نمودار (۴-۲) توزیع درصد فراوانی آزمودنی‌ها بر اساس سن ۷۷
نمودار (۴-۳) .توزیع درصد فراوانی آزمودنی‌ها بر اساس سابقه خدمت ۷۸
نمودار (۴-۴) توزیع درصد فراوانی آزمودنی‌ها بر اساس میزان تحصیلات ۷۹
نمودار(۴-۵): مدل معادلات ساختاری در حالت استاندارد ۱۰۴
نمودار (۴-۶): مدل معادلات ساختاری در حالت معناداری ۱۰۴
فصل اول
کلیات تحقیق
۱-۱)مقدمه
طبیعت پویا و نامطمئن محیط امروزی ایجاب میکند تا سازمانها و شرکت ها به ابعاد زیادی در کسب و کار خود توجه کنند. به همین دلیل الگوهای جدیدی از تعامل سازمانی به وجود آمده است و سازمانها و شرکت ها با بهره گرفتن از فناوری اطلاعات، ساختارهای خود را به ساختارهای انعطاف پذیر تبدیل کرده اند. برنامه ریزی سیستم های اطلاعاتی استراتژیک اشاره به فعالیت مدیریت برنامه های مبتنی بر رایانه دارد که سازمان در اجرای طرح های کسب و کار از آن بهره میبرد. برنامه ریزی سیستم های اطلاعاتی استراتژیک دربرگیرنده عنصر تفکر استراتژیک است زیرا مطلوب ترین سیستم های اطلاعاتی را برای شرکت، شناسایی و برنامه ریزی میکند تا فعالیت های بلند مدت فناوری اطلاعات و سیاست های کلان سازمان با همدیگر همسو باشند (حسینی و همکاران،۱۳۹۲).

