فصل دوم- ادبیات موضوع

۲٫۱ مقدمه

هدف از این فصل آشنایی با مفاهیم اصلی که در این تحقیق مورد استفاده قرار گرفته، می­باشد. در ابتدا مفهوم سیستم­های اجرایی تولید و تولید توزیع­شده معرفی و مورد بحث قرار می­گیرد. سپس سیستم­های اجرایی تولید توزیع­شده عنوان می­ شود ودرنهایت رویکرد محاسبات ابری و ویژگی­های آن به عنوان ابزاری جهت توانمند ساختن سیستم­های اجرایی تولید توزیع­شده شرح داده­ می­ شود.

۲٫۲ سیستم­های اجرایی تولید

منشاء مفهوم سیستم اجرایی تولید^[۲] را می­توان در سیستم­ جمع­آوری داده ­ها، در اوایل دهه ۸۰ یافت، زمانی­که سازمان­های مختلف هریک برای خود قوانین ونظم­های متفاوت، نظیر طراحی تولید، مدیریت پرسنل تولید داشتند. به تدریج با ظهورCIM^[3] معیاری برای تفکیک این وظایف عنوان شد ودر اواسط دهه ۹۰، سیستم­های جمع­آوری داده ­های تولید، خودرا به نحوی ارتقا دادند تا به سمت سیستم­های یکپارچه پیش روند.

با به کارگیری روزافزون فناوری­اطلاعات برای بهبود عمل تولید، در اواخر دهه ۹۰ نیاز به تعریف مدونی برای سیستم­های اجرایی تولید احساس شد. لذا ^[۴]MESAدر سال ۲۰۰۰ نمونه­هایی ازتعریف اجرا برای تولید عنوان کرد. از دید این انجمن اجرا به معنای ایجاد محصول، ایجاد و اندازه ­گیری قطعات، انتقال لیست اقلام موجود به و یا از ایستگاه­های کاری، تغییر اولویت سفارشات، انتساب مجدد پرسنل و اقلام موجود و همچنین زمانبندی مجدد است. تمامی واژه ­هایی که توسط MESA تحت عنوان اجرا مطرح شده­است بیانگر نوعی پویاییست که مستلزم کنترل، زمانبندی و پی­گیری پویا برسیستم­ اطلاعاتی تولید است.
۲٫۱٫۱ توابع اصلی سیستم­های اجرایی تولید
MESA 7 تابع اصلی را برای سیستم­های اجرایی تولید تعریف کرده­است که بیشتر کارکردهای اصلی این سیستم را تحت پوشش قرار می­دهد. این توابع عبارتند از:
واسط سیستم­های برنامه­ ریزی: سیستم­های اجرایی تولید بایستی به طور مستقیم با سیستم­های برنامه­ ریزی همراه شود تا در یک ارتباط دوطرفه سفارش­های کاری وسایر ورودی­ ها رادریافت کرده و برای لایه­ های پایین ترجمه کند و گزارش­ها و اطلاعات کنترلی رابه لایه­ های بالای سازمان منتقل کند[۱].
سفارش کاری: سیستم­اجرایی تولید، سفارش­های کاری را دریافت کرده، تغییرات را بر روی سفارش­ها مدیریت می­ کند و لیستی متوالی و اولویت­دهی شده­ را ایجاد، تغییر، برنامه­ ریزی و نگهداری می­ کند. در این لیست تغییرات و زمانبندی ذخایر مواد اولیه خاص و تجزیه وترکیب سفارشات مشهود است[۱].
ایستگاه­های کاری: این بخش از سیستم­های اجرایی تولید، مسئول پاسخگویی در قبال پیاده­سازی برنامه و سفارش­ها و پیکربندی منطقی ایستگاه­های کاری است[۱].
پی­گیری ومدیریت لیست کالاها: این بخش ازسیستم­های اجرایی تولید، نقشه به روزی از تمامی لیست­کالاها و محل ذخیره­ها وکارهای در حال جریان نگهداری می­ کند[۱].
جا به ­جایی مواد اولیه: هدف از این بخش کنترل جا به ­جایی مواد اولیه به ایستگاه­های کاری است[۱].
جمع­آوری داده ­ها: این بخش از سیستم­های اجرایی تولید در حقیقت چشم­ها وگوش­های مدیریت اطلاعات در تولید هستند واطلاعات را جمع­آوری می­ کنند و در نتیجه سیستم می ­تواند به روز باقی بماند[۱].
مدیریت استثناها: یک بخش ضروری سیستم­های اجرایی تولید این است که چگونه یک سازمان تولیدی در قبال رویدادها و استثناها واکنش نشان می­دهد واینکه بتواند تغییرات را کنترل کرده و عملیات جایگزین را انجام دهد[۱].
شکل۲٫۱ توابع اصلی سیستم­های اجرایی تولید ]۱[
۲٫۲٫۲ توابع پشتیبان سیستم­های اجرایی تولید
علاوه بر۷ تابع اصلی سیستم­های اجرایی تولید، ۹ تابع پشتیبان نیز عنوان شده است که درسطح پایینتری ازاهمیت قرار می­گیرند. این توابع عبارتنداز:
کنترل فرآیندآماری
مدیریت نگهداری
کنترل حضور وغیاب
مدیریت داده ­های تولید
پردازش وارزیابی کارایی
مدیریت تامین کننده
پی­گیری رد و اثرمحصولات
مدیریت اطلاعات کارگاه
تعیین کیفیت[۱]
باوجود این توابع اصلی وپشتیبان، باز ضرورت وجود استانداردی جزئی­تر برای سیستم­های اجرایی تولید احساس می­شد که در ادامه به شرح آن خواهیم پرداخت.
۲٫۲٫۳ استاندارد ANSI/ISA95
این استاندارد دیدلایه­ای وسلسله­مراتبی به سیستم­های اجرایی تولیددارد وعلاوه بر MESA، مدل ^[۵]PRM را نیز به عنوان مبنایی برای بسط خود در نظر گرفته است. این استاندارد متشکل از ۵ بخش است که بخش اول برمدل­ها و واژه­شناسی­ها تمرکزدارد، بخش دوم شامل صفات مدل اشیا است و بخش سوم برمدل مدیریت عملیات تولید که خود شامل سیستم­های اجرایی تولید می­ شود. بخش چهارم برارتباط لایه سیستم اجرایی تولید با لایه ­های بالاتر سازمانی تمرکز دارد و بخش پنجم به ارتباط سیستم اجرایی تولید بالایه­های پایینی تولید تمرکز دارد[۲]. لذا بخش سوم این استاندارد مورد بحث واقع شده­است.

شکل۲٫۲ مدل لایه­ای سیستم­های اجرایی تولید
قبل از شرح سیستم­های اجرایی تولید مروری برمدیریت عملیات تولید خواهیم داشت که خود ۴بخشPOM^[6] و ^[۷]IOMو^[۸] QOMو^[۹] MOM تقسیم بندی می­ شود که توابع اصلی مسا (MESA)که در بخش قبل شرح داده­شد با حداقل یکی از این بخش­ها مرتبط است.
ISA 95 یک مدل فعالیت عام برای سیستم­های اجرایی تولید تعریف می­ کند که شامل مدیریت، تعریف محصول، مدیریت منابع، زمانبندی­جزئی شده، توزیع کار، مدیریت استثنا، پی­گیری، جمع­آوری داده ­ها و تحلیل است[۳].
شکل۲٫۳ مدل عام سیستم­های اجرایی تولید در استاندارد ANSI/ISA95
ISA95 تمامی عناصر مدل عام که در بالا عنوان شد را به تک تک عناصراصلی POM و IOM و QOMو MOM نگاشت می­دهد. نتیجه نهایی این نگاشت یک سری وظایف مشخص شده و یک مدل فعالیت برای هر کدام از این نگاشت­هاست.

