۷۸ درصد کاربران اینترنت در آسیا را مردان و تنها ۲۲ درصد را زنان تشکیل می‌دهند. بی‌تردید چنین تفاوتی میان مردان و زنان در زمینه استفاده از اینترنت، تاثیر قابل ملاحظه‌ای بر فرهنگ و اقتصاد آسیا خواهد داشت.
در کشور در حال توسعه‌ای مانند ایران هم میزان محرومیت زنان از آموزش و تعلیم فناوری قابل توجه است. شاید پایین‌تر بودن سطح آموزش زنان نسبت به مردان، نبود منابع اقتصادی و فقدان هنجارهای فرهنگی و اجتماعی اغلب زنان را از دنبال کردن شغل‌های غیرسنتی و دسترسی به ICT باز می‌دارد. در همین حال پیمایش صورت گرفته از سوی «شهناز میزبان»، پژوهشگر علوم اجتماعی بر روی ۳۸۰ دانشجوی دانشگاههای دولتی تهران نشان می‌دهد که بعد از پایگاه اقتصادی – اجتماعی و موقعیت جغرافیایی، «شکاف جنسیتی» عمده‌ترین شکاف در کاربرد اینترنت بوده که کمتر مورد توجه قرار گرفته است.
از سوی دیگر در حالی که ۲۲ درصد دانشجویان پسر بیش از سه ساعت در روز از کامپیوتر استفاده می‌کنند، تنها ۱۰ درصد دختران دانشجو از کامپیوتر استفاده کرده‌اند. این در حالیست که میزان استفاده پسران از اینترنت در طول روز نیز به مراتب بیش از دختران است (۵/۱۹ درصد پسر در برابر ۴/۱۵ درصد دختر).
از آنجایی که «جنسیت» بر نوع و میزان استفاده از اینترنت تاثیرگذار است، شیوه استفاده از اینترنت در میان دختران و پسران نیز دارای تفاوت است؛ چرا که انتظارات اجتماعی، آنها را به سوی نقشهای جنسیتی سوق می‌دهد، این بدین معناست که دختران دریافت و ارسال پست الکترونیکی، خرید کالا و سرگرمی را بیش از پسران ترجیح داده و در مقابل پسران از اینترنت به منظور جستجوی اطلاعات و دریافت خبر استفاده می‌کنند، که این مسئله را می‌توان در چگونگی جامعه‌پذیری دختران و پسران جستجو کرد. از آنجایی که در دهه های گذشته جامعه همواره افراد را به نقشهای سنتی سوق داده است، مسئولیت‌ها و نقشهای زنانه مانعی برای دسترسی و استفاده زنان از کامپیوتر و اینترنت است.
اداره کشورها بدون استفاده از ICT غیرممکن شده یا با هزینه هنگفت امکان‌پذیر است؛ روند توسعه جهان رو به جلو پیش می‌رود و ما باید بتوانیم از تهدیدها دوری و از فرصت‌ها به نحو احسن استفاده کنیم.
نصرالله جهانگرد، دبیر پیشین شورای عالی اطلاع‌رسانی در همایش زنان و اینترنت در هزاره سوم گفت: بازار محصولات ICT در دنیا حدود ۶۰۰ تا ۷۰۰ میلیون یورو است و در واقع می‌توان گفت که این موضوع در حوزه اشتغال یکی از کارآفرین‌ترین مباحث محسوب می‌شود.
او با بیان اینکه اینترنت به عنوان سرمایه و ثروت عمومی جهان به حساب می‌آید، گفت: همه دستگاه ها باید به راحتی به این ابزار دسترسی داشته باشند؛ سیاستگذاری کشورها این است که مردم به راحتی بتوانند به اینترنت دسترسی پیدا کنند.
همه کشورها متوجه این موضوع هستند و زمینه سیاستگذاری در بخش‌های مختلف برای دسترسی راحت به اینترنت را فراهم می‌کنند تا این ابزار به صورت یک ثروت عمومی در اختیار مردم باشد؛ استفاده از وب به قدری شتاب گرفته که جزو شاخص‌های سنجش توسعه اجتماعی و اقتصادی کشورها شده است.
به گفته جهانگرد، چالشی که در حال حاضر در دنیا وجود دارد این است که تحولات اقتصادی و اجتماعی ناشی از تحولات ICT شتاب گرفته و تمام زمینه‌های کاری را در کشورها تحت تاثیر قرار داده است.