در رقـابت های جهـانی موجود در عصر حـاضر باید محصولات متنوع را با توجه به درخواست مشتری در دسترس وی قرار داد . خواست مشتری برکیفیت بالا و خدمت رسانی سریع موجب افزایش فشارهایی شده است که قبلاً وجود نداشته است ، در نتیجه شرکت ها بیش از این نمی توانند به تنهایی ازعهده تمامی کارها برآیند . دربازاررقابتی موجود ، بنگاه های اقتصادی وتولیدی علاوه برعلت این امردر واقع دستیابی به مزیت رقابتی باهدف کسب سهم بیشتری ازبازاراست . براین اساس فعالیت هایی نظیر برنامه ریزی عرضه وتقاضا ، تهیه مواد ، تولیدوبرنامه ریزی محصول ، خدمت نگهداری کالا ، کنترل موجودی ، توزیع ، تحویل وخدمت به مشتری که قبلاً همگی در سطح شرکت انجام میشدهاند ، اینک به سطح زنجیره عرضه انتقال پیدا کرده است . مسأله کلیدی در یک زنجیره تأمین ، مدیریت و کنترل هماهنگ تمامی این فعالیت ها است (الوانی و میر شفیعی،۱۳۷۸).
امروزه مدیریت زنجیره تـأمین به عنوان یکی از مبانی زیرساختی پیاده سازی کسب وکار الکترونیک در دنیا مطرح است . مدیریت زنجیره تأمین^[۱] پدیده ای است که در دهه ۹۰ میلادی ظهور یافته واین کار رابه طریقی انجام میدهدکه مشتریان بتوانندخدمت قابل اطمینان وسریع را با محصولات با کیفیت در حداقل هزینه دریافت کنند. درحالت کلی زنجیره تأمین ازدو یاچند سازمان تشکیل می شود که رسماً از یکدیگر جدا هستند و به وسیله جریـان های مواد ، اطلاعـات و جریـان های مـالی به یکدیگر مربوط می شوند . این سازمان ها می توانند بنگاه هایی باشند که مواد اولیه ، قطعات ، محصول نهایی و یا خدماتی چون توزیع ، انبارش ، عمده فروشی و خرده فروشی تولید می کنند . حتی خود مصرف کننده نهایی را نیز می توان یکی از این سازمان ها درنظر گرفت (دفت،۱۳۷۷).
دانش به عنوان یک منبع استراتژیک و یک شایستگی کلیدی برای سازمانها از اهمیت ویژه ای برخوردار است. از اینرو امروزه برای استفاده صحیح از این منبع پرمایه موضوع مدیریت دانش در دستور کار سازمان های پیشرو قرار گرفته است. مدیریت دانش بر سه موضوع اصلی یعنی انسان، ساختار و فن آوری تأکید دارد و سعی دارد تا با ایجاد ساختار مناسب و زیرساخت های تکنولوژیکی لازم در سازمان و با محور قرار دادن انسان و آماده سازی او به عنوان دانش کاران با تولید و استفاده صحیح از منبع دانش به اهداف سازمانی دست پیدا نماید. تا از این طریق ضمن آماده سازی خود برای گذر از عصر صنعتی به عصر دانشی، بتواند سازمانی بر پایه دانش را بنا گذارد(رهنورد و محمدی،۱۳۸۸).
۱-۲) بیان مسأله
سیستم عبارتند از مجموع های از اجزای به هم پیوسته که به منظور دستیابی به اهداف خاص با هم در تعامل میباشند. در اغلب موارد نیز این سیستمها از چند زیرسیستم تشکیل شده اند که هریک فعالیت ویژه ای انجام می دهند و در نهایت نیز از یک سیستم بزرگتر حمایت و پشتیبانی می نمایند ( رومنی و استنبارت^[۲]،۲۰۱۱).
سیستم اطلاعاتی که به درستی طراحی و اجرا شود، میتواند اطلاعات سودمندی برای تصمیمگیری فراهم نماید و زمینه ساز افزایش ارزش سازمان شود. منظور از اطلاعات هر دادهای است که به هرگونه وقایع و یافته هایی اشاره دارد که بوسیله سیستم اطلاعاتی گردآوری، ذخیره و پردازش میشود. صرف نظر از مدل تصمیم گیری؛ سیستم اطلاعاتی حسابداری میتواند در کلیه مراحل تصمیمگیری و حل مسائل سودمند واقع شود (سودانی،۲۰۱۲).
