خلاصه فصل:
در فصل دوم به تشریح تئوریک موضوع تحقیق پرداخته شد، بر این اساس ابتدا به بررسی سیاست های تقسیم سود و انواع روش های تقسیم سود و سپس به تشریح معاملات گروهی و شرکت های وابسته و مستقل پرداخته شد .ودر نهایت در بخش آخر فصل به بررسی تحقیقات خارجی و داخلی مرتبط به موضوع تحقیق پرداخته شد.
فصل سوم : روش تحقیق
۳ -۱) مقدمه
تحقیق عبارت است از فرایند جستجوی منظم برای مشخص کردن یک موقعیت نامعین، بنابراین تحقیق است که از طریق آن میتوان دربارهی ناشناخته به جستجو پرداخت و نسبت با آن شناخت لازم را کسب کرد. در این فرایند از چگونگی گرد آوری شواهد و تبدیل آنها به یافتهها تحت عنوان روش شناسی یاد میشود. این سوال که چگونه داده ها گردآوری شود و مورد تفسیر قرار گیرد به طوری که ابهام حاصل از آنها به حداقل ممکن کاهش یابد مربوط به روش شناسی تحقیق است. در انجام دادن پژوهش به منظور کسب شناخت باید مجموعهای از گزارهها (فرضیه ها با سوالات تحقیق ) را تدوین کرد و سپس آنها را مورد آزمون قرار داد یا پاسخ آنها را فراهم کرد. این امر، فرایند پژوهش را هدایت کرده و پژوهش گر را در بدست آوردن شناخت یاری میکند. بر این اساس، روش تحقیق وسیله یا طریقهی تعیین این امر است که چگونه یک فرضیه تحقیق مورد تایید قرار میگیرد یا رد میشود به عبارت دیگر روش تحقیق چارچوب عملیات یا اقدامات جستجوگرایانه برای تحقیق هدف پژوهش، جهت آزمون فرضیه یا پاسخ دادن به سوالهای تحقیق را فراهم میآورد.یک پژوهش گر میتواند از روش های مختلف تحقیق بهره گیرد و روش تحقیق مناسب بر اساس فرضیات تحقیق را انتخاب نماید.

۳ -۲ ) روش پژوهش
در تحقیقات علمی، انتخاب روش متناسب با ماهیت تحقیق اهمیت زیادی دارد. زیرا هر تحقیق اهمیت روش خاص مناسب با خود را میطلبد. بنابر این در انتخاب روش تحقیق باید نهایت دقت را مبذول داشت.
همچنین ، تحقیقات براساس هدف تحقیق به چند دسته تقسیم می شوند . که هر کدام از آنها از روش های متفاوتی برای نتیجه گیری استفاده می نمایند. برخی از تحقیقات انجام شده به منظور بررسی وجود یا عدم وجود رابطه میان چند عامل یا متغیر انجام می شوند معمولاً در این موارد از آزمون های آماری که به نوعی با مفهوم همبستگی ارتباط دارند ( مانند روش های رگرسیونی ، روش های تحلیل همبستگی و… ) استفاده می شود . نکته قابل توجه در این نوع تحقیقات آن است که داده هایی که برای عوامل مختلف مورد استفاده قرار می گیرند باید به نوعی با یکدیگر ارتباط ( ارتباط زمانی ، مکانی ، …) داشته باشند.( سیدنی سیگل،۱۳۷۲)
بنابر این تحقیق حاضر از نوع کاربردی بوده، واز نظر روش تحقیق ، توصیفی از نوع همبستگی مبتنی برتحلیل رگرسیون زمانی است که با جمع آوری داده مالی کمی حاصل از نمونه سعی در تعمیم آن به جامعه دارد. و بر اساس روش مطالعات کتابخانه ای و روش میدانی انجام گرفته است .
۳-۳)فرضیه های تحقیق:
فرضیه های موجود بر مبنای ارتباط بین خط مشی تقسیم سود سهام و عوامل نظیر نابرابری اطلاعاتی، وابستگی به تامین مالی خارجی ، طول عمر می باشد.
گروه اول: فرضیه های کلی در ارتباط میان خط مشی سود سهام و عواملی نظیر( نابرابری اطلاعاتی؛ وابستگی به تامین مالی خارجی ( منابع خارج از موسسه )؛چرخه زندگی ):
- بین پرداخت سود سهام و میزان آن در نتیجه ی وابستگی به سرمایه و تامین مالی خارجی رابطه معنی داری وجود دارد.