«عمده کشورها ICT را به عنوان موجود توانمندساز می‌دانند؛ زیرا زمانی ثروت مولفه توسعه بود، اما امروزه فاکتور دانایی جایگزین آن و عامل تولید ثروت شده و
دبیر سابق شورای عالی اطلاع‌رسانی ادامه داد، چالش کشورهای جهان سوم این است که دیدگاه‌های رهبران و مدیران یکی نیست و تا دولتی عوض می‌شود تمام برنامه‌ها نیز تغییر می‌کند، به همین دلیل برنامه بلندمدت در کشورهای جهان سوم دوام نمی‌آورد و همه به دنبال برنامه‌های کوتاه‌مدت هستند.
به گفته جهانگرد، ICT به عنوان عنصر کلیدی نوآوری شناخته شده و زنان نیز نقش کلیدی در این عرصه دارند؛ ICT با فراهم کردن فرصت یادگیری نقش مهمی در روند توسعه زنان ایفا می‌کند و اگر این ابزار به صورت راهبردی در یک جامعه به کار رود می‌تواند در توسعه استراتژیک نقش مهمی داشته باشد.
بارقه‌های نور
با این وجود آمار و نتایج به دست آمده از میزان ثبت نام در گرایش‌های مختلف رشته کامپیوتر و IT، نشان می‌دهد که میزان استقبال زنان از تحصیل در رشته‌های عمومی کامپیوتر در سال جاری بیشتر از مردان است. به گزارش روابط عمومی مرکز فناوری اطلاعات سازمان فرهنگی هنری شهرداری تهران، آخرین نتایج بررسی و تحلیل آمار موجود در و احد آموزش فرهنگسرای IT نشان می‌دهد که از مجموع ۱۰۵۵ دانشجو در رشته‌های مختلف کامپیوتر، ۵۴۶ نفر را زنان و ۵۰۹ نفر را مردان تشکیل می‌دهند.
نتایج بررسی‌های آماری فرهنگسرای IT نشان از استقبال چشمگیر زنان برای کسب مهارت در رشته‌های عمومی کامپیوتر دارد.
در مجموع آمار به دست آمده نشان می‌دهد که میزان حضور زنان در کلاس‌های فراگیری دروسی همچون اینترنت، فتوشاپ، کاربرعمومی، ICDL، اتوکد و WORD بیشتر از مردان است. رشته‌های دیگری همچون سخت افزار و طراحی صفحات وب در انحصار فراگیر مردان قرار دارد. در این خصوص به ویژه در رشته‌های سخت‌افزار اکثریت مطلق فراگیران مرد هستند.
اما تحلیلی بر آمار به دست آمده نشان می‌دهد که برخی از رشته‌ها تقریباً، مختص خانم‌ها و برخی نیز به آقایان اختصاص داده شده است. علت این موضوع نیز به نوع و شکل تقاضای موجود در بازار کار و مسایل و شرایط فرهنگی انجام کارها باز می‌گردد.
از سوی دیگر در بررسی علت گرایش رو به رشد زنان به فراگیری رشته‌های عمومی کامپیوتر نیز نتایج جالبی به دست می‌دهد.
در حال حاضر بخش قابل توجهی از فراگیران زن در رشته‌هایی همچون«کاربر عمومی»،«اینترنت» و «ICDL» را مادران خانه‌دار تشکیل می‌دهند. این مادران دلیل گرایش به این رشته‌ها، را ارتباط بهتر با فرزندان خود به هنگام کار با کامپیوتر و اینترنت و همچنین رفع نوعی احساس بی‌سوادی در استفاده از کامپیوتر به ویژه هنگام تعامل با فرزندان خود عنوان می‌کنند.
مهمترین دلیل این اتفاق به گسترش نفوذ و ضریب کامپیوتر و اینترنت در جامعه باز می‌گردد، چرا که تا پیش از این کامپیوترها بیشتر محدود به محیط کار و در اختیار آقایان بود اما با گسترش فناوری‌های نوین ارتباطاتی و نفوذ کامپیوتر و اینترنت به خانه‌ها، گرایش زنان در یادگیری و استفاده از این ابزار نوین نیز افزایش یافته است. ضریب نفوذ اینترنت در ایران ۱۵درصد است که تنها۳۰درصد کل کاربران آن زن و به طور عمده دختران جوان هستند.
موج تحول
گروه اجتماعی- تکنولوژی نوین ارتباطی، جهان را به دهکده جهانی تبدیل کرده است، همانطور که در یک دهکده همه منابع در اختیار اهالی قرار می‌گیرد امروز نیز به مدد اینترنت، در چنین شرایطی هستیم و غالب اطلاعات عمومی و اختصاصی به اشتراک گذاشته شده است.
