“
با توجه به اینکه ارزشیابی به مثابه یک تخصص است با این امر سر وکار دارد که ارزش، کیفیت و اهمیت، میزان، درجه و یا شرایط پدیده ها را مورد آزمایش و قضاوت قرار دهد و در تمام طول اجرای برنامه به طور مستمر انجام گیرد تا تطبیق عملکرد را با هدف برنامه میسر سازد. بنابرین انجام ارزشیابی به عنوان یکی از فعالیت های کلیدی در تکنولوژی آموزشی ضروری است و بدون آن نمی توان به اهداف آموزشی دست یافت. ارزشیابی در مفهوم جدید خود به عنوان جزئی از فرایند تعلیم و تربیت و وسیله مناسبی برای اصلاح هدفها، برنامه ها، و شیوه های تدریس شناخته شده است(ملکی و مهر محمدی، ۱۳۸۸) .
می توان گفت که حیات برنامه درسی به ارزشیابی بستگی دارد. به علت عدم ارزشیابی درست ازبرنامه درسی ممکن است دو اتفاق درعرصه آموزش رخ دهد: اول اینکه ممکن است برنامه درسی معیوب و مسئله دار سالها جزو برنامه باقی بماند و دوم اینکه ممکن است انتقادهای وارد بر برنامه، روشن برطرف نشود. بنابرین می توان گفت عدالت یادگیری ازطریق ارزشیابی در برنامه درسی تحقق می‌یابد(ملکی، ۱۳۷۹) .
به طور کلی هدف ارزشیابی آن است که میزان نزدیکی به نتیجه ی مورد نظر را نشان دهد و همچنین روشن نماید که تغییرهای ناشی از اجرا، تاچه حد در نیل به هدف های مطلوب مؤثر واقع گردیده است. به عبارت دیگر در ارزشیابی منظور آن است که روشن شود آیا موضوع مورد نظر مطابق با طرحی که برای اجرای آن تنظیم یافته، انجام گرفته است یا نه، در صورتی که نتایج عملیات از مسیری که نیل به هدف های مطلوب را تامین کند منحرف شده باشد بایدبتوان اقدماتی در جهت جلوگیری از وقوع یا تکرار این قبیل انحرافات انجام داد به زبان ساده تر مقصود از ارزشیابی این است که دریابیم در ابتدا کجا بوده ایم ؟ مطلوب ما چیست ؟ و در این راه تا کجا پیش رفته ایم و همچنین چه طرق و وسایل مفید تری برای نیل به اهداف مورد نظر وجود دارد ؟
درس هنر در دوره ابتدایی، از دروسی است که کتاب درسی ندارد، اما آموزگاران بر اساس برنامه درسی تهیه شده توسط سازمان پژوهش و برنامه ریزی آموزشی این درس را پیش می‌برند. در راستای هم سوسازی با برنامه درسی ملی، برنامه درسی هنر نیز همچون دیگر دروس دوره ی ابتدایی، تغییراتی به خود دیده است. برنامه درسی هنردوره ی ابتدایی، پس از دو سال مطالعات پیش نیاز، در سال ۱۳۸۰ طراحی و تدوین، در سال ۱۳۸۱ اعتباربخشی نظری و در سال ۱۳۸۲ پس ازکاربست نتایج اعتباربخشی، برای اجرای آزمایشی درنمونه ی محدودآماده شد. این برنامه از پایه ی اول، به صورت پلکانی و هرپایه دو سال متوالی( دو مرحله ی محدود وگسترده ) به اجرای آزمایشی رسیده و در هرمرحله اصلاح و تکمیل شده است. مرحله ی اول آن درنمونه ی محدود درمناطق گوناگون شهر تهران و شهرستان‌های استان تهران و مرحله ی دوم درنمونه ای وسیع شامل دبستان‌های شهری، روستایی، دخترانه، پسرانه و چندپایه، در استان‌های آذربایجان شرقی، فارس، قزوین، کردستان و یزد انجام شده است. اجرای آزمایشی پایه ی پنجم، در سال تحصیلی ۸۷- ۱۳۸۶ به پایان رسیده است. اجرای آزمایشی در هرمرحله ارزشیابی شده و نتایج آن برای اصلاح، تکمیل و ارتقای کیفی منابع آموزشی استفاده شده است. ارزشیابی