۸)بیداری نجوم فلک گر نه رای تست تیر ابکم و زحل اصم و ضریر باد
رای: تدبیر، اندیشه
تیر: عطارد که او را دبیر فلک خوانند و گویند مربی علما و مشایخ و قضات و ارباب قلم باشد (برهان).
ابکم:‌ (عربی) گنگ، گنگ لاخ و تأنیث آن بکماء و جمع آن بکم باشد. (فرهنگ لغات و تعبیرات)
زحل:‌ (عربی)، فارسی آن کیوان، هفتمین سیاره و نزد منجمان قدیم نحس اکبر بوده، نام یکی از ستارگان (خنّس) است و از دوری و بلندی که نسبت به زمین دارد زحل نام گرفته است و به همین مناسبت در ادبیات عرب، هر چیز بلند را بدان مثال زنند و نیز به همین مناسبت، آن را شیخ النجوم گویند، این اسم غیر منصرف است به دلیل علمیت و عدول، زیرا از زاحل (به معنی دور و بلند) عدول یافته است (لغتنامه) برید فلک، پاسبان فلک،– دیده بان فلک نیز به کار می رود. (فرهنگ لغات و تعبیرات)
اصم: کر و ناشنوا، صفت عربی مشدد، و فارسیان به تخفیف آرند. (لغتنامه)
ضریر: (صفت) نابینا، جمع اضّراء (منتهی الارب)

یعقوب هم بدیده اعمی بود ضریر گر مهر یوسفی به یهودا برافکند(۳)

بین تیر و زحل و نیز نجوم فلک تناسب وجود دارد.
بین ابکم، اصم و ضریر تناسب وجود دارد.
معنی بیت: اگر اندیشه و رای تو بر این قرار گیرد که نجوم آسمان بیدار نباشند، عطارد گنگ و لال و زحل کر و کور باد. (یعنی نجوم آسمان نیز بدون وجود و رأی تو از کار باز بمانند)
۹)هفت اختر و سپهر به حکم تو راضیند ور نیستند هر دو علمشان قصیر باد
هفت اختر:‌ هفت سیاره که عبارتند از: ماه، تیر، ناهید، مهر، بهرام، برجیس، کیوان (فرهنگنامه شعری) نیز  قصیده ۴ بیت ۵۹
هفت سپهر:‌ هفت فلک (همان)
قصیر: کوتاه مقابل طویل، دراز (معین)
معنی بیت: هفت سیاره آسمان و خود آسمان به حکم و دستور تو راضی گشته اند و اگر چنین نباشد درفش و پرچم آسمان و سیارات، کوتاه و درهم پیچیده باد.
۱۰)چار امهات نشو به نور تو یافتند ور نیستند خطّ نشینان وصیر باد
چار امهات: کنایه از عناصر چهارگانه آب و باد و خاک و آتش (فرهنگنامه شعری)
خط نشین: کنایه از فرمانبردار و مطیع
وصیر: در فرهنگها پیدا نشد.
مصرع دوم مختل است و معنای صحیحی نمی دهد چنانکه دکتر آبادی نیز معنای درستی از آن حاصل نکرده‌ اند و در پاورقی ذیل این بیت نوشته اند کذا فی اصل یعنی در اصل متن نیز بیت مختل است.
معنی بیت: عناصر چهارگانه مادی (آب و خاک و باد و آتش) همگی به هدایت نور تو نشو و نما یافته اند و اگر اینگونه نباشد و فرمانبردار تو نگردند آن به که نابود گردند.
۱۱)گر اوج چرخ بر لب صحن سرات نیست از نکبت زوال چو بحر قعیر باد
صحن: میان سرای و ساحت آن، عرصه، میدان
نکبت زوال: بدبختی نابودی
بحر قعیر: دریای عمیق
معنی بیت: اگر آسمان در نقطه اوج خود صحن سرای و آستان تو نباشد (یعنی اگر آسمان پایبوس آستان تو نگردد) به نکبت و زوال گرفتار آید و مانند دریای عمیق در نهایت حضیض و حقارت قرار گیرد.
۱۲)گر سطح خاک بر دم لطفت نزد جمال خرم ترین فضاش چو قعر سعیر باد
سعیر: ۱-آتش روشن ۲-زبانه آتش (معین) یکی از درکات دوزخ
قعر سعیر:‌ عمق آتش و جهنم
جمال نمودن: کنایه از روی نشان دان (فرهنگنامه شعری)
معنی بیت: اگر سطح این کره خاکی به واسطه دم لطف و محبت تو جمال خود را ننماید، خرم ترین فضای این جهان خاکی مانند قعر جهنم تنگ و تاریک و عذاب آور باد.
۱۳)کیوان اگر نه خصم ترا می کند اسیر در دلو چاه تا به قیامت اسیر باد
کیوان:  قصیده ۱۱ بیت ۴۷
دلو: عربی، آوند آبکش (لغت‌نامه) به ظرفی بیشتر از پوست و گاهی فلزی برای کشیدن آب از چاه (برهان)

از چاه دولت آب کشیدن طمع مدار کان دلوها درید و رسنها زتاب شد (۴)

