کاویک تی و همکاران (۲۰۰۳) تحلیل یافته‌ها نشان داد که ضعف دانشجویان در عنصر استفاده از ابزار مدیریت زمان می‌باشد.
لینک و همکارانش (۲۰۰۶) در تحقیق خود به این نتیجه رسیدند که مدیریت زمان یک فاکتور مناسب برای پیش‌بینی میزان موفقیت دانش‌آموزان سال دوم راهنمایی می‌باشد به طوری که مدیریت زمان در موفقیت دانش‌آموزان تأثیر بسزایی دارد و سال دوم راهنمایی بهترین دوره برای آموزش مدیریت زمان به دانش‌آموزان بوده است.

مکان (۱۹۹۵) در تحقیق خود به این نتیجه رسید که مدیریت زمان باعث پیشرفت تحصیلی و ارتقاء سلامت روان آنها می‌شود.
واگر (۱۹۸۱) لازمه مدیریت موفق زمان را برنامه‌ریزی دقیق، نوشتن اهداف، سازماندهی زمان برای رسیدن به برنامه‌ها می‌داند.
کرامر در تحقیقات خود دریافته است که زنان در استفاده از وقت شان کارآمدتر هستند. همچنین ولیز(۱۹۹۳) در پژوهش خود دریافت که بین مردان و زنان در استفاده از مدیریت زمان تفاوت وجود دارد.
همانطور که از تحقیقات صورت گرفته ملاحظه می‌شود وجود متغیرهای متعددی در فرایند مدیریت کردن زمان مؤثر هستند که در افراد مختلف و با شرایط خانوادگی، محیطی و فرهنگی متفاوت می‌باشد ولی آنچه که در همه تحقیقات که در آن اشاره شد امکان آموزش مدیریت زمان به افراد در سنین رشدی از جمله نوجوانان می‌باشد باید به آن توجه ویژه شود. همچنین طبق بررسی‌های پژوهشگر، تحقیقی که به طور مستقیم در مورد مهارت مدیریت زمان در نوجوانان و جوانان باشد انجام نشده و هیچ یک از پژوهش‌های مذکور به مهارت مدیریت زمان در نوجوانان و جوانان نپرداخته‌اند. از این رو پرداختن به این موضوع در قشر عظیم نوجوانان و جوانان کشور، به عنوان تحقیق اولیه و بدیع، اهمیتی قابل توجه دارد.
فصل سوم
روش تحقیق
مقدمه
تحقیق تلاشی است در جهت حقیقت‌یابی و فهم مجهولات. پایه هر علمی، روش شناخت آن است. روش تحقیق، مجموعه‌ای از قواعد، ابزار و راه‌های معتبر و نظام یافته برای بررسی واقعیت‌ها، کشف مجهولات و دستیابی به راه‌حل مشکلات است.
تحقیق به عنوان یک فرایند علمی از اصول و قوانین مشخصی پیروی می‌کند و این اصول در رویکردهای مختلف علمی شیوه‌های خاص خود را دارد. آنچه که بعد از هر پروژه پژوهشی بیشتر از همه جلب توجه می‌کند نتایج به دست آمده از تحقیق انجام شده است. اما کسانی که با شیوه‌های تحقیق در علوم انسانی به طور عام و علم روانشناسی به طور خاص آشنایی دارند، می‌دانند که شیوه انجام یک تحقیق، گذشته از اینکه چه نتیجه‌ای در برداشته باشد، اگر اغراق نباشد، شاید بتوان مدعی شد که مهمترین اصل در هر طرح پژوهشی است. هر ساله تحقیقات زیادی با عناوین مختلف در دانشگاه‌ها، نهادها و سازمان‌های گوناگون انجام می‌گیرد، اما به کرات مشاهده می‌شود که بسیاری از اصول و راهکارهای علمی در فرایند این طرح‌های پژوهشی نادیده گرفته شده و براساس نتایج آن، تصمیمات و قضاوت‌های سوگیرانه‌ای گرفته می‌شود.
