در مطالعه ی حاضر، رویه های اضطراب و تکانشوری از عامل نوروتیسم؛ بازبودن به احساسات از عامل باز بودن به تجارب؛ رویه های نظم و خویشتن داری از عامل باوجدان بودن به عنوان متغیرهای پیش بین و زیرگونه های چهارگانه­ی علائم وسواسی- جبری شامل(علائم زیرگونه­ی افکار وسواسی، علائم زیرگونه­ی تقارن/نظم، علائم زیرگونه­ی آلودگی، علائم زیرگونه­ی احتکار) به عنوان متغیر ملاک بررسی شده اند.
۷-۱ تعاریف مفهومی و عملیاتی متغیرها
در این قسمت به تعاریف مفهومی و عملیاتی متغیرهای پیش بین و ملاک پرداخته شده است:
اضطراب^[۶۲]
تعریف مفهومی: این صفت شخصیتی ترس یا فوبیای خاصی را اندازه نمی گیرد، اما معمولاً افراد دارای نمرات بالا، ترسهای اختصاصی و نیز اضطراب فراگیر دارند. افراد مضطرب معمولاً افرادی نگران، ترسیده، مستعد نگرانی، عصبی، پرتنش، و وحشت زده می باشند. افراد با نمرات پایین افرادی راحت و آرام هستند. این افراد معمولاً در مواردی که امور مطابق میل آنها پیش نمی رود، ستیزه جویی نمی کنند (کوستا و مک کری، a1992، به نقل از حق شناس، ۱۳۸۵).
تعریف عملیاتی: نمره ای است که فرد در رویه اضطراب(N1) پرسشنامه ی شخصیتیNEO-PI-R کسب می کند.
تکانشوری^[۶۳]
تعریف مفهومی: تکانشوری یعنی ناتوانی در کنترل کشش ها و هوس ها. افراد با نمرات بالا در این رویه دارای میل و خواهش بسیار قوی هستند (مثلاً برای غذا، سیگار و مالکیت) به گونه ای که نمی توانند در برابر این امیال مقاومت نمایند هرچند می دانند که پس از رفع میل، از کردار خود پشیمان خواهند شد. افراد دارای نمره های پایین معمولاً براحتی می توانند در برابر چنین هوسهایی مقاومت کنند، چون ظرفیت بالایی برای تحمل دارند. لازم بذکر است که در NEO PI-R تکانشوری را نباید به حالتهای خودجوشی، خطرپذیری، و یا اتخاذ تصمیم های سریع نسبت داد (کوستا و مک کری، a1992، به نقل از حق شناس، ۱۳۸۵).

تعریف عملیاتی: نمره ای است که فرد در رویه تکانشوری (N5) پرسشنامه ی شخصیتیNEO-PI-R کسب می کند.
بازبودن به احساسات^[۶۴]
تعریف مفهومی : انعطاف پذیری در احساسات به درک ضمنی احساسات و هیجانهای درونی خود فرد مربوط است. باز یودن به عواطف و احساسات یعنی اینکه فرد دارای قدرت خوبی برای درک عواطف و هیجانهای شخصی بوده و دیدگاه مثبتی به هیجان­ها^[۶۵] به عنوان یکی از ابعاد مهم زندگی شخصی دارد. افراد دارای نمرات بالا نسبت به دیگران دارای تجربه های عمیق تر و حالتهای هیجانی متمایز و تفکیک شده هستند. افراد دارای نمره های پایین عواطفی یکنواخت (سطحی) داشته و بر این باورند که حالتهای عاطفی و احساسی در زندگی اهمیت چندانی ندارند (کوستا و مک کری، a1992، به نقل از حق شناس، ۱۳۸۵).
تعریف عملیاتی :نمره ای است که فرد در رویه احساسات (O3) پرسشنامه­ شخصیتی NEO-PI-R کسب می کند.
نظم
تعریف مفهومی : افراد دارای نمره ی بالا در صفت شخصیتی نظم، افرادی تمیز، منظم و دارای سازماندهی مناسب رفتاری هستند. این افراد وسایل را در جای مناسب خود قرار می دهند. افراد دارای نمره های پایین نمی توانند منظم باشند و خود را افرادی فاقد برنامه ی مشخص کوتاه مدت یا طولانی مدت می دانند. در انتهای بالای طیف نمرات مربوط به این صفت شخصیتی، افرادی با اختلال وسواس قرار می گیرند (کوستا و مک کری، a1992، به نقل از حق شناس، ۱۳۸۵).
تعریف عملیاتی :نمره ای است که فرد در رویه نظم (C2) پرسشنامه ی شخصیتی NEO-PI-R کسب می کند.
خویشتن داری
تعریف مفهومی : یعنی اینکه فرد بتواند یک کار را آغاز کند و با وجود سختیها و مشکلات آن را به پایان برساند. افراد دارای نمرات بالا کسانی هستند که می توانند خود را وادار سازند تا کاری را به سر انجام برسانند. افراد دارای نمره های پایین در اغار کارها تعلل کرده و اصطلاحاً امروز و فردا می کنند (کوستا و مک کری، a1992، به نقل از حق شناس، ۱۳۸۵).
تعریف عملیاتی :نمره ای است که فرد در رویه خویشتن داری (C5) پرسشنامه ی شخصیتی NEO-PI-R کسب می کند.
افکار وسواسی/ مزاحم
تعریف مفهومی: افکار مزاحم بدون وجود اعمال وسواسی یکی دیگر از زیرگونه های شایع می باشد. این افکار وسواسی معمولاً افکار تکراری نوعی عمل جنسی یا پرخاشگرانه است که بیمار آنها را قابل سرزنش می داند.
تعریف عملیاتی: نمره ای است که فرد در زیرگونه افکار وسواسی سیاهه­ی ^[۶۶]OCI-R کسب می کند.
آلودگی
تعریف مفهومی : شایعترین زیرگونه ی وسواس آلودگی است که یا با شستشو دنبال می شود و یا با اجتناب جبری از شی فرضاً آلوده همراه است. شی ترساننده معمولاً چیزی است که اجتناب از آن ممکن نیست (فراست ، ۱۹۹۶ ؛ به نقل از محمودعلیلو، ۱۳۸۲).
تعریف عملیاتی: نمره ای است که فرد در زیرگونه ی آلودگی سیاهه ی OCI-R کسب می کند.
نظم/ تقارن
تعریف مفهومی : ویژگی شایع بالینی علائم نظم، فکر وسواسی در مورد نظم اشیا و رویدادهاست. هرگونه انحراف از نظم و تقارن ذهنی مطلوب فرد باعث اضطراب و نگرانی در فرد میشود (راسموسن و ایزن^[۶۷]، ۱۹۹۸). این افراد به دو گروه تقسیم میشوند: افرادی که دارای کندی وسواسی اولیه هستند و افرادی که دارای تفکر جادویی اولیه هستند. گروه اول نیاز به زمان غیر معمول برای تکمیل فعالیتهای ساده ی خود دارند. گروه دوم، برای رعایت تقارن و دقت کلماتی سحرآمیز را به زبان میآورند تا از مصیبت و بلای ذهنی پیشگیری کنند (راکمان و هاجسون^[۶۸] ، ۱۹۸۰).
تعریف عملیاتی: نمره ای است که فرد در زیرگونه ی نظم/تقارن سیاهه ی OCI-R کسب می کند.
احتکار
تعریف مفهومی: به جمع آوری حجم وسیعی از اشیا­ی بی استفاده یا بی ارزش اطلاق می گردد. ترس اصلی اشخاص مبتلا به وسواس احتکار این است که ممکن است چیزی را که دور میاندازند در آینده مورد نیازشان باشد. یکی از مشکلات اصلی آنها این است که نمی ­توانند تصمیم بگیرند چه چیزی را دور بیاندازند و چه چیزی را نگهداری نمایند (فراست^[۶۹]، ۱۹۹۶ ؛ به نقل از محمودعلیلو، ۱۳۸۲).
تعریف عملیاتی: نمره­ای است که فرد در سوالات مربوط به زیرگونه­ی احتکار سیاهه­ی OCI-R کسب می کند.
فصل دوم
ادبیات پژوهش
۱-۲ مقدمه
پیوند بین شخصیت و سلامت روانی باوری است که از زمان یونان باستان مطرح بوده است. مشهورترین نمونه از اولین نظریه ­ها در این باره نظریه­ مزاجهای چهارگانه بقراط و جالینوس می باشد (کلارک و واتسون، ۱۹۹۹؛ ماهر و ماهر^[۷۰]، ۱۹۹۴). این نظریه چهار نوع شخصیت را توصیف می کند ( دموی مزاج^[۷۱]، بلغمی مزاج^[۷۲]، صفراوی مزاج^[۷۳]، سوداوی مزاج^[۷۴]) و ادعا می کند که اینها تعیین کننده آسیب پذیری در برابر بیماریهای جسمانی و روانی هستند. روانشناسی این علم سنتی مربوط به زمان های گذشته را بسط داده است. برای مثال، نظریه رشد روانی - جنسی^[۷۵] فروید (۱۹۵۳/۱۹۰۵) اختلالات روانی را به تیپهای شخصیتی پیوند زد که براساس مشاهدات بالینی خود بنا کرده بود. از طرف دیگر، پاولف^[۷۶] (۱۹۲۷؛ به نقل از کوتو و همکاران، ۲۰۱۰) و پیروانش، به طرفداری از نظریه مزاجهای چهارگانه که به جای مزاجها به پاسخ های عصبی تغییر شکل داده بود، به این روند ادامه دادند. علاقه به این موضوع تا به امروز ادامه داشته است (کلارک، ۲۰۰۵؛ کروگر و تاکت^[۷۷]، ۲۰۰۶؛ واتسون و کلارک، ۱۹۹۴). در واقع، وعده و انتظار مطالعه ارتباطات شخصیت – آسیب روانی این است که توانایی پیش بینی ما را بهبود بخشد و با مشخص کردن مکانیزمهای مشترک، به ما در شفاف سازی سبب شناسی بیماریهای روانی کمک کند

۲-۲ اختلال وسواسی – جبری

رفتارها و علائمی که در حال حاضر تحت عنوان اختلال وسواسی – جبری شناخته می شوند، برای قرن های متمادی در بسیاری از فرهنگ ها به رسمیت شناخته شده بود (پیتمن^[۷۸]، ۱۹۹۳). در طول سالها توصیف سندرم وسواسی – جبری دچار تغییراتی شده است ولی مولفه های اصلی آن نسبتاً ثابت مانده است. مدت زیادی است که تجارب وسواسی – جبری تحت عنوان افکار مزاحمی که تولید رنج روانی می نمایند و همینطور رفتارهای تکراری که به شکلی اجباری انجام می گیرند و متمرکز بر کاهش استرس اند، به رسمیت شناخته شده است. تعریف تشخیصی کنونی اختلال وسواسی – جبری هر دوی این تظاهرات را در بر دارد اگرچه یک فرد تنها با دارا بودن یکی از این تظاهرات نیز می تواند تشخیص این اختلال را بگیرد.

۱-۲-۲ ویژگیهای بالینی

بر اساس ^[۷۹]DSM-IV-TR(انجمن روانشناسی آمریکا^[۸۰]، ۱۹۹۴)، اختلال وسواسی- جبری با وجود وسواسها و اجبارهای تکرار شونده ای تعریف شده است که بسیار وقت گیر و زمان برند و درفعالیتهای روزمره از جمله در فعالیتهای روزمره ی شغلی یا تحصیلی، فعالیتهای اجتماعی معمول و روابط تداخل قابل ملاحظه ای (بیشتر از یک ساعت در روز) ایجاد می نمایند. وسواسها باورها، افکار، تکانه ها و یا تصاویر سمجی هستند که به عنوان مزاحم و خود ناهمخوان تجربه می شوند و پریشانی و اضطراب زیادی ایجاد می کنند. اجبارها نیز رفتارهای تکرارشونده و یا اعمال ذهنی هستند که با هدف ممانعت و یا کاهش اضطراب و پریشانی انجام می گیرند.
تعریف DSM-IV از اختلال وسواسی – جبری مشابه تعاریف قبلی است، ولی دارای چند ایده مهم است که در مدل های قبلی این اختلال وجود ندارد. دیدگاه DSM-III^[81] نیز در DSM-IV-TR حفظ شده که بر رابطه­ تابعی بین افکار و اعمال وسواسی تاکید می کند، بدین معنی که اعمال وسواسی به منظور ممانعت از صدمه و آسیب و یا کاهش رنج روانی ناشی از افکار وسواسی انجام می شوند (فوآ و تیلمنز^[۸۲]، ۱۹۸۰؛ به نقل از کلارک، ۲۰۰۴۰).
حمایتهای تجربی بسیاری برای این دیدگاه وجود دارد. برای مثال، در مطالعات مرتبط با وسواس در DSM-IV، ۹۰% از مشارکت کنندگان گزارش نمودند که هدف رفتارهای وسواسیشان جلوگیری از آسیب و یا کاهش رنج روانی ناشی از افکار وسواسی می باشد (فوآ و همکاران، ۱۹۹۵؛ به نقل از کلارک، ۲۰۰۴). اطلاعات به دست آمده از مطالعه میدانی نیز نشان داد که تقریبا همگی ( یعنی حدود ۹۸ درصد) افراد مبتلا به اختلال وسواسی - جبری هم افکار وسواسی و هم آیینها و تشریفات اجباری (شامل تشریفات ذهنی و رفتاری) را از خود نشان می دهند. بیش از ۹۰ درصد مبتلایان نیزآیین های رفتاری آشکاری را گزارش نمودند (فوآ و همکاران، ۱۹۹۵؛ به نقل از کلارک، ۲۰۰۴).
این عقیده توسط DSM-IV مطرح شده که اجبار ها می توانند هم در رفتارهای اجباری آشکار (مثل شستشو) و هم در اعمال ذهنی (مثل تکرار ذهنی ذکرهای مذهبی) خود را آشکار سازند و هدف هردوی اینها در جهت کاهش پریشانی ناشی از افکاروسواسی، جلوگیری از آسیب ادراک شده، و یا بازگرداندن امنیت می باشد. بنابراین تمایزی که در گذشته بین افکار وسواسی به عنوان اعمالی ذهنی و اجبارها به عنوان رفتارهای وسواسی مطرح بوده در حال حاضر دیگر معتبر نمی باشد بدین معنی که: همگی وسواسهای فکری شامل رویدادهای ذهنی اند، ولی وسواسهای عملی ممکن است به شکل های رفتاری یا ذهنی بروز نمایند.
مفهوم اولیه از اختلال وسواسی – جبری مستلزم این امر بود که مبتلایان به غیر منطقی بودن و یا بیش از حد بودن وسواسهایشان اذعان داشته باشند. ولی، این مفهوم امروزه تغییراتی پیدا کرده و روشن شده که تمامی مبتلایان به این اختلال نسبت به ماهیت غیر منطقی^[۸۳] وسواسهایشان بینش^[۸۴] ندارند. در واقع، تنها اقلیتی از افراد مبتلا به این اختلال ادعا می کنند که افکار وسواسی و آیینهای وسواسی آنها کاملا منطقی می باشد. بنابراین در نظر گرفتن طیفی از “بینش” یا “نیرومندی باور” در مبتلایان به این اختلال نسبت به دیدگاه قبلی که بیان می داشت که تمامی مبتلایان به غیر منطقی بودن وسواسهایشان آگاهند، تصویر بالینی دقیق­تری از مبتلایان به اختلال وسواسی- جبری ارائه می دهد (کوزاک^[۸۵] و فوآ، ۱۹۹۴). امروزه افرادی که افکار یا اعمال وسواسی دارند ولی به غیر منطقی بودن آنها واقف نیستند تشخیص اختلال وسواسی جبری “با بینش ضعیف” را دریافت می کنند. لازم به ذکر است که مشاهدات بالینی نشان داده­اند که بینش مبتلایان به اختلال وسواسی– جبری در طول زمان و در موقعیتهای مختلف دچار نوساناتی می شود. بنابراین، این بیماران ممکن است زمانی که به عنوان بخشی از فرایند ارزیابی به نشانه هایشان می پردازند به غیرمنطقی بودن نشانه ها واقف باشند ولی در مواجهه با موقعیتهای ترساننده احتمالا بینش خود را از دست خواهند داد. عوامل دیگری همچون خلق، حضور سایرین، و استرس نیز می تواند بینش این بیماران را تحت تاثیر خود قرار بدهد. اهمیت پی بردن به بینش بیماران نسبت به نشانه هایشان توسط این یافته ها برجسته می شود که” مبتلایان به اختلال وسواسی – جبری با بینش ضعیف” نسبت به مواجهه و ممانعت از تشریفات وسواسی که به نوعی درمان خط اول برای این بیماران محسوب می شود کمتر پاسخگو هستند (فوآ، آبراموویتز^[۸۶]، فرانکلین^[۸۷] و کزاک، ۱۹۹۹؛ به نقل از کلارک، ۲۰۰۴).

۲-۲-۲ همه گیر شناسی

اختلال وسواسی – جبری قبلا اختلال نسبتاً نادری محسوب می شد، ولی در حال حاضر تخمین زده می شود که حدود ۵/۲ درصد از جمعیت بزرگسال در مقطعی از زندگی خود مبتلا به اختلال وسواسی – جبری می گردند (راسموسن و ایزن، ۱۹۹۲؛ ساسون^[۸۸] و همکاران، ۱۹۹۷). میزان بروز در طی یک دوره ی ۱۲ ماهه ۷/۰% تخمین زده شده است (اندروز، هندرسون و هال^[۸۹]، ۲۰۰۱). و دامنه ی بروز کنونی OCD از ۵/۰% تا ۶/۱% در نوسان می باشد (اندروز و همکاران، ۲۰۰۱؛ راسموسن و ایزن، ۱۹۹۲). مطالعات اخیر همه گیر شناسی این اختلالدر پهنه ی زندگی در جمعیت کودکان و بزرگسالان نرخ بروز مشابهی را گزارش نموده اند و تقریبا بیش از نیمی از بزرگسالان مبتلا به اختلال وسواسی – جبری از بین جمعیت زنان می باشند (راسموسن، ۱۹۸۶) ولی در بین جمعیت کودکان این نسبت متفاوت بوده و نسبت جمعیت پسران به دختران ۲ به ۱ می باشد (هانا^[۹۰]، ۱۹۹۵).

۳-۲-۲ سیر و پیش آگهی

علایم بیش از نصف بیماران دچار اختلال وسواسی_جبری به طور ناگهانی شروع می شود (کاپلان و سادوک، ۱۳۸۷). اغلب در پی رویداد تنش زا مثل بارداری، زایمان، کشمکش های خانوادگی، یا مشکلات شغلی بروز می کند. در بیماران مبتلا به وسواس فکری – عملی غالبا افسردگی مشخص و آشکاری دیده می شود. اختلال OCD معمولاً با اختلالات اضطرابی دیگر به ویژه پانیک و فوبی­ها و اختلالات مختلف شخصیتی (دیویسون^[۹۱]، ۲۰۰۴). سازگاری خوب بیمار از نظر شغلی و اجتماعی، وجود واقعه ای تسریع کننده و دوره ای بوده علایم، دال بر پیش آگهی خوب اختلال است (کاپلان و سادوک، ۱۳۸۷).

۳-۲ توصیف وسواس فکری

ویژگی بالینی اختلال وسواسی - جبری می تواند به شکل وسواسهایی باشد که بصورت افکار ناراحت کننده، تصاویر ذهنی یا تکانه ها رخ می دهند (کلارک، ۲۰۰۴). با وجود اختلاف نتایج در یافته ها، بیش از نیمی از افراد مبتلا به این اختلال وسواسهای چندگانه ای دارند (راسموسن و ایزن، ۱۹۹۲). اغلب افراد افکار وسواسی را گزارش می کنند و تصاویر ذهنی وسواس گونه و تکانه ای کمتر گزارش شده اند (اختر^[۹۲]، ۱۹۷۵؛ به نقل از کلارک ، ۲۰۰۴).

ژیگو یوآن و همکارانش جهت بررسی تاثیر نیترات که به عنوان عامل کاهنده‌ی شرایط بی‌هوازی به شبکه‌ها افزوده می‌شود، از سه رآکتور آزمایشگاهی که شرایط رشد بایوفیلم بی‌هوازی در آن‌ها برقرار شده بود استفاده کردند. نتایج حاکی از آن است که تاثیر نیترات به عنوان عامل کاهنده شرایط بی‌هوازی ناشی از اثر biocidal اسید نیتروژن آزاد(FNA)، شکل پروتونه از نیتریت، در میکروارگانیسم بایوفیلم است. آن‌ها فعالیت میکروبی فاضلاب را با غلظت نیتریت صفر تا ۱۲۰ میلی‌گرم بر لیتر در PH 5 تا ۷ مورد بررسی قرار دادند. بخش زنده‌ی میکروارگانیسم‌ها در زمان ماند ۶ تا ۲۴ ساعت، تقریبا ۸۰ درصد کاهش داشت که در این شرایط غلظت FNA بیش از ۲/۰ میلی‌گرم نیتریت بر لیتر بوده است]۲۱[.

ویژگی‌های شبکه جمع‌ آوری موثر بر تبدیلات بیولوژیکی
میزان اکسیژن ورودی به شبکه، بستگی به شرایط طراحی و بهره‌برداری از شبکه دارد و مقدار آن معین می‌کند که کدام یک از شرایط هوازی ‌‌یا بی‌هوازی در شبکه حاکم است. تحت شرایط هوازی، تجزیه مواد آلی که قابلیت ‌‌‌‌تجزیه‌پذیری بیولوژیکی دارند، فرایند غالب است. در صورتی که اکسیژن محلول و ‌‌یا نیترات در دسترس نباشد، شرایط کاملا بی‌هوازی رخ می‌دهد و سولفات نقش الکترون پذیرنده را خواهد داشت که نهایتاً این شرایط منجر به تولید گاز هیدروژن سولفید می‌شود.
نمونه‌های ذکر شده در ادامه، رابطه نزدیک بین طراحی و ‌بهره‌برداری را با شرایط فرایند نشان می‌دهد.
۱- تلاطم و جریان فاضلاب که بر میزان اکسیژن ورودی به شبکه تاثیر گذار است و باعث انتشار مواد بودار در جو فاضلاب‌رو می‌شود.
۲- تهویه شبکه جمع‌ آوری که روی انتشار مواد بودار و سمی در فضای شهر تاثیر گذار است.
۳- نسبت عمق به قطر فاضلاب‌رو که روی هوادهی و میزان بایوفیلم تشکیل شده در شبکه تاثیرگذار است.
۴- سرعت جریان و تنش برشی در فاضلاب‌رو که روی ساختار بایوفیلم تشکیل شده در شبکه تاثیر می‌گذارند.
آگاهی از رابطه بین ویژگی‌های طراحی و ‌بهره‌برداری با شرایط فرآیندها می‌تواند به طراحی صحیح شبکه جمع‌ آوری کمک کند. البته نیاز است این دانش به صورت روابط کمی بیان شود و در مهندسی شبکه‌های فاضلاب مانند ‌برنامه‌ریزی، طراحی و مدیریت از آن استفاده شود. از این دانش می‌توان برای شبیه سازی مدل‌ها نیز استفاده کرد]۸[.

در طراحی فرآیندهای تصفیه باید شرایط را به صورت واقعی در نظر گرفت که در این راستا خصوصیات فاضلاب نقش مهمی در ماهیت فرآیندهای شبکه جمع‌ آوری دارد. برخی از این پارامترها مانند دما، PH و ویژگی‌های کیفی فاضلاب مانند میزان ‌‌‌‌تجزیه‌پذیری بیولوژیکی مواد آلی و میزان بایومس فعال موجود، در نتیجه‌ی فرآیندهای شبکه جمع‌ آوری تاثیر زیادی دارند. شکل ۲-۵ نشان دهنده جریان فاضلاب و زیر سیستم‌هایی است که در انجام فرآیندهای شبکه جمع‌ آوری نقش دارند.
جریان فاضلاب و زیر سیستم‌های مربوط به شبکه جمع‌ آوری فاضلاب ]۸[
رابرت بچمن و همکارانش بی‌هوازی شدن فاضلاب را در اثر فرآیندهای فیزیکی و بیوشیمیایی درشبکه‌های فاضلابی که به صورت تمام پر هستند تحت شرایط استاتیکی بررسی کردند. جهت انجام این پژوهش آن‌ها از ‌‌یک پایلوت آزمایشگاهی به طول لوله ۲_/۱ متر و شعاع ۱۱۵ میلی‌متر استفاده کردند. در این پژوهش نرخ مصرف اکسیژن، تغییرات COD، سولفات، سولفید و نیترات و همچنین تشکیل اسیدهای چرب فرار (VFA) را بررسی کردند. طبق بیانات ایشان، غلظت COD کل بر نرخ تشکیل سولفید تاثیرگذار است درحالی که غلظت نیترات بالای ۴ میلی گرم در لیتر، تولید بی رویه سولفید را کنترل می‌کند. طبق نتایج آن‌ها، COD محلول در شرایط هوازی حذف می‌شود، در حالی که در شرایط بی‌هوازی و آنوکسیک COD محلول تولید می‌شود، اما نرخ مصرف آن در این شرایط نیز، بیش از نرخ تولید آن می‌باشد. نتایج نشان دهنده آن است که افزایش COD محلول در شرایط بی‌هوازی مربوط به تبدیلات (هیدرولیز و تخمیر) مواد آلی راحت تجزیه‌پذیر در فاز، ‌ته‌نشینی می‌باشد]۲۲[.
هویسمن و همکارانش جهت مطالعه میزان انتقال اکسیژن در شبکه‌های جمع‌ آوری فاضلاب که بر نحوه تبدیلات بیولوژیکی و همچنین تعادل جرمی در شبکه‌ها بسیار موثر است، تغییرات آن را در‌‌ یک شبکه به طول ۲ کیلومتر بررسی کردند.
آن‎‌ها برای مشاهده مصرف اکسیژن توسط بایوفیلم از in situ flow cell استفاده کردند که تا قبل از آن از این روش در شبکه‌ها استفاده نشده بود. همچنین جهت ‌‌‌‌اندازه‌گیری هوای ورودی از سطح، از گاز سولفور هگزافلوراید به عنوان ردیاب استفاده کردند و جهت تعیین میزان جریان آب زیرزمینی ورودی در شبکه،‌‌ یک روش رقیق سازی را با بهره گرفتن از برومید بکار بردند. نتایج ارائه شده توسط آن‌ها عوامل اصلی تاثیرگذار بر تعادل جرمی، میزان دبی ورودی و خروجی فاضلاب، اکسیژن ورودی از سطح مشترک فاضلاب و هوا و اکسیژن مصرفی توسط بایوفیلم و بایومس موجود در شبکه است. آن‌ها تاثیر آب زیرزمینی ورودی بر شبکه‌ها در تعادل جرمی اکسیژن تابع زمان دانسته و در کل تاثیر آن را در تعادل جرمی ناچیز گزارش دادند. مهترین عامل را در حذف COD فاضلاب هنگام انتقال، بایوفیلم و بایومس موجود در شبکه ذکر کردند. همچنین با توجه به تعادل اکسیژن گزارش دادند، مصرف اکسیژن در فاضلاب نسبت به زمان بسیار متغیر بوده و این مقدار در طول روز تقریبا ۱۲ برابر ساعات شبانه است]۲۳[.
ویلیامز و همکارانش جهت بررسی خصوصیات و مکانیزم تشکیل رسوبات از جمله چربی، روغن و گریس پژوهشی انجام دادند. این رسوبات باعث مشکلات عدیده‌ای در شبکه‌های جمع‌ آوری فاضلاب مانند گرفتگی و سرریز فاضلاب‌روها می‌شود که خطرات زیست محیطی را در پی دارد. رسوبات مذکور با توجه به رطوبت بسیار متغیر بوده و تغییراتی بین ۱۵ تا ۹۵ درصد داشته و میزان روغن بین صفر تا ۵۴۸ میلی‌گرم بر گرم متغیر است. طبق نتایج آن‌ها تشکیل رسوبات در اثر تجزیه‌ی بیولوژیکی روغن همراه با تبدیل اسیدهای چرب از حالت غیر اشباع به اشباع است]۲۴[.

عوامل موثر بر نرخ تصفیه فاضلاب در شبکه‌های جمع‌ آوری فاضلاب
پارامترهای زیادی از جمله میزان جریان، تهویه فاضلاب‌رو، نسبتH/D سیال، سرعت جریان و تنش برشی روی فرآیندهای بیولوژیکی فاضلاب‌رو تاثیر می‌گذارند. همچنین خصوصیات فاضلاب مانند دما، PH و خصوصیات کیفی مانند میزان ‌‌‌‌تجزیه‌پذیری مواد آلی و مقدار بایومس فعال موجود نیز روی این فرآیندها تاثیر می‌گذارند. در ادامه به تاثیر نرخ F/M و زمان ماند هیدرولیکی اشاره شده است.

نسبت F/M
نرخ F/M بیانگر نسبت غلظت سوبسترا به غلظت میکروارگانیزم موجود در شبکه می‌باشد. نسبت F/M بالا نشان می‌دهد که منابع غذایی زیادی جهت مصرف میکروارگانیزم‌ها در فاضلاب وجود دارد و پایین بودن این نسبت حاکی از آن است که منبع غذایی کافی جهت مصرف میکروارگانیزم‌ها وجود ندارد. بسته به غلظت میکروارگانیزم‌ها در فاضلاب، در صورتی که نسبت F/M بالا باشد، سوبسترا عامل محدود کننده رشد میکروارگانیزم‌ها نخواهد شد.
احمت بابان و همکارانش جهت بررسی سینتیک واکنش‌های حذف در شبکه‌های جمع‌ آوری فاضلاب، از‌‌ یک رآکتور که درآن عمل بازچرخانی فاضلاب انجام می‌شد استفاده کردند. آن‌ها برای شبیه سازی فاضلاب خانگی از فاضلاب مصنوعی با پایه گلوکز استفاده کردند، همچنین جهت بالا بردن سطح الحاق بایوفیلم و افزایش تأثیر حذف مواد آلی از Plastic Rasching ring به عنوان واسطه در رآکتور استفاده کردند. برای محاسبه ثابت‌های سینتیکی از مدل مونود و مدل مرتبه متغیر استفاده کردند. نتایج حاصل از میزان حذف کربن و نیتروژن را با دو مدل مورد استفاده مقایسه کردند و به این نتیجه رسیدند که مدل مونود که در آن میزان رشد بیولوژیکی نیز دخالت دارد به واقعیت نزدیک‌تر بوده و نسبت به مدل مرتبه متغیر دقیق‌تر می‌باشد]۲۵ [.

زمان ماند هیدرولیکی
هرچه زمان ماند هیدرولیکی فاضلاب در شبکه‌های جمع‌ آوری برای رسیدن به تصفیه بیشتر باشد، مجموعه بایوفیلم و بایومس فرصت بیشتری خواهند داشت تا مواد آلی فاضلاب را مصرف کرده و از آلودگی آن بکاهند و در نهایت تاثیر واکنش‌های بیولوژیکی در حذف مواد معلق افزایش می‌یابد.

قطر شبکه‌های جمع‌ آوری فاضلاب
نسبت سطح بایوفیلم به حجم فاضلاب در لوله‌ها، با کاهش قطر افزایش می‌یابد. بنابراین در لوله‌هایی با قطر کوچکتر، تأثیر سطح بایوفیلم در حذف مواد آلی نسبت به میزان حذف در حجم فاضلاب، بیشتر خواهد بود. در برخی از شبکه‌های نوین که قطر لوله‌های مورد استفاده کم‌تر است، نسبت سطح به حجم بالاتر از شبکه‌های نوین است و این شبکه‌ها می‌توانند در انجام واکنش‌های حذف مواد آلی فاضلاب تاثیر بیشتری داشته باشند.

استفاده از شبکه‌های جمع‌ آوری به عنوان تاسیسات پیش تصفیه
محققین در زمینه‌ی استفاده از شبکه‌های جمع‌ آوری متعارف به عنوان تاسیسات پیش تصفیه قبل از ورود به تصفیه‌خانه تحقیقاتی انجام داده‌اند و بعضا به نتایج خوبی رسیده‌اند. واکنش‌های فیزیکی، شیمیایی و بیولوژیکی که در حذف مواد آلی نقش دارند ممکن است در حجم فاضلاب، لایه بایوفیلم ایجاد شده در دیواره داخلی فاضلاب‌رو و ‌‌یا در فاز‌‌‌‌، ته‌نشینی (در صورت وجود) رخ دهند. اکثر تحقیقات، ارزیابی پتانسیل تصفیه شبکه‌های جمع‌ آوری را در شرایط رشد الحاقی انجام داده‌اند، در بعضی موارد هم این عملکرد در شرایط رشد معلق میکروارگانیزم‌ها مورد بررسی قرار گرفته است. موضاعاتی مانند انتشار گاز H₂S، ‌‌‌‌،ته‌نشینی در فاضلاب‌روها و انتقال فاضلاب در شبکه، به صورت کامل مورد بررسی محققین قرار گرفته‌اند. معمولا در این آزمایش‌ها از جدار داخلی لوله‌ها به عنوان واسطه برای الحاق میکروارگانیزم استفاده شده و ‌‌یا اینکه لجن فعال به صورت مصنوعی وارد شبکه شده است]۲۷-۲۶[.
یاسونوری تانجی و همکارانش برای تخمین ظرفیت خودپالایی شبکه‌های جمع‌ آوری فاضلاب، ۶ قطعه بتنی مختلف را به مدت ۹ ماه در ‌‌یک شبکه واقعی قرار دادند. قطعات بتنی مسطح، دانه‌ای و متخلخل بودند و قطر سوراخ‌های ایجاد شده بر روی قطعات متفاوت بود. پس از ۷۹ روز که قطعات در معرض جریان فاضلاب بودند،‌‌ یک لایه بایوفیلم ناهمگن بر روی قطعات تشکیل شد. آن‌ها قابلیت بایوفیلم‌ها را از طریق ‌‌‌‌اندازه‌گیری نرخ کاهش غلظت سوبسترای فاضلاب مصنوعی مقایسه کردند.
آنالیز آن‌ها شامل محاسبه تغییرات غلظت اکسیژن محلول، کربن آلی، آمونیاک و نیترات بود. نتایج آن‌ها نشان دهنده این موضوع بود که قطعه بتنی با سوراخ‌های ۱۲ میلیمتری بیشترین نرخ مصرف سوبسترا را داشته‌است. آن‌ها بیان کردند که شبکه‌های جمع‌ آوری فاضلاب قابلیت بالایی در حذف مواد آلی داشته و بهینه سازی آن‌ها می‌تواند فعالیت‌شان را افزایش دهد]۲۸[.
آلمدیا و همکارانش جهت بررسی تبدیلات بیولوژیکی، ‌‌یکی از خطوط اصلی شبکه جمع‌ آوری فاضلاب را در شهری ساحلی به نام استوریل واقع در کشور پورتغال مورد بررسی قرار دادند. طول شبکه انتخاب شده ۷۲۴۰ متر و تمرکز آن‌ها بر دوره‌های بدون بارندگی و شرایط هوازی بوده‌است. نتایج آن‌ها بیان کننده این موضوع است که در صورت حضور اکسیژن مورد نیاز فعالیت باکتری‌های هوازی، نرخ تبدیلات بیولوژیکی در شبکه‌ها بالاست. آن‌ها بیشترین میزان حذف را در غلظت COD محلول مشاهده کردند]۲۹[.
گرین و همکارانش جهت تحقق بخشیدن به ایده‌ی استفاده از شبکه‌های جمع‌ آوری تحت فشار به عنوان تاسیسات تصفیه، از ‌‌یک مدل فیزیکی استفاده کردند. آن‌ها ‌‌یکی از خطوط شبکه منطقه‌ای در تل آویو اسراییل را به طول ۳۷ کیلومتر در این مدل آزمایشگاهی، شبیه‌سازی کردند. این منطقه ۳_/۱ میلیون نفر جمعیت و دبی فاضلاب تولید شده در آن ۳۰۰۰۰۰ متر مکعب در شبانه روز بود. پیشنهاد آن‌ها برای این منظور، وارد کردن لجن بیولوژیکی و هوادهی در نقاط مشخصی از شبکه جمع‌ آوری مورد آزمایش بود.
آن‌ها پس از شبیه سازی مدل و انجام آزمایش‌ها مربوط به نرخ حذف مواد آلی گزارش دادند در صورت راهبری این خط از شبکه به صورت حلقه‌ای (منظور بازچرخانی درصدی از فاضلاب انتهای شبکه به ابتدای خط است)، این شبکه می‌تواند جایگزین تصفیه‌خانه فاضلاب متعارف شود (البته نیاز به زلال ساز ثانویه جهت بازچرخانی لجن بیولوژیکی می‌باشد). آن‌ها BOD₅ خروجی از شبکه را ۲۵ میلی‌گرم بر لیتر اعلام کردند. همچنین در صورت راهبری شبکه به این صورت، صرفه‌جویی در هزینه‌های ساخت را بیش از ۵۰ درصد گزارش دادند و‌‌ یکی از مزایای بزرگ این طرح را کنترل خوردگی و افزایش طول عمر شبکه برشمردند]۳۰[.
بالبول احمد در این راستا کارآیی شبکه‌های جمع‌ آوری را در حذف مواد آلی تحت عنوان تکنولوژی داخل خط بررسی کرد. وی‌‌ یکی از خطوط شبکه را در ‌‌یکی از شهرستان‌های نیویورک مورد مطالعه قرار داد. هدف از تکنولوژی داخل خط، افزودن غلظت باکتری‌های مفید و در نتیجه افزایش تولید آنزیم برای بالا بردن نرخ اکسیداسیون مواد آلی هنگام انتقال بود. برای این منظور ده نقطه از شبکه (نقاطی مانند منهول و ایستگاه‌های پمپاژ) انتخاب شد و در این نقاط، مخلوط میکروبی باسیلوس که تقریبا شامل ۲۸۸ نوع میکروب بود با دبی ۱/۰ میلی لیتر بر دقیقه وارد شبکه می‌شد نتایج وی کاهش ۱۳، ۱۳ و ۵ درصدی را به ‌‌‌ترتیب در غلظت BOD₅، TSS و TKN را نشان می‌داد. تکنولوژی حین خط هزینه‌های هوادهی تصفیه‌خانه را ۱۹ درصد کاهش داد. همچنین میزان لجن تولیدی کاهش و کیفیت پساب خروجی نیز بهبود ‌‌یافت]۳۱[.
رانکجر و همکارانش تبدیلات بیولوژیکی کربوهیدرات‌ها در شبکه جمع‌ آوری ثقلی به طول ۵ کیلومتر مورد بررسی قرار دادند. آن‌ها نرخ حذف کربوهیدرات محلول را وابسته به غلظت ابتدایی کربوهیدرات محلول در فاضلاب و همچنین دمای فاضلاب مشاهده کردند. طبق نتایج آن‌ها، زمانی که غلظت ابتدایی کربوهیدرات محلول در فاضلاب بالای ۱۶ میلی گرم بر لیتر باشد نرخ حذف کربوهیدرات قابل توجه خواهد بود و در مواردی که غلظت ابتدایی کربوهیدرات محلول پایین‌تر از ۹ میلی گرم بر لیتر باشد تقریبا نرخ حذف ناچیز است. همچنین دمای بهینه را جهت حذف کربوهیدرات محلول، ۱۵ درجه سانتی‌گراد گزارش دادند. آن‌ها همچنین تبدیلات پروتوئین را در این شبکه بررسی کرده و میانگین نرخ حذف آن را ۲_/۲ میلی‌گرم بر لیتر به ازای هر ساعت گزارش دادند]۳۲[.

روش‌های ارزیابی تغییرات کیفیت فاضلاب هنگام انتقال در شبکه‌های جمع‌ آوری
خصوصیات کیفی فاضلاب به عوامل متعددی از جمله کاربری منطقه مورد استفاده (صنعتی، تجاری ‌‌یا مسکونی)، ساعات مختلف شبانه روز، فصل‌های مختلف سال، وضعیت شبکه جمع‌ آوری فاضلاب و میزان فعالیت بیولوژیکی در شبکه‌ها بستگی دارد.
رانکجر و همکارانش تغییرات BOD را به عنوان شاخص تغییرات کمی مواد آلی حذف شده فاضلاب هنگام انتقال، در شبکه‌های ثقلی و تحت فشار بکار بردند. آن‌ها از مکان‌های مختلف شبکه نمونه فاضلاب گرفتند و تغییراتی را که در ‌‌‌ترکیبات فاضلاب ایجاد شده بود به عنوان تابعی از زمان ماند هیدرولیکی بیان کردند]۳۲[.
تغییراتی را که در‌‌‌ ترکیبات فاضلاب رخ می‌دهد، می‌توان با ‌‌‌‌اندازه گیری تغییرات BOD، COD و ‌‌یا تغییرات کربن آلی محلول ارزیابی کرد. ‌‌یکی دیگر از روش‌های ارزیابی تغییرات فاضلاب هنگام انتقال، ‌‌‌‌اندازه گیری تغییرات غلظت‌‌‌ ترکیبات آلی خاص ‌‌یا دسته‌ای از ‌‌‌ترکیبات آلی از جمله پروتئین، کربوهیدرات‌ها، لیپیدها، استات، آمونیاک و اسیدهای آلی فرار است. همچنین می‌توان غلظت گیرنده‌های الکترون از جمله اکسیژن، نیترات و سولفات را‌‌‌‌ اندازه گرفت.

شکل ۹: بارگزاری عکس
یک نفر را به عنوان دوست به شبکه خود اضافه کنید و پیامی برای او بفرستید.

هر دو قسمت این کار( اضافه کردن فرد- ارسال پیام) برای کاربران کاری آسان و بدون پیچیدگی خاصی گزارش شده است.
شکل ۱۰: اضافه کردن یک نفر به دوستان
خود را به یک گروه اضافه کنید.
اضافه شدن به گروه برای کاربران مشکل به نظر نمی رسد به جز یک نفراز افراد مبتدی که محل قرار گرفتن گروه را به سادگی تشخیص نمی‌داد. در سایر موارد مشکلی گزارش نشده است.
شکل ۱۱: اضافه شدن به یک گروه
وارد صفحه تنظیمات شده و notificationها را تغییر دهید به نحوی که تمامی تغییرات و پیام ها و اعلان ها را نمایش دهد.
برای همه ۷ شرکت کننده در این تست پیدا کردن مسیر تنظیمات به سختی صورت پذیرفت و ۴ نفر از ۷ نفر نتوانستند این کار را با موفقیت به اتمام برسانند. این عملیات برای همه کاربران جزو گروه کارهای سخت و پیچیده محسوب می شود.
شکل ۱۲: تنظیمات Notification
از فردی بخواهید که برایتان recommendation بنویسد.
این کار برای تمامی افرادی که در این تست شرکت کردند کار نسبتاَ دشواری به نظر می رسید. پیدا کردن گزینه مربوط به درخواست نوشتن Recommendation به طور مستقیم در دسترس نیست و برای رسیدن به این گزینه با فرض اطلاع از محل قرارگیری این گزینه و قرار داشتن کاربر در صفحه اصلی نیاز به حداقل ۴ کلیک برای رسیدن به در خواست recommendation وجود دارد. در این میان اگر کاربری قبلاَ از این گزینه استفاده نکرده باشد به سختی و با استفاده ازhelp طراحی شده برای وب سایت می تواند این کار را به اتمام برساند.
شکل ۱۳: درخواست recommendation
از صفحه کاربری خود خارج شوید.
خروج از صفحه کاربری برای تمامی افراد با موفقیت انجام گرفت اما برای افرادی که تجربه کار طولانی با این سیستم را نداشتند پیدا کردن محل قرار گیری خروج از سیستم اندکی زمان بر بوده است.
شکل ۱۴: خروج از سیستم

اندازه گیری میزان موفقیت و سختی:

جدول شماره ۴ نتایج به دست آمده از انجام این تست توسط کاربران را نشان می دهد. در این جدول تعداد کارهایی که توسط کاربر با موفقیت به انجام رسیده است و همچنین مدت زمانی که صرف شده تا کاربر آن کار را با موفقیت به اتمام رسانده و یا نا موفق رها کرده است را نشان می دهد. با توجه به این موضوع که اکثر عملیات های خواسته شده از کاربران به درستی انجام شد ولی درصد اندکی از آنها در هنگام انجام با مشکل مواجه شدند.
فرمول Nielsonبرای محاسبه میزان موفقیت انجام عملیات در ارزیابی میزان کاربردپذیری به قرار زیر است:[۲۳]
معادله ۱: فرمول اندازه گیری میزان موفقیت
در واقع میزان موفقیت از مجموع تعداد کارهای موفق انجام شده با نصف تعداد تا حدودی با موفقیت انجام شده تقسیم بر تعداد کل عملیات است. در این فرمول در واقع وزن کارهای تا حدودی موفق نصف کارهایی است که با موفقیت به انجام رسیده اند.
اندازه‌گیری میزان موفقیت کارها با این روش یکی از ساده ترین روش های اندازه‌گیری میزان کاربردپذیری واسط کاربری و یا وب سایت هاست ولی علی رغم ساده بودن این روش یکی از بهترین و قابل اعتماد ترین روش های بررسی میزان کاربردپذیری است. زیرا در این روش به جز کاربر هیچ فاکتور دیگری بر میزان کاربردپذیری تاثیری ندارد.
در این فرمول در صورتی که کاربر کار محوله را به طور کامل و قابل قبولی به اتمام برساند، عملیات موفق، اگر بیش از نیمی از عملیات را انجام داده ولی با موفقیت کار محوله را به اتمام نرساند عملیات نیمه موفق و اگر کاربر نتواند محل قرارگیری منو را پیدا کند و یا کار را بسیار کند و به صورتی غیر قابل قبول و ا میزان موفقیت کمتر از ۵۰% به اتمام برساند، عملیات نا موفق خواهد بود.
بر اساس فرمول ارائه شده توسط Nielson برای اندازه گیری موفقیت، میزان موفقیت به قرار زیر است:

تشریح اصول بالا به شرح زیر است:
اصل اول: تبدیل راهبرد به اصطلاحات عملیاتی
روش ارزیابی متوازن دستورالعملی فراهم می کند که مواد و عناصر موجود در سازمان جهت ایجاد ارزش درازمدت با یکدیگر ترکیب می شوند. یا دستورالعمل در یک شرکت معادل استراتژی آن است که منابع و توامندی های داخلی را برای ایجاد ارزش برای مشتریان و بازار مورد نظر ترکیب می کند. روش ارزیابی متوازن برای تشریح و انتقال استراتژی به صورتی مداوم و آگاهانه چارچوبی فراهم می کند که اگر ما نتوانیم استراتژی را تشریح کنیم، نمی توانیم اجرای آن را انتظار داشته باشیم. از زمان معرفی روش ارزیابی متوزان در سال 1992، همواره کار طراحی با این پرسش آغاز شده است. استراتژی چیست؟ از همین مبنای تجربی یک چهار چوب عمومی برای تشریج و پیاده سازی استراتژی ایجاد شد که این چهارچوب جدید را نقشه استراتژی گویند که عبارت است از یک ساختار منطقی و جامع برای تشریح استراتژی. سازمان ها با ترجمه استراتژی خود به ساختار منطقی یک نقشه استراتژی و ارزیابی متوازن نقطه رجوع مشترک و قابل فهمی را برای همه واحد ها و کارکنان خود به وجود می آورند.

اصل دوم: همسو سازی سازمان با راهبرد
سازمان ها از قسمت ها، واحدهای کسب و کار و ادارات تخصصی متعدی تشکیل یافته اند که هر یک از آنها استراتژی خود را دارند. برای اینکه عملکرد سازمانی بیشتر از حاصل عملکرد بخش های گوناگون آن باشد، استراتژی های فردی باید به یکدیگر متصل و ادغام شوند. مدیران محور ساختار گزارش گری رسمی خود را با مضامین و اولیت های استراتژی جایگزین می کنند. مضامینی که پیام ها و اولیت های هماهنگ را در سرتاسر واحد های سازمانی منتشر می سازند.
اصل سوم: راهبرد به عنوان بخشی از شغل روزمره کارکنان
سازمان نیازمند این است که کلیه کارکنانش استراتژی را بفهمند و کار روزمره خود را به گونه ای انجام دهند که به موفقیت آن استراتژی کمک کند. این موضوع یک دستور از بالا به پایین نیست، بلکه یک مراوده از بالا به پایین است. مدیران ارشد از روش ارزیابی متوزان برای کمک به مراوده و آموزش سازمان در زمینه استراتژی جدید استفاده می کنند. به این ترتیب، شرکت ها اهداف و معیارهای ارزیابی سطح بالای شرکت و واحدهای کسب و کار را تا سطوح پایین سازمان ساری و جاری می سازند. سرانجام اینکه سازمان های موفق، سیستم پاداش و جبران خدمات خود را به روش ارزیابی متوازن متصل می­ کنند.
اصل چهارم: راهبرد به عنوان یک فرایند مستمر
سازمان هایی که ارزیابی متوازن را به کار می برند، فرایندی را به منظور مدیریت استراتژی مطرح کردند که به عنوان یک فرایند دو حلقه ای مورد بررسی قرار می گیرد، فرآیندی که مدیریت تاکتیک ها (بودجه های مالی و جلسات ماهانه بررسی آن) و مدیریت استراتژی را به یکدیگر پیوند می زند تا فرآیندی یکپارچه و مستمر بودجه آورد.
اصل پنجم: هدایت و کنترل تغییر از طریق راهبرد
چهار اصل نخست، بر ابزار ارزیابی متوازن، چهار چوب آن و فرایند های مورد نیاز برای پیشتیبانی متمرکز است. لازم است تاکید شود که برای ایجاد یک سازمان استراتژی محور به چیزی بیش از فرایند ها و ابزارها نیاز است. بارها تجربه نشان داده است که مهمترین تک شرط موفقیت تعلق و مشارکت فعال تیم مدیریت ارشد است. استراتژی، تغییر اساسی هر بخش از سازمان را طلب می کند. استراتژی مستلزم یک کار گروهی برای تحول است و پیاده سازی این استراتژی و فرصت برای عملکرد موفقیت آمیز، به جزء با ایجاد تحول امکان پذیر نخواهد بود (کاپلان و نورتون، 2001).
2-2-11) راهبرد و کارت امتیازی متوازن
لغت نامه آکسفورد راهبرد را “هنر یک فرمانده کل قوا، هنر طراحی و هدایت یک عملیات بزرگ نظامی و مانورهای بزرگ” تعریف کرده است. هرچند تعریف فوق حاوی مفاهیمی مانند مزیت رقابتی، ماهیت هنری استراتژی و مسئولیت فرد ارشد سازمان است اما مفهوم راهبرد در سازمان ها پیچیده­تر است.
- راهبرد الگوی تصمیم هایی است که در سازمان اخذ می شود و فعالیت ها و نتایج را شکل می دهد (فرناندز^[57] و همکاران، 2005).
- راهبرد تحقق آماج و هدف های درازمدت در سازمان است. برای تحقق این آماج تخصیص دادن منابع مورد نیاز و آماده نمودن برنامه های فعالیتی مناسب و ضروری است.
- راهبرد ابزاری است برای رسیدن سازمان به اهداف بلند مدت (دیوید^[58]،1383).
راهبرد مقوله ای مستقل در یک فرایند مدیریت نیست. پیوستاری وجود دارد که در یک مفهوم وسیع تر، از رسالت (ماموریت) سازمان آغاز می شود. ماموریت باید به گونه ای ترجمه شود که فعالیت های افراد با آنها همسو شده و آن را پشتیبانی کند. یک سیستم مدیریت، باید اطمینان دهد که این ترجمه به نحو موثری انجام می شود. راهبرد گامی است در یک پیوستار منطقی که یک سازمان را از رسالت سطح بالا به کارهای انجام شده توسط کارکنان خط مقدم آن می رساند. شکل زیر منظره ای از راهبرد را ارائه می دهد که ما در عمل آن را موثر یافته ایم. ماموریت گسترده سازمان، نقطه آغاز را فراهم می سازد، تعریف می کند که چرا سازمان وجود دارد یا چگونه یک واحد کسب و کار درون ساختار وسیع یک شرکت جای می گیرد.
ماموریت:
چرا ما هستیم
روش ارزیابی متوازن:
چگونگی پیاده سازی و تمرکز بر راهبرد
راهبرد:
برنامه جاری ما
ارزش های محوری:
ما به چه چیزی معتقدیم
اهداف شخصی:
چه کاری لازم است که انجام دهیم
چشم انداز:
میخواهیم چه بشویم
نتایج راهبردی
کارکنان آماده و با انگیزه
فرآیندهای موثر
مشتریان خشنود
ذینفعان راضی
شکل6-2:ترجمه یک ماموریت به نتایج مورد نظر (نورتن و کاپلان،2001)
چشم انداز سازمان تصویری از آیند آن مجسم می سازد که جهت حرکت سازمان را روشن ساخته و به افراد کمک می کند تا بفهمند چگونه باید سازمان را حمایت کنند. راهبرد در زمانی شکل می گیرد و توسعه پیدا می کند که بتواند به تحول تحمیلی به وسیله دنیای واقعی پاسخ دهد.
فرایند های داخلی
برای رضایت سهام داران و مشتریان خود چگونه باید رد کسب و کار خود پیشرو باشیم؟
چشم انداز و راهبرد
مشتری
برای عملی کردن چشم انداز، چگونه باید نظر مشتریان جلوه کنیم؟
رشد و یادگیری
برای نیل به چشم انداز چگونه حافظ توانایی های خود در مسیر تغییر و توسعه باشیم؟
مالی
جهت توفیقات مالی چگونه باید در تعامل با سهام داران باشیم؟

ترجمه
۱-از جایگاه خود استعفا بده خدا تو را لعن و نفرین کند تو هیچی نیستی پدر انگلت هم بزرگ و سرور نبود.
۲- جایگاه تو گم و پوشیده است و تو نیز رانده شده هستی خانه تو همچون خانه عنکبوت سست و بی‌بنیاداست.
شاعر در قسمت اول دشمن خود را لعنت‌ می‌کند و لعن از دعاهای زشتی است که خداوند آن را مخصوص شیطان و افراد سزاوار آن قرار داده است. شاعر از نفرین دشمنش یک موقعیت برای مسخره کردن او برگرفته تا به شدت بر او خشم گیرد که سبب ضرر و خسارت روحی به او شود و ضرر و خسارتی شدید‌تر از ضربه تازیانه بر جسم باشد. دعای شاعر تعبیری است از احساسی خفه شده و پنهان در درون شاعر نابینا، او خواهان پایین آوردن جایگاه و شخصیت اجتماعی دشمنش است، درگیری بشار اساساً با شاعرانی است که او را خوار و ذلیل کرده‌اند، او با آنها درگیر‌ می‌شود و یا این که آنها را نفرین‌ می‌کند. حماد عجرد جایگاه ویژه‌ای را در هجا‌های بشار به خود اختصاص داده است. این شاعر در هجاهای خود با تشبیهات فراوان بسیار بشار را اذیت کرده است. (عبید‌العلی؛‌۱۹۹۸:‌۲۴۰)

هنگامی که از بشار در مورد شدت اشتیاق او به هجای حماد عجرد سئوال شد به گریه افتاد از او پرسیدند چرا گریه‌ می‌کنی؟ گفت: او مرا نمی‌بیند و توصیفم‌ می‌کند اما من او را نمی‌بینم و توصیف‌ می‌کنم. (جاحظ؛ ۱۹۸۶:‌۱/۳۰) این امر سبب آشفتگی و نگرانی در اعصاب و احساس بشار شده بود زیرا احساس امنیت نمی‌کرد و از این که طرف مقابل را نمی‌دید دچار ناامیدی شده بود بنابراین تلاش‌ می‌کرد که دشمنانش را با اسلوب‌های دعایی به جای عیب و نقصی که در آنها‌ می‌بیند، نفرین کند واین اقدام وی آرامشی باشد در برابر خشم و نفرتی که در برابر دیگران احساس‌ می‌کرد. (فروید؛ ۱۹۸۶: ۱۸۱) او در مورد ابن هشام باهلی‌ می‌گوید:

ترجمه
۱- خداوند فرزندان چهارپایان را لعنت کند که آنها خوک‌های پستی هستند که متعلق به چوپان هستند.
شاعر برای ا فرد هجو شده خواهان زشتی و لعنت است و آنها را این گونه توصیف‌ می‌کند که فرزندان خلیق یعنی فرزندان چهارپایان هستند و از میان چهارپایان خوک را انتخاب‌ می‌کند که در میان احساسات مسلمانان، موجودی است نجس و کثیف که خوردن گوشت آن حرام است به خاطر این که شان او را پایین آورد و ذهن را برای مسخره کردن شاعر آماده کند در مورد گزینش جایگاهی که او در میان قومش دارد که به آن اشاره‌ می‌کند (آنها خوک‌های پستی هستند)، بشار در دعا الفاظ فحش و ناسزا را به کار‌ می‌گیرد که الفاظی خشن هستند بر روح هنری در هجا به طور عموم و در دعا به طور ویژه اثر‌ می‌گذارد.
ابن رشیق‌ می‌گویدکه بهترین مدح این است که بیانگر فضایل نیکو باشد و بدترین هجا آن است که شامل نکات منفی باشد. (قیروانی؛‌۱۹۵۵:‌۲‌/‌۱۳۱‌– ۱۷۴) بشار تلاش‌ می‌کند که در خلال دعایش فساد امت و نابودی ان را مشخص کند که بیشتر مربوط به فساد سیاسی داخلی از طریق روابط اجتماعی ناسازگار است تا جنگ خارجی نمی‌شود.
و نیز ابیاتی از ابونواس( وفات ۱۹۸ هـ ) را‌ می‌خوانیم که در ان علی بن روح را نفرین‌ می‌کند و هجای او با کلمات بسیار زشت همراه است.

ترجمه
۱-خداوند ابن روح را تحت حمایت خود قرار ندهد او نام مرا با لعاب خود ناپاک کرده است.
۲- لعنت خداوند بر او باد و همچنین بر گشایشی که از آن جست.
ابونواس دو صیغه دعایی را به کار برده است که عبارتند از: (خداوند او را تحت حمایت خود قرار ندهد) و (لعنت خداوند) و این دال بر ناتوانی ابو نواس بر معرفی جایگاه خودش است که به لعنت کردن طرف مبادرت‌ می‌ورزد، زیرا زمانی که انسان نتواند جایگاه خود را معرفی کند از جایگاه دشمنش‌ می‌کاهد که در برابر او قرار دارد، و یک جنگ کلامی را بر ضد دشمنش به راه می‌اندازد، بدون شک ابونواس در اثر هجای ابن روح در قبال او، تحریک‌ می‌شود زیرا آرامش روحی او را بر هم‌ می‌زند. نفرین علی بن روح جوابی است جایگزین در قبال احساس کمبود و ضعف نفرین کننده.
زیرا ابو‌نواس در زندگیش آن را احساس‌ می‌کرد و برای جبران این کمبود خود جایگاه دشمنش را انکار‌ می‌کند و او را مورد نفرین قرار‌ می‌دهدو به همین سبک است جواب بحتری( وفات ۲۸۴ هـ ) به علی بن جهم زمانی که بحتری در معرفی هجای شاعر علی بن جهم قرار گرفت جواب او را داد و گفت:

ترجمه