دلو، برج فلک که وبال آفتاب است (لغت‌نامه). نام صورتی از صور فلکی و آن برج یازدهم است و آن را ساکب الماء نامند، و آن را بر صورت مردی ایستاده توهم کرده اند با دستهای کشیده و به یک دست کوزه‌ای گرفته و نگونسار و آب بر پای خویش می ریزد … به صورت مردی تخیل شده کوزه یا دلوی واژگون بر دست که آب از آن روان است… (همان)
معنی بیت: اگر کیوان که نحس اکبر است دشمن تو را به اسارت نگیرد و گرفتار نکبت نسازد پیوسته در صورت فلکی دلو تا روز قیامت اسیر و گرفتار باد و به نکبت و زوال دچار آید.
۱۴)مریخ گر تنوره خصم تو نشکند جرم حمل نصیب تنور اثیر باد
مریخ: بهرام، از سیارات فلک پنجم، از ستارگان خنس، او را بهرام نیز گویند منحوس و دال بر جنگ است (برهان)
جرم: (بکسر) به معنی جسم است و اکثر اطلاق این بر فلکیات و معدنیات باشد و گاهی بر جوهر عضو حیوان نه بر مجموع جسم حیوان اطلاق شود (لغت نامه) و اطلاق این لفظ بر علویات و سفلیات هر دو آید چون جرم کوه، جرم خاک، جرم خورشید. ترکیبات جرم در دیوان خاقانی فراوان به کار رفته است. (فرهنگ لغات و تعبیرات)
حمل:  قصیده ۱۱ بیت ۳۰
اثیر: کره آتش (به عقیده قدما کره اثیر یا آتش زیر فلک ماه جای دارد) (فرهنگنامه شعری)
تنوره شکستن: در هم شکستن صلاح (همان)
در مصرع اول نشکند به جای بشکند صحیح تر است.
بین مریخ و حمل تناسب وجود دارد.
معنی بیت:‌اگر مریخ که سیاره و خدای جنگ است تنوره و کوکبه و سلاح دشمنان تو را در هم نشکند خانه‌اش حمل، در تنور کره آتشین تا ابد گرفتار و سوزان باد.
۱۵)برجیس گر وفای ترا حق گزار نیست در چشم دهر حکم زوالش حقیر باد
برجیس: مشتری، یکی از هفت سیاره در فلک ششم است و او را قاضی فلک گویند. (لغت نامه)
حق گزار: کنایه از عادل و دادگر و نیز شکرگزار
چشم روزگار: اضافه استعاری، روزگار به حاکم تشبیه شده؛ از لوازم حاکم داشتن چشم و نظر
حق کسی گزاردن: پاداش و سزای کسی دادن. آنچه شایسته و در خور کسی باشد، به او دادن (فرهنگنامه شعری)

• فعالیت‌های معلم در کلاس چقدر مفید بوده است؟

• نقاط قوت و ضعف معلم و یادگیرنده کدامند؟ (یادگارزاده، ۱۳۸۴: ۶۴).

به طور کلی ارزشیابی عبارت است از فرایند نظام‌دار جمع‌ آوری، دسته‌بندی، تفسیر و تحلیل داده‌ها به منظور قضاوت و تصمیم‌گیری در مورد ارزش برنامه.

۲-۸- ضرورت ارزشیابی در آموزش دانشگاهی

در آموزش دانشگاهی ارزشیابی نقش مهمی ایفا می‌کند، زیرا دارای توان داوری، آموزش و عنصر توسعه برای دانش‌آموزان است (کلیپا، ایگنات و روسو^۱، ۲۰۱۱: ۸۸۲).

براون، بال و پندلبوری^۲ نیز (۱۹۹۷) اهداف ارزشیابی تحصیلی در آموزش عالی را ذکر کرده‌اند. از نظر آن‌ها، ارزشیابی در سطح دانشگاه با اهداف زیر انجام می‌شود:

• ارائه بازخورد به دانشجویان برای بهبود یادگیری

• ترغیب و تشویق دانشجویان

• تشخیص نقاط قوت و ضعف یادگیری دانشجویان

• کمک به دانشجویان برای توسعه مهارت‌های خودارزشیابی

• ارائه تصویری از آنچه دانشجو آموخته است

• تصمیم‌گیری درباره ارتقاء یا ارتقاء نداشتن دانشجو در درس‌ها

• رتبه‌بندی دانشجویان

• ارائه گواهی به دانشجویان برای ادامه تحصیل

• اعطای مجوز انتخاب درس‌های بعدی

• فراهم کردن بازخورد برای اعضای هیأت علمی

• بهبود و بهسازی کیفیت تدریس

• شناسایی نقاط ضعف و قوت دوره آموزشی (به نقل از شریفیان، نصر و عابدی، ۱۳۸۸: ۱۲).

آیزنر (۱۹۹۴) به کارکردهای ارزشیابی در پنج محور از جمله تشخیص مشکلات یادگیری، اصلاح برنامه‌درسی، مقایسه برنامه‌ها با یکدیگر، پیش‌بینی یا برآورد نیازهای آموزشی و تعیین میزان تحقق اهداف، توجه کرد.
با وجود آن‌که ارزشیابی یکی از کارکردهای مهم نظام‌های آموزشی است، ضعف‌هایی در رویه‌های فعلی ارزشیابی به چشم می‌خورد. مراکز آموزش عالی و دانشگاه‌ها نیز از این ضعف‌ها مبرا نیستند (شریفیان، نصر و عابدی، ۱۳۸۸: ۱۲و۱۳).
براون، بال و پندلبوری (۱۹۹۷) به نقاط ضعفی اشاره کرده‌اند، که در ارزشیابی از عملکرد تحصیلی دانشجویان در آموزش عالی وجود دارد. برخی از مهمترین این ضعف‌ها عبارت هستند از:

• محدودیت زمان دانشجویان برای انجام دادن تکالیف درسی

• کمبود زمان برای اعضای هیأت علمی برای ارزیابی تکالیف قبل از شروع نیم‌سال بعدی

• بازخوردهای نامناسب ارائه شدهبه دانشجویان

• اختلاف زیاد نمره‌گذاری درباره یک درس

• تفاوت‌های زیاد در نمره‌گذاری‌های افراد همکار در ارزشیابی

• ملاک‌های مبهم و غیر مشخص در ارزشیابی

• بی‌اطلاعی دانشجویان از انتظارات علمی که از آن‌ها وجود دارد.

• آگاهی نداشتن دانشجویان از تکالیفی که به لحاظ علمی ارزشمند یا فاقد ارزش محسوب می‌شود

• تلقی ارزشیابی توسط برخی از بخش‌ها یا دانشکده‌ها به عنوان یک فعالیت غیر ضروری (به نقل از شریفیان، نصر و عابدی، ۱۳۸۸: ۱۲).