بیان عبارت فوق به این معنی نیست که این تحقیق مبرا از هرگونه نقص و اشکال است و هیچکس در هر مرتبه علمی هم که باشد نمی‌تواند چنین ادعا کند که یک طرح پژوهشی را بی‌نقص به پایان رساند، چرا که کاستی‌ها و نقایص، جزء جدا نشدنی در هر کوشش علمی است که فعالیت‌های بعد از آن اشکالات و کاستی‌های آن را برطرف می‌کند و به فرایند تبدیل شدن فرضیات به نظریه و در نهایت تبدیل شدن به یک اصل علمی کمک می‌کند. هدف از ذکر این نکته یادآوری اهمیت و جایگاه شیوه اجرای تحقیق است که بدون توجه و رعایت اصول مشخص آن نمی‌توان به نتایج به دست آمده از یک تحقیق اعتماد کرد.
در این فصل به توضیح روش تحقیق در پژوهش حاضر و جزئیات آن پرداخته می‌شود، به طوری که ابتدا کلیاتی در خصوص جامعۀ مورد پژوهش، روش نمونه‌گیری، حجم نمونه و سپس ابزار اندازه‌گیری، روایی پرسشنامه و پایایی پرسشنامه مورد بررسی و ارزیابی قرار خواهد گرفت. در پایان نیز روش تحقیق و روش‌های آماری به کار رفته مورد بررسی قرار گرفته است.
روش تحقیق
روش مورد استفاده در این تحقیق، توصیفی و از نوع پیمایشی بوده است. پیمایشی^[۷۷] یکی از روش‌های جمع‌ آوری داده‌هاست که در آن اطلاعات از طریق افرادی که پاسخگو نامیده می‌شوند و به سؤالات پاسخ می‌دهند گردآوری می‌شود. از این روش که بیش از هر روش تحقیق دیگری در مطالعات علوم اجتماعی و روان‌شناسی مورد استفاده قرار می‌گیرد می‌توان در انواع مطالعات اکتشافی، توصیفی، تبیینی و ارزشیابی استفاده کرد.
وجود تکنیک‌های بسیار زیاد برای اجرای تحقیق پیمایشی، آن را به یک ابزار چند منظوره تبدیل کرده است. با این حال، تمام پیمایش‌ها در چند خصوصیت مشترکند. نخست نوعاً مشتمل بر جمع‌ آوری داده‌ها از نمونه بزرگی از افرادند، از این رو تعمیم‌پذیری یافته‌های پیمایش یکی از جنبه‌های مثبت این روش است. دوم در تمام پیمایش‌ها پاسخگویان باید به تعدادی سؤال پاسخ دهند. این سؤال‌ها ممکن است در مورد نگرش‌ها، باورها یا انتظارات از آینده باشد. با این حال داده‌های پیمایشی عمدتاً همان چیزی هستند که مردم در پاسخ به سؤال محقق می‌گویند (بیابانگرد، ۱۳۸۸).
جامعه آماری:
یکی از گام‌های اساسی در انجام هر تحقیق تعیین و تعریف دقیق جامعه‌ای است که نمونه تحقیق از آن جامعه انتخاب می‌شود و قرار بر این است که یافته‌های تحقیق به آن جامعه خاص قابل تعمیم باشد. زمانی می‌توان یافته‌های یک تحقیق را به جامعه مورد نظر تعمیم داد که به درستی تعریف شده باشد، منظور از تعریف کردن جامعه، محدود ساختن جامعه نامحدود از طریق یک تعریف روشن و دقیق است. جامعه آماری این تحقیق را نوجوانان و جوانان ۱۲ تا ۳۰ سال شهر تهران تشکیل داده‌اند.