سیستم اطلاعاتی که به درستی طراحی و اجرا شود، میتواند اطلاعات سودمندی برای تصمیم گیری فراهم نماید و زمینه ساز افزایش ارزش سازمان شود. منظور از اطلاعات هر دادهای است که به هرگونه وقایع و یافته هایی اشاره دارد که بوسیله سیستم اطلاعاتی گردآوری،ذخیره و پردازش میشود. صرف نظر از مدل تصمیم گیری؛ سیستم اطلاعاتی حسابداری میتواند در کلیه مراحل تصمیم گیری و حل مسائل سودمند واقع شود (رومنی و استنبارت،۲۰۱۱).
امروزه شرکتها با سرمایهگذاری در حوزههایی مانند نیروی انسانی، بهبود کیفیت تولیدات، سیستمهای اطلاعاتی حسابداری وغیره علاوه بر برآوردن نیازها و اهداف خود؛ سعی در ایجاد مزیت رقابتی دارند؛ موضوعی که در محیطهای رقابتی امروزه اهمیت روز افزونی دارد. علاوه بر این، فرهنگ سازمانی نیز می بایست انعطاف پذیر باشد تا در مقابل تغییرات پیوسته محیط قابلیت تطبیق داشته باشد. در این بین انگیزه نوآوری و خلاقیت چرخه ارزشمندی است که کمک می نماید عملکرد شرکتها، بخشها و حتی افراد را بهتر اندازه گیری نماییم و در عین اینکه امکان دسترسی به بازار سرمایه و منابع مالی را افزایش میدهد؛ سعی در کاهش مشکلات و موانع مالی و سازمانی نیز دارد. به منظور گسترش این استراتژیها، شرکتها نیاز دارند در بخش تکنولوژی نیز سرمایه گذاری نمایند تا اطلاعات و ارتباطات در حوزه های مختلف سازمانی از جمله تولید، طراحی، نوآوری، بازاریابی و غیره را ترقی، ترویج و گسترش دهند (داوری و شانهزاده،۱۳۸۰).
در سبز فایل، اطلاعات و دانش ارزشمندترین دارایی های سازمان ها می باشند؛ به گونه ای که شرط حیات در محیط رقابتی امروزه اطلاعات و دانش می باشد. این منبع ارزشمند و حیاتی از راه های مختلف کسب و به طرق مختلف منتقل می شود. پژوهشگران و متخصصان تلاش میکنند ،دریابند چگونه منابع دانش به صورت مؤثر، گردآوری و مدیریت می شود؛ آنها سعی دارند بدینوسیله دانش ضمنی را عینی نمایند. فرایند تبدیل دانش ضمنی به عینی مدیریت دانش نام دارد. با کاهش شکاف بین »دانش ضمنی «و» عینی« میتوان منافع ارزنده ای کسب نمود. به هر حال ضروری است قبل از اقدام به طراحی و اجرای طرح های مدیریت دانش، درک صحیحی از این مقوله کسب نمود تا ضمن ارزیابی سلسله مراتب سازمانی و استراتژیک، ضمن فراهم نمودن بستر لازم برای استقرار این سیستم ها از حداکثر بهره وری و اثربخشی نیز بهره مند شویم (سیدی،۱۳۹۲).
سیستم های اطلاعاتی در سال های اخیر پیشرفت قابل توجهی نموده اند که همگی در راستای گسترش فناوری اطلاعات نمود یافته است شکل گیری سیستم های اطلاعاتی مدیریت، سیستم های پشتیبانی تصمیم گیری و سیستم های بهرهمند از قابلیت هوش مصنوعی باعث تسریع و بهینه سازی بسیاری از فرایندهای کاری در سازمان شده است مدیریت دانش نیزاز تکنولوژی اطلاعات به عنوان یک ابزار نیرومند در جهت بهبود فرآیندهای خود استفاده می کند در ادامه مجموعه ای از سیستم های اطلاعاتی را که در پیاده سازی مدیریت دانش نقش بسزایی را ایفا می کنند معرفی می گردد . اگرچه این سیستم ها معمولا” هزینه بر هستند اما تأثیرات آنها و افزایش سرعت و دارایی های دانشی سازمان در اثر پیاده سازی آن , استفاده از آنها را مقرون به صرفه و فراگیر نموده است (ایرانبان و ادیبی،۱۳۸۶).