۲٫۳ تولید توزیع­شده

حضور همزمان در بازارهای منطقه­ای مختلف، هم برای تامین­کننده وهم برای تولیدکننده امری اجتناب­ناپذیر است. این پیکربندی به دلیل رقابت شدید، با خلاقیت بالا و به منظور حصول نتایج با کارایی مطلوب، مطرح شده­است. محیط رقابتی جهانی، نیاز ممتد برای شناسایی و به­ کارگیری چشم­اندازهای جدید تولید، متد­های سازگارشده وتکنولوژی­های به روز را تحمیل می­ کند. مهمترین چشم­انداز در چنین محیطی بهره­ گیری از ساختارهای توزیع­شده است. قدرت رقابتی ساختارهای توزیع­شده در این قابلیت آن­ها نهفته است که می­توانند عناصر تشکیل­دهنده را به صورت شبکه­ ای همروند، مشتری­مدار و با ساختار و فرایند جدید شکل­دهند. کار در محیط­های توزیع­شده سازگاری­پذیراست ضمن اینکه سیستم­ها وتجهیزاتی یکپارچه وجود دارند که به خوبی مجدداً پیکربندی می­شوند و تکنولوژی­هایی که می­توانند اطلاعات را به دانش تبدیل کنند، تا بتوان تصمیم ­گیری بهتری داشت. تمامی این مزایا روند حرکت به سمت تولید توزیع­شده را پرشتاب­تر کرده­است[۴].

۲٫۳٫۱چشم­اندازها ومفاهیم تولید توزیع­شده

درطول مسیری که به سمت تولید توزیع­شده طی شده­است، اصول ومفاهیم پیشرفته­ای از تولید ومدیریت ارائه شدندکه به مرور زمان با پیشرفت فناوری رشد مطلوبی داشته اند. مهمترین این اصول، تولید باریک^[۱۰] در سال ۱۹۸۸، تولید چابک ^[۱۱]در سال ۱۹۹۴، کارخانه­های فرکتال^[۱۲] در سال ۱۹۹۵، تولید هولونی ^[۱۳] در سال ۱۹۹۸ بوده است. در حال حاضر نیز سیستم­های چند عاملی^[۱۴] به عنوان پلتفرمی پیشتاز در تولید توزیع­شده مطرح شده­است[۴].
تولید باریک
تولید باریک ویا سازمان­های باریک که به طورخلاصه باریک نامیده می­شوند یک فعالیت تولیدی است که تمامی هزینه­ های منابع را برای هدفی به کار گیرد که برای مشتری ارزش­آفرین باشد و هر فعالیت غیر ارزش­زا را حذف می­ کند. از دیدگاه مشتری، یعنی کسی که محصول یا سرویسی را مصرف می­ کند، ارزش به فعالیت یا فرآیندی اطلاق می­ شود که وی حاضر است برای آن هزینه پرداخت کند.
تولید باریک، مخصوصاً، بر این ایده تمرکز داردتا ارزش را با کار کمتر فراهم آورد. این ایده نخستین بار توسط سیستم تولید تویوتا مورد استفاده قرار گرفت. از این رو گاهی تحت عنوان تویوتیسم معرفی می­ شود.
برای بسیاری از افراد، این دیدگاه مجموعه ­ای از ابزار است که به تعریف و حذف ضایعات تمرکز داردو تمرکز اصلی بر بهبود جریان و هموار کردن کاراست. در نتیجه حذف ممتد ضایعات از سیستم مدنظر است نه ضایعات برای هر تولید جداگانه.
ایده تولید باریک، همچنین به صورت مجموعه ­ای از مفاهیم که اتصال سستی دارند و با هدف کاهش هزینه­ها با هم همکاری کرده ­اند، نیز تعریف می­ شود. این اصول شامل پردازش کشش، کیفیت عالی برای نخستین بار، کاهش ضایعات، بهبود مستمر، انعطاف پذیری، حفظ ارتباط طولانی­مدت با تامین کننده، خودمختاری، تراز کردن بار و کنترل بصری جریان کار است[۵].
تولید چابک
تولید چابک، واژه­ای است که برای سازمانی به کار می­رود که از فرایند­ها، ابزارها و آموزش، به نحوی استفاده می­ کند تا بتواند به سرعت به نیاز­های مشتری و تغییرات پاسخ­دهد. حال آنکه هزینه­ها و کیفیت را حفظ کرده­است.
فاکتور توانمند ساز برای تولید چابک استفاده از یک پایگاه داده مشترک برای قطعات و تولید است.
تولید چابک، به عنوان گام بعدی تولید باریک در تکامل تولید در نظر گرفته می­ شود. تفاوت بارز این دو رویکرد مشابه تفاوت یک انسان لاغر با یک انسان ورزشکار است[۶].
کارخانه­های فرکتال
مهمترین ویژگی کارخانه­های فرکتال، خودتشابهی و الگو داخل الگو بودن آن­ها است. ایده کارخانه­های فرکتال بر این ویژگی­آن­ها تاکید داد و کارخانه­های تولیدی را پیشنهاد می­دهد که متشکل از اجزا کوچک است- یک موجودیت فرکتال . اولین ویژگی آن­ها خودسازماندهی شدن آن­ها است . آن­ها از متد­های حل مشکل خودشان و راه­ حل­های بهینه خودشان برای بهبود فرآیندهایشان استفاده می­ کنند. دومین ویژگی آن­ها پویایی آن­هاست به نحوی که می­تواننداطلاعات را از محیط دریافت کرده و خود را سازگار کنند و ویژگی خودتشابهی کارخانه­های فرکتال به معنی آن است که اهداف تک تک آن­ها در اهداف واحدشان نیز نمود پیدا می­ کند[۷].

۲-۱-۲۰-۱- ارضای تقاضای مصرف کنندگان: امروزه شرکت‏ها و سازمان‏ها مجبورند به خاطر ارضای نیازهای مشتریان و عمل به مسئولیت اجتماعی و حمایت از حقوق مصرف کنندگان، مسائل مربوط به حفظ محیط زیست را در فعالیت‏های خود جای دهند. مثلا مک دونالد نمونه بارزی است که به خاطر حمایت از حقوق مصرف‏ کنندگان و ارضای تقاضای آنها ترکیب بسته بندی‏های خود را عوض کرده ‏است.
۲-۱-۱۵-۲- واکنش نسبت به ‏اقدامات رقبا: هنگامی‏‏‏که یک شرکت در تولید محصولاتش ملاحظات زیست محیطی را مد نظر قرار می‏‏‏دهد، شرکت‏های دیگر بایستی استراتژی‏های خود را در تولید محصولاتشان تغییر دهند و تدابیری را در راستای سبز شدن اتخاذ کنند زیرا در غیر این صورت سهم بازارشان را از دست خواهند داد.
۲-۱-۱۵-۳- دخالت روز افزون دولت: در کشورهای مختلف دولت‏ها برای حفظ محیط زیست سالم از راه‏های مختلف استفاده می‏‏‏کنند. مثلا در آمریکا سازمان محیط زیست قوانینی را در راستای حفظ محیط زیست تدوین کرده ‏است.