نمونه و روش نمونه‌گیری:
نمونه آماری این تحقیق را ۸۵۶ نفر از نوجوانان و جوانان دختر و پسر ۱۲ تا ۳۰ سال شهر تهران تشکیل می‌دهد که به روش نمونه‌گیری خوشه‌ای چند مرحله‌ای انجام شده است. انتخاب این روش به دو دلیل انجام شده است:
نبود چارچوب نمونه‌گیری مناسب^[۷۸] :به منظور استفاده از روش نمونه‌گیری تصادفی ساده یا طبقه‌ای، فهرست کامل از واحدهای آماری مورد نیاز است به طوری که لازم است نام و نشانی همه نوجوانان و جوانان تهرانی در دسترس باشد، حال اگر به جای چنین فهرستی، صرفاًٌ فهرست خانواده‌ها یا بلوک‌های ساختمانی وجود داشته باشد، نمونه‌گیری تصادفی ساده یا طبقه‌ای قابل اجرا نخواهد بود و باید از روش نمونه‌گیری خوشه‌ای چند مرحله‌ای استفاده کرد.
کاهش هزینه و زمان اجرا:دلیل دیگر استفاده از روش نمونه‌گیری خوشه‌ای، کاهش هزینه و زمان اجرا می‌باشد. گاهی با وجود چارچوب مناسب، همچنان از روش نمونه‌گیری خوشه‌ای استفاده می‌شود. زیرا در این روش با رجوع به یک بلوک، چندین خانوار که در نزدیکی هم قرار دارند قابل دسترسی هستند. این امر باعث می‌شود که با مدت زمان صرف وقت و هزینه کمتر به اطلاعات مورد نیاز دست یافت.
افرادنمونه در شهر تهران با بهره گرفتن از روش نمونه گیری خوشه ای چند مرحله ای انتخاب شده اند به این ترتیب می باشد:در مرحله نخست تعدادی از بلوک های شهر تهران انتخاب می شوند.سپس در مرحله دوم با بهره گرفتن از متغیر اصلی طرح،تعداد و شماره بلوک خانوارهای نمونه در هر یک از بلوک ها مشخص می شود.در مرحله سوم هر یک از خانوارهای انتخاب شده،پرسشگر با پاسخگویی که۱۲ تا۳۰ سال می باشد مصاحبه می کند.
جامعه آماری تعریف شده را به صورتAمجموعه بلوک های ساختمانی داخل شهر تهران مطابق با سرشماری سال ۸۵ مرکز آمار ایران به تعداد۳۲۰۹۹NA= وBمجموعه افراد ۱۲ تا ۳۰ سال از خانوارهای ساکن در بلوک های ساختمانی تهران در نظر گرفتیم.چارچوب نمونه گیری به طور خلاصه در دو مرحله تعریف می شود:نخست،مجموعه بلوک های ساختمانی مطابق نتایج سرشماری سال ۸۵ در تهران و دیگری فهرست خانوار های ساکن بلوک های سرشماری که برابر با فرم مشخصات، تهیه و تنظیم می شود.
پس از اینکه بلوک های ساختمانی مناطق تهران مشخص شد، پژوهشگران آموزش دیده مرکز تحقیقات صداوسیما با مراجعه به درب منازل ساکنین این مناطق، نسبت به پرسیدن سؤالات پرسشنامه از نوجوانان و جوانان اقدام نمودند که از مناطق ۲۲ گانه تهران تعداد۸۵۶ نفر دختر و پسر نوجوان و جوان، به صورت تصادفی انتخاب و سعی شد نسبت پسران به دختران در نمونه‌گیری رعایت شود.
حجم نمونه:
بر اساس انجام محاسبات زیر با بهره گرفتن از فرمول کوکران تعداد نمونه انتخاب شده در این تحقیق ۸۵۶ نفر می باشد.:
۹۶/۱=t ، ۲۵/۰=^۲s 025/0=d حاشیه خطا و تعدادجامعه آماری ۳۱۹۲۸۴۵ نفر می باشد . همانطور که مشاهده می شود حجم نمونه لازم در این بررسی ۸۵۶نفر می باشد.