مرحله اول درونی بوده و توسط برنامه ریزان درسی انجام گرفته است. ارزشیابی مرحله دوم بیرونی بوده و توسط افرادی خارج از شورای برنامه ریزی اجراشده است. در همه ی ارزشیابی های اجرای آزمایشی درس هنر، چند نکته مشترک است: دانش آموزان فعالیت های هنری را خیلی دوست دارند؛ اجرای برنامه به فضا و امکانات ویژه( ابزار و وسایل خاص) نیازندارد؛ همه ی دانش آموزان در زنگ هنرفعال و خلاق هستند؛ فعالیت های هنری، بهداشت روانی دانش آموزان و معلمان را ارتقا می‌دهد؛ براعتمادبه نفس دانش آموزان می افزاید و…. بر اساس منطق مدیریت پروژه (منظور نکردن ارزشیابی از مراحل برنامه ریزی درسی، به معنای بازگذاشتن فضا برای وقوع خطاهای گوناگون به فرایند تولید محصول است) همچنین برنامه ریزی درسی، مجموعه ای از اقدامات سازمان یافته است که هر اقدام آن بدون ارزشیابی معنا پیدا نمی کند با توجه به تحقیقات انجام شده در ایران و در ارتباط با برنامه درسی هنر دوره ابتدایی مثل کیان و ذوالفقاریان(۱۳۹۳)، فلاح مهترلو و مراثی(۱۳۹۰)، فلاحی، صفری و یوسف فرحنک(۱۳۹۰)، لرکیان و دیگران(۱۳۹۰)، شرفی و سلسبیلی(۱۳۹۸)، شرفی(۱۳۸۸)، دانشور و سادات یاسینی(۱۳۸۷)، عزیزی(۱۳۸۶)، احمدی(۱۳۸۵)، همتی(۱۳۸۵)، شرفی(۱۳۸۵)، امینی(۱۳۸۰) و حاجی حسینی(۱۳۷۶) فقدان بررسی محتوای برنامه درسی هنر جدید از نقاط ضعف این تحقیقات می‌باشد. تحقیقات انجام شده در ایران به نقش ابزاری هنر و شناسایی آسیب های درس هنر پرداخته است. با توجه به دلایل ذکر شده پژوهش حاضر به دنبال پاسخ گویی به سؤالات زیر است : دیدگاه معلمان نسبت به برنامه درسی هنرجدید و قدیم چیست ؟ ازدیدگاه معلمان تاچه اندازه محتوای برنامه درسی فعّالیّت های هنری برای دانش آموزان قابل استفاده بوده است؟ پیشنهادات معلمان برای تقویت برنامه درسی فعالیت های هنری پایه ششم ابتدایی چیست؟
ضرورت واهمیت تحقیق
هنرمقوله ای است که با احساس آدمی سر وکار دارد؛ فعالیتی است که ذهن و مغز انسان انجام می‌دهد تا یک موضوع را صورت مادی و این جهانی ببخشد. هنر در مفهوم انسانی خود نشانگرمهارت و توانایی ویژه ای است. آن فعالیتی که موجب می شود نوع بشر یک اثر هنری را تولیدکند، تخیّل است. هنرمندبا تخیل خودبه احساساتش بیان می بخشد و در مقابل پدیده‌های جهان خارج واکنش نشان می‌دهد(جوزی، ۱۳۸۷: ص ۱۵-۱۴) .
به نظرمی رسدهنربه عنوان زمینه مناسبی برای پرورش خلاقیت است. در واقع ارتباط بین هنر و خلاقیت به قدری به هم نزدیک است که”موگا اتال” درباره آن گفته است: ” دیدگاهی که مطالعه هنر، افراد را خلاق و دارای تخیل قوی می‌سازد، به عنوان باورعمومی درآمده است. هرچندفهم تازه از ادراک، یادگیری و خلاقیت، مستلزم آن است که بفهمیم چگونه برنامه یادگیری هنر در مدارس اجرا می شود و با درنظرگرفتن موضوعات هنر، چه نقشی درآینده پرورش خلاقیت درمدارس دارد؟” (موگا اتال، ۲۰۰۰: ص ۹۱). با توجه به نقش اهمیت هنردر برقراری ارتباط بین انسان‌ها درحال حاضر” هنر را می توان یکی ازکارآمدترین ابزارتربیت انسان درجهان امروز به شمار آورد که نتایج و اثراتش در ابعادگوناگون، بویژه در زمینه بهداشت روانی، ازمهم ترین آن ها است” (جعفری، ۱۳۸۵: ص ۹۸) .
“