۲-۱-۱۵-۴- افزایش آلودگی محیط زیست: با توجه به ‏آلوده شدن محیط زیست، شرکت‏ها بایستی برای جلوگیری از این امر در راستای نهضت سبز و بازاریابی سبز گام بردارند. آلودگی محیط زیست باعث شده ‏است که فشارهای اجتماعی از جانب مصرف کنندگان، خط‏مشی دولت‏ها و شرکت‏ها را به سوی سبز شدن تغییر جهت دهند (زرین جوی الوار، ۱۳۹۰).
عوامل درونی زیادی وجود دارند که بر شرکت‏ها فشار می‏‏‏آورند تا فعالیت‏های سبز را به ‏اجرا بگذارند که به برخی از آنها اشاره می‏‏‏شود:
۱- عامل هزینه: بدین معنی که سبز بودن می‏‏‏تواند به کارایی بیشتر منافع و صرفه جویی‏های مالی منجر شود. یعنی اینکه ‏از ورودی کمتری استفاده می‏‏‏شود و بنابراین زباله کمتر خواهد بود و آلودگی کاهش خواهد یافت (پولونسکی و رزنبرگر^[۸۵]، ۲۰۰۱).
۲- فلسفه شرکت: زمانی که شرکت‏ها به ‏اهداف محیطی همانند دیگر اهداف شرکت اهمیت می‏‏‏دهند و مسائل محیطی را در فلسفه شرکت می‏‏‏گنجانند، بحث سبز بودن با استراتژی‏های شرکت گره می‏‏‏خورد و سپس آن را با فعالیت‏های تاکتیکی‏اش در هم می‏آمیزد.
۳- ایجاد موضع رقابتی در بازار: شرکت‏هایی که مسائل محیطی را در فرایندهای بازاریابی و تولید محصول در نظر دارند نسبت به رقبا موضع رقابتی برای خود ایجاد می‏‏‏کنند. پس می‏‏‏توان گفت رعایت اصول بازاریابی سبز باعث می‏‏‏شود که مصرف کنندگان دید بهتری نسبت به شرکت داشته باشند (کاتلر^[۸۶]، ۱۹۹۹).
۲-۱-۲۱- عصرهای بازاریابی سبز
بازاریابی سبز از بدو پیدایش تا کنون در مسیر تکاملی خود مراحل متفاوتی را طی کرده‏ است که هر عصر دارای ویژگی‏های خاصی بوده و معمولا بنا به شرایط و نیازهای محیطی تغییر کرده و وارد عصر جدیدی شده است. بازاریابی سبز تاکنون سه عصر را طی کرده ‏است که عبارتند از:
۲-۱-۲۱-۱- عصر اول: بازاریابی سبز اکولوژیکی: این عصر از نظر تاریخی سال‏های دهه۶۰ و اولیل دهه ۷۰ را در بر می‏‏‏گیرد. ویژگی‏های عصر اول چنین بود که روی مشکلات محیطی خارجی مانند آلودگی هوا و.‏‏‏.. تمرکز کرده بود (پیتی کن^[۸۷]، ۲۰۰۱). همچنین صنایعی مانند خودروسازی، نفت و کشاورزی - شیمیایی بیشتر مورد بحث بود. در این مرحله بود که‏ ارزش‏های محیطی و اجتماعی وارد کسب و کار شد. رویکرد حل مشکل معمولا یک راه حل پایانی بود هرچند که خود راه حل ممکن بود به ‏افزایش هزینه منجر گردد. مثلا بهینه سازی سوخت در خودرو توسط قوانین الزامی ‏‏‏شد در نتیجه قیمت خودروها نیز افزایش یافت.
۲-۱-۲۱-۲- عصر دوم: بازاریابی سبز محیطی: این مرحله ‏از اواخر دهه ۸۰ آغاز گردید و مفاهیمی ‏‏‏نوین مانند فناوری پاک، پایداری، مصرف کننده سبز و مزیت رقابتی پدیدار شدند. به عنوان مثال فناوری پاک شامل طراحی مبتکرانه محصولات جدید و سیستم تولیدی بود به طوری‏ که ضایعات و آلودگی در مرحله طراحی حذف گردند. مصرف کنندگان سبز در این عصر کسانی بودند که نمی‏‏‏خواستند کالایی مصرف کنند که: سلامتی مصرف کنندگان یا دیگران را به خطر اندازد، هنگام تولید، استفاده یا تجزیه‏ آن به محیط خسارت وارد شود، ضایعات غیر ضروری زیادی از طریق بسته بندی وارد محیط کند، برای حیوانات مضر باشد، تاثیر منفی روی سایر کشورها داشته باشد. از طریق مزیت رقابتی نیز شرکت می‏‏‏توانست در موضع بهتری فعالیت کند. اگر تعداد زیادی مصرف‏کننده نگران محیط بودند شرکت‏ها می‏‏‏توانستند با سازگاری محصولات خود با محیط از دیگر شرکت‏ها متمایز شوند. بنابراین این رویکرد یک رابطه برد - برد بود که باعث می‏‏‏شد هم مصرف کننده به رفاه و نیاز خود برسد و هم شرکت از طریق فعالیت‏های مناسب ضایعات و در نتیجه هزینه‏ های خود را کاهش دهد.
تفاوت بارز بین عصر اول و دوم در این بود که عصر اول معمولا روی صنایعی متمرکز می‏‏‏شد که تاثیر مستقیم روی محیط داشتند. اما بازاریابی محیطی تمامی ‏‏‏روش‏های تولیدی و خدماتی را نیز شامل می‏‏‏شود از جمله توریسم و… (پیتی، ۱۹۹۵). بر اساس بازاریابی محیطی، کسب و کارها فقط یک زنجیره ‏ارزش که داده‏ها را به ستاده‏های بازار تبدیل می‏‏‏کنند نیستند بلکه سیستمی ‏‏‏با ستاده‏های غیر بازاری مانند ضایعات و آلودگی هستند. بدین معنی که عصر نگرش کل‏گرایی و سیستمی ‏‏‏را تقویت می‏‏‏کرد که به تقویت نگرش‏های جهانی نسبت به محیط منجر شده ‏است. مانند توجهات خاص به لایۀ ازون، گرم شدن کره زمین.
۲-۱-۲۱-۳- عصر سوم: بازاریابی سبز پایدار: همزمان با تقاضاهای فراوان مردم و بالا رفتن انتظارات آنها و سخت‏گیری دولت‏ها، دیگر عصر دوم قادر به پاسخ گویی نبود. مباحثی مثل توسعه پایدار در حیطه ‏اقتصاد تاثیر بسزایی روی علم بازاریابی گذاشت و عصر سوم را به سوی بازاریابی سبز پایدار پیش برد. چالش‏های بارز این عصر عبارت است از: آینده‏ نگری، عدالت و برابری و تاکید بر نیازها. آینده‏ نگری یعنی بازاریابی سعی دارد به رضایت مشتریان و سودآوری سرمایه گذاران منجر باشد.
همچنین دو عصر قبلی بازاریابی فقط بر نیاز مصرف‏ کنندگان کنونی تاکید داشتند در حالی که طبق رویکرد بازاریابی سبز پایدار باید نیاز نسل‏های بعدی را نیز ملاحظه کرد، بنابراین، اگر سیستم تولید و مصرف امروز ناپایدار باشد قدرت انتخاب نسل بعد از او گرفته خواهد شد. عدالت و برابری نیز تاکید دارد که هزینه‏ ها و منافع در کشورهای توسعه یافته یکسان نیست (پیتی، ۲۰۰۱).
۲-۲- متغیر دوم پژوهش: رفتار مصرف‏ کنندگان
۲-۲-۱- رفتار مصرف‏کننده
رفتار مصرف‏کننده رشته نوپایی است، رفتار مصرف کننده مطالعه واحدهای خرید و فرآیندهای مبادله مشمول در خرید، مصرف، و دور انداختن کالاها، خدمات و ایده‏ها است. رفتار مصرف کننده موضوعی بحث انگیز و چالشی بوده و در برگیرنده ‏افراد و آنچه که خرید می‏‏‏کنند، چرا و چگونه خرید آنها، بازاریابی و آمیخته با آن و بازار می‏‏‏باشد. رفتار مصرف‏کننده پدیده ظریفی است زیرا رفتار افراد همواره واضح و آشکار نیست و لذا عملکرد آن‏ها به عنوان مصرف کنندگان، بسیاری اوقات قابل پیش بینی نیست.