- بین پرداخت سود سهام و میزان آن درنتیجه وابستگی به سرمایه ونابرابری اطلاعاتی رابطه معنی داری وجود دارد .
گروه دوم: فرضیه بر مبنای چگونگی کیفیت تفاوت روابط موجود در گروه های شرکتی وابسته در مقابل شرکتهای مستقل :
در مقایسه با شرکتهای مستقل، شرکتهای وابسته ازسطوح پرداخت سود سهام بالاتری برخوردارند.
گروه سوم: فرضیه هایی بر اساس چگونگی نوسان و تفاوت روابط در طرف دیگر شرکت ها وابسته ی تلفیقی( گروهی ) بر پایه ی اندازه و تنوع :
احتمال پرداخت سود سهام و میزان پرداختی آن همراه با طول عمر شرکت افزایش می یابد.
۳-۴) متغیرهای پژوهش و نحوه اندازه گیری :
انجام پژوهش مستلزم تعیین و تعریف هر یک از متغیرهای پژوهش می باشد . متغیرها بر اساس نقشی که در پژوهش به عهده دارند به دو دسته تقسیم می شوند :
الف) متغیر های وابسته
ب) متغیر های مستقل
۳-۴-۱) متغیرهای مستقل
متغیرهای مستقل تحقیق شامل سود سهام پرداختی سال گذشته ، وابستگی به سرمایه و تامین مالی خارجی ، نابرابری اطلاعاتی و طول عمر می باشد که از اطلاعات ترازنامه ، صورت سود وزیان و شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران بین سالهای۱۳۸۶ تا ۱۳۹۰ استخراج شده است که به صورت زیرمحاسبه می شوند.
الف- سود سهام پرداختی سال گذشته (PAYOUT-P): میزان سود پرداختی سال گذشته را محاسبه و ارزیابی می کند ،این سود پرداختی بر اساس اطلاعات صورت سود و زیان شرکت های پذیرفته شده در بورس قابل دسترسی می باشد.( (رونی مانوس ۲۰۱۲)
ب- وابستگی به سرمایه و تامین مالی خارجی (DEP ) : به عنوان درصد رشد فروش که از جریان نقدی آزاد قابل تامین نمی باشد محاسبه شده است.که بر این اساس کل فروش های پایان سال را از کل فروش اول سال کسر می کنیم و سپس بر فروش اول سال تقسیم می نماییم بدین ترتیب در صد رشد فروش محاسبه می گردد. همچنین اطلاعات فروش از صورت سود و زیان شرکت های پذیرفته شده در بورس قابل دسترسی می باشد(رونی مانوس ۲۰۱۲).
ج- نابرابری اطلاعاتی( P-STD) : که به عنوان انحراف معیاربازده باقیمانده ی روزانه از الگوی ( نمونه ) بازار است که در طول عمر یک سال تقویمی محاسبه می گردد(رونی مانوس ۲۰۱۲).
د- طول عمر (AGE ) : بیانگر نظریه ی طول عمر می باشد که این به نوبه ی خود به عنوان الگاریتم طبیعی عمر ثبت شرکت ارزیابی و محاسبه می شود (رونی مانوس ۲۰۱۲).
۳-۴-۲) متغیر وابسته
نسبت سود پرداختی( PAYOUT ): به عنوان نسبت سود پرداختی به منظور تحقیق و رسیدگی به تصمیم گیری در زمینه ی میزان پرداخت ( میزان قابل پرداخت ) تعریف شده ؛ و به عنوان متغیر مجازی که در شرایطی که شرکت سود سهام را پرداخت کرده باشد برابر است با و در غیر اینصورت برابر با صفر خواهد بود.در نظر گرفته می شود(رونی مانوس ۲۰۱۲).
