و امضاء تنها شیوه انتساب نیست.
بنابرین در جمعبندی در این خصوص به این نتیجه میرسیم که اولاً در شیوه نگرش و رویکرد نظامهای مختلف به شیوه های گواهی الکترونیکی تفاوت نظر وجود دارد و ممکن است این تفاوت، به تفاوت در ارزش و بار اثباتی گواهی صادره بیانجامد و ثانیاًً امکان کنترل صحت رعایت کلیه موارد الزامی در تأیید و صدور گواهی برای طرفین یک قرارداد تجاری بینالمللی وجود نداشته باشد. از طرف دیگربار اثبات مسائل مهمی چون عدم امکان انکار و تردید نسبت به دادهپیام مطمئن و سوابق الکترونیکی مطمئن چنانچه در ماده ۱۵ قانون تجارت الکترونیکی ایرانقیدشده، همچنین بررسی ادعای جعلیت با بیاعتباری قانونی آنکه دارای ارزش اسناد رسمی (ماده ۱۲۹۲ قانون مدنی) دانسته شده به عهده چه مرجعی میباشد؟ درواقعقانونگذاران در جهت اعتبار بخشیدن به امضاء الکترونیکی و اسناد الکترونیکی تا اندازه زیادی از مسئله فنی و عملی و اجرائی موضوع در باب ادله اثبات دعوی غافل ماندهاند.
ج:مشکلات مرتبط با امضاء الکترونیکی
انعقاد قرارداد از راه دور (contrat à distance) موجب میشود که تأیید و امضاء توافقات و قراردادها نیز به صورت الکترونیکی صورت پذیرد ازآنجاکه امضاء قرارداد بهمنزلهتأیید و پذیرفتن مفاد و شرایط قرارداد و قبول تعهد است و همچنین برخوردار شدن از حقوق منعکس در قرارداد میباشد اعتبار حقوقی امضاء که با وصف یادشده به صورت الکترونیکی انجام میپذیرد با توجه به نقش اثباتی آن بسیار حائز اهمیت است. اگرچهبهطورکلیدادهپیام در صورت احراز شرایط شکلی و ماهوی میتواند یکی از موارد اثبات دعوی را تأمین نماید و دارای ارزش اثباتی همان دلیل میگردند اما آنچه در این راستا ممکن است قراردادهای تجاری الکترونیکی را با مشکل مواجه سازد ارزش حقوقی است که قانون حاکم به شیوه های و شرایط دادهپیام و گواهی امضاء الکترونیکی معتبر قائل میگردند؛ بنابرین در این خصوص چندین فرض قابلتوجهمیباشد ۱- قانون حاکم فاقد قواعدی در خصوص اعتبار و الزامات و چگونگی اعتبار گواهی و امضاء الکترونیکی است. ۲- قوانین و مقررات راجع به شیوه های گواهی و شرایط اعتبار آن و درجه ارزش وبار اثباتی آن معیارهایی را متذکرشده است.
در بند ۱ از ماده ۷ قانون نمونه آنسیترال راجع به تجارت الکترونیکی معیارهایی در جهت اعتبار بخشیدن به امضاء الکترونیکی همانند و همسنگ امضاء دستی بیان گردیده است اما چنانچه خواهیم دید قانون نمونه آنسیترال همان گونه که از تعیین زمان و مکان وقوع عقد خودداری و آن را به قوانین و مقررات عمومی کشورها واگذار کرده در اینجا نیز باظرافت خاصی از ذکر یک شیوه خاص و یا مقرراتی در تعیین شرایط یک امضاء و گواهی الکترونیکی خودداری نموده و صرفاً معیارهایی را بیان نموده است که جهت روشن شدن موضوع قسمتی از ماده ۷ قانون نمونه عیناً آورده میشود:
زمانی که قانون امضای برخی اشخاص را لازم میداند این توقع با دادهپیام برآورده میشود:
الف) چنانچه شیوه معینی برای شناسایی شخص موردنظرکه باید اطلاعات محتوای دادهپیام را تأیید کند، بهکاررفته باشد؛
ب) در صورتیکه این شیوه از حیث موضوعی که دادهپیام به خاطر آن ایجاد یا ارسالشده، با توجه بهتمامیاوضاعواحوال، ازجملههرگونه توافقی در این زمینه به اندازه کافی قابلاطمینان باشد.))
