این تحقیق در قلمرو زمانی شش ماهه اول سال ۱۳۹۳، با موضوعیت تاثیر شیوه های تصمیم گیری مدیران بر عملکرد سازمان انجام گردیده است .

 

۱ – ۷ – قلمرو زمانی و مکانی انجام تحقیق

 

این تحقیق در منطقه استان البرز، کرج، هشتگرد و در مجموعه های فرمانداری شهرستان ساوجبلاغ ، بخشداری مرکزی ، بخشداری چندار ، بخشداری چهار باغ ، شهرداری گلسار، اداره امور اقتصادی و دارایی منطقه ، اداره تعاون ، کار و رفاه اجتماعی منطقه ، اداره مدیریت بحران ، کمیسیون بانوان شهرستان و همچنین بخش ها و نهاد های خصوصی شورای اسلامی شهرستان ساوجبلاغ ، شورای اسلامی بخش مرکزی ، شرکت طب راماز و سازمان طرح ترافیک انجام شده است.

۱ – ۸ – تعریف واژها و اصطلاحات تخصصی

 

عوامل روانشناختی:

 

مشارکت انسان در پدیده تصمیم- گیری روشن است. عواملی از قبیل شخصیت تصمیم گیر، توانایی های او، تجربیات، درک، ارزشهاو نقش او از جمله عوامل مهم در تصمیم گیری می‌باشند.

 

عوامل فرهنگی:

 

محیط دارای لایه‌های فرهنگی متعددی است که به نام فرهنگ منطقه، فرهنگ کشور و فرهنگ جهانی خوانده می شود. همچنین فرهنگ خود سازمان نیز باید در نظر قرار گیرد. این فرهنگ‌ها بر تصمیم فردی و یا سازمانی ما در قالب هنجارهای مورد قبول جامعه، رویه ها و ارزش‌ها تاثیر می‌گذارند.

 

تصمیم گیری در شرایط اطمینان:

 

این نوع تصمیم گیری برای زمانی است که کلیه متغیرهای مؤثر موجود در آن ثابت فرض شوند. به زبان دیگر تصمیم گیرنده نتیجه تصمیم را می‌داند. مدلسازی برای این شرائط از تصمیم گیری بیشتر بر اساس مدل‌های ریاضی و مشخص مانند تجزیه و تحلیل هزینه-منفعت، مدل‌های کلاسیک بهینه سازی، کنترل موجودی، برنامه ریزی خطی است.

 

تصمیم گیری در شرایط عدم اطمینان:

 

این بخش خود به دو حالت تصمیم گیری در حالت عدم اطمینان کامل و تصمیم گیری در شرائط ریسک تقسیم می‌گردد.

 

تصمیم گیری عقلایی :

 

بدین معنی است که بازیگر سیاسی با انتخاب روبروست. فرد در تصمیم گیری‌های خود همواره تصمیماتی اتخاذ خواهد کرد که بهترین تصمیم ممکنه بوده و تصمیماتی است که امکان و احتمال نیل به اهداف و مقاصد او را به حداکثر می رساند. در این سبک تصمیم گیری فرد از همه راه حل ها مطلع است و می‌داند که هر تصمیمی به چه نتیجه ای می‌ انجامد و می‌تواند نتایج حاصل از تصمیم گیری را بر حسب اولویت (بیشترین نفع) مرتب و سازماندهی کند تا با بهره گرفتن از یک استراتژی بهینه سازی حصول به اهداف را به حداکثر رساند، ‌بنابرین‏ افراد در این سبک تمامی راه حل های ممکن را تعیین و ارزشیابی نموده و با تعیین عواقب هر یک از این راه حل ها بهترین راه حل را انتخاب می‌کنند.

 

سبک تصمیم گیری شهودی:

 

این سبک، فرایندی نا خود آگاه تصمیم گیری است که ‌در سایه تجربه های استنتاج شده به دست می‌آید. و مبنتی بر احساسات و یادگیری ضمنی افراد است و الزاماًً سوای تجزیه و تحلیل معقول عمل نمی کند، بلکه این دو مکمل ‌یکدیگرند. پس در این شیوه تصمیم گیرنده از یک رویه نظامند استفاده نمی کند و در هنگام اتخاذ تصمیم از تجربه و آگاهی های ضمنی خود سود می جوید.

 

سبک تصمیم گیری وابستگی:

 

پارکر و همکاران او معتقدند که این سبک بیانگر عدم استقلال فکری و عملی تصمیم گیرنده و تکیه بر حمایتها و راهنمایی های دیگران در هنگام اتخاذ تصمیم است و آگاهی های دیگران در هنگام این نوع تصمیم گیری نقش اساسی دارد ‌بنابرین‏ در این شیوه تصمیم گیرنده متکی به عقاید دیگران بوده و نقش منفعلی دارد.