این پدیده خود عامل ایجاد پدیده‌ای به نام «جهانی شدن» است، چون بیش از این ملل مختلف به دلیل محدودیت‌های جغرافیایی و انحصار منابع، از هم دور بودند. بنابراین فناوری اطلاعات، هم زمینه‌ساز جهانی شدن است و هم عامل تسریع و بقای آن؛ یکی از ابزارهای این تکنولوژی اینترنت است.
در مرحله بعد مخاطبان، استفاده کنندگان یا دریافت‌کنندگان هستند، از آنجایی که یک رسانه در عرصه رقابت بین محیط‌های متعدد قرار دارد؛ یکی از عوامل و عناصر بسیار مهم تکنیک‌های جذب مخاطب است. حال می‌توان سؤال کرد زنان ایرانی در ارتباط با پدیده اینترنت چگونه می‌توانند ایفای نقش کنند.
زنان می‌توانند به عنوان تولید‌کننده یا فرستنده پیام باشند، از طرف دیگر زن می‌تواند به عنوان موضوع پیام باشد، بنابراین تولید‌کننده اطلاعات خودش را برای سلیقه زن تدارک می‌بیند و مطابق با جذابیت‌هایی که برای زنان وجود دارد، طراحی و کار می‌کند، از جمله به موضوعاتی مثل خانه‌داری، بچه‌داری، مد، آرایش و لباس می‌پردازد.
اما چرا زنان، امروزه به طور خاص کانون توجه این امور قرار می‌گیرند؟ به دلیل اینکه در تحولات اجتماعی زنان بسیار سریع تأثیر می‌پذیرند و تأثیر می‌گذارند، بنابراین خیلی روی آنها حساب می‌شود.
پس از سرنگونی طالبان در افغانستان بیش از ۱۷۵ پروژه ویژه زنان افغانی برای افزایش مشارکت سیاسی آنان به منظور ایجاد جامعه مدنی به اجرا در آمده است.
از سوی دیگر شتاب تند توسعه کشورهای عربی که تا دیروز حق داشتن شناسنامه، حق مالکیت، حق رأی، رانندگی و بسیاری از حقوق ابتدایی شهروندی را از زنان محروم می‌کردند، بسیار دیدنی است.
این در شرایطی است که اغلب کشورهای خاورمیانه هنوز هم باتوجه به وضعیت جدید توسعه، دیدگاه سنتی خود را نسبت به مسایل زنان حفظ کرده‌اند. به گونه‌ای که در اغلب کشورهای عرب زبان پایگاه‌های اینترنتی متعلق به زنان با محدودیت‌های بسیاری روبه‌روست.
نتایج حاصل از یک مطالعه جدید نشان می‌دهد، احتمال بروز رفتارهای خطرناک بین نوجوانان و جوانان دانشجویی که از بازی‌های کامپیوتری استفاده می‌کنند بیش از دیگر افراد است.
به گزارش فارس به نقل از دیجیتال‌ترندز، محققان بر پایه مطالعات جدید خود دریافته‌اند که بین بازی‌های کامپیوتری و بروز رفتارهای پرخطر بین دانشجویان رابطه مستقیم وجود دارد و باعث می‌شود تا این افراد ارتباطات اجتماعی خود را کمرنگ‌تر کنند.
این مطالعات روی ۵۰۰ دانشجوی دختر و ۳۱۳ دانشجوی پسر در آمریکا انجام شد و شرکت‌کنندگان در آن درباره میزان استفاده از بازی‌های کامپیوتری، نوشیدن مشروبات الکلی، اعتیاد به مواد مخدر، اعتماد به‌نفس و میزان ارتباط با اعضای خانواده توضیح دادند.
در پایان این مطالعات مشخص شد که دانشجویان پسر ۳ برابر بیشتر از دانشجویان دختر از بازی‌های کامپیوتری استفاده می‌کنند. این در حالی است که میزان اجرای
بازی‌های کامپیوتری خشن بین پسران نسبت به دختران برابر بیشتر است.
دانشجویان دختر بیش از پسران در دانشگاههای خود از اینترنت برای انجام کارهای شخصی و ارسال پست الکترونیکی استفاده می‌کنند و این در حالی است که دانشجویان پسر اینترنت را بیشتر برای خواندن اخبار، سرگرمی و مسایل جنسی به کار می‌برند.
این طور که گفته می‌شود، آن دسته از افرادی که به نوشیدن مشروبات الکلی عادت داشتند و به مواد مخدر اعتیاد داشتند، بیش از دیگر دانشجویان از بازی‌های کامپیوتری خشن استفاده می‌کردند.
