شیشه جسمی است بی رنگ، سخت، سوگذران و پشت پیدا و در مکان های زندگی برای گذر دادن روشنی و حفظ کردن زیستگاه ها از اثرات جوی ، بویژه برف و باران و باد و کم و زیاد شدن گرما مصرف می شود. در فارسی به آن آبگینه می گویند و در عربی زجاج و در فرانسه آن «وره^[۱]» و ایتالیایی آن «ویرو^[۲]» است.

شیشه از ۵ هزار سال پیش ساخته شده است و برای پوشاندن روزنه های روشن ابنیه آن را به شکل جام که کمی تو گرد به نظر می‌رسید، می‌ریختند. این نوع شیشه‌ی جام به صورت وارونه در (جامگاه) در بام خانه ها و گرمابه ها کار می گذاشتند. از این رو امروزه همه شیشه های در و پنجره را شیشه جام می نامند.
شیشه بجز موارد مصرفی تزئینی برای شیشه‌های آزمایشگاهی،و علمی،آئینه، شیشه جام، شیشه های سفره، بسته بندی، شیشه‌های رنگی، الیاف شیشه ای و غیره نیز مصرف می‌گردد.
تا سده ۱۹ ، جهت شکل دادن، شیشه آن‌را می‌ریختند (ریخته گری) و یا در آن می‌دمیدند، هنوز هم در شیشه سازی هنری به همین روش کار می کنند. در اواخر سده نوزدهم، در صنعت شیشه سازی، ماشین آلات وارد عرصه‌ی شیشه سازی شد و پیشرفت کرد تا آنجا که امروزه، صنعت انبوه سازی شیشه به طور کامل ماشینی شده است.
سختی شیشه ۶ تا ۷ و وزن آن ۵/۲ ( تا ۸/۲ برای شیشه های سربی یا کریستال) است. شیشه را با الماس یا چرخک فولادی خراش می دهند و با خم کردن آن‌را به دو تکه تقسیم می کنند. شیشه در برابر اثر مواد شیمیایی پایدار است و تنها اسید فلوئوریدریک (FH) آن را می خورد.
ماده اصلی شیشه سیلیس است. شیشه سیلیسی خالص در برابر اثرهای جوی پایدار است. جسم های گدازآور در شیشه سیلیکاتهای درست می کنند که پایداریشان در برابر اثرهای جوی کم است.
بویژه K₂SiO₃ و Na₂SiO₃ که به کندی در آب حل می شوند و هوای گرم نمناک در آنها اثر می کنند و از این رو است که شیشه گلخانه ها و رختشوی‌خانه ها بعد از مدتی تار می شوند و سوگذران آنها کم می شود.
گرمارسانی و برق رسانی شیشه کم است. تاب فشاری شیشه ۶۰ تا ۱۲۰ است و تاب کششی آن ۳۰ تا ۹۰ می‌باشد. تاب خمشی آن ۴۰ N/mm2 است و ضریب برجهندگی آن ۷۰٫۰۰۰ N/mm2 است. تاب ضربه ای شیشه ای کم است این است که با ضرب زدن می شکند دربرابر کم و زیاد شدن گرما فوقالعاده حساس است و در آن تنش پیدا می شود و می ترکد که برای جلوگیری از خرد شدن شیشه در برابر گرمای زیاد و یا ضربه شیشه های نشکن و نسوز می سازند. (حامی، ۱۳۷۳، ۲۲)
شیشه های باستانی در مقابل آب غیر مقاوم بودند ولی امروزه شیشه هایی به نام « سودالایم سیلیکات» ساخته شده که در مقابل آب پایدارند همچنین شیشه‌هایی با ضریب حرارتی بالا به نام شیشه‌های «برو سیلیکات» (کارخانه پیرکس) شناخته شدند شیشه‌های مقاوم در برابر مواد شیمیایی را شیشه‌های «آلومینوسیلیکات» می‌گویند. لازم به ذکر است که شیشه های آزمایشگاهی را اغلب از ترکیب شیشه های پیرکس و آلومینوسیلیکات می سازند تا هم در برابر گرما و هم برابر مواد شیمیایی مقاوم باشند به آنها شیشه های « آلومینوبروسیلیکات» می گویند.
۲-۲ تاریخچه ی مختصری پیرامون کشف شیشه های رنگی
تولید شیشه ی رنگی در دنیای باستان در حقیقت امری اجباری بوده است ، چرا که برای رنگی کردن شیشه باید از اکسید فلزات گوناگون استفاده کرد و اکسید فلزاتی چون آهن که باعث به وجود آمدن رنگ سبز در سایه های مختلف در شیشه می شود به طور طبیعی در شن مورد استفاده ی شیشه گر وجود داشت. تا قبل از سال ۸۰۰ ق.م هنرمندان شیشه گر قادر به جدا کردن این ناخالصی نبودند و بالطبع نمی‌توانستند شیشه ی بی رنگ تولید کنند.
شواهد تاریخی باستان شناسی نمایانگر این حقیقت است که شیشه ی رنگی به صورت مهره های تزئینی ریز و درشت حدود بیش از هزار سال رقیب سنگ های قیمتی بود که دسترسی به آنها برای عموم به مراتب دشوار تر از شیشه بود ، به همین دلیل استفاده از شیشه در بین ملل گوناگون متداول بود. فی المثل قدیمی ترین مهره های مکشوفه ی شیشه ای از مصر علاقه ی این مردم را به سنگ هایی چون فیروزه، لاجورد، یشم قرمز و سنگ سماک نشان می‌دهد، که از آنها در جواهر سازی استفاده می کردند. دستور ترکیب اکسید فلزات مختلف به ماده ی اصلی برای ساختن شیشه های رنگی، برروی یک سری از گل نوشته های مکشوفه از حفریات کتابخانه‌ی آشور بانیپال در نینوا با تمامی جزئیات آورده شده است. اشاره به این نکته ضروری است که ترکیب اکسید فلزاتی چون منگنز و آهن، برای به وجود آوردن شیشه های رنگی، برای اولین بار به احتمال قوی به صورت تصادفی صورت گرفته است، لکن استفاده از اکسید فلزات دیگری چون مس، سرب، کبالت (فلز لاجورد) و سنگ سرمه باید به صورت ارادی و دانسته صورت گرفته باشد، (علی اکبرزاده کرد میهنی، ۱۳۷۲ ، ۲۵)ازمس برای رنگهای سبز و قرمز یاقوتی، از کبالت برای آبی سیر، از منگنز برای بنفش، از آهن برای رنگ‌های سبز، قهوه‌ای، سیاه و از قلع برای سفید یخی رنگ استفاده می کردند. (مالونی، ۱۳۶۶ ، ۷۶)
جدول ۲-۱ اکسید‌ها و رنگ‌ آن‌ها

۲-۳ تاریخچه شیشه‌گری ایران