در بسیاری از موارد درک رفتار مصرف‏کننده، امری مشکل است بر اساس نظریه مازلو انسان، یک حیوان خواهنده ‏است که به ندرت به حالت ارضای کامل می‏‏‏رسد مگر برای مدتی کوتاه و به محض اینکه در او تمایل و خواسته‏ای ارضا می‏شود، تمایل دیگری روی می‏‏‏نماید و به همین ترتیب این ویژگی انسان است که در تمام زندگی، همواره خواهان چیزی است. رفتار مصرف کننده یک فرایند است که در راستای رسیدن به هدف خاصی برانگیخته می‏‏‏شود که در برگیرنده فعالیت‏های زیاد و نقش‏های مختلفی می‏‏‏باشد (صمدی، ۱۳۸۲).
رفتار خریداران از ارزش‏ها و عقاید ایشان، از نگرش و طرز فکر آن ها نسبت به جهان و مکان خود در این جهان، از تصویری که ‏از خود دارند و انتظاری که ‏از سایرین درباره ‏این ذهنیت دارند، از منطقی بودن و قضاوت درست و از بوالهوسی و انگیزش ناگهانی سرچشمه می‏‏‏گیرد.
یکی از عوامل تاثیر گذار بر رفتار مصرف کنندگان “نام تجاری” است. نام تجاری از نظر مصرف کنندگان جزء مهمی‏‏‏از کالا است. برای مثال، بسیاری از مصرف کنندگان شیشه عطر “وایت لی نن” را به عنوان محصولی گرانبها که دارای کیفیتی عالی است می‏‏‏پندارند. ولی می‏‏‏توان همین عطر را در شیشه‏ای بدون نام و نشان ریخت که در آن صورت کیفیت آن به سطح نازلی سقوط می‏‏‏کند، اگر چه بوی این دو درست همانند است.
برندهای برتر می‏توانند احساسات، هیجانات و روح مصرف‏ کنندگان را تحت تاثیر قرار دهند و باعث فروش و موفقیت یک کالا شوند که ‏البته برعکس این موضوع صادق است، مصرف‏ کنندگان در طول زمان به برندها اعتماد می‏‏‏کنند و آن را به دیگران نیز پیشنهاد می‏دهند. در یک زمینه خاص، یک فرد می‏‏‏تواند تفکرات، احساسات و رفتارهای متضادی نسبت به یک محصول یا خدمت داشته باشد. برای مثال، فردی ممکن است که نسبت به یک مارک ترجیح داشته باشد با این حال آن را نخرد در واقع اینجا فرد در رابطه با مارک نگرش مثبتی ولی رفتار خرید منفی دارد. از طریق اینکه مصرف کنندگان چه ‏احساسی دارند و چه کاری انجام می‏‏‏دهند، بازاریان شانس بهتری برای ارائه‏ آمیخته بازاریابی که ‏ارزش بیشتری را برای بازار هدف ارائه می‏‏‏کند را خواهند داشت. در خیلی موقعیت‏ها، مصرف‏ کنندگان در عوض جستجو و ارزیابی گزینه‏ها قبل از خرید، خرید‏های خود را نسنجیده و بر اساس هوس یا به خاطر انگیزه‏های احساسی انجام می‏‏‏دهند. در این باره ‏هالبورک و هیرشمن^[۸۸] در تحقیق خود به ‏این نتیجه رسیدند که مصرف‏کننده نیز این را می‏داند که پیامد حاصل از مصرف چنین خریدهایی اغلب سرگرمی ‏‏‏و تفریح و هیجان است. زمانی که مصرف‏کننده‏ای تصمیم خرید صرفا “احساسی” می‏‏‏گیرد، تمرکز کمتری بر جستجوی اطلاعات خرید می‏‏‏کند و در عوض بیشترین تمرکز بر احساسات و حالات فعلی‏اش خواهد بود. در محیط شدیدا رقابتی امروز، وجود ذهنیت و تصویر متمایز از محصول بسیار مهم است. وقتی که محصولات پیچیده تر و بازار شلوغ‏تر می‏‏‏شود مصرف کننده‏ها در هنگام تصمیم به خرید به تصویری که ‏از محصول در ذهنشان ساخته‏ است، بیشتر از ویژگی‏های واقعی آن محصول تکیه می‏کنند (نعلچی کاشی، ۱۳۹۱).
۲-۲-۲- رفتار مصرف‏کننده و تصمیم‏ گیری خرید
فرایند تصمیم‏ گیری مصرف کننده تحت تاثیر عوامل فردی و محیطی است. بدین ترتیب که‏ ابتدا عوامل محیطی بر روی عوامل فردی تاثیر گذاشته و سپس عوامل فردی بر روی تصمیم خرید تاثیر می‏‏‏گذارند. عوامل محیطی تاثیرگذار بر فرایند تصمیم گیری خرید عبارتند از فرهنگ و پاره فرهنگ، طبقه‏اجتماعی، درآمد، آموزش، گروه‏های مرجع، خانواده، ارزش‏های اجتماعی، هنجارها، نقش‏ها، عوامل موقعیتی، متغیرهای آمیخته بازاریابی. همچنین عوامل فردی تاثیر گذار بر فرایند تصمیم گیری خرید عبارتند از: انگیزه‏ها، نگرش‏ها و شخصیت (زیکموند^[۸۹]، ۱۹۹۶).
رفتار مصرف کننده و فرایند تصمیم گیری خریدار از زوایای مختلفی قابل بررسی است که برخی از ابعاد آن به شرح زیر است.
۲-۲-۲-۱- رفتار مصرف‏کننده بیانگر انگیزه ‏است: در مطالعه رفتار مصرف کننده سوال اصلی این است که «چرا مصرف کننده بدین صورت رفتار می‏‏‏کند؟» در حقیقت سوال اصلی این است که «انگیزه ‏اصلی این رفتار چیست؟» جواب این سوالات انگیزه مصرف کننده را مشخص می‏‏‏سازد. انگیزه ‏اصلی مصرف کننده‏ از داشتن رفتاری خاص، ارضای نیازها و خواسته‏های او است. پس آمیخته‏ای از انگیزه‏ها بر رفتار مصرف کننده تاثیر می‏‏‏گذارند. در این قسمت، وظیفه بازاریابان آن است که ‏از میان انگیزه‏های چندگانه مصرف کننده، انگیزه ‏اصلی وی را شناسایی کنند و برای ارضای نیازها و خواسته‏های اصلی مصرف کننده تلاش کنند که‏ او بیشترین رضایتمندی را کسب کند.
۲-۲-۲-۲- رفتار مصرف کننده شامل تعدادی از فعالیت‏ها است: برخی از فعالیت‏هایی که بیانگر رفتار مصرف‏کننده‏ است، شامل موارد زیر است:
. فکر کردن درباره محصولات
. مشاهده ظاهری محصولات
. گفتگو با دوستان، خانواده و دیگران برای کسب اطلاعات، پرسیدن نظرات و مشورت
. تصمیم‏ گیری برای خرید: در مورد اینکه چه محصولی؟ از کجا؟ چطور؟ چه موقع؟ با چه مارکی؟ و با چه مبلغی؟ خریداری شود.
. دیدن محل خرید
. ارزیابی راهکارها
. مذاکره با فروشندگان
. نحوه پرداخت
. شکایت به فروشندگان
. تکرار خرید یا اصلاح آن
۲-۲-۲-۳- رفتار مصرف کننده یک فرایند است: رفتار مصرف کننده فرایندی است شامل:
. فعالیت‏های قبل از خرید
. فعالیت‏های هنگام خرید
. فعالیت‏های بعد از خرید
این سه مرحله فرایند تصمیم مصرف کننده را تشکیل می‏‏‏دهد.
۲-۲-۲-۴- رفتار مصرف کننده در زمان‏های مختلف به صورت‏های متفاوتی است: رفتار مصرف کننده تحت تاثیر عوامل درونی و محیطی مختلفی قرار دارد و مسلما با تغییر این عوامل، رفتار مصرف‏کننده نیز تغییر می‏‏‏نماید و بنابراین نمی‏‏‏توان رفتار ثابتی را از یک مصرف کننده ‏انتظار داشت.
۲-۲-۲-۵- رفتار مصرف کننده شامل نقش‏های مختلفی است: یک مصرف کننده حداقل سه نقش عمده می‏‏‏تواند داشته باشد، این سه نقش عمده عبارتند از:
. نقش تاثیر گذار
. نقش خریدار
. نقش استفاده کننده