 

سبک تصمیم گیری آنی:

 

بیانگر شرایط اضطراری است که فرد بدون پشتوانه فکری قبلی، بلافاصله در کمترین زمان ممکن تصمیم اصلی خود را اتخاذ می‌کنند. البته ممکن است این شیوه تصمیم گیری معلول شرایطی باشد که برای مدیر ایجاد می شود. البته استفاده از این سبک به معنی گرفتن تصمیمات خام و ناپخته نیست، زیرا در این شیوه نیز مدیر بر اساس تجربه و اطلاعاتی که دارد تصمیم گیری می‌کند.

 

سبک تصمیم گیری اجتنابی:

 

به عقیده پارکر و همکاران او این سبک به معنی، به تعویق انداختن تصمیم گیری در هنگام مواجهه با مشکلات و طفره رفتن از واکنش نسبت به مسئله رخ داده شده می‌باشد. در این شیوه تصمیم گیرنده تمایل دارد که از هر گونه اتخاذ تصمیم اجتناب کرده و تا حد امکان از موقعیت تصمیم گیری دوری جوید به گونه ای که می توان گفت افراد از گرفتن تصمیم وحشت داشته و نگران عواقب تصمیم خود می‌باشند.

 

تصمیم گیری رفتاری:

 

هنگامی که محدودیت های ذهنی و شعوری تصمیم گیرنده در تجزیه و تحلیل کامل مسائل آشکار می شود، و هنگامی که ناتوانی او در استفاده کامل از اطلاعات و در ترکیب، پردازش و عمل آوری این اطلاعات تشخیص داده می شود، زمانی که مشاهده می‌گردد که اکثر مسائل دارای ماهیتی غامض و پیچیده است، و سرانجام هنگامی که در می یابیم که لازمه جمع‌ آوری و کسب اطلاعات، تحمل هزینه های سنگینی است، سئوالی که طبیعتا به ذهن متبادر می شود، آن است که تحت این شرایط، اصولا برخورد یک مدیر با مسئله تصمیم گیری چگونه می‌تواند باشد و مدیر چگونه می‌تواند تصمیمی اتخاذ نماید که بهترین تصمیم باشد؟

 

تصمیم گیری عاطفی:

 

در این شیوه، تصمیم گیری بیشتر حالتی اجتماعی دارد و مدیر در هنگام تصمیم گیری امکان دارد با توجه به ارتباطات اجتماعی و ملاحظات اجتماعی به اتخاذ تصمیم بپردازد که در این شرایط دیگر همه ی جوانب تصمیم گیری متفکرانه یا بخردانه را در نظر نمی گیرد . مدیرانی که به شیوه ی عاطفی تصمیم می گیرند، واقع گرا هستند و بیشتر در مدیریت خود به واقعیت ها توجه می‌کنند .

 

تصمیم گیری متفکرانه:

 

مدیرانی که شیوه ی تصمیم گیری آن ها اهل تفکر می‌باشد بیشتر اهل منطق هستند و در تصمیم گیری های خود از روش های تحلیلی استفاده می‌کنند. این شیوه بیانگر این است که تصمیم گیری شامل انتخاب آگاهانه از میان شق ها به منظور به حداکثر رساندن منفعت های سازمان است . این مدل نیازمند تعریف جامع مسئله ، ملاحظه فراگیر شق ها و جمع‌ آوری و تجزیه و تحلیل موشکافانه داده هاست .

 

تصمیم گیری احساسی:

 

در این شیوه، احساسی بودن با تصمیم گیری ‌بر اساس ارزش های شخصی نمایان می‌گردد. گرچه احساسات می‌تواند نقشی در تصمیم گیری ها داشته باشند، احساسی بودن در اینجا بدین معنا است که یک مدیرصرفاً با توجه به آنچه برای خود و برای دیگران مهم است تصمیم بگیرد. و تصمیم گیری بر خلاف روش عاطفی بیشتر حالتی فردی دارد و مدیر بنا به احساسات فردی و درونی که گاهی حتی به صورت ناخوداگاه و ناخواسته است به تصمیم گیری می پردازد و می توان گفت که این شیوه، تقریباً حالت منطقی خود را از دست می‌دهد.

 

۲ – مدل تحقیق

 

تصمیم گیریشهودی

 

تصمیم گیری وابستگی

 

شیوه تصمیم گیری مدیران

 

عملکرد سازمان

 

تصمیم گیریعقلانی

 

تصمیم گیری اجتنابی

 

تصمیم گیری آنی

 

مدل مفهومی تحقیق – (سعادت ، اسفندیار ،۱۳۷۲ ، ص ۴۸ )

 

فصل دوم :

 

مروری بر ادبیات و پیشینه تحقیق

 

۲ – مروری بر ادبیات

 

۲ – ۱ – تصمیم گیری چیست؟