سازمان ها دریافته اند جهت بقاء خـود در محیطی که تنوع ، تعداد و مسئولیت پذیری آنها بالا باشد ، باید قـادر باشند تا خود را با تغییرات آینده تطابق دهند . نیازمندیهای مشتری بطور مداوم در حال تکامل بوده و چـرخه عمر محصول نیــز کوتاه تر می گردد . بنابراین ، زنجیره تأمین می بایستی بتوا ند به بـازار پاسخ دهد. بنابـراین سازمان های موفق در طـی زمان به سوی جریان نقدی بیشتری حرکت خواهند نمود . در کسب و کار دنیای امروزی ، مـدیریت زنجیره تـأمین به عنوان ابزاری جهت دستیابی به سود اقتصادی کوتاه مدت و مزیت رقابتی بلند مـدت محسوب می گردد . مـدیریت زنجیره تأمین به عنوان مجموعه ای از رویکردها و تلاش هایی بشمار می رود که از تولیدکنندگان ، عـرضه کنندگان و توزیع کنندگان حمایت نموده و زنجیره ارزش را به گونه ای هماهنگ می نمایند که محصولات در مقادیر مناسب ، زمـان مناسب و مکان مناسب تولید و توزیع گردیده تا در نتیجه رضایت مشتری حاصل گردد .در دنیای رقـابتی امـروز و با توجه به انتظارات پیچیده مشتریان سـازمان ها خود را با مشتریانی روبرو می بینند که خـواستار افزایش در تنوع محصول ، هزینه پایین ، کیفیت بهتر و دسترسی سـریع تر به آن محصول هستند. سـازمان ها برای موفقیت خود روی به مدیریت زنجیره ای تأمین می آورند زیـرا این رویکرد در فعـالیت های متمرکز است که در یک زنجیره ارزش وجود دارد.دیدگاه زنجیره تأمین بر این واقعیت بنا نهاد شده است که رقابت به جـای اینکه بین شرکت ها وجود داشته باشد می بایستی بین زنجیره های تأمین وجود داشته باشـد و مدیریت زنجیره تأمین رویکردی است برای طراحی،سازمان دهی و به اجرا درآوردن این فعالیت ها.مدیریت زنجیره تأمین عرضه کنندگان ، توزیع کنندگان و مشتریان را با بهره گرفتن از فناوری اطلاعات جهت برآورده نمودن هر چه مؤثرتر و کارآتر انتظارات مشتریان با همدیگر ادغام می نماید . در نتیجه شرکت ها می توانند به سرعت و با کیفیت بالا به تقاضاهای گوناگون مشتریان پاسخ دهند.همانطور که رقابت از شرکت ها به زنجیره های تأمین تغییر یافته است لذا مدیریت زنجیره تأمین به عنوان یکی از استراتژی های مهم جهت موفقیت بشمار در این وضعیت قـرار دارنـد می آید (براون،۱۳۸۱).
در عصر حاضر نیروی کار ، مواد خام یا سرمایه منابع اصلی نیستند ، بلکه دانش ، محوریت دارد . در سازمان ها سرمایه های فیزیکی وذهنی ایجاد ارزش نموده ، ثروت تلقی می شوند . سرمایه ذهنی متشکل از سرمایه انسانی و سرمایه دانش می باشد که تعامل و یکپارچه سازی مؤثر این دو نوع سرمایه ذهنی در بیشینه کردن بهره وری الزامی است لذا استقرار سیستم های مختلف بدون توجه و شناخت مدیریت دانش در سازمان ها منجر می شود که نتایج حاصل شده از استفاده آن در سازمان ها مشهود نبوده و کارایی لازم خود را نداشته باشد ، لذا ترکیب دو مقوله مهم مدیریت زنجیره تأمین و سیستم های اطلاعاتی با میانجیگری مدیریت دانش آن ها را به صورت ابزاری قدرتمند در جهت ایجاد بهبود نواقص موجود در سیستم هدایت می کند و این امر جز با شناخت درست و مناسب مدیریت دانش و بررسی نقش و جایگاه آن در سازمانها امکان پذیر نمی باشد. و با