موانع بیمه مسئولیت
موانع فرهنگی
موانع قانونی
موانع مربوط به تجهیزات
موانع متفرقه
نرخ ناسازگاری نهایی و ادغام شده
۰.۰۰۱۵
۰.۰۴
۰.۰۲
۰.۰۴
۰.۰۸
روش تجزیه و تحلیل دادهها
به منظور تجزیه و تحلیل دادههای گردآوری شده، ابتدا به توصیف ویژگی نمونه مورد بررسی از نظر جنسیت، سن و سابقه کار پرداخته شد. سپس در راستای پاسخگویی به سؤالات تحقیق، ابتدا به شناسایی موانع اصلی و زیرشاخههای بیمه مسئولیت حرفهای پزشکان پرداخته شد. پس از آن، فرایند تحلیل سلسله مراتبی(AHP) مورد استفاده قرار گرفت تا بتوان با اولویت بندی موانع شناسایی شده، به نتایج کاربردی و قابل اعتمادی دست یافت. برای این منظور هریک از زیر معیارهای پرسشنامه اول بر اثر تکرار انتخاب شده و در پرسشنامه دوم دو به دو با هم مقایسه گردیده و اولویت بندی شدهاند.
فرایند تحلیل سلسله مراتبی AHP
واژه AHP[12] به معنی تحلیل سلسله مراتبی است. فرایند تحلیل سلسله مراتبی یا AHPیکی از کارآمدتردن تکنیکهای تصمیمگیری که اولین بار توسط توماس ال ساعتی در سال ۱۹۸۰ مطرح شد. تکنیکAHP بر اساس مقایسههای زوجی بنا نهادهشده و امکان بررسی سناریوهای مختلف را به مدیران میدهد.
این روش مانند آنچه در مغز انسان انجام میشود به تجزیه و تحلیل مسائل میپردازد. تکنیک AHP تصمیمگیرندگان را قادر میسازد، اثرات متقابل و همزمان بسیاری از وضعیتهای پیچیده و نامعین را تعیین کنند. این فرایند، تصمیمگیرندگان را یاری میکند تا اولویت ها را بر اساس اهداف، دانش و تجربه خود تنظیم نمایند. به نحوی که احساسات و قضاوت های خود را به طور کامل در نظر گیرند. برای حل مسائل تصمیمگیری از طریق AHP باید مسئله را به دقت و با همه جزئیات، تعریف و تبیین کرد و جزئیات آن را به صورت ساختار سلسله مراتبی ترسیم نمود.
اصول فرایند تحلیل سلسله مراتبی AHP
توماس ساعتی چهار اصل زیر را به عنوان اصول فرایند تحلیل سلسله مراتبی بیان نموده و کلیه محاسبات، قوانین و مقررات را بر این اصول بنا نهاده است.این اصول عبارتند از:
شرط معکوسی[۱۳]: اگر ترجیح عنصر A بر عنصرB برابر n باشد ترجیح عنصرB بر عنصر A برابر n /1 خواهد بود.
اصل همگنی[۱۴]: عنصر A با عنصر B باید همگن و قابل مقایسه باشند. به بیان دیگر برتری عنصرA بر عنصر B نمیتواند بی نهایت یا صفر باشد.
وابستگی[۱۵]: هر عنصر سلسله مراتبی به عنصر سطح بالاتر خود میتواند وابسته باشد و به صورت خطی این وابستگی تا بالاترین سطحمی تواند ادامه داشته باشد.
انتظارات[۱۶]: هر گاه تغییری در ساختمان سلسله مراتبی رخ دهد پروسه ارزیابی باید مجددا انجام گیرد.
علاوه بر این که فرایند تحلیل سلسله مراتبی بر اساس چهار اصل فوق بنیان گذاری شده و از یک تئوری قوی برخوردار است ،همچنین مزایای فراوانی نیز دارد که در قسمت بعد بر شمرده خواهد شد(قدوسی پور،۱۳۸۹)
مزایای فرایند تحلیل سلسله مراتبی AHP
فرایند طوری طراحی شده که با ذهن و طبیعت بشری مطابق و همراه می شود و با آن پیش میرود .این فرایند مجموعهای از قضاوتها (تصمیم گیریها) و ارزشگذاریهای شخصی به یک شیوه منطقی میباشد. به طوری که میتوان گفت تکنیک از یک طرف وابسته به تصورات شخصی و تجربه جهت شکل دادن و طرح ریزی سلسله مراتبی یک مسئله بوده و از طرف دیگر به منطق، درک و تجربه جهت تصمیمگیری و قضاوت نهایی مربوط میشود.