موانع بیمه مسئولیت

موانع فرهنگی

موانع قانونی

موانع مربوط به تجهیزات

موانع متفرقه

نرخ ناسازگاری نهایی و ادغام شده

۰.۰۰۱۵

۰.۰۴

۰.۰۲

۰.۰۴

۰.۰۸

روش تجزیه و تحلیل داده‌ها
به منظور تجزیه و تحلیل داده‌های گردآوری شده، ابتدا به توصیف ویژگی نمونه مورد بررسی از نظر جنسیت، سن و سابقه کار پرداخته شد. سپس در راستای پاسخگویی به سؤالات تحقیق، ابتدا به شناسایی موانع اصلی و زیرشاخه‌های بیمه مسئولیت حرفه‌ای پزشکان پرداخته شد. پس از آن، فرایند تحلیل سلسله مراتبی(AHP) مورد استفاده قرار گرفت تا بتوان با اولویت بندی موانع شناسایی شده، به نتایج کاربردی و قابل اعتمادی دست یافت. برای این منظور هریک از زیر معیارهای پرسشنامه اول بر اثر تکرار انتخاب شده و در پرسشنامه دوم دو به دو با هم مقایسه گردیده و اولویت بندی شده‌اند.

فرایند تحلیل سلسله مراتبی AHP
واژه AHP^[12] به معنی تحلیل سلسله مراتبی است. فرایند تحلیل سلسله مراتبی یا AHPیکی از کارآمدتردن تکنیک‌های تصمیم‌گیری که اولین بار توسط توماس ال ساعتی در سال ۱۹۸۰ مطرح شد. تکنیکAHP بر اساس مقایسه‌های زوجی بنا نهاده‌شده و امکان بررسی سناریوهای مختلف را به مدیران می‌دهد.
این روش مانند آنچه در مغز انسان انجام می‌شود به تجزیه و تحلیل مسائل می‌پردازد. تکنیک AHP تصمیم‌گیرندگان را قادر می‌سازد، اثرات متقابل و همزمان بسیاری از وضعیت‌های پیچیده و نامعین را تعیین کنند. این فرایند، تصمیم‌گیرندگان را یاری می‌کند تا اولویت ها را بر اساس اهداف، دانش و تجربه خود تنظیم نمایند. به نحوی که احساسات و قضاوت های خود را به طور کامل در نظر گیرند. برای حل مسائل تصمیم‌گیری از طریق AHP باید مسئله را به دقت و با همه جزئیات، تعریف و تبیین کرد و جزئیات آن را به صورت ساختار سلسله مراتبی ترسیم نمود.
اصول فرایند تحلیل سلسله مراتبی AHP
توماس ساعتی چهار اصل زیر را به عنوان اصول فرایند تحلیل سلسله مراتبی بیان نموده و کلیه محاسبات، قوانین و مقررات را بر این اصول بنا نهاده است.این اصول عبارتند از:
شرط معکوسی^[۱۳]: اگر ترجیح عنصر A بر عنصرB برابر n باشد ترجیح عنصرB بر عنصر A برابر n /1 خواهد بود.
اصل همگنی^[۱۴]: عنصر A با عنصر B باید همگن و قابل مقایسه باشند. به بیان دیگر برتری عنصرA بر عنصر B نمی‌تواند بی نهایت یا صفر باشد.
وابستگی^[۱۵]: هر عنصر سلسله مراتبی به عنصر سطح بالاتر خود می‌تواند وابسته باشد و به صورت خطی این وابستگی تا بالاترین سطحمی تواند ادامه داشته باشد.
انتظارات^[۱۶]: هر گاه تغییری در ساختمان سلسله مراتبی رخ دهد پروسه ارزیابی باید مجددا انجام گیرد.
علاوه بر این که فرایند تحلیل سلسله مراتبی بر اساس چهار اصل فوق بنیان گذاری شده و از یک تئوری قوی برخوردار است ،همچنین مزایای فراوانی نیز دارد که در قسمت بعد بر شمرده خواهد شد(قدوسی پور،۱۳۸۹)
مزایای فرایند تحلیل سلسله مراتبی AHP
فرایند طوری طراحی شده که با ذهن و طبیعت بشری مطابق و همراه می شود و با آن پیش می‌رود .این فرایند مجموعه‌ای از قضاوت‌ها (تصمیم گیری‌ها) و ارزش‌گذاری‌های شخصی به یک شیوه منطقی می‌باشد. به طوری که می‌توان گفت تکنیک از یک طرف وابسته به تصورات شخصی و تجربه جهت شکل دادن و طرح ریزی سلسله مراتبی یک مسئله بوده و از طرف دیگر به منطق، درک و تجربه جهت تصمیم‌گیری و قضاوت نهایی مربوط می‌شود.
کلیه افراد اعم از دانشمندان اجتماعی و فیزیکی، مهندسان و سیاستمداران و حتی افراد عامی می‌توانند این روش را بدون استفاده از متخصصین به کار ببرند. امتیاز دیگر فرایند تحلیل سلسله مراتبی این است که ساختار و چهارچوبی را جهت همکاری و مشارکت گروهی در تصمیم‌گیری‌ها یا حل مشکلات مهیا می‌کند.
ساعتی در یکی از کتاب های خود تحت عنوان “تصمیم گیری برای مدیران” که در سال ۱۹۹۰ به چاپ رسانده است؛ ویژگی های فرایند تحلیل سلسله مراتبی را به شرح زیر بیان می کند :
یگانگی و یکتایی مدل^[۱۷]: فرایند تحلیل سلسله مراتبی یک مدل یگانه ،ساده و انعطاف پذیر برای حل محدوده وسیعی از مسائل بدون ساختار استکه به راحتی قابل درک برای همگان است.
پیچیدگی^[۱۸]: برای حل مسائل پیچیده، فرایند تحلیل سلسله مراتبی هم نگرش سیستمی و هم تحلیل جزء به جزء را به صورت توام به کار می‌برد .عموما افراد در تحلیل مسائل یا کل‌نگری کرده و یا به جزئیات پرداخته و کلیات را رها می‌کنند. در حالی که فرایند تحلیل سلسله مراتبی هر دو بعد را با هم به کار می‌بندد.
همبستگی و وابستگی متقابل^[۱۹]: فرایند تحلیل سلسله مراتبی وابستگی را به صورت خطی در نظر می‌گیرد. ولی برای حل مسائلی که به صورت غیر خطی وابسته اند نیز به کار گرفته می‌شود.
ساختار سلسله مراتبی^[۲۰]: فرایند تحلیل سلسله مراتبی اجزای یک سیستم را به صورت سلسله مراتبی سازماندهی می کند که این نوع سازماندهی با تفکر انسان تطابق داشته و اجزاء در سطوح مختلف طبقه بندی می شوند.
اندازه‌گیری^[۲۱]: فرایند تحلیل سلسله مراتبی مقیاسی برای اندازه‌گیری معیارهای کیفی تهیه کرده و روشی برای تخمین و برآورد اولویت‌ها فراهم می‌کند.
سازگاری^[۲۲]: فرایند تحلیل سلسله مراتبی سازگاری منطقی قضاوت‌های استفاده شده در تعیین الویت‌ها را محاسبه کرده و ارائه می کند.
تلفیق^[۲۳]: فرایند تحلیل سلسله مراتبی منجر به برآورد رتبه نهایی هر گزینه می‌شود.
تعادل^[۲۴]: فرایند تحلیل سلسله مراتبی الویت‌های وابسته به فاکتورها در یک سیستم را در نظر گرفته و بین آنها تعادل برقرار می‌کند و فرد را قادر می‌سازد که بهترین گزینه را بر اساس اهدافش انتخاب کند.
قضاوت و توافق گروهی^[۲۵]: فرایند تحلیل سلسله مراتبی بر روی توافق گروهی اصرار و پافشاری ندارد. ولی تلفیقی از قضاوت‌های گوناگون را می‌تواند ارائه نماید (قدسی‌پور، ۱۳۸۹).
معایب فرایند تحلیل سلسله مراتبی AHP
این معایب عبارتد از :
فرایند تحلیل سلسله مراتبی، بر اساس سلسله مراتب خطّی استوار است و تاثیرات سطوح بر یکدیگر یکطرفه بوده و بازخورد را شامل نمی‌شود. در حالی که ممکن است هر سطح از ساختار سطح پایین‌تر از خود را نیز تحت تاثطر قرار دهد.
در فرایند تحلیل سلسله مراتبی، برآورد اوزان از هر سطح، مستقل از سطح پایین‌تر از آن است؛ در حالیکه در عمل اینچنین نیست.
در فرایند تحلیل سلسله مراتبی با ورود یک گزینه جدید یا خروج یک گزینه از ساختار مدل، رتبه‌بندی‌ها به طور باور نکردنی تغییر می‌کند.(آقایی، ۱۳۸۶)
تجزیه و تحلیل داده‌ها
مقدمه