ابزار اندازه‌گیری:
برای انجام این تحقیق از پرسشنامه مدیریت زمان که محقق با همکاری آقایان دکتر سعدی‌پور (عضو هیأت علمی دانشگاه علامه طباطبایی)، خوشگویان فرد (دانشجوی دکتری علامه طباطبایی) و همچنین چند تن از کارشناسان حیطه روانشناسی ،نوجوانان و جوانان نهایی شده است، ابتدا از طریق پایلوت نمونه ۵۰ نفری انجام شد و بعد از جمع‌ آوری اطلاعات این پرسشنامه با آلفای کرونباخ ۷/۰ به دست آمد و بعد از اصلاحات اندکی، پرسشنامه نهایی شد و اجرا گردید. این پرسشنامه دارای ۳۷ سؤال که ۶ سؤال آن مربوط به صداوسیما و ۳۰ سؤال از نوع مقیاس لیکرت می‌باشد، سؤال‌های (۳۶-۲۹-۲۵-۲۴-۲۱-۱۸-۱۷-۱۲-۸-۷) شاخص برنامه‌ریزی را اندازه‌گیری می‌کنند. سؤال‌های (۳۵-۳۳-۳۱-۲۷-۲۰-۱۹-۱۵-۱۴-۱۳-۱۱-۱۰) شاخص هدف‌گذاری را اندازه‌گیری می‌کنند. سؤال‌های (۳۲-۳۲-۳۰-۲۸-۲۶-۲۳-۲۲-۱۶-۹)شاخص اولویت‌گذاری را اندازه‌گیری می‌کنند.
نمره‌گذاری پرسشنامه مدیریت زمان:
در پرسشنامه مدیریت زمان، مدیریت زمان حاصل برآیند نمره سه شاخص هدفگذاری، اولویت‌بندی و برنامه‌ریزی می‌باشد که برای به دست آوردن نمره هر شاخص، مجموعه نمرات گویه‌ها بر تعداد آنها تقسیم می‌شوند. میزان نمره در هر شاخص، نشان‌دهنده میزان بکارگیری آن توسط پاسخگویان است.
پایایی این پرسشنامه ۶۸/۰ تا ۹۱/۰ و ضریب آلفای آن بین ۷۰/۰ تا ۹۰/۰ می‌باشد.
اعتبار علمی:
در تهیه پرسشنامه سعی شده است از طریق مطالعات کتابخانه‌ای و منابع موجود ، با الهام از پرسشنامه‌هایی که به نوعی شباهتی به موضوع تحقیق دارند از جمله پرسشنامه خاکی و مقیمی استناد شد.
روایی:
روایی، مربوط به این سؤال است که آیا سؤال واقعاً آنچه را که باید اندازه‌گیری کند (بسنجد) اندازه‌ می‌گیرد یا خیر؟ در واقع سؤال مربوط به روایی توجه ما را به این نکته جلب می‌کند که تا چه حد وسیله سنجش و ابزار اندازه‌گیری واقعاً مفهوم مورد نظر را سنجیده است نه چیزهای دیگر را. (پاشا شریفی ۱۳۷۹).در این تحقیق برای تعیین روایی پرسشنامه از روش روایی صوری (شکلی) و روایی محتوایی استفاده شده است.جهت تعیین اعتبار صوری پرسشنامه توسط تعدادی از اساتید دانشگاه‌ها و مدیران متخصص و مسلط به موضوع تحقیق، تأیید شد. همچنین در مرحله پیش آزمون نسبت به بررسی روایی محتوایی پرسشنامه اقدام شد که اصلاحات شکلی برای مفهوم‌سازی جملات و عبارات و اصلاحات محتوایی برای سنجش ارتباط پرسش‌ها با هدف‌های تحقیق انجام شد.
پایایی:
منظور از پایایی یک وسیله اندازه‌گیری آن است که اگر شناسه‌ها و متغیرهای مورد سنجش یا همان وسیله (پرسش‌ها) تحت شرایط مشابه کراراًٌ اندازه‌گیری شوند، نتایج یکسانی حاصل می‌شود. و در این تحقیق ابتدا در یک نمونه ۵۰ تایی با بهره گرفتن از روش آلفای کرونباخ (فرمول زیر) و نرم‌افزار SPSS استفاده شد، با پایایی (۷/۰) اندازه‌گیری شد.