توجه به اینکه شرکت خودروسازی سایپا در ایران جزء شرکت های بزرگ در صنعت ایران به شمار می رود . استفاده از سیستم اطلاعاتی قوی در شرکت سایپا منجر به این میشود که برنامه ریزی و بودجه بندی، گزارشدهی عملکرد/مالی، کنترل هزینه و کنترل یکپارچه به صورت هدفمند صورت گیرد و همچنین داشتن مدیریت زنجیره تأمین درشرکت باعث میشود که زیر ساختهای سازمانی، تکنولوژی اطلاعات،سیستم پشتیبانی تصمیمگیری، روابط بین سازمانی به صورت استاندارد صورت گیرد و همچنین داشتن مدیریت دانش باعث بروز کسب دانش، ثبت دانش، انتقال دانش، خلق دانش و کاربرد دانش در شرکت سایپا میگردد. و همچنین جهت رشد کیفی و کمی در زمینه خودروسازی در منطقه و جهان نیاز مبرم به زنجیره تأمین منظم به همراه سیستم اطلاعاتی قوی دارد. شرکت سایپا جهت رقابت با همکاران خود باید فعالیت های خود را چه در زمینه تولید چه در زمینه فروش و جذب مشتریان با دانش روز پیش ببرد که اگر این دانش به همراه داشتن سیستم اطلاعاتی قوی و همچنین داشتن مدیریت زنجیره تأمین باشد این شرکت میتواند به اهداف خود به نحو احسنت برسد. بنابراین در این پژوهش با هدف بررسی تأثیر سیستمهای اطلاعات مدیریت بر زنجیره تأمین با میانجیگری مدیریت دانش در شرکت سایپا به این سؤال پاسخ میدهد که آیا سیستمهای اطلاعاتی بر زنجیره تأمین با میانجیگری مدیریت دانش در شرکت سایپا تأثیر معنادار دارد؟
۱-۳) اهمیت و ضرورت پژوهش
توسعه ی سیستم های اطلاعاتی به عنوان ضرورت عصر اطلاعات، چالش های فراوانی را پیش روی سازمان ها قرار داده است . اساساً هدف از توسعه ی سیستم های اطلاعاتی افزایش کارایی در رسیدن به اهداف کسب وکار است(رئیس فر وهمکاران،۱۳۹۲).
سیستم اطلاعاتی سیستمی است که داده ها را از واحدهای مختلف دریافت نموده و تولید اطلاعات می کند و اطلاعات مربوط ، به موقع ، دقیق و شکیل را در اختیار سطوح مختلف مدیران جهت تصمیم گیری بهینه قرار میدهد . که در قسمت معرفی مدیریت دانش به شناخت واژهای اطلاعات و داده اقدام می شود(ایرانبان و ادیبی،۱۳۸۶).
نقش سیستم های اطلاعاتی به عنوان ابزار جمعآوری، ذخیره سازی و به اشتراک گذاری اطلاعات حائز اهمیت است؛ نقطه تلاقی سیستم های اطلاعاتی و مدیریت دانش نیز همین است. سیستمهای اطلاعاتی مناسب و منطبق با نیازهای سازمان میتوانند فرایند مدیریت دانش را تسهیل و مؤثرتر نمایند(سیدی،۱۳۹۲).
دانش(دانسته مبتنی بر تجربه) یک منبع کلیدی در هر سازمانی است. انسان هرچه بیشتر بداند، بهتر میتواند عمل کند. دیگر دورانی که در آن فقط پول، زمین و نیروی بازو، به عنوان سرمایه شناخته می شدند، به سر آمده است. در دنیای امروز، دانش نه تنها بعنوان یک سرمایه محسوب میشود؛ بلکه به عنوان مهمترین سرمایه نیز برای سازمان ها تلقی می شود. لذا در عصر دانایی که در آن دانش بسان مهمترین سرمایه محسوب میگردد، سازمان ها نیازمند رویکرد مدیریتی متفاوت نسبت به مسائل سازمان و کارکنان هستند.حفظ و نگهداری کارکنان سازمان ها و پرورش ظرفیت یادگیری آنان نقش تعیین کنندهای در موفقیت برای سازمان دارد. لذا همانند مدیریت منابع فیزیکی مانند پول، مدیریت دانش نیز باید بخشی از سیاست های استاندارد سازمان باشد. مدیریت دانش، مربوط به استفاده نظاممند از دانش در سازمان و بکارگیری آن در فعالیت ها، به منظور تحقق اهداف و رسالت سازمان است. هدف مدیریت دانش، جلوگیری از تکرار اشتباهات و اتخاذ تمامی تصمیمات بر اساس دانش سازمان میباشد(برگرون،۱۳۸۶).