استفاده غیرعلمی ۸۰ درصد جوانان ایرانی از اینترنت معاون پژوهشی مرکزمطالعات وپژوهشهای جمعیتی آسیاواقیانوسیه در گفت‌وگو با خبر گزاری فارس (۹:۱۱) در رابطه با نحوه استفاده جوانان از اینترنت گفت: جوانان ۵۰ درصد به اینترنت دسترسی دارند؛ ۸۰ درصد جوانان از اینترنت استفاده غیر علمی می‌کنند، ۲۰ درصد دیگر نیز به دانشجویان و افرادی که دارای تحصیلات عالیه هستند، اختصاص دارد.
ذوق و علاقه جوانان نیز در نوع استفاده از اینترنت مؤثر است .شیوه استفاده از اینترنت در میان نوجوانان و جوانان نیاز به هدایت دارد.
اگر جوانان را به طور اعم در نظر بگیریم قطعاً به آسیب‌شناسی نیاز است اما اگر دانشجویان و افراد تحصیل‌کرده را مد نظر قرار دهیم اکثراً در زمینه‌های علمی از اینترنت استفاده می‌کنند.
شیوه استفاده از اینترنت در میان نوجوانانی که در سنین پایین قرار دارند مناسب نیست و گاهی اوقات همراه با تلف کردن وقت است. به طور کلی سطح استفاده از اینترنت در مقایسه با کشورهای دیگر حجم پایینی را در ایران به خود اختصاص داده است.
این به طور قطع ناشی از خلاء آموزشی است. چرا که اینترنت به صورت انبوه وارد کشور شده است و دسترسی به آن در میان نسل جوان بسیار ساده است.
برخی خانواده‌ها تسلط کافی به کامپیوتر را ندارند.در این زمینه خود نوجوانان و جوانان تعیین کننده هستند. مسائل فرهنگی باید از نسل قدیم به نسل جدید منتقل شود اما این مسئله با وجود این که فرهنگی است تنها مختص به جوانان است و خانواده‌ها در این زمینه نقشی ندارند. حتی در مدارس نیز اشراف دبیران در این زمینه کم است.
جوانان بیشتر برای سرگرمی از اینترنت استفاده می‌کنند که علاوه بر تلف شدن وقت آسیب‌های دیگری را ایجاد می‌کند.
باید جوانان را به استفاده صحیح از اینترنت ترغیب کنیم حتی خانواده‌ها نیز باید اطلاعات خود را در این رابطه ارتقا دهند. در این زمینه آموزش امری ضروری است، در برنامه‌های تلویزیونی حتی اموزش آشپزی وجود دارد اما آموزش اینترنت و استفاده از کامپیوتر برای خانواده‌ها مشاهده نمی‌شود.
چکیده پایان نامه هاوتحقیقات مرتبط
۱-پایان نامه خانم لیلازکریائی باعنوان: ((بررسی میزان وچگونگی استفاده ازاینترنت توسط دانشجویان دانشگاههای دولتی شهرتهران به تفکیک جنسیت،دوره تحصیلی ودانشگاه درسال تحصیلی ۸۰-۸۱)).
نتایج ا ین پایان‌نامه نشان داد: استفاده از اینترنت توسط دانشجویان به عنوان ابزار پژوهشی نسبت به اهداف آموزشی در اولویت قرار داشته است.
به گزارش سرویس پایان‌نامه خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا)، لیلا زکریائی در پایان نامه کارشناسی ارشد تکنولوژی آموزشی خود با عنوان «بررسی میزان و چگونگی استفاده از اینترنت توسط دانشجویان دانشگاههای دولتی شهر تهران به تفکیک جنسیت، دوره تحصیلی و دانشگاه در سال تحصیلی ۸۱-۸۰»، آورده است: پاسخگویان به ترتیب اولویت از اینترنت به عنوان ابزار پژوهشی، ابزار آموزشی و ابزار ارتباطی استفاده کرده‌اند.
نتایج این پایان‌نامه می‌افزاید: در بخش استفاده از اینترنت به عنوان ابزار پژوهشی مشخص شد اغلب پاسخگویان از اینترنت به منظور کسب اطلاعاتی که از طریق منابع دیگر قابل دسترسی نیست، دسترسی به گزارش‌های تحقیقی و پروژه‌ها و سوم دسترسی به نشریات تخصصی بهره می‌گیرند.
منابع پایان نامه درباره بررسی میزان وقوع استفاده از اینترنت توسط دانشجویان ۸۴برگ- ...