AIC

۶۵۴/۳۳۲۸۲

مدل۵

h²_a

۰۰۷/۰±۴۸/۰

h²_m

۰۱۳/۰

C²_m

۰۱۳/۰±۰۱۳/۰

AIC

۷۶۸/۳۳۲۸۲

مدل۶

h²_a

۰۱۷/۰±۱۶/۰

h²_m

۰۱۳/۰±۰۲۵/۰

C²_m

۰۰۳/۰±۰۰۹/۰

r(a,m)

۳۶/۰±۳۰/۰

AIC

۶۷۸/۳۳۳۰۶

h²_a ، وراثت پذیری مستقیم، h²_m ، وراثت پذیری مادری،  : واریانس ژنتیکی افزایشی مستقیم،  : واریانس خطا،  : واریانس فنوتیپی، C²_m ، نسبت واریانس محیطی دائمی مادری به واریانس فنوتیپی، r(a,m)، همبستگی بین اثر ژنتیکی افزایشی مستقیم با اثر ژنتیکی مادری، * مناسبترین مدل
۳-۵- تجزیه به روش بیزی
۳-۵-۱- تجزیه تک صفتی زندهمانی با بهره گرفتن از مدل آستانهای و روش بیزی
به منظور برآورد مولفه های واریانس، وراثتپذیری و همبستگی بین آثار مستقیم و مادری برای صفت زندهمانی از تولد تا ۶۰ روزگی (S1)، زندهمانی از تولد تا ۹۰ روزگی (S2)، زندهمانی از تولد تا ۱۸۰ روزگی (S3)، زندهمانی از تولد تا ۲۷۰ روزگی (S4) و زندهمانی از تولد تا یک سالگی (S5) در برهها از تجزیه مدل آستانهای و روش بیزی استفاده شد.

جداول ۳-۱۵، ۳-۱۶، ۳-۱۷، ۳-۱۸ و ۳-۱۹ مقادیر برآورد شده را نشان میدهند که کلیه برآوردها در سن تولد تا ۲ ماهگی نسبت به سایر سنین بیشتر است. با توجه به این مقادیر نتیجه میشود با افزایش سن برهها از تولد به سمت یک سالگی، مقادیر میانگین و انحراف معیار آنها، میانه و مد کم شده، و کوواریانس بین اثر ژنتیکی مستقیم و مادری افزایش مییابد. با توجه به اینکه فاصله ۹۵ درصد بالاترین چگالی پسین برای اجزای واریانس ژنتیکی مستقیم و مادری و وراثتپذیریها بزرگتر از صفر بود این برآوردها نیز مخالف با صفر در نظر گرفته میشوند. از طرفی چون مقادیر کوواریانس بین آثار ژنتیکی مستقیم و مادری و همچنین همبستگی بین این دو اثر دارای فاصله ۹۵ درصدی است که صفر را نیز پوشش میدهد بنابراین احتمال اینکه این برآوردها برابر صفر در نظر گرفته شوند وجود دارد.
برآورد وراثتپذیری مستقیم زندهمانی برهها در تمام سنین مورد بررسی از تولد تا سن یک سالگی در حد پایین و از ۰۴/۰ تا ۱۷/۰ و وراثت پذیری مادری از ۰۸/۰ تا ۲۱/۰ بوده که با افزایش سن بره مقدار آن کاهش مییابد. سی سختی و همکاران [سی سختی و همکاران، ۱۳۸۸] در مطالعه روی گوسفندان لری بختیاری، وراثت پذیری مستقیم زندهمانی برهها تا یک سالگی را از ۰۱/۰ تا ۲۲/۰ گزارش کردند که با برآورد به دست آمده در این مطالعه نزدیک بوده اما با این تفاوت که با افزایش سن بره مقدار آن افزایش مییافت، در حالی که وراثت پذیری مادری را از ۰۱/۰ تا ۰۴/۰ برآورد کردند که با افزایش سن بره کاهش مییافت که این روند کاهشی با برآورد این مطالعه مطابقت داشت. به طور کل وراثت پذیری مستقیم میزان زندهمانی برهها پایین و از صفر تا ۱۱/۰ در نژادهای مختلف گزارش شده است [Fogarty, 1995; Safari et al.,2005 ].