که بعد از اجرای نهایی پایایی پرسشنامه ۷۸/۰ به دست آمد.
روش تجزیه و تحلیل داده‌ها:
پس از جمع‌ آوری پرسشنامه‌ها و استخراج داده‌ها، ابتدا اطلاعات به صورت کدهایی بر روی برگه‌های مخصوص درج گردید، سپس اطلاعات کدگذاری شده به کامپیوتر داده شد و به کمک نرم‌افزار آماری (SPSS) آنالیز صورت گرفت. خروجی کامپیوتر در قالب جداول و نمودارهای توصیفی ارائه شد ، در انتها متغیرهای پژوهش براساس تجزیه و تحلیل تفسیر شد. برای تعیین رابطه میانگین نمرات مقیاس‌های مورد بررسی با متغیر سطوح جنسیت از آزمون T مستقل و همچنین برای تعیین رابطه بین متغایرهای سن، تحصیلات و طبقه اقتصادی و اجتماعی و خرده مقیاس‌های پرسشنامه مدیریت زمان از آزمون تحلیل واریانس یک راهه استفاده شد.
روش اجرا:
۱)روش انتخاب بلوک های نمونه: با توجه به اینکه نمونه گیری نظام مند به هنگامی که واحدهای جامعه آماری به صورت افزایشی برحسب متغیر مورد بررسی مرتب شده باشند،برآورد پارامتر جامعه را با دقت بیشتر از نمونه گیری تصادفی ساده انجام می دهد، نخست کلیه ۳۲۰۹۹ بلوک ساختمانی را برحسب تعداد خانوار به صورت افزایشی تنظیم و فاصله نمونه گیری یعنی dرا به صورت زیر حساب کردیم. ۱۰۰ = ۳۲۱ / ۳۲۰۹۹ =N/n= d
سپس با انتخاب عدد سه رقمی از جدول اعداد تصادفی، عدد ۰۰۱ برگزیده شد ، انگاه با اضافه کردن عدد۱۰۰ به عدد ۱ شماره ۱۰۱ انتخاب می شودوباز با اضافه کردن عدد ۱۰۰ به شماره جدید شماره ۲۰۱ و به همین ترتیب به بلوک های نمونه با شماره های زیر مشخص شده اند
۳۲۰۹۹ … و ۱،۱۰۱،۲۰۱
۲)روش انتخاب خانوار دربلوک نمونه:برای انتخاب خانوار در هر بلوک نمونه نخست تعداد خانوار ( آخرین شماره خانوار) را نوشتیم و آن را در ۰۳/۰ ضرب کردیم. بدین ترتیب، تعداد خانواری که باید مورد پرسش قرار گیرند به دست آمد.سپس تعداد خانوار بلوک مورد نظر را برتعداد خانوار نمونه تقسیم کردیم . عددی که به دست می آید “طول فاصله نمونه گیری” خوانده می شود که آن راباید با حرفd نشان داد. سپس جدول اعداد تصادفی ، یک عدد با رعایت تعداد ارقام موجود در عدد d و تعداد ستون یا سطر انتخاب شده ، استخراج می کنیم. برای پیدا کردن خانوار نمونه بعدی، طول فاصله نمونه گیری d را به عدد مبدا با شماره اولین خانوار نمونه انتخاب شده اضافه می کنیم. باز هم d را به شماره خانوار دوم اضافه می کنیم، خانوار سوم مشخص می شود. این عمل آن قدر ادامه داده شد تا کلیه واحدهای نمونه انتخاب شوند. به این ترتیب یک نمونه گیری خوشه ای ۳ مرحله ای دارای مراحل زیر است:
۱-انتخاب ۳۲۱ بلوک از ۳۲۰۹۹ بلوک شهر تهران
۲-انتخاب ۳ درصد از خانوارهایی که در مرحله اول، فهرست برداری شده اند و در جامعه آماری این تحقیق نیز صدق می کنند.