فقدان موفقیت فردی
۳-۵-۳-۱- روش نمره گذاری
امتیاز بندی گویه ها در این مقیاس ، بر اساس معیار درجه بندی لیکرت در دو جنبه ی فراوانی و شدت از الگوی زیر ، پیروی می نماید .
دستورالعمل فراوانی : در این شیود تعداد دفعاتی در نظر گرفته می شود ، که فرد فرسودگی شغلی را در ابعاد سه گانه تجربه کرده است ؛ هرگز (۰) ، چند بار در سال (۱) ، یک بار در ماه (۲) ، چند بار در ماه (۳) ، یک بار در هفته (۴) ، چند بار در هفته (۵) ، هر روز (۶) .
دستورالعمل شدت : در این شیوه میزان شدتی در نظر گرفته می شود ، که فرد فرسودگی شغلی را در ابعاد سه گانه تجربه کرده است ؛ هرگز(۰) ، خیلی کم (۱) ، کم (۲) ، گاهی (۳) ، متوسط (۴) ، اغلب (۵) ، زیاد (۶) ، خیلی زیاد (۷) .
بدین ترتیب نحوه ی امتیاز بندی متغیر فرسودگی شغلی بر اساس دو بعد (شدت و فراوانی ) جهت هر یک از مولفه ها به قرار زیر تبیین گردید:
خستگی عاطفی
زیاد(امتیاز مساوی وبالاتراز ۳۰ برای فراوانی ، مساوی و بالاتر از ۴۰ برای شدت ).
متوسط(امتیاز ۲۹-۱۸برای فراوانی،۳۹-۲۶برای شدت).
کم( امتیاز مساوی و کمتر از ۱۷برای فراوانی، مساوی و کمتر از۲۵برای شدت).
مسخ شخصیت
زیاد(امتیاز مساوی وبالاتراز۱۲برای فراوانی، مساوی و بالاتر از ۲۵برای شدت).
متوسط(امتیاز۱۱-۶برای فراوانی،۱۴-۷ برای شدت).
کم(امتیاز مساوی وکمتراز۵برای فراوانی،مساوی و کمتر از ۶ برای شدت).
عدم موفقیت فردی
زیاد(امتیاز مساوی وکمتراز۳۳برای فراوانی،مساوی و کمتراز ۳۶برای شدت).
متوسط(امتیاز۳۹-۳۴برای فراوانی، ۴۳-۳۷برای شدت).
کم(امتیاز مساوی و بالاتر از ۴۰ برای فراوانی، مساوی و بالاتر از ۴۴ برای شدت) (ده بزرگی، حدائق،۱۳۸۵).
بنابراین درجه بالایی از خستگی عاطفی و مسخ شخصیت همراه با سطح پایین موفقیت فردی مشخصه فرسودگی شغلی می باشد .
لازم به ذکر است که قبل از پرسش نامه مزلچ ، یک برگ راهنمایی برای چگونگی تکمیل آن پرسش نامه در اختیار افراد ها قرار گرفته است .
۳-۵-۳-۲- سنجش روایی و پایایی
روایی :
مزلچ و جکسون (۱۹۸۱)برای تعیین روایی پرسشنامه MBI از سه روش استفاده کردند.۱-محاسبه همبستگی نمره افراد در MBI با نمره ای که فرد کاملا آشنا (همسر یا همکار) به فرد میداد.۲-محاسبه همبستگی ابعاد تجربه شغلی یا فرسودگی شغلی .۳-محاسبه همبستگی نمره افراد در MBI و پیامدهای مختلفی که فرض شده است با فرسودگی مرتبط است.
فیلیان (۱۳۷۱) در یک مطالعه مقدماتی که توسط بدری گرگری (۱۳۷۴) صورت گرفت ویژگیهای روانسنجی زیر بدست آمد،خستگی عاطفی (۸۴/۰= α) ، شخصیت زدایی (۷۴/۰ = α) ، در مورد اعتبار این پرسشنامه نیز اعتبار همزمان بین پرسشنامه فرسودگی شغلی و رضایتمندی شغلی پری فیلدورث توسط بدری گرگری (۱۳۷۴) محاسبه شده است که رابطه معکوس بدست آمده است (سید رضا سید جوادیان ،۱۳۸۵)
عابدی (۱۳۸۱) برای تعیین روایی همگرایی این پرسشنامه از روش همبستگی پرسشنامه با آزمون فرسودگی شغلی گلدارد که از پرسشنامه های معتبر فرسودگی است استفاده شده است.