۲-۹- ماهیت و تعاریف خودارزشیابی

اگرچه ارزشیابی دانشجو توسط اساتید ضروری است؛ اما میتوان در کنار این نوع ارزشیابی، از روش‌های مکمل، از جمله خود ارزشیابی^۱ نیز استفاده کرد (امین‌خندقی، سپندار، سیفی و جوادی، ۱۳۹۲: ۵۲؛ دلارام، صفدری، اکبری، حسینی و رفیعی ، ۱۳۹۲: ۲۷۳). نظر به اینکه دانشجویان بیش از کلیه دست‌اندرکاران آموزش در جریان روند آموزش قرار دارند، بنابراین بخوبی می‌توانند نسبت به کم و کیف آن نظر دهند (شکورنیا، مطلق، ملایری، جهانمردی و کمیلی، ۱۳۸۴: ۱۰۹). خودارزشیابی می‌تواند به عنوان شکلی از ارزشیابی درونی تعریف شود که به دانش‌آموزان اجازه می‌دهد که کیفیت کار خود را با توجه به امکانات و توانایی‌هایش بسنجد و فرایندی است که جواب سؤال فوق در آن جستجو می‌شود: کیفیت کار من چگونه است؟ (برجیک و همکاران؛ به نقل از معتمدی، ۱۳۹۱). مهارت خود ارزشیابی یک ابزار مهم برای دانش‌آموزان برای تبدیل شدن به یک یادگیرنده مؤثر است (عبدالله و همکاران^۲، ۲۰۱۱: ۱۲۲). خود ارزشیابی یکی از مهارت‌های مهم است که دانشجویان برای یادگیری مؤثر و حرفه‌ای، و یادگیری مادام‌العمر نیاز دارند (دارنلی و مدینگس^۱، ۲۰۰۷: ۳۳۴). فرهنگ خودارزشیابی میتواند یادگیرندگانی با تسلط نسبت به کارشان و مشتاق به یادگیری پرورش دهد به گونه‌ای که بتوانند، نظم فکری خود را افزایش دهند (کمپل و همکاران^۲، ۱۹۹۸؛ به نقل از امین‌خندقی، سپندار، سیفی و جوادی، ۱۳۹۲: ۵۳).
توانایی فرد در خود ارزشیابی خود ممکن است یک شایستگی و دستاورد طبیعی و ذاتی باشد، اما خود ارزشیابی یک مهارت است که فرد می‌تواند آن را یاد بگیرد و در آن توسعه یابد و سرآمد. همینطور ادبیات خود ارزشیابی بیانگر این است که فرایند خود ارزشیابی چیزی نیست که به دانش‌آموز تحمیل شود، بلکه خود دانش‌آموز است که تصمیم به اجرا و عمل آن می‌گیرد (عبدالله و همکاران، ۲۰۱۱: ۱۲۳). مشاوره دادن، انگیزه دانش‌آموزان، مسئولیت‌پذیری و خودپنداره از جمله عناصری که می‌توانند خود ارزشیابی را تحت تأثیر قرار دهند. (عبدالله و همکاران، ۲۰۱۱: ۱۲۳). بنابراین یکی از شاخص‌ها برای خودارزشیابی، انگیزش دانش‌آموزان است. و هنگامی که در این مورد صحبت می‌شود اولین عاملی که به فکر خطور می‌کند نقش برانگیزانندگی معلم است. کیفیت کار معلم با بسیاری از مهارت‌های مرتبط شده به مدیریت کلاس درس بستگی دارد. و این امر با توانایی معلم برای استفاده از زمان و سرعتش در این‌که کار گروهی، وظایف فردی و یا ترکیبی از آن‌ها را استفاده کند مربوط می‌باشد. معلم باید دقت داشته باشد و پدیده‌های منفی را که در ارتباط خوب خود با دانش‌آموزان، اصول و قواعد مدرسه و ارتباط با پدر و مادر دانش‌آموزان به وجود می‌آید را پیش‌بینی کند. بنابراین باید اصولی را تنظیم نماید که کار و تدریسش را بهبود بخشد و برای کار خود طرح‌ریزی داشته باشد. وی باید به دانش‌آموزان اجازه دهد که خالق کار در کلاس باشند و برای معلمان بسیار مهم است که با دانش‌آموزان تعامل داشته و بر قضایی از کلاس پافشاری داشته باشند که مثبت و جهت داده شده به سمت یادگیری باشد (رستوسکا، ۲۰۱۰؛ به نقل از معتمدی، ۱۳۹۱).
فرایند خودارزشیابی به عنوان نوعی از ارزشیابی، در پی آن است که مشخص کند که یادگیرندگان در دستیابی به ملاک‌های مورد نظر خود به موفقیت دست پیدا کرده‌اند (زارعی، ملکی و سبزیپور، ۱۳۹۱: ۱۳۳). خودارزشیابی می‌تواند به عنوان مهارتی در نظر گرفته شود که به یادگیرندگان کمک می‌کند تا نسبت به یادگیریها و بروندادهای خود آگاه شوند، خودارزشیابی می‌تواند به عنوان جزئی از فرایند زندگی فراگیران تبدیل شود (امین‌خندقی، سپندار، سیفی و جوادی، ۱۳۹۲: ۵۹). خود ارزشیابی به داشتن اطلاعات خاص در مورد دانشجویان از دیدگاه خود آن‌ها اشاره دارد و معطوف به بیان توانایی‌ها و ناتوانایی‌ها، پیشرفت‌ها، کارآمدی‌ها و ناکارآمدی‌ها در یک دوره آموزشی خاص توسط خود دانشجویان است (بلانسی و مرینو^۱، ۱۹۸۹: نقل از آلیشا و دولماسی^۲، ۲۰۱۳: ۸۷۴). خود ارزشیابی ابزار مفیدی برای تعیین صلاحیتها است، به ویژه در آموزش و ارزشیابی یادگیرندگان بزرگسال محسوب میشود (معطری و فلاح‌زاده، ۱۳۸۶: ۷۴).
خودارزشیابی آگاهی خود یادگیرنده از آمادگی برای بروز توانایی های خود تلقی میشود. در این تعریف، خودارزشیابی شامل شناسایی تواناییها و نقاط قوت و ضعف یادگیرنده در یادگیری توسط خود او است این امر مستلزم آن است که توجه را از سمت استاد به فراگیر سوق دهیم و به تجربه های یادگیری محوری توجه کنیم که ایجاد تعهدی مقتدرانه را در فراگیر باعث می‌شود (امین‌خندقی، سپندار، سیفی و جوادی، ۱۳۹۲: ۵۴). بنابراین منظور از خودارزشیابی یک نظام ارزشیابی است که دانشجویان را وادار می‌کند تا در تهیه معیارها و ملاک‌هایی که برای کار خود تدوین می‌‌کنند و سپس درباره اینکه تا چه اندازه به معیارها رسیده‌اند، قضاوت کنند (نصر، زارع و پاک‌سرشت، ۱۳۸۸: ۲۱۵).

