اجبار و تنبیه:
توانایی نفوذ بر دیگران به واسطه مجازات و تنبیه رفتارهای نامناسب، البته توان این نوع از قدرت به شدت تنبیه مدنظر بستگی دارد (هوی و میسکل، ۲۰۰۸).
فرنچ و ریون (۱۹۵۹)، مکروسکی و ریچموند (۱۹۸۳)، رولینسون و برودفیلد (۲۰۰۲)، هوی و میسکل (۲۰۰۸).
مشروعیت:
این قدرت به سادگی قابل اجرا میباشد زیرا دانشجویان به راحتی میپذیرند که اساتید حق دستوردهی و آنان موظف به تبعیت از اساتید میباشند (هوی و میسکل، ۲۰۰۸) . از اینرو این نوع قدرت از بالا به پائین اعمال میگردد (هچ،۱۳۸۷) . همچنین این نوع قدرت شرایط لازم جهت استفاده از سایر منابع قدرت در چارچوب روابط سلسلهمراتبی را فراهم میآورد (علاقه بند، ۱۳۸۴).
فرنچ و ریون (۱۹۵۹)، مکروسکی و ریچموند (۱۹۸۳)، رولینسون و برودفیلد (۲۰۰۲)، هوی و میسکل (۲۰۰۸).
اخلاق:
این نوع قدرت مربوط به ویژگیهایی نظیر تقوا و پرهیزگاری، رفق و مدارا، نیکی و احسان، سعه صدر میباشد (شفیعی و همکاران، ۱۳۸۴). اخلاقیات منجر به شکلگیری اعتماد و اطمینانبخشی در افراد میگردد (چارلز،۱۳۸۳).
شفیعی و همکاران (۱۳۸۴)
مرجعیت:
این منبع قدرتی با شخصیت و مهارتهای فردی اساتید متمایز میگردد (هوی و میسکل، ۲۰۰۸). بر همین اساس جاذبههای شخصیتی اساتید میتواند موجب اعمال موثرتر قدرت رسمی آنان شود.
فرنچ و ریون (۱۹۵۹)، مکروسکی و ریچموند (۱۹۸۳)، رولینسون و برودفیلد (۲۰۰۲)، هوی و میسکل (۲۰۰۸).
تخصص:
این منبع دربردارنده مواردی است که اساتید به آن مجهز و دانشجویان فاقد آنند. همچنین این منبع همانند قدرت مرجعیت یک ویژگی شخصی محسوب میگردد و به موقعیت رسمی قدرت وابسته نمیباشد. البته قدرت تخصص محدودتر از قدرت مرجعیت میباشد. بهعلاوه قدرت تخصص ممکن است باثباتترین شکل قدرت تلقی گردد (هوی ومیسکل، ۲۰۰۸).
فرنچ و ریون (۱۹۵۹) ، مکروسکی و ریچموند (۱۹۸۳) ، رولینسون و برودفیلد (۲۰۰۲)، هوی و میسکل (۲۰۰۸).
اطلاعات:
این نوع قدرت به تصور حاصل از دسترسی به داده ها بستگی دارد و با قدرت تخصص که عبارت از توانایی در استفاده از داده ها میباشد، تفاوت دارد (هرسی و همکاران، ۲۰۰۲ ).
ریون و کروگلانسکی (۱۹۷۵)، هرسی و همکاران (۲۰۰۲) و رولینسون و برودفیلد (۲۰۰۲).
فرهنگ:
فرهنگ منبعی بی صدا تلقی میشود. در واقع هنجار رایج، تمکین و اطاعت افراد میباشد.
رولینسون و برودفیلد (۲۰۰۲).
چیرگی محیطی:
این منبع مشتمل بر دسترسی به منابع و تسهیلات، شبکه های ارتباطی گسترده، نفوذ در قلمرو محیطی، اتخاذ تصمیمات سرنوشتساز و شهرت اجتماعی میباشد. میتوان گفت که میزان دسترسی اساتید به منابع و تسهیلات، شبکه های ارتباطی و حیطه کنترل آنان بر محیط را افزایش میدهد. از اینرو زمینه لازم جهت اخذ تصمیمات سرنوشتساز از سوی اساتید فراهم میآید. بدین ترتیب بر شهرت اجتماعی آنان افزوده میشود. مجموع این شرایط منجر به چیرگی محیطی برای اساتید میگردد.
ترکزاده و معینی (زیر چاپ)
منبع: ترکزاده و معینی (زیر چاپ).
۲-۱-۲-۷- دستهبندی منابع قدرت
در مبحث پیشین با استناد به پژوهشهای انجام شده توسط محققین مختلف، انواع مختلف منابع قدرت مطرح شده است؛ و هر کدام از آن محققین از زاویهای متفاوت با زاویه دید دیگری، به قدرت و منابع آن نگریسته است. در سالهای اخیر صاحبنظران دیگری نیز با نگاهی متفاوتتر از پیش، به قدرت و منابع آن پرداختهاند؛ و آن منابع را در دستهبندیهای متفاوتی به یکدیگر پیوند دادهاند. انواع دستهبندیهای قدرت در جدول شماره (۳) عنوان شده است.
جدول شماره ۳: انواع دستهبندی منابع قدرت
