۶- تعجیز : مانند :
لا تعرضَنَّ لِجعفر مُتشبِّهاً بِندی یدیـهِ فلَسـتَ مِـن أنــدادِه
برای جعفرشبیه ومانندی در بخشش دستانش جستجو نکن ، تو از همگنان او نیستی .

۷- تهدید : مانند : لا تمتثل أمری ( امرم را اطاعت نمی کنی )
۸- تحقیر : مانند :
لا تشترِ العَبدَ إلّا و العصا مَعَهُ إنَّ العبیدَ لأنجاسٌ مَناکیدُ
متنبـی در هجو کافـور می گوید : برده را جز با عصایش خریداری نکـن ، همانا برده هـا انسانهـای کـم خیـر و
پستی هستند ( با ضرب شلاق اصلاح می شوند )
(أمین و الجارمی ، ۱۳۷۶ش، صص۱۸۵و۱۸۶)
طوقان از اغراض خبری این شیوه نیز در ایراد منظور خود بی بهره نیست :
۱- لا تقل أینَ جسمُه وَ اسمُهُ فـی فـم الزمَن ( ابراهـیــم ط . ، ۲۰۰۵ م ،
ص۲۷۳)
از کجایی جسمش نپرس در حالی که نامش بر زبان زمانه جاری است .
معنای مجازی : التماس
۲- لا ترجُ عفواً مِن سواه هــــــــو الإلــــــــه ( هــمــــان ، ص۲۸۵)
امید بخشش از غیر او نداشته باش ، او پروردگار است .
معنای مجازی : ارشاد
۳- یا بائعَ الأرض لَم تحفِل بِعاقبهٍ وَ لا تعَلَّمتَ أنَّ الخصمَ خدّاعُ ( همان ، ص۲۹۳)
ای زمین فروش برای این فرجام جشن وپایکوبی نکن ، در حالی که نمی دانی دشمن بسیارحیله گر است.
معنای مجازی : ارشاد
۴- لا تسلـنی یـــا فــؤادی عَـــن هــنـــــــاء ( همان ، ص۵۲۵)
دل من ایام رفاه و خوشی را از یادم مبر .
معنای مجازی : تمنّی
۲, ۳. استفهام : طلب علم درباره امری که معلوم نیست با یکی از ادات استفهام مانندهمزه
که درطلب تصوّرو تصدیق کاربرد دارد ، مثلا : أ کاتبٌ أنت أم شاعرٌ؟ ( تونویسنده ای یا شاعر؟ )
و أ یزرعُ القطن فی الجزائر ؟ ( آیا پنبه در الجزائر کاشت می شود ؟ ) ویا هل که با آن فقط طلب
تصدیق می شود : هل تنام الطیور فی اللیل ؟ ( آیا پرندگان در شب می خوابند ؟ )
و دیگر ادات استفهام مانند : متی ، أیّان ، کیف ، أین ، أنّی ، کم ، أیّ .
معانی مجازی استفهام را به ترتیب زیر می توان برشمرد :
۱- نفی : مانند :
إلی مَن أشتکی ؟ وَ لِمَن أناجی إذا ضاقت بمـا فیهـا الصــدور ؟
ابوفراس در مرگ مادرش چنین می گوید : به چه کسی شکایت ببرم ؟ و از چه کسی کمک بخواهم وقتی که
همه سینه ها به تنگ آمده اند ؟!
۲- تعجب : مانند این بیت شوقی :
ما أنت دنیا ؟ أ رؤیا نائم ؟ أم لیل عُرس ؟ أم بساط سلاف ؟
دنیا تو چیستی ؟ رؤیای یک انسان خوابیده یا یک شب عروسی یا بساط شراب ؟
۳- تمنّی : مانند :
یا طیورالمساءِ هل مِن سبیلٍ تصل النفس بالیالی الشهیده ؟
ای پرندگان شامگاه ، آیا راهی وجود دارد که این نفس را به شبهای به شهادت رسیده برسانید ؟
۴- تقریر : مانند : « ألم نشرح لک صدرک » ( الإنشراح : ۱)
۵- تعظیم : مانند:
إذا القوم قالوا:من فتی؟خلت أننی دُعیت ، فلم أکسل وَ لم أتبلَّدِ
وقتی قوم فریاد زدند : جوانمرد کیست ؟ گمان کردم مرا می خوانند ، پس تنبلی نورزیدم و حماقت ننمودم .
۶- تحقیر : مانند : ما هذا ؟ ( این چیست ؟ ) اگر با لحنی تحقیر آمیز همراه باشد .
۷- إستبطاء : طلب چیزی که زمان وقوع آن فاصله زیادی با پرسشش دارد مانند : کم
إنتظرتک ؟ ( چقدر منتظرت ماندم ؟ )
۸- إستبعاد : مانند :
مَن لی بإنسان إذا أغضبته و جهلتُ کانَ الحلمُ ردَّ جوابهِ
آن انسانی که اگر من خشمگین شوم و نادانی ورزم پاسخ او صبر باشد کجاست ؟
۹- إنکار : مانند :أتأکُلُ أوتدخنُ فی شهر الصیام ؟ ( آیا درماه روزه ، می خوری وسیگارمی کشی ؟ )
۱۰- تهکم : مانند :
أفی کلّ یوم ذا الدمستق مقدم قفاه علی الأقدام للوجه لائم ؟