۲-۱۰- اهمیت خود ارزشیابی

خود ارزشیابی نقش مهمی در آموزش دانشگاهی دارد چون بازتابی است از تصویر ذهنی که دانشجو به دست آورده است (کلیپا، ایگنات و روسو، ۲۰۱۱: ۸۸۴). خودارزشیابی این امکان را فراهم می‌آورد و به بیرون کشیدن دانش از ذهن یادگیرندگان کمک می‌کند (زارعی، ملکی و سبزیپور، ۱۳۹۱: ۱۳۳). خود ارزشیابی به‌ویژه برای دانشجویان بسیار مفید است، زیرا نه تنها آن‌ها را دراین فرایند بسیار با انگیزه، علاقه‌مند و درگیر نگه می‌دارد، بلکه آن‌ها را به خود کنترلی و مسئولیت‌پذیری تشویق می‌کند (چانگ، تسنگ و لوو، ۲۰۱۲: ۳۰۴). خودارزشیابی می‌تواند هم برای معلم و هم دانشجو مزایایی داشته باشد، به طور مشخص دانشجویان تمایل بیشتری پیدا می‌‌کنند، برخی از مسئولیت‌های معلمان را کاهش می‌دهد، بارخورد فوری را برای معلم فراهم می‌کند، برخی از موانع بین دانشجویان و معلمان را از بین می‌برد، علاوه بر این باعث می‌شود دانشجویان کمتر به معلمان خود وابسته باشند و مسئول و مستقل باشند، نقش فعال‌تری داشته باشند، باعث افزایش اعتماد به نفس دانشجویان می‌شود و همچنین معلمان می‌توانند اثرات تلاش‌های خود را در امر تدریس دقیق‌تر و عینی‌تر ارزیابی کنند (مک‌کانل، ۲۰۰۰: نقل از کوکوسیک، گاراکا و جادریک، ۲۰۱۴: ۱۰۱).
خود ارزشیابی نقش حیاتی را در سطح فهمیدن هدف‌های یادگیری اهداف، انتظارات، نقاط قوت و ضعف بازی می‌کند که منجر به بهبود کار و توسعه حرفه‌ای می‌شود(سیلویا، ۲۰۱۴: ۳۸۳۸). خودارزشیابی از خود، مناسب‌ترین روش برای بهسازی آموزش یادگیرندگان و کسب تجربه است که به عنوان یک ابزار فراگیر، با نگرش جامع به تمامی زوایای یادگیری به کمک یادگیرندگان می‌آید تا آن‌ها را در شناخت دقیق‌تر نقاط ضعف و قوت خود یاری کند (زارعی، ملکی و سبزیپور، ۱۳۹۱: ۱۳۴). همینطور خود ارزشیابی اغلب برای ترویج یادگیری دانش‌آموز محوری، افزایش بینش در فرایند یادگیری و تشویق یادگیری فعال مورد استفاده قرار می‌گیرد (ویسی^۱، ۲۰۱۳: ۷۳۱). خودارزشیابی، نقش کلیدی در افزایش بازده یادگیری دارد؛ هنگامیکه دانشجویان عملکرد خود را مثبت ارزیابی می‌کنند، اهداف بالاتری را مد نظر قرار می‌دهند و تمامی تلاش خود را برای رسیدن به این اهداف به‌کار می‌گیرند و به طور مداوم در مورد خود قضاوت می‌کنند. تلاش در جهت رسیدن به هدف و خود قضاوتی، سبب افزایش اعتماد به نفس می‌شود (وان لنگرکی^۲ و همکاران، ۲۰۱۱؛ به نقل از دل‌آرام و همکاران ، ۱۳۹۲: ۱۷۹). بندورا (۲۰۰۱) مطرح می‌سازد که که خودارزشیابی‌های مثبت به دنبال داشتن باورهای مثبت از خود به وجود می‌آید چراکه این امر برای دانش‌آموزان افزایش توانمندی را به همراه دارد و حسی از خودارزشی را در اختیار آن‌ها می‌گذارد. رضایت در انجام کار به عنوان مؤلفه اساسی و بنیادی در خودارزشی، با انجام موفقیت‌آمیز کارها مرتبط است (نارسیس و همکاران، ۲۰۱۱؛ به نقل از معتمدی، ۱۳۹۱).

۲-۱۱- نقش خودارزشیابی در فرایند یادگیری

خود ارزشیابی، مناسب‌ترین روش برای بهسازی آموزش یادگیرندگان و کسب تجربه است که به عنوان یک ابزار فراگیر، با نگرش جامع به تمامی زوایای یادگیری به کمک یادگیرندگان می‌آید تا آنها را در شناخت دقیق‌تر نقاط ضعف و قوت خود یاری کند (زارعی، ملکی و سبزی‌پور، ۱۳۹۱: ۱۳۴). به عبارت دیگر، درگیرکردن یادگیرنده در فرایند ارزشیابی خود و تصمیم‌گیری برای برداشتن گام بعدی، او را به فرد آگاهی تبدیل می‌کند که به فراشناخت رسیده است و می‌تواند معلم را طی فرایند تدریس یا پس از آن و در طراحی مراحل مختلف آموزش یاری کند. خودارزشیابی با پیش‌بینی سهم یادگیرندگان در فرایند یادگیری و ارزشیابی پیشرفت تحصیلی رویکردی را به وجود آورده است که از طریق آن هویت فردی یادگیرندگان مورد توجه قرار می‌گیرد زیرا وقتی یادگیرنده یاد بگیرد به مقایسه و ارزشیابی خود بپردازد، دیگر احساس منفی، حقارت، حسادت، نفرت و رقابت نادرست در وجودش شکل نمی‌گیرد و به ارزش صداقت و امانتداری در فرایند آموزشی پی‌می‌برد چراکه این ارزشیابی آنها را به سنجشی ترغیب می‌کند که آنها را به رشد و تعالی می‌رساند (زارعی، ملکی و سبزی‌پور، ۱۳۹۱: ۱۳۵). به‌طور کلی، خودارزشیابی یادگیرندگان را تحریک می‌کند تا با توجه به استفاده از پدیده‌های مختلف، مشکلات عملی‌شان را خودشان حل کنند، هدایت فرایند یادگیری‌شان را برعهده بگیرند و ارزش دانستن را کشف کنند (دوآنی، ریس و زاچوس، ۲۰۰۶: ۴۸).