۳-۵ ) جامعه آماری:
محدوده و فضای مطلوب محقق ، جامعه های آماری را معین و مشخص می کند. بنابراین تعریف ، جامعه آماری عبارت است از تعدادی از عناصر مطلوب مورد نظر که حداقل دارای یک صفت مشخصه باشند. صفت مشخصه صفتی است، که بین همه عناصر جامعه آماری مشترک بوده ومتمایز کننده جامعه آماری از سایر جوامع باشد. اصولا فرایند یک تحقیق را می توان تلاشی برای درک رفتار جامعه دانست که بر پایه اطلاعات بدست آمده از نمونه صورت می گیرد ؛ زیرا جمع آوری اطلاعات برای کل جامعه آماری مستلزم صرف هزینه و زمان زیادی می باشد. از این گذشته در بعضی از موارد نیز جمع آوری اطلاعات از کل جامعه امری غیر منطقی می باشد. لذا ناچار به استخراج نمونه می باشیم. البته بدیهی است که نمونه گیری موجب کاهش قطعیت و اطمینان نتایج بدست آمده می شود. بطور کلی عواملی نظیر ماهیت تحقیق ، توزیع جامعه و مقدار فاصله اطمینان بر روی حجم نمونه موثر می باشند وبایستی در هنگام انتخاب نمونه به این عوامل توجه داشت تا بتوان خصوصیات جامعه آماری را با بهره گرفتن از نتایج نمونه آماری برآورد نمود (سیدنی سیگل ۱۳۷۲).
از آنجاییکه شرکت های بورس اوراق بهادار تهران مشمول مقررات نظارتی خاص ساز مان بورس می باشند ، انتظار می رود اطلاعات تهیه و ارائه شده از سوی این شرکت ها از انسجام ، قابلیت اعتماد و کیفیت بالاتری بر خوردار باشند. لذا قلمرو مکانی یا همان جامعه آماری این تحقیق شامل شرکت های فعال در بورس اوراق بهادار تهران بوده ، که طی دوره زمانی تحقیق کلیه اطلاعات مالی آن ها در بورس ارائه شده است. علت انتخاب این شرکت ها به عنوان جامعه آماری ، سهولت دسترسی به صورت های مالی حسابرسی شده آنها وهمچنین دسترسی به سایر اطلاعات صورت های مالی می باشد.
۳-۶ ) نمونه آماری و روش نمونه گیری
هر بخشی از جامعه آماری را نمونه گویند.به عبارت دیگر نمونه عبارت است از تعداد محدودی از آحاد جامعه آماری که بیان کننده ویژگی های اصلی جامعه باشد. اصولا فرایند یک تحقیق را می توان تلاشی برای درک رفتار جامعه دانست که بر پایه اطلاعات بدست آمده از نمونه صورت می گیرد ؛ زیرا جمع آوری اطلاعات برای کل جامعه آماری مستلزم صرف هزینه و زمان زیادی می باشد. از این گذشته در بعضی از موارد نیز جمع آوری اطلاعات از کل جامعه امری غیر منطقی می باشد. لذا ناچار به استخراج نمونه می باشیم. البته بدیهی است که نمونه گیری موجب کاهش قطعیت و اطمینان نتایج بدست آمده می شود. بطور کلی عواملی نظیر ماهیت تحقیق ، توزیع جامعه و مقدار فاصله اطمینان بر روی حجم نمونه موثر می باشند وبایستی در هنگام انتخاب نمونه به این عوامل توجه داشت تا بتوان خصوصیات جامعه آماری را با بهره گرفتن از نتایج نمونه آماری برآورد نمود(سیدنی سیگل ۱۳۷۲).
نمو نه آماری در فرایند انجام پژو هش با در نظر گر فتن ماهیت تحقیق ، الز مات اطلاعاتی و وپژگی های شرکت های عضو جامعه آماری تعیین گردیده است. بگونه ای که نمونه استخراجی بتوان در فرایند آزمون فرضیات تحقیق ، ضمن رعایت صرفه هزینه و زمان ، نتایج حاصله را به بهترین وجه به جامعه آماری تعمیم دهد . از همین رو در این پژو هش از روش نمونه گیری تصادفی طبقاتی استفاده گردید ؛ بنحویکه صر فا شر کت های عضو جامعه آماری که دارای شرایط ذیل بود ه اند ، در نمونه آماری لحاظ شده اند.
حداکثر تا ابتدای سال ۱۳۸۶ یا قبل از آن در بورس اوراق بهادار تهران پذیرفته شده و تا پایان سال ۱۳۹۰ سهام آنها مورد معامله قرار گرفته باشد.
دوره مالی شرکت ها ، منتهی به تاریخ ۲۹ اسفند هر سال باشد.
شرکت ها باید داده های بیش از ۶سال برای محاسبه متغیرهای مدل داشته باشند.