چنانچه ملاحظه میشود فناوری و تکنولوژی به کار گرفتهشدهدرصورتیکه دارای دو کارکرد باشد، امضاء الکترونیکی میتواند مانند امضاء دستی معتبر و دارای آثار حقوقی باشد ۱- امضاء الکترونیکی دارای قابلیت شناسایی و تعیین هویت امضاء کننده باشد ۲- نسبت به مفاد و اطلاعات امضاءشده نشانگر قصد و آگاهی امضاء کننده باشد.
بنابرین در قانون نمونه شکل خاصی از تکنولوژی و فناوری جهت اعتبار امضاء الکترونیکی قید نگردیده است بلکه شرایط و قابلیتهایی که این امضاء میبایست دارا باشد تا بتواند دارای آثار حقوقی باشد ذکر گردیده و این موضوع هم از جهت جلوگیری از تعارض قانون نمونه با مقررات و قوانین داخلی کشورها بهعملآمده و هم عملاً با توجه به پیشرفتهای سریع تکنولوژی و ابداعات فنی نخواسته نسبت موارد و راه حل هایی که ممکن است در آینده از این حیث مورداستفاده قرار گیرند را خارج سازد و بهنوعی راه را برای تحولات فنآوری که در آیندهپدید میآید باز گذاشته است.
به همین واسطه قانون اطمینان در قرارداد الکترونیکی[۴۴]، تشریفات جدیدی را برای امضاء الکترونیکی تأسیس میکند که با جنبهیغیرمادی آن قابلجمع است.
در اتحادیه اروپا، جابجایی بینالمللی گواهیها بر مبنای دستورالعمل چارچوباتحادیهای امضای الکترونیک ۹۳/۱۹۹۹ جامعه اروپایی مورخ ۱۳ دسامبر ۱۹۹۹ انجام میگیرد. مطابق اصل شناسایی متقابل، گواهی امضای الکترونیکی که در کشور دیگری تصدیق شده است، مانند گواهی مصدق داخلی خواهد بود؛ یعنی همان گونه که گواهی امضاء الکترونیکی داخلی قابلیت شناساییبهعنوان دلیل را دارا است و میتواند متعاقباً دارای بار اثباتی شود، گواهیهای صادره توسط سایر کشورهای عضو اتحادیه اروپا نیز دارای همین ارزش میباشند. از جمع موارد مذکور به این نتیجه میرسیم که صرفنظر از اینکه شناسایی و متعاقباً بار اثباتی دادهپیاممیتواند در قوانین مختلف متفاوت باشد، در مسئله انتساب دادهپیام نیز مسئله بهطورجدی مطرح میگردند.
بنابرین گواهی امضاء الکترونیکی که در یکی از کشورهای عضو اتحادیه اروپا تصدیق شده است مطابق اصل شناسایی متقابل مانند گواهی مصدق داخلی خواهد بود؛ یعنی این تصدیق دارای کلیه حقوق ادلهای اثبات دعوی میباشد و اطمینان را به صحت و تصدیق هویت امضاء الکترونیک اعطاء میکند ولی در این دستورالعمل شرایطی جهت معتبر دانستن گواهیهای تصدیق شده در کشورهای غیر اتحادیه اروپا اعلام گردیده است.
اما آنچه به نظر میرسد در این راستا کار را پیچیده میکند ضریب، شرایط و حداقلهای درجه امنیتی است که کشورها و قوانین مختلف جهت معتبر دانستن و قابلاعتماد دانستن امضاء الکترونیکی قائل شدهاند. به عنوانمثال اتحادیه اروپا در دستورالعمل مربوط به تجارت الکترونیکی در سال ۱۹۱۹[۴۵] شرایط و ویژگیهای گواهی امضاء الکترونیکی مطمئن را بیان داشته است.
“