۲-۱۲- پیشینه پژوهش

۲-۱۲-۱- پژوهش‌های داخلی

مالیات هم یکی از پارامترهای اقتصادی هر سازمانی به شمار می رود که به آن دسته از درآمدهای دولت اطلاق می‌شود که از درآمد، دارایی و مصرف افراد جامعه به‌موجب قوانین و بدون پرداخت عوض خاص برای تأمین هزینه‌های عمومی برداشت می‌شود (بخشی، ۱۳۹۱).

در کشور ایران به مسئله معافیت های مالیاتی در امر ورزش توجه شده است اما دلیل اینکه چرا در کشور ایران در مقایسه با کشورهای دیگر افراد کمتری به سمت سرمایه گذاری در بخش ورزش روی آورده اند واضح و مشخص نبود و تحقیقی هم در این زمینه صورت نپذیرفته بود تا دلیل آن مشخص شود لذا در این شرایط و با توجه به اهمیت و پیچیدگی قوانین مالیاتی، اهداف معافیت ها، مزایا و معایب هر معافیت و تاثیر نقطه نظرات کارشناسان و مدیران در هر زمینه ، ضرورت احساس شد تا این تحقیق انجام گیرد و نقش معافیت های مالیاتی در امر توسعهء باشگاه های کوچک ورزشی واضح گردد.
در این چارچوب با ارزیابی مزایا و معایب هر معافیت می توان به لزوم وجود یا عدم وجود معافیت آشکار یا پنهان پی برد.گردآوری و تدوین اطلاعات دربارهء ماهیت انواع معافیت ها یکی از اقدامات ضروری است که به مطالعهء همه جانبه نیاز دارد. اگرچه مطالعه موردی درباره برخی معافیت ها وجود دارد، ولی بنظر می رسد که مطالعه ای جامع بخصوص در مورد معافیت بخش ورزش انجام نشده و ضرورت انجام چنین مطالعه ای انکارناپذیر است (آقایی، ۱۳۸۰).
با توجه به بیان واقعیت های موجود و به لحاظ اینکه تا به حال بررسی های متعددی در زمینه‌ی مالیات، مسائل و مشکلات مالیاتی و ارزیابی سیستم موجود مالیاتی انجام گرفته است، اما در رابطه با این موضوع که معافیت‌های مالیاتی چه نقشی بر توسعۀ باشگاه‌های کوچک ورزشی از دیدگاه مدیران باشگاه‌ها و کارشناسان ورزشی دارد تحقیقی صورت نگرفته است و همچنین با نظر به ضرورت توجه به معافیت‌های مالیاتی جهت توسعه باشگاه‌های کوچک ورزشی، چه از طرف خود صاحبان این باشگاه‌ها و چه از طرف دولت، لذا اجرای چنین طرحی مورد تاکید است.
در نتیجه این تحقیق با هدف بررسی نقش معافیت‌های مالیاتی برتوسعۀ باشگاه‌های کوچک ورزشی از دیدگاه مدیران باشگاه‌ها و کارشناسان ورزشی انجام گرفت.
تحقیق حاضر از نظر مسیر اجرا، پیمایشی و از نظر هدف، کاربردی و داده ها به صورت میدانی گردآوری شد. جامعه آماری تحقیق حاضر شامل، مدیران باشگاه های مستقر در شهر اصفهان (۱۰۳ نفر) و همچنین متخصصین و اساتید دانشگاه که دارای مدرک دکتری مدیریت ورزشی و اقتصاد باشند (۳۰ نفر) می باشد که به علت این که جامعه آماری پژوهش (مدیران باشگاه ها و متخصصین) تعداد زیادی را شامل نمی شود (۱۳۳ نفر) بنابراین نمونه گیری آماری به صورت کل شمار انجام شد و از ۱۳۳ پرسشنامه پخش شده ۱۰۶ پرسشنامه جمعآوری شد که با حداقل نمونه آورده شده در جدول مورگان مطابقت دارد (حداقل ۹۸ نفر). از پرسشنامه محقق ساخته پس از تایید روایی و پایایی برای بررسی متغیر تحقیق استفاده شد. این پرسشنامه شامل دو بخش اصلی می باشد. بخش اول شامل ویژگیهای فردی نمونه آماری از قبیل سن، جنسیت، مدرک تحصیلی، سابقه شغلی، رشته تحصیلی و بخش دوم پرسشنامه ای شامل ۲۱ گویه بود که ۳ مولفه معافیت مالیاتی، معافیت پایه درآمدی و معافیت مالیاتی موضوعی را اندازه گیری می کرد. روایی پرسشنامه توسط ۱۲ نفر از اساتید و متخصصین مدیریت ورزشی و اقتصاد مورد تایید قرار گرفت. همچنین از آلفای کرونباخ(با ۳۰ نفر) برای اندازه گیری پایایی استفاده شد که برای پرسشنامه ۰.۸۹ به دست آمد. اطلاعات توسط نرم افزار آماری SPSS مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت و با توجه به سطح سنجش متغیرهای مورد بررسی در آمار توصیفی از جداول، فراوانی، درصد فراوانی نسبی، میانگین و انحراف معیار و در آمار استنباطی از آزمون کلموگروف اسمیرنوف، تی تک نمونهای و تی مستقل جهت بررسی فرضیه های تحقیق بهره گرفته شد. نتایج تحقیق نشان داد که از دیدگاه مدیران و کارشناسان، معافیت‌های مالیاتی و معافیت‌های مالیاتی پایه درآمدی و معافیت‌های مالیاتی موضوعی بر توسعۀ باشگاه‌های کوچک ورزشی نقش معنیداری دارد. ولی بین دیدگاه کارشناسان و مدیران باشگاه‌ها در خصوص معافیت‌های مالیاتی تفاوت معنیداری مشاهده نشد.

یافته های تحقیق

تحلیل توصیفی اطلاعات مربوط به متغیرهای عینی (مشخصات فردی) جامعه تحت بررسی به شرح ذیل بود: در مورد نحوه توزیع نمونه تحت بررسی بر اساس جنسیت نتایج نشان داد، ۴۶۷/۲۱% از نمونه زن و ۴/۷۶% مرد بودند.
آمار توصیفی مربوط به سن نمونه های تحقیق نشان داد، میانگین سنی نمونه تحقیق ۵۹/۲۲ میباشد و کمترین سن ۲۷ سال و بیشترین سن ۶۵ سال بود.
همچنین نحوه توزیع نمونه تحت بررسی بر اساس تحصیلات بدین صورت بود که ۷/۵% مدرک فوق دیپلم، ۹/۳۵% لیسانس، ۶/۳۹% فوق لیسانس و ۰/۱۶% دکتری بودند.
نحوه توزیع نمونه تحت بررسی بر اساس رشته تحصیلی نشان داد که ۹/۵۱% رشته تربیت بدنی و ۱/۱۵% رشته اقتصاد، ۳/۲۸% رشته غیر از این دو رشته بودند.
نحوه توزیع نمونه تحت بررسی بر اساس مسئولیت و پست سازمانی نیز نشان داد که از بین نمونه های تحقیق ۷/۷۱% مدیر و ۳/۲۸% کارشناس بودند.
آمار توصیفی مربوط به فاکتورهای توسعۀ باشگاههای کوچک ورزشی، بیانگر این نکته است که میانگین متغیر معافیت مالیاتی برای مدیران ۲۵/۴ و برای کارشناسان ۱۰/۴، میانگین معافیت مالیاتی پایه درآمدی برای مدیران ۰۵/۴ و برای کارشناسان ۸۹/۳ و میانگین معافیت مالیاتی موضوعی برای مدیران ۰۰/۴ و برای کارشناسان ۰۳/۴ میباشد.
برای بررسی طبیعی بودن توزیع متغیر‌های تحقیق از آزمون کلموگروف اسمیرنوف (K-S) استفاده شد. با توجه به نتایج آزمون کلموگروف اسمیرنوف، تمام توزیع‌ها از لحاظ آماری نرمال می باشند (۰۵/۰<p).
با توجه به طبیعی بودن توزیع داده ها از آزمون تی تک نمونه ای برای بررسی نقش معافیت‌های مالیاتی بر توسعۀ باشگاه‌های کوچک ورزشی استفاده شد و نتایج این آزمون نشان داد که از دیدگاه مدیران معافیت‌های مالیاتی بر توسعۀ باشگاه‌های کوچک ورزشی نقش معنیداری دارد. بنابراین فرض صفر در این فرضیه رد شد.
نتایج آزمون تی تک نمونهای برای بررسی نقش معافیت‌های مالیاتی بر توسعۀ باشگاه‌های کوچک نشان داد که از دیدگاه کارشناسان معافیت‌های مالیاتی بر توسعۀ باشگاه‌های کوچک ورزشی نقش معنیداری دارد. بنابراین فرض صفر در این فرضیه هم مردود می شود.
نتایج آزمون تی تک نمونهای برای بررسی نقش معافیت‌های مالیاتی پایه بر توسعۀ باشگاه‌های کوچک بیانگر این بود که از دیدگاه مدیران، معافیت‌های مالیاتی پایه بر توسعۀ باشگاه‌های کوچک ورزشی نقش معنیداری دارد. پس با این حساب فرض صفر در این فرضیه رد می شود.
نتایج آزمون تی تک نمونهای برای بررسی نقش معافیت‌های مالیاتی پایه بر توسعۀ باشگاه‌های کوچک نشان دهنده این بود که از دیدگاه کارشناسان معافیت‌های مالیاتی پایه بر توسعۀ باشگاه‌های کوچک ورزشی نقش معنیداری دارد. بنابراین فرض صفر رد میشود.
نتایج آزمون تی تک نمونهای برای بررسی نقش معافیت‌های مالیاتی موضوعی بر توسعۀ باشگاه‌های کوچک ورزشی نشان داد که از دیدگاه مدیران معافیت‌های مالیاتی موضوعی بر توسعۀ باشگاه‌های کوچک ورزشی نقش معنیداری دارد. بنابراین فرض صفر رد میشود.
نتایج آزمون تی تک نمونهای برای بررسی نقش معافیت‌های مالیاتی موضوعی بر توسعۀ باشگاه‌های کوچک وررزشی بیانگر این بود که از دیدگاه کارشناسان معافیت‌های مالیاتی موضوعی بر توسعۀ باشگاه‌های کوچک ورزشی نقش معنیداری دارد. بنابراین فرض صفر رد میشود.
نتایج آزمون تی مستقل برای مقایسه دیدگاه کارشناسان و مدیران باشگاه‌ها در خصوص معافیت‌های مالیاتی نشان دهنده این بود که بین دیدگاه کارشناسان و مدیران باشگاه‌ها در خصوص معافیت‌های مالیاتی تفاوت معنیداری مشاهده نشد. بنابرین دلایل کافی برای رد فرض صفر وجود ندارد.
نتایج آزمون تی مستقل برای مقایسه دیدگاه کارشناسان و مدیران باشگاه‌ها در خصوص معافیت‌های مالیاتی پایه درآمدی نشان دهنده این بود که بین دیدگاه کارشناسان و مدیران باشگاه‌ها در خصوص معافیت‌های مالیاتی پایه تفاوت معنیداری مشاهده نشد. بنابرین دلایل کافی برای رد فرض صفر وجود ندارد.
نتایج آزمون تی مستقل برای مقایسه دیدگاه کارشناسان و مدیران باشگاه‌ها در خصوص معافیت‌های مالیاتی موضوعی نشان دهنده این بود که بین دیدگاه کارشناسان و مدیران باشگاه‌ها در خصوص معافیت‌های مالیاتی موضوعی تفاوت معنیداری مشاهده نشد. بنابرین دلایل کافی برای رد فرض صفر وجود ندارد.

بحث تحقیق

نتایج نشان داد که از دیدگاه مدیران و کارشناسان معافیت‌های مالیاتی بر توسعۀ باشگاه‌های کوچک ورزشی نقش معنیداری دارد. این نتیجه با نتایج تحقیق فراهانی (۱۳۹۲)، چشمی(۱۳۸۱)، حشمتی (۱۳۸۹)، عارفیان (۱۳۸۵) و آهنگرپوراندریان (۱۳۸۳) همخوانی دارد ولی با تحقیقات رضایی (۱۳۸۸) و رئیسی کیا (۱۳۹۳) همخوانی ندارد.
عارفیان (۱۳۸۵) اظهار میدارد ۹۰ درصد مدیران استان مازندران به‌شدت در نیل به اهداف خصوصی‌سازی، با اصلاح قوانین و مقررات اعم از اعطای تسهیلات بانکی، بخشودگی مالیاتی، تعدیل عوارض و واگذاری زمینهایی با کارایی ورزشی و …، درراه رفع موانع و مشکلات خصوصی‌سازی موافق بوده‌اند. بایستی قوانین حقوق مالکیت معنوی، قانون مالیاتی و قانون کار به‌ منظور خصوصیسازی باشگاه‌های ورزشی و ضمانت اجرایی آن‌ها اصلاح شوند و درنهایت اینکه بر اساس اولویتهای حاصل با طی کردن مسیر مستمر و پیوسته پیش زمینه های لازم برای خصوصیسازی باشگاه‌های ورزشی ایجاد شود.
شاید دلیل همخوانی تعداد زیادی از پژوهش ها این باشد که بسیاری از آنها در زمینه ورزش نمی باشند. رئیسی کیا (۱۳۹۳) طی مقاله ای در زمینه ورزش به این نتیجه رسیده است که قانونگذار با وقوف کلی (و نه دقیق) بر ارزش و لزوم فعالیت باشگاه ها و موسسات ورزشی و با هدف ترغیب فعالان اقتصادی و علاقمندان به سرمایه گذاری در این حوزه با قائل شدن این معافیت، در صدد تامین شرایط و محیط قانونی برای ایجاد و توسعه و تحرک باشگاه ها و موسسات ورزشی برآمده اما بدلیل عدم توجه یا عدم اشراف به اهمیت نحوه تشخیص و اجرای قانون و یا به دلیل اعتماد به مجری (قوه مجریه و مشخصاً سازمان امور مالیاتی) چگونگی اعمال و رعایت این معافیت را به خود مجری محول کرده و دست مجری را برای حتی اعمال نکردن این معافیت تا حدود زیادی باز گذاشته است.
قانونگذار حکم به معافیت مالیاتی یک فعالیت در یک حوزه تخصصی داده ولی در آنجا که اعمال این معافیت را به آئین نامه اجرایی قانون سپرده ، هیچ نقش و مسئولیتی برای متولی خاص این حوزه تخصصی حتی در حد اظهار نظر هم قائل نشده یعنی در مسیر تدوین آئین نامه اجرایی این ماده صرفاً آئین نامه پیشنهادی وزارت اقتصاد و دارایی در مورد معافیت مالیاتی باشگاه ها و موسسات ورزشی برای ارائه به هیات وزیران جهت تصویب کافی خواهد بود بدون آنکه وزارت امور اقتصادی و دارایی الزامی به اخذ نظر و دیدگاه از سازمان تربیت بدنی و اشخاص ذینفع و فعال در حوزه ورزش داشته باشد.  قانون خوب قانونی است که در تدوین آن به همه اشخاص و عوامل دارای نقش یا حداقل موثر ترین آنها فرصت ایفای نقش و اظهار نظر داده شده باشد. اشکال عدم توجه قانونگذار به لزوم اخذ نظر متولی اصلی ورزش در این خصوص، آن هنگام بیشتر خود را نشان می دهد که در تبصره ۳ آئین نامه اجرایی این ماده کمک یا هدایای اعطایی اشخاص به باشگاه و موسسات ورزشی هم مشمول معافیت مالیاتی شناخته نشده است. یعنی اگر هوادار یک باشگاه ورزشی به باشگاه مورد علاقه اش هدیه یا کمکی اعطا کند آن باشگاه و موسسه ورزشی باید مالیات مربوطه به کمک و هدیه دریافتی را بپردازد.
همه کارشناسان باور دارند که در وضع فعلی، ظرفیت اقتصادی و مدیریتی ورزش کشور ما به گونه ای نیست که باشگاهها و موسسات ورزشی درآمد زا باشند و ما شاهد هستیم که حتی باشگاه های بزرگ و پر هوادار و صاحب نامی همچون پرسپولیس و استقلال هنوز به قابلیت درآمد زایی و اتکاء به منابع مالی حاصل از فعالیت خود دست نیافته اند.  در این شرایط تصور کنید هوادارانی باشند که برای جبران کسر بودجه و تامین منابع مالی باشگاه ها مبالغی را تحت عنوان کمک و هدیه به باشگاه مورد علاقه خود بپردازند. اگر فلسفه وضع معافیت مالیاتی در مورد باشگاه ها و موسسات ورزشی را که همان ترغیب سرمایه گذاران و علاقه مندان به تاسیس و توسعه باشگاه ها و تقویت نظام سلامت و افزایش نشاط و بهره وری ملت است در نظر بگیریم وضع مالیات به کمک یک هوادار به باشگاه مورد علاقه اش با این فلسفه در تعارض قرار خواهد گرفت.

(همان، ص۱۰۳)
۶ـ مفاخره، گله از هنرنشناسی و حسادت ابنای روزگار:

(همان، ص۱۶۵)
مدح و منقبت اهل بیت(ع)
رسمیت یافتن مذهب تشیع در این دوره در ایران و تشویق پادشاهان به سرودن اشعار در مدح معصومین(ع) باعث شدکه غالب شاعران در مدح و منقبت و مراثی اهل بیت(ع) طبع‌آزمایی کنند. «پادشاهان هند نیز هر چند پیرو مذهب اهل سنت بودند، اما اعتدال آنها در مواجهه با مسائل مذهبی و جذب نیروهای شیعه‌مذهب، زمینه‌های مساعدی برای رشد سیاسی و گسترش این مذهب فراهم کرد». (اطهر، ۱۳۷۶:۲۳۴) موضوع قصیده که تا پیش از این دوره، مدح و ستایش پادشاهان و حکمرانان بود، تغییر می‌یابد و شاعران به بیان باورهای دینی و مدح اهل بیت(ع) در این قالب شعری می‌پردازند. سرودن قصیده‌های دینی و مدح و منقبت اهل بیت(ع) تنها مختص دوره صفوی نبوده و در تاریخ شعر فارسی سابقه‌ای دیرین دارد؛ «البته وضع سیاسی آن دوره و سعی در اشاعه اعتقاد مذهبی شیعه و ترویج نهایی آن طبعاً کار را به ترغیب شاعران می‌کشانید، ولی این کار به دست چند تن از بزرگان شعرای آن روزگار پایه و بنیاد استوار یافت و چون به دوران صفوی رسید، مقتضیات زمان به اشاعه بیشتر آن یاوری کرد و چنان شد که کمتر شاعری را می‌بینیم که قصیده ساخته و ترکیب و ترجیع‌ پرداخته و ستایش‌نامه‌های مشهوری از پیامبر اسلام و امامان شیعه نداده باشد». (صفا،۱۳۸۸، ج ۱/۵: ۶۰۷)

فقیر دهلوی نیز اشعار بسیاری نیز در مدح و منقبت و مراثی معصومین(ع) دارد؛ علاوه بر قصاید، ترکیب‌بند، ترجیع‌بند، مثنوی و حتی رباعیات، او دو منظومه (شمس‌الضحی و درّ مکنون) نیز با موضوعات دینی دارد. نعت پیامبر(ص) و مدح امیرالمؤمنین(ع) موضوع غالب قصاید اوست.
فقیر در سراسر غزلیاتش نیز ارادت خود را به مذهب شیعه و معصومین ـ به‌ویژه امیرالمؤمنین(ع) ـ ابراز می‌کند:

بازمی خواندند: صدا می زدند
« وبا مردان بازار با پیراهن وازار پیش لشکر باز رفت.» (همان:۱/ ۸۸)
باز رفت: پیش رفت
« سواران ازجوانب به طلب او می تاختند تا ناگاه او را بر سر تلّ مذکور دریافتند بازگشتند وازحال او خبر دادند عوام فریاد برکشیدند.. (همان ۱/ ۸۶)
دریافتن: مشاهده کردند
فریاد بر کشیدن: نعره زدند.
۵-۱۶- فعل های متروک جهانگشا
جمعی از یاران وفا و اخوان صفا که و عثاء سفر به حضور همایونشان سهولت حضر داشت اشاراتی راندند که برای تخلید مآثر گزیده وتآیید مفاخر پسندیده ی پادشاه وقت جوانِ جوان بخت پیر عزیمت خجسته فال پاکیزه خصال تاریخی می بایدپرداخت.(جوینی، ج۱: ۳)

اشاراتی راندند به معنی دستوری دادند.
می باید پرداخت به معنی باید نوشت.
اقوال ابناء الزمان واتراب واقران که اخوان دیوان اند امتثال کردم.(همان: ۶)
امتثال کردم به معنی فرمان بردم.
وهمچنین هر امتی را انواع عذاب ها از مسخ واستیلای مؤدیات وقحز وغیر آن که در قصص ذکر آن مثبت است. (همان: ۱۳)
مثبت است به معنی نوشته شده است.
ودیگر طوایف را هم چنین کار با نظام گشته وروزگار قوام گرفته.(همان:۱۶)
قوام گرفته به معنی محکم شده است.
وحکمی که لازم کرده است او را به کلی با اتباع واولاد واشیاع واجناد و نواحی و بلاد نیست گردانید.
(همان: ۱۷)
نیست گردانید به معنی نابود کرد.
و مخّ ومقصود سخن نویسند و زواید القاب وعبارات را منکر باشند. (همان:۱۹)
منکر باشند به معنی زشت می دانند.
ودست راست وچپ و قلب راست گردانند وبامرای بزرگ تفویض کنند.(همان: ۱۹)
راست گردانند به معنی مهیّا سازند.
واگر بر خلاف این حکم کسی اقدامی نماید آن کس را که تحویل کرده باشد در حضور خلایق بکشند.
(همان: ۲۴)
تحویل کرده باشد به معنی منتقل کرده باشد.
پنداشتند که شحنه را از جانب سلطان خبری رسیدست ومستشعر گشته وبه هزیمت می رود حالی طبلی فرو کوفتند. (همان: ۱۲۹)
هزیمت می روند به معنی فرار می کنند.
فرو کوفتند به معنی کوبیدند.
و مردم بخارا را به جنگ حصار راندند و از جانبین تنوره ی جنگ بتفسید.(همان:۸۱)
بتفسید به معنی گرم شد.
« روز سیّم را لشکر خصمان برسیدند وغلبه کردند زرقارا دستگیر کردند و بکشتند، فی الجمله ارباب نور در بر بستند.» (همان:۱/ ۷۸)
« بعد از یک هفته ایلدز نوین وچکین قورچی با لشکری بسیار ازمغولان در رسیدند.» (همان:۱/ ۹۰)
دررسیدند : وارد شدند
« وقت نماز را دروازۀ نمازگاه بگشادند و در عناد در بستند تا لشکر مغول در آمدند وآن روز به تخریب شهر وفصیل مشغول بودند.»(همان:۱/ ۹۴)
« بیشترمغولان به اندرون شهر درآمدند.»(همان:۱/ ۹۴)
فعل درآمدن به معنی وارد شدند وامروز کاربرد ندارد.
« و تابستان در آن مراتع مقام کرد تا چون فصل خریف در آمد باز درحرکت آمد… »(همان:۱/ ۱۱۰)
درآمد به معنی فرارسید به کار رفته است که در زبان امروز این فعل با این معنی کاربردی ندارد.
وغنچه در حسرت غنچان از دلتنگی خون در شیشه می کرد وفرا می نمود »(همان :۱/ ۱۱۰)
فرا می نمود به معنی نشان می داد که امروز با این معنی کاربرد ندارد.
« بسیار خلق را در زیر سمّ کردند تا هنگام آنک پادشاه ختن پرده به روی فرو گشاد.»(همان:۱/ ۹۳)
فروگشاد= ظاهرشد
« هرکس از پادشاه زادگان وامرا که به اطراف ربع مسکون فرستاد چون به هر مقصد که رسیدند با مقصود ومراد خویش خوشدل باز گشتند.» (جوینی :۱/ ۱۵۵)
بازگشتند: برگشتند، امروز در این معنی کاربرد ندارد
« باز اولاد و اقارب را باز خواند»(همان:۱/ ۱۵۵)
بازخواند: صدازد ، امروز در این معنی کاربرد ندارد.
۵-۱۷- فعل های رایج جهانگشا