ساخت کامپوزیت PPY/PVA:

برای ساخت کامپوزیت پلی پیرول بر روی پلی وینیل الکل ابتدا ۱۰۰ میلی لیتر آب مقطر داخل بشر ریخته بر روی همزن مغناطیسی گذاشته و در حین هم خوردن ۵گرم کلرید آهن ۳ به آن اضافه کرده تا به مدت ۲۰ دقیقه هم بخورد و نارنجی رنگ شود. سپس مقدار۱/۰ گرم پلی وینیل الکل به محلول اضافه نموده تا مدت ۲۰ دقیقه همزده شده تا محلول یکنواخت گردد..بعد از آن، یک میلی لیتر مونومر پیرول به آن اضافه و بعد از ۵ ساعت که محلول توسط همزن مغناطیسی همزده شد، محلول با کاغذ صافی صاف شده است.برای از بین بردن ناخالصی های موجود،رسوب به جا مانده روی کاغذ صافی چندین بار با آب مقطر شسته می شود و سپس رسوب تشکیل شده را روی شیشه ساعت گذاشته تا در دمای اتاق خشک گردد. در نتیجه این سنتز حدودا ۱ تا ۲گرم پودر جاذب سیاه رنگ حاصل می شود.

ساخت جاذب پلی پیرول:

برای ساخت جاذب پلی پیرول، دقیقا مراحل انجام شده در ساخت کامپوزیت که در بالا ذکر شد،انجام می شود منتهی با این تفاوت که در این قسمت پلی وینیل الکل به محلول اضافه نمی گردد.در شکل ۳-۲ سنتز جاذب در سیستم ناپیوسته و در شکل ۳-۳ روش تهیه محلول های شاهد برای ترسیم منحنی کالیبراسیون غلظت نشان داده شده است.
شکل۳-۲:ساخت جاذب پلی پیرول و پلی پیرول بر مبنای پلی وینیل الکل
شکل ۳-۳:تهیه محلول های شاهد
فصل چهارم
نتایج و بحث

مقدمه

در این قسمت، ابتدا ساختار جاذب­ها با بهره گرفتن از SEM &FTIRمورد آنالیز قرار می­گیرد. سپس اثر عوامل مختلف مانند pH، زمان تماس، میزان جاذب و… مورد بررسی قرار می­گیرد. همچنین سینتیک و ایزوترم­های مختلف فرایند مورد بررسی قرار می­گیرد. در انتها نیز کارایی جاذب­ها برای تصفیه رنگ متیل اورانژ نشان داده خواهد شد. همچنین آنالیز جاذب­ها بعداز فرایند جذب توسط SEM نیز در انتها ارائه می­ شود.

بررسی ساختار جاذب ها به وسیله­SEM & FTIR:

طیف‌سنجی مادون قرمز یکی از روش‌های خوب و متداولی است که از سال‌ها پیش برای تجزیه و شناسایی پلیمرها و برخی افزودنی‌های آنها، مورد استفاده قرار گرفته است.
فرکانس تشعشع الکترومغناطیس در ناحیه مادون قرمز ، مطابق با فرکانس ارتعاش طبیعی اتم‌های یک پیوند است و پس از جذب امواج مادون قرمز در یک مولکول، باعث ایجاد یک سری حرکات ارتعاشی در آن می‌شود که اساس و مبنای طیف‌سنجی مادون قرمز را تشکیل می‌دهد. ساده‌ترین نوع حرکات ارتعاشی در یک مولکول، حرکات خمشی و کششی است.
دستگاه FTIR با بهره گرفتن از تبدیل ریاضی فوریه مزایای زیادی در مقایسه با دستگاه IR معمولی دارد که نمونه آن سرعت بالای جمع‌ آوری اطلاعات و نسبت سیگنال به نویز بهتر است.
تقریبا تمامی ترکیباتی که پیوند کوالانسی دارند، اعم از آلی یا معدنی، فرکانس‌های متفاوتی از اشعه الکترومغناطیس را در ناحیه مادون قرمز جذب می‌کنند. ناحیه مادون قرمز، ناحیه‌ای از طیف الکترومغناطیس است که طول موجی بلندتر از نور مرئی (۴۰۰ تا ۸۰۰ نانومتر) و کوتاه‌تر از امواج مایکرو ویو (طول موج بلندتر از ۱mm) دارد. بسیاری از شیمیدانان از واحد «عدد موجی» در ناحیه مادون قرمز طیف الکترومغناطیس استفاده می‌کنند.
فرایند آنالیز نمونه در تکنیک FTIR طبق مراحل زیر انجام می شود:
منبع: انرژی مادون قرمز از یک منبع تابش جسم سیاه ساطع می شود .این پرتو از یک روزنه که مقدار انرژِی آزاد شده در نمونه را کنترل می کند ،عبور می کند .(و در نهایت به آشکار ساز می رسد )
تداخل سنج :پرتو به تداخل سنج وارد می شود جایی که رمز گذاری طیفی اتفاق می افتد.نتایج سیگنال تداخل از تداخل سنج خارج می شود.
نمونه :پرتو وارد محفظه نمونه می شود ، جایی که انعکاس یا بازتاب از سطح نمونه بسته به نوع آنالیز بدست آمده ،حاصل می شود.این جایی است که فرکانس های خاص انرژی که به صورت مشخصه منحصر به فرد نمونه اند ، جذب می شوند
آشکار ساز : پرتوی نهایی از آشکار ساز برای اندازه گیری نهایی عبورمی کند.آشکار ساز ها به صورت ویژه ای که طراحی شده اند برای اندازه گیری سیگنال ویژه تداخل سنج به کار می روند
کامپیوتر : سیگنال اندازه گیری شده دیجیتال می شود و به کامپیوترجایی که تبدیل فوریه اتفاق می افتد فرستاده می شود
روش آماده سازی نمونه:
به ۳ روش انجام می شود:
پودر آن را به صورت قرص شفاف درآورده که به دلیل غلظت بالا جذب بالایی دارد که برای رقیق کردن نمونه آنرا با پودر KBr می سایند و به شکل قرص شفاف در می آورند.
نمونه ی ساییده شده را همراه با چند قطره روغن مخصوص بین دو قرص قرار می دهند.
نمونه را در حلال مناسب حل می کنند و محلول تهیه شده را در سل مایع قرار می دهند.
مدت زمان آزمایش: زمان طیف گیری بسیار کوتاه و در حد ثانیه است که تکرار اندازه‌گیری‌ها را میسر می‌سازد و بنابراین مدت زمان آزمایش بستگی به تعداد تکرار و نمونه ها دارد[۴۴].
تصویر FTIR از پلی پیرول در شکل ۴-۱ نشان داده شده است. پیک موجود در cm^-1 ۵/۳۴۳۶، نشان دهنده پیوند کششی NH از حلقه پیرول است.هم چنین پیک های موجود در ۱۶۰۰-۱۱۰۰ نمایانگر خصوصیات جذب پیرول در این ناحیه است. پیک موجود در۱۵۵۶ نشانگر ارتعاشات کششیC-C و C=Cمی باشند و پیوند کششی C-Nدر cm^-1 ۱۴۰۲ اتفاق افتاد ،پیک موجود در cm^-1 ۷/۵۷۴مربوط به پیوند بیرونی C-Hوپیک ۳/۱۶۳۷نشانگر پیوند C=Cمی باشد ]۱۲و۳۳[.
تصویر FTIR برای پلی ونیل الکل در شکل ۴-۲ نمایش داده شده است. که پیک موجود در cm^-1 ۱/۳۴۴۸ نشان دهنده پیوند O-H، برا ی پلی ونیل الکل می باشد. پیک cm^-1 ۲/ ۱۶۳۹ مربوط به باند C=C می باشد. پیک cm^-19/1403 نشانگر پیوند C-H، پیک ۵/۱۰۹۱مربوط به پیوند C-O و پیکهای cm^-1 ۳/۶۶۵ و cm^-18/ 491 نشان دهنده پیوندهای بیرونی OH می باشد ] ۳۴[.
تصویر FTIRاز جاذب پلی پیرول بر روی پلی ونیل الکل در شکل ۴-۳ نشان داده شده است. ساختارPPy/PVA با بهره گرفتن از FTIR (شکل۴-۱) بررسی شد. پیک­های موجود در FTIR به وضوح نشان می دهد که ماده­ کت شده بر روی پلی ونیل الکل، پلی پیرول می­باشد. پیک موجود در cm^-13/1635، نشان دهنده پیوند C-C و C=C می­باشد. هم­چنین پیک موجود در cm^-11/1533نشان دهنده پیوند C-N میباشد. پیوند C-H در cm^-1 ۶/۱۱۷۰ و پیوند N-H، در cm^-16/1035 دارای پیک می­باشد و هم چنین پیک های موجود در ۲/۶۶۷و۳۷/۵۵۷ نشان دهنده ی پیوندهای خارجی C-H می باشد. همه این موارد نشان دهنده وجود PPy درکامپوزیت می­باشد]۳۵و۳۶و۳۷[.