کلیه افراد اعم از دانشمندان اجتماعی و فیزیکی، مهندسان و سیاستمداران و حتی افراد عامی میتوانند این روش را بدون استفاده از متخصصین به کار ببرند. امتیاز دیگر فرایند تحلیل سلسله مراتبی این است که ساختار و چهارچوبی را جهت همکاری و مشارکت گروهی در تصمیمگیریها یا حل مشکلات مهیا میکند.
ساعتی در یکی از کتاب های خود تحت عنوان “تصمیم گیری برای مدیران” که در سال ۱۹۹۰ به چاپ رسانده است؛ ویژگی های فرایند تحلیل سلسله مراتبی را به شرح زیر بیان می کند :
یگانگی و یکتایی مدل[۱۷]: فرایند تحلیل سلسله مراتبی یک مدل یگانه ،ساده و انعطاف پذیر برای حل محدوده وسیعی از مسائل بدون ساختار استکه به راحتی قابل درک برای همگان است.
پیچیدگی[۱۸]: برای حل مسائل پیچیده، فرایند تحلیل سلسله مراتبی هم نگرش سیستمی و هم تحلیل جزء به جزء را به صورت توام به کار میبرد .عموما افراد در تحلیل مسائل یا کلنگری کرده و یا به جزئیات پرداخته و کلیات را رها میکنند. در حالی که فرایند تحلیل سلسله مراتبی هر دو بعد را با هم به کار میبندد.
همبستگی و وابستگی متقابل[۱۹]: فرایند تحلیل سلسله مراتبی وابستگی را به صورت خطی در نظر میگیرد. ولی برای حل مسائلی که به صورت غیر خطی وابسته اند نیز به کار گرفته میشود.
ساختار سلسله مراتبی[۲۰]: فرایند تحلیل سلسله مراتبی اجزای یک سیستم را به صورت سلسله مراتبی سازماندهی می کند که این نوع سازماندهی با تفکر انسان تطابق داشته و اجزاء در سطوح مختلف طبقه بندی می شوند.
اندازهگیری[۲۱]: فرایند تحلیل سلسله مراتبی مقیاسی برای اندازهگیری معیارهای کیفی تهیه کرده و روشی برای تخمین و برآورد اولویتها فراهم میکند.
سازگاری[۲۲]: فرایند تحلیل سلسله مراتبی سازگاری منطقی قضاوتهای استفاده شده در تعیین الویتها را محاسبه کرده و ارائه می کند.
تلفیق[۲۳]: فرایند تحلیل سلسله مراتبی منجر به برآورد رتبه نهایی هر گزینه میشود.
تعادل[۲۴]: فرایند تحلیل سلسله مراتبی الویتهای وابسته به فاکتورها در یک سیستم را در نظر گرفته و بین آنها تعادل برقرار میکند و فرد را قادر میسازد که بهترین گزینه را بر اساس اهدافش انتخاب کند.
قضاوت و توافق گروهی[۲۵]: فرایند تحلیل سلسله مراتبی بر روی توافق گروهی اصرار و پافشاری ندارد. ولی تلفیقی از قضاوتهای گوناگون را میتواند ارائه نماید (قدسیپور، ۱۳۸۹).
معایب فرایند تحلیل سلسله مراتبی AHP
این معایب عبارتد از :
فرایند تحلیل سلسله مراتبی، بر اساس سلسله مراتب خطّی استوار است و تاثیرات سطوح بر یکدیگر یکطرفه بوده و بازخورد را شامل نمیشود. در حالی که ممکن است هر سطح از ساختار سطح پایینتر از خود را نیز تحت تاثطر قرار دهد.
در فرایند تحلیل سلسله مراتبی، برآورد اوزان از هر سطح، مستقل از سطح پایینتر از آن است؛ در حالیکه در عمل اینچنین نیست.
در فرایند تحلیل سلسله مراتبی با ورود یک گزینه جدید یا خروج یک گزینه از ساختار مدل، رتبهبندیها به طور باور نکردنی تغییر میکند.(آقایی، ۱۳۸۶)
تجزیه و تحلیل دادهها
مقدمه