پایایی :
مزلچ و جکسون[۶۶] (۱۹۸۱) پایایی این پرسش نامه را برای فراوانی ۸۳/۰ و برای شدت ۸۴/۰ گزارش کرده اند .همچنین ضریب پایایی کل پرسشنامه برای فراوانی ۸۲% و برای شدت ۵۳% محاسبه شده است. از طرفی پایایی خرده آزمون های فوق نیز از طریق آلفای پایایی کرونباخ محاسبه گردید ، برای خستگی عاطفی فراوانی ۸۹/۰ و شدت ۸۶/۰ ، عملکرد شخصی فراوانی ۷۴/۰ و شدت ۷۴/۰ ، مسخ شخصیت فراوانی ۷۷/۰ وشدت ۷۲/۰ گزارش گردید . روایی این پرسشنامه را با بهره گرفتن از ضریب همبستگی ۵۷/۰ محاسبه نمودند .
عابدی (۱۳۸۱) ، ضرایب پایایی مقیاس های پرسش نامه را به ترتیب برای خستگی عاطفی فراوانی ۸۰/۰ و شدت ۵۶/۰ ، عملکرد شغلی فراوانی ۷۹/۰ و شدت ۶۹/۰ ، مسخ شخصیت فراوانی ۶۲/۰ و شدت ۷۰/۰ گزارش نمود . نوع روایی باز آزمایی پرسش نامه مذکور را با بهره گرفتن از ضریب همبستگی ۴۳/۰ بدست آورد ( به نقل از حسینیان ، خدا بخشی کولایی و طباطبایی یحیی آبادی ، ۱۳۸۶) .
۳-۵-۴- پرسشنامه تعارض کار و خانواده
برای سنجش تعارض کار و خانواده از پرسشنامه ۱۸ گویه ای چند بعدی تعارض کار و خانواده ، کارلسون[۶۷] و همکاران (۲۰۰۰) استفاده شده این مقیاس ابعاد ششگانه تعارض کار و خانواده را مورد ارزیابی قرار می دهد . ماده های این پرسشنامه هجده ماده ای به شش مقوله سه ماده ای تقسیم می شوند . به این صورت که سه ماده اول ، تعارض کار وخانواده مبتنی بر زمان ، سه ماده دوم تعارض خانواده کار مبتنی بر زمان ، سه ماده سوم تعارض کار وخانواده بر مبنای توان فرسایی ، سه ماره چهارم تعارض خانواده کار مبتنی بر توان فرسایی ، سه ماره پنجم تعارض کار و خانواده مبتنی بر رفتار و سه ماده ششم تعارض خانواده کار مبتنی بر رفتار را می سنجند .
۳-۵-۴-۱- سنجش روایی و پایایی
روایی پرسشنامه تعارض
کارسون و همکارانش (۱۹۹۹) روایی این پرسشنامه را در پژوهشی ۷۱/۰ گزارش کرد .همچنین نیاگری (۲۰۰۱)نیز روایی باز آزمایی این پرسشنامه را ۷۸۴/۰ اعلام نمود .
پایایی :
کارلسون و همکارانش برای این آزمون میزان پایایی آلفای کرونباخ را بین ۷۸/۰ تا ۸۷/۰ را گزارش کردند . همچنین در مطالعات واتایی و همکاران روایی و پایایی ابزار در شش خرده مقیاس را بین ۷۷/۰ تا ۹۲/۰ گزارش کرده اند.
همچنین متشرعی (۱۳۸۹) در پژوهش خود، ضریب آلفای ۹۱/۰ برای این پرسشنامه گزارش کرده است. در پژوهشی دیگر، توتل[۶۸] (۲۰۰۶) میزان ضریب پایایی مقیاس تعارض کار-خانواده مبتنی بر زمان را ۸۳/۰ و مقیاس تعارض کار-خانواده مبتنی بر توان فرسایی را ۸۷/۰ گزارش کرده است، که برای همین ابعاد کارلسون (۲۰۰۰) به ترتیب مقادیر آلفای، ۷۹/۰ و ۸۷/۰ را بدست آورده است.
به منظور بررسی روایی سازه این مقیاس پس از تعیین روایی محتوایی، متشرعی (۱۳۸۹)، با بهره گرفتن از تحلیل عامل، ساختار عاملی مقیاس تعارض کار خانواده را مورد تایید قرار داده و روایی سازه آن را برای نمونه ای از پرستاران مطلوب گزارش کرده است.
روایی و پایایی پرسشنامه تعارض کار-خانواده در مطالعه بذرافکن (۱۳۹۰)
جهت بررسی روایی سازه، ۹ ماده مقیاس تعارض کار-خانواده در پژوهش حاضر از سوال کلی که به همین منظور طراحی شده بود، و بررسی روایی سازه استفاده گردید که کلیه ضرایب همبستگی مربوط به آن در جدول۱ نمایش داده شده است.
ضریب پایایی به روش همسانی درونی (آلفای کرونباخ) و تنصیف، برای مقیاس تعارض کار-خانواده و ابعاد آن در پژوهش حاضر به شرح جدول ۳-۶ بدست آمده است.
جدول ۳-۶: ضرایب روایی پرسشنامه تعارض کار-خانواده .
ضرایب پایایی
ضریب روایی