نمودار۴-۱: تصویر FTIR از جاذب پلی پیرول خالص

نمودار۴-۲: تصویر FTIR از PVA خالص

نمودار۴-۳: تصویر FTIR از کامپوزیت PPy/PVA

بررسی SEM:

ساختار ،اندازه و شیمی سطح جاذب از جمله ویزگی های جاذب می باشند که بر ظرفیت جذب اثر می گذارند.به طور کلی خواص فیزیکی و شیمیایی محلول و میزان تشکیل پلیمر با افزایش مواد افزودنی به محلول واکنش تغییر می یابد مورفولوژی جاذب تولیدشده باتوجه به تعامل بین موادافزودنی وپلیمرشکل میگیرد .بررسی خصوصیات مورفولوژی وخواص سطح جاذب تولیدشده ازتصاویرSEMتعیین شده است.
آماده سازی نمونه های: SEM
۱-تمیزکردن :
هرگونه آلودگی و ماده ی اضافی موجود روی نمونه بر پردازش با اشعه ی ایکس و الکترون و حصول تصویر مناسب تأثیر می گذارد. این لایه هاو ذرات مزاحم، علائم جعلی تولید نموده و نتایج را تغییر  دهند. برای تمیز کردن نمونه از حلال های آلی چون استون، اتانول و متانول یا مخلوطی از آنهااستفاده می شود.
۲- ثابت کردن نمونه:
برخی از نمونه ها به صورت پودری یا به صورت ترد (مانند دوده) هستند. اگر این نمونه ها در هنگام کار با SEM در محل نمونه گیر محکم نشوند، صدمات جدی به دستگاه و سیستم خلأ وارد می آورند. نمونه گیری از نمونه های پودری باید با دقت زیادی انجام شود. نمونه سازی با پودر معمولا با بهره گرفتن از چسب های دوطرفه انجام می گیرد. این چسب ها از یک طرف به سطح نمونه گیر واسطه و از طرف با پودر تماس داده می شوند. برای پراکنده سازی خوب پودرها می توان از روش آلتراسونیک استفاده نمود.
نمونه ها در هنگام کار با میکروسکوپ باید کاملا ثابت باشند که برای این منظور نمونه گیرهایی اختصاص داده شده است. اگر نتوان نمونه را در نمونه گیر جای داد، از انواع چسب های هادی مقاوم در برابر خلأ استفاده می شود.
۳- برقراری اتصال الکتریکی:
به دو علت نمونه یا حداقل سطح نمونه باید رسانای الکتریسیته باشد: (۱) عملیات روبش الکترونی انجام گیرد و امکان حرکت الکترون های پرتوی الکترونی روی سطح فراهم شود و (۲) پرتوهای الکترونی بازگشتی از نمونه در یک ناحیه تجمع نکنند. بدین ترتیب، باید سطح نمونه های SEMبا نمونه گیر، پایه و … یک مدار الکتریکی تشکیل دهند. پس اولا سطح نمونه ها باید رسانا باشد و دوما اتصال الکتریکی آن با نمونه گیر برقرار باشد. اگر رسانایی سطح نمونه به طور کامل برقرار نشود، الکترون ها تجمع نموده و این باعث شکسته شدن پرتوی الکترونی و تغییر مسیر الکترون ها می شود. پیامد نامطلوب این پدیده، سفید شدن قسمت هایی از تصویر است که در این صورت امکان تشخیص جزئیات تصویر در منطقه ی سفید شده وجود نخواهد داشت. این پدیده شارژ سطحی الکترون نام دارد. نمونه هایی که در مانت غیرهادی قرار گرفته اند نیز باید با محل نمونه گیر اتصال الکتریکی برقرار نمایند. این کار با اتصال چسب رسانا، از نمونه ی داخل مانت به سطح زیرین انجام می شود. برای رسانا کردن سطح نمونه های نارسانا معمولا از بخار فلزاتی چون طلا، نقره، پالادیم، پلاتین، اوسمیم، ایریدیم، تنگستن، کروم و یا پوشش های کربنی استفاده می شود که به روش رسوب فیزیکی بخار یا کندوپاش بر سطح اعمال می شود. ضخامت پوشش ایجاد شده بسیار کم است و تأثیری بر موفولوژی سطحی نمونه ندارد. حداقل ضخامت پوشش به ناهمواری سطح بستگی داشته و از ۵ آنگستروم برای سطوح میکروسکوپی تا ۱۰۰ آنگستروم برای سطوح صاف و ۱۰۰۰ آنگستروم برای سطوح زبر و خشن متغیر است [۴۵].
اچ کردن:
هنگامی که از کانتراست عدد اتمی استفاده می شود، اچ کردن نیاز نیست چرا که اختلاف عدد اتمی خود باعث مشخص شدن فازها می شود. بدین صورت که فاز با عدد اتمی کمتر، تیره تر و فاز حاوی عناصر سنگین تر روشن تر ظاهر می شود. اچ کردن در هنگام استفاده از کانتراست توپوگرافی نیاز است تا بتوان پستی ها و بلندی های سطح را با اچ کردن نمایان کرد. برای این منظور می توان از اچ یونی یا الکترولیتی استفاده کرد[۴۵].
تصویر SEMاز جاذب پلی پیرول و کامپوزیت پلی پیرول بر روی پلی وینیل الکل در شکل های زیر نشان داده شده است. همانطور که ملاحظه می شود میانگین قطر ذرات کامپوزیت در حد ۱۰۰-۲۰۰ نانومتر است .شکل حاکی از آن است که کامپوزیت پلی پیرول بر پایه پلی وینیل الکل شکل گرفته است ، یعنی ذرات پلی پیرول بر روی پلی وینیل الکل کت ^[۹۲] شده است.
شکل ۴-۱:تصویر SEM از پیرول خالص
شکل۴-۲: تصویر SEM برای جاذب پلی پیرول بر روی پلی ونیل الکل