هسته اصلی سیستم مدیریت دانش درواقع تفکر و نگرش مدیریت است. یک مدیر آگاه می تواند ترتیب اثری دهد که این فرایند با حداقل امکانات سازمان عملی شود. البته در این بین نباید از نقش حیاتی پرسنل غافل شد. بدون همکاری و مشارکت پرسنل سازمان به هیچ کدام از این موارد دست نمی یابد. مدیریت دانش فرایندی بالاتر و وسیع تر از مدیریت اطلاعات است.نقطه تلاقی سیستم های اطلاعاتی و مدیریت دانش به دانش و اطلاعات مربوط می شود. مدیریت دانش و سیستم های اطلاعاتی هردو به افزایش کارایی و اثربخشی سازمان، حداکثر کردن کارایی سازمان از طریق بکارگیری دانش مشترک، بهبود زنجیره ارزش افزوده توجه می نمایند(درودی،۱۳۹۲).
مدیریت زنجیره تأمین نوین نه تنها به بررسی راه های ترویج هزینه در سراسر کانال ها ی عرضه کالا وخدمات می پردازد، بلکه باید بین تقاضای روز افزون مشتریان برای ارائه خدمات به موقع و کارآمد موازنه ایجاد کرده و از تحولات سریعی که در عرصه فناوری صورت می گیرد نیز، غافل نباشد.امروزه هیچ شرکتی نمی تواند از مدیریت زنجیره تأمین چشم پوشی کرده و انتظار بقا داشته باشد از اینرو ، اندیشه زنجیره تأمین به یک اندیشه رایج در همه شرکت های عمده در سراسر جهان تبدیل شده است و اگر تا چند سال پیش ، دسترسی به بازارهای جهانی فقط در اختیار بزرگترین و موفق ترین شرکت ها بود، امروزه به برکت وجود فناوری های پیشرفته از جمله اینترنت ، حتی کوچک ترین شرکت ها نیز می توانند به بازارها و نمایشگاه ها ی اینترنتی وارد شده و کالای خود را با بهترین قیمت ها و شرایط عرضه کنند (نیلی پور طباطبایی و همکاران،۱۳۹۱).
گروه خودروسازی سایپا فلسفه و نگرش خود را بر پنج اصل رشد متوازن و مستمر، ایجاد ارزش پایدار برای ذینفعان، رهبری هزینه رقابتی، دستیابی به برند برتر ایرانی و کمینه سازی ریسک در سرمایه گذاری، بنا نموده است. این فلسفه در قالب برنامه راهبر تشریح و اجرا می گردد :
رشد متوازن و مستمر
گروه سایپا از طریق برنامه ریزی جامع و کامل و حذف موانع موجود توسعه ، در جهت رشد متوازن و مستمر خود گام بر می دارد. این گروه رشد متوازن را در دو حوزه زیر مورد توجه قرار داده است:

• • توسعه کسب و کار

• • منابع انسانی

ارزش پایدار برای ذینفعان
گروه خودروسازی سایپا با هدف ایجاد تاثیرات مثبت اقتصادی, اجتماعی و زیست محیطی فعالیت های زنجیره ارزش خود را به صورت اثربخش مدیریت می کند تا از آن طریق ارزش پایدار برای ذینفعان خود ایجاد نماید. در همین خصوص توجه به موارد زیر ضروری است:

• • ایجاد ارزش پایدار در زنجیره صنعت خودرو

• • ایجاد و توسعه فرصت برای مشتریان

• • ایجاد منافع پایدار برای سهامداران

• • ایجاد منافع پایدار برای کارکنان

هزینه رقابتی
گروه خودروسازی سایپا به دنبال رهبری هزینه در بازار رقابتی خوردو می باشد. برای این منظور افزایش کارایی و اثربخشی فعالیت‌های اصلی مد نظر بوده است. این هدف از طریق اقدامات زیر محقق می گردد:

• • مدیریت بهای تمام شده

• صرفه جویی در مقیاس