شرکت ها نباید در این دوره در نظر گرفته شده وضعیت تجاریشان تغییر کرده باشد.
حداکثر یک ماه بعد از برگزاری مجمع عمومی عادی سالیانه، سهام آنها مورد معامله قرار گرفته باشد.
شرکت ها نباید در دوره در نظر گرفته شده دارای وقفه عملیاتی باشند.
بانک ها ، شرکت های بیمه و سرمایه گذاری در نظر گرفته نمی شود.
با توجه به معیاریهای فوق ، از مجموع شر کت های پذیر فته شده در بورس اوراق بهادار تهران ، نمونه تحقیق به ۴۵ شر کت محدود گردید.در ضمن محدوده زمانی این پژوهش از ابتدای سال ۱۳۸۶ تا پایان ۱۳۹۰ به مدت ده سال است.
۳-۷) روش های جمع آوری اطلاعات
جمع آوری اطلاعات برای هر نوع پژوهشی از اهمیت ویژه ای برخوردار است . اطلاعات مورد نیاز این تحقیق به روش کتابخانه ای و عمدتا از روی صورتهای مالی شرکتهای نمونه ، سالنامه های بورس اوراق بهادار و سیستم کامپیوتری بورس جمع آوری گردیده است. همچنین اطلاعات لازم جهت آزمون فرضیه های تحقیق از اطلاعات موجود در سازمان بورس اوراق بهادار تهران ، صور ت های مالی شرکتهای منتخب و با نک های اطلاعاتی نر م ا فزاری موجود در بازار همچون “ره آورد نوین” جمع آوری گردیده است .
اطلاعات مورد نیاز جهت انجام تحقیق شامل، درآمد های دائمی ،دارایی های مالی ، بد هی ها، ارزش دفتری حقوق صاحبان سهام، سر مایه گذاری ، خالص جریان نقد عملیاتی، ارزش بازار سهام ،برای هر یک از سالهای دوره تحقیق می باشد.
۳-۸) تکنیکها وروش های آماری مورد استفاده
وقتی که برای تجزیه وتحلیل آماری اطلاعات بدست آمده از یک تحقیق ، چند آزمون آماری مختلف وجود داشته باشد، لازم است که در انتخاب یکی از آزمونها منطق خاصی رعایت گردد.یکی از معیارهای مورد استفاده در این مواقع، توان آزمون می باشد.بدین معنی که یک آزمون آماری در صورتی مناسب است که وقتی   درست است، احتمال بسیار ضعیفی داشته باشد که آنرا رد کنیم و وقتی   نادرست است، احتمال زیادی داشته باشد که آن را رد کنیم.(عادل آذر ۱۳۸۱)
علاوه بر موضوع توان یک آزمون، نکات دیگری هم هست که باید در انتخاب یک آزمون مناسب مورد توجه قرار گیرد. عواملی همچون طریقه ای که نمونه ها استخراج شده اند، اهمیت جامعه ای که نمونه از آن استخراج شده و نوع اندازه گیری و مقیاسی که در تعریف علمی متغیرها به کار رفته است . همه این عوامل در انتخاب آزمون آماری که برای اطلاعات جمع آوری شده ، مناسب ترین باشد، دخالت دارند.^[۶۱]
از آنجایی که پژوهش حاضر بدنبال بررسی رابطه بین ارزش بازار شرکت و اجزایی متشکله درآمدها دائمی ،ارزش فعلی تنزیل شده درآمد های آتی و درآمدهای جاری (ارزش دفتری حقوق صاحبان سرمایه ، بدهی ها ، سرمایه گذاری ، دارایی های مالی در آمدهای دائمی ، خالص جریان نقد عملیاتی) می باشد، از این رو به منظور تجز یه و تحلیل داده ها ، از مدل رگرسیون استفاده شده است . به منظور آزمون آماری، مدل های تحقیق از روش ر گرسیون گام به گام ۲ و جهت بررسی همبستگی از آزمون همستگی پیر سن استفاده گردیده ودر این راستا از نرم افزار “spss ” بهره گیری شده است.
۳-۸-۱)ضریب همبستگی
ضریب همبستگی نشان دهنده شدت رابطه بین متغیر متغیر مستقل و متغیر وابسته وهمچنین نوع ارتباط ( مستقیم یا معکوس ) می باشد. ضریب همبستگی با بهره گرفتن از فرمول زیر محاسبه می شود: