همکاری
پایگاه های دانش مشتری
دانش رقابتی و بازار
در اختیار گرفتن دانش ضمنی
همکاری و گروه افزار
تسهیل بخشی به یادگیری
جریان کار
کارآیی و صرفه جویی ها
فرصت های جدید
تغییر و همکاری
منابع انسانی
جدول ۲‑۲ مزایای مدیریت دانش(منبع،بلیغ،۱۳۸۸)
مدیریت دانش دیدگاه ها،رهیافت ها و بصیرت قرار دادن سرمایه گذاری های مناسب در داده ها و اطلاعات را در بهترین موارد استفاده که بیشترین نیاز بدان می رود فراهم می آورد.مدیریت دانش ،جدید را هدایت می کند.اجازه می دهد که سازمان علت سرمایه های کلیدی خود را از جمله آموزش،کارآموزی و تجربه ضمن خدمت را که اغلب بیشترین هزینه را در بسیاری از شرکتها در بر دارد توضیح دهد(بلیغی،۱۳۸۸،ص۳۹-۴۰).
نقش فن آوری اطلاعات در مدیریت دانش
مدیران پنج مزایای سطح بالا را برای مدیریت سطح دانش ذکر می کنند:
۱٫ سرعت فرایند:سازمان می تواند چرخه کسب و کار را کاهش داده،زمان را با بهره گرفتن از دانش کم نماید و فرآورده های تجارت و کار را سریع تر کنند.
۲٫ مزیت پایدار از طریق نو آوری مداوم: سازمان ها به این حقیقت پی می برند که ایجاد مزیت های رقابتی پایدار به روش های سنتی،مثل رهبر ارزان قیمت و رهبر خدمات دشوار است.
۳٫شناسایی و سازگاری با تغییرات:سازمان ها تحت تأثیر سریع مشتریان و بازار هستند.مدیریت دانش سازو کار اثر بخشی را به منظور شناسایی تغییرات اولیه و اقدامات مناسب جهت قرار دادن شرکت ها در صحنه فراهم می آورند.
۴٫تداوم:با در اختیار گرفتن دانش،به خصوص دانش ضمنی کارکنان شرکت و در دسترس قرار دادن آن برای کارکنان جدید،مدیریت دانش تداوم بالاتری را تضمین می کند.
۵٫ حفظ و رشد دارایی های فکری:دارایی های فکری سازمان از ثبت اختراعات گرفته و علائم تجاری تا دانش مشتری،ارزش واقعی بازار را دارند که می توان به دقت در ترازنامه سازمان منعکس کرد(بلیغی،۱۳۸۸،ص۴۳).
روش های اجرای مدیریت دانش در سازمانها
اگرچه در تعریف مدیریت دانش و حیطه های آن توافق کلی وجود ندارد،اما متون مختلف در این نکته اتفاق نظر دارند که برای موقعیت ها و سازمان های متفاوت راهبردهای متفاوتی برای اجرای مدیریت دانش وجود دارد.
یک مطالعه اکتشافی با نگریستن به آنچه که واقعاً مردم را به اشتراک دانش تشویق می نماید،پیشنهاد می کند که نگرش مثبت نسبت به مشارکت و توقع سودمندی برای سازمان،نسبت بهتری دارد(پیری و آصف زاده،۱۳۸۵،صص۱۲۶-۱۲۹).
بررسی پنج شرکت موفق در استفاده از راهبردهای مدیریت دانش نشان داد که یک عامل کلیدی برای موفقیت،طراحی اقدامات مدیریت دانش به گونه ای است که با فرهنگ کنونی سازمان سازگار باشد،نه اینکه سعی کند،فرهنگ سازمان را تغییر دهد تا با اقدامات مدیریت دانش هماهنگ شود(حقیقی،۱۳۸۹، ۴۸).به همین دلیل سازمان هایی که به تدریج مدیریت دانش را اجرا می کنند و با فرهنگ سازمانی همگام هستند،موفق تر از سازمان هایی بوده اند که تلاش داشتند تغییرات شدید و گسترده ایجاد کنند(همان منبع).
فاهی و دلونگ[۵۲](۲۰۰۰) مطرح می کنند که چهار عامل در فرهنگ سازمانی وجود دارد که بر ایجاد دانش مؤثرند.اول این که فرهنگ و خرده فرهنگ ها درباره ارزش هر نوع دانش مفروضاتی را شکل می دهند و به اطلاعات منابع با افراد خاص بیش از دیگران بها می دهند؛دوم اینکه فرهنگ تعریف می کند ،چه کسی دانش را پایش کند،یعنی از چه کسی انتظار می رود دانش را به اشتراک بگذارد و از چه کسی انتظار نمی رود؛سوم این که فرهنگ سازمانی تعیین کننده بستر تعامل اجتماعی است و به عبارت دیگر فرصت های اشتراک دانش را تعریف می کند و چهارم این که فرهنگ تعیین می کند،مردم با چه روش هایی دانش را می پذیرند یا رد می کنند(Delong&fahey,2000).
کلی[۵۳](۲۰۰۴) برای اجرای مؤثر مدیریت دانش،ادغام سه جنبه مختلف از مدیریت سازمانی را ضروری می داند:راهبرد کلی مدیریت کسب و کار ،راهبرد سیستم های اطلاعاتی یا فن آوری اطلاعات و راهبرد مدیریت منابع انسانی (Kelly,2004).
فرید[۵۴] و همکاران نیز برای اجرای مؤثر مدیریت دانش در سازمان ها،بر سه بعد زمینه ای یعنی ایجاد یک فرهنگ قوی برای پذیرش و تقویت مدیریت دانش،تعریف راهبردهای مؤثر برای استفاده از همه منابع دانشی و استفاده از فن آوری اطلاعات اصرار می ورزند(پیری و آصف زاده،۱۳۸۵،ص۱۲۷).
برنامه ریزی راهبردی مدیریت دانش
اهداف و نکات مورد تأیید و راهبردهای ممکن مدیریت دانش به شرح زیر است:
نکات مورد تأیید:
شرکت هایی که تا کنون تلاش هایی را در جهت مدیریت دانش انجام داده اند،راهبردهای متفاوتی را انتخاب کرده اند.این راهبرد ها عبارتند از:
- دانش به عنوان محصول:دانش خلق شده بسته بندی و فروخته می شود.
- انتقال دانش و بهترین عملکردها :شناسایی بهترین عملکرد ها و انتقال آن به سایر بخش های شرکت.
- دانش مشتری محور:مبتنی بر نیازهای مشتری؛بهترین راه عملکرد کسب و کار پیدا می شود تا میزان فروش افزایش پیدا کند.
- مسئولیت دانش در قبال افراد: تک تک افراد را در امر شناسایی و نگهداشت و توسعه دانش مورد حمایت و پشتیبانی قرار می دهد.
- مدیریت سرمایه فکری:مدیریت یک شرکت یا بنگاه اقتصادی به اعمال مدیریت سرمایه فکری خاصی مانند حق الامتیاز،فناوری و اقدامات مدیریتی و عملیاتی نیاز دارد(کوزا،۱۳۸۷،صص۲۳-۲۵).
روش های مدیریت دانش
ادبیات مدیریت دانش سرشار از روش های مدیریت دانش برای عملکرد اثر بخش است.ویگ(۱۹۹۵)، کورتودا و وودر[۵۵](۱۹۹۹)،سویبی[۵۶](۱۹۹۹)،تیروف[۵۷](۱۹۹۹)و تی ونا[۵۸](۲۰۰۰) روش های مختلفی را برای مدیریت دانش ارائه کرده اند.در اینجا بعضی از این روش ها معرفی می شود:
-خلق محیط های هماهنگ سینرژیک؛
- نقشه قابلیتها،فرصت ها،نیازها و محدودیت های دانش؛