ورشکستگی
هزینه آورده صاحبان سهام
X8
رد فرض H0
فرض رابطه خطی پذیرفته میشود.
اهرم مالی
هزینه آورده صاحبان سهام
X9
رد فرض H0
فرض رابطه خطی پذیرفته میشود.
فصل پنجم:
تلخیص، نتیجهگیری، پیشنهادها
مقدمه
در فصل چهارم گزارش تحقیق، توصیف نمونه آماری، توصیف یافتهها، تحلیل پیشفرضها، تحلیل روابط بین متغیرها و نهایتاً تعمیمیافتهها از نمونه تصادفی به جامعه آماری مطرحشده است. پیشفرضهای مورد ارزیابی بهتبع تحقیقات مرتبط یا مشابه، بر مبنای استفاده از رگرسیون خطی مرکب بهمنظور تعیین رابطه بین متغیرها موردبررسی قرار گرفتهاند. بهمنظور دادهپردازی اولیه از نرمافزار اکسل و در راستای توصیف یا تحلیل یافتهها از نرمافزارهای آماری EVIEWS بهره گرفته شده است.
در این فصل بر مبنای نتایج بهدستآمده در فصل چهارم و بهطورکلی فصول قبل به خلاصه یافتهها، نتیجهگیری و پیشنهادهای تحقیق اشاره شده است.
در ابتدا خلاصهای از تحقیق مطرح گردیده و طی آن به موضوع و روش تحقیق و نهایتاً بدون اشاره به فرضیات به نتایج و دستاوردهای تحقیق حاضر اشاره شده است. سپس در بخشی بهعنوان نتیجهگیری، فرضیات تحقیق مطرح و با شرح مختصری از پردازش آماری مربوطه به جمعبندی و نتیجهگیری نسبت به فرضیات تحقیق مبادرت شده است. در ادامه پیشنهادهای تحقیق در دو بخش توصیههای کاربردی برای قلمرو تحقیق مبتنی بر یافتهها و در بخش دوم رهنمودهایی به دیگر محققین جهت انجام تحقیقات مرتبط عنوانشده است. در انتهای این فصل به محدودیتهای تحقیق که بهنوعی اعتبار یا قابلیت تعمیم نتایج تحقیق را با تردید مواجه ساخته است، بیانشده است.
خلاصه یافتهها
هدف از این تحقیق تعیین ارزیابی رابطه بین هزینه آورده صاحبان سهام با مراحل چرخه عمر، اندازه شرکت، ریسک سیستماتیک و سود (زیان)، ارزش دفتری به ارزش بازار، ورشکستگی و اهرم مالی در بورس اوراق بهادار تهران بوده است. به همین دلیل در این پژوهش از هزینه آورده صاحبان سهام بهعنوان متغیر وابسته و از متغیر مراحل چرخه عمر بهعنوان متغیر مستقل اصلی و از اندازه شرکت، ریسک سیستماتیک و سود (زیان)، ارزش دفتری به ارزش بازار، ورشکستگی و اهرم مالی بهعنوان سایر متغیر مستقل استفاده شده است. در این تحقیق جامعه آماری عبارت از شرکتهای منتخب بورسی با دوره مالی منتهی به ۲۹ اسفند، عدم تعلق به شرکتهای واسطهای و سرمایهگذاری، فعال در دوره بررسی با اطلاعات در دسترس تعریفشده و بر مبنای جدول مورگان حجم نمونه تصادفی تعیین و به روش تصادفی ساده از آن ۱۱۰ شرکت انتخابشده است.
دادههای تاریخی مربوط به نمونه تصادفی از نرمافزارهای بورسی و در صورت لزوم با مراجعه به صورتهای مالی مربوطه گردآوریشده است. محدوده زمانی بررسی دادههای عملکردی سالهای مالی ۱۳۸۹ تا ۱۳۹۳ بهعنوان یک دوره ۵ ساله تعریفشده است. توصیف دادهها یا متغیرهای تحقیق نشان داد که:
۱) هزینه آورده صاحبان سهام در شرکتهای نمونه بهطور نسبی اقلاً ۲/۱۳۱-و حداکثر ۲/۱۸۲ بوده است. متوسط هزینه آورده صاحبان سهام ۷۷/۵۳ با انحراف معیار ۳۷/۸۲۳ بوده است.
۲) چرخه عمر در مرحله افول در شرکتهای نمونه بهطور نسبی اقلاً ۸۴/۷-و حداکثر برابر ۱۴/۴ بوده است. مقدار متوسط آن ۵۵/۵-با انحراف معیار ۷۸/۳ بوده است.
۳) چرخه عمر در مرحله بلوغ در بین شرکتهای نمونه به مرتبه اقلاً ۵۳/۲-و حداکثر برابر ۳۴/۵ بوده است. مقدار متوسط آن در بین شرکتها ۳۹/۲-با انحراف معیار ۳۷/۱ بوده است.
۴) چرخه عمر در مرحله رشد شرکت در بین شرکتهای نمونه اقلاً ۰۲/۱۰-و حداکثر برابر ۲۱/۱ بوده است. مقدار متوسط آن در بین شرکتها ۱۶/۹-با انحراف معیار ۰۱/۵ بوده است.
۵( اندازه شرکت، در شرکتهای نمونه اقلاً ۱۰/۱۰ و حداکثر برابر ۸۱/۱۸ بوده است. مقدار متوسط آن در بین شرکتها ۶۹/۱۳ با انحراف معیار ۴۵/۱ بوده است.
۶) ارزش دفتری به ارزش بازار در شرکتهای نمونه بهطور نسبی اقلاً ۳۲۵/۰-و حداکثر برابر ۵/۲۷ بوده است. مقدار متوسط آن در بین شرکتها ۳۹/۱ با انحراف معیار ۹۴/۱ بوده است.
۷) ریسک سیستماتیک در شرکتهای نمونه بهطور نسبی اقلاً ۷۱/۸-و حداکثر برابر ۸۶/۳۶ بوده است. مقدار متوسط آن در بین شرکتها ۷۵۳/۰ با انحراف معیار ۵۳/۲ بوده است.
۸) زیان (سود) در شرکتهای نمونه بهطور نسبی اقلاً ۱۲۴۵۹۹۹-و حداکثر برابر ۳۹۶۶۵۳۱ بوده است. مقدار متوسط آن در بین شرکتها ۳/۷۰۳۴۳۴ با انحراف معیار ۲۸۱۵۵۳۳۴ بوده است.
۹) اهرم مالی در شرکتهای نمونه بهطور نسبی اقلاً ۹۴/۱۹-و حداکثر برابر ۰۲/۲۰ بوده است. مقدار متوسط آن در بین شرکتها ۴۷/۲ با انحراف معیار ۷۵/۲ بوده است.
۱۰) ورشکستگی در شرکتهای نمونه بهطور نسبی اقلاً ۸۱۳/۰-و حداکثر برابر ۲۸/۱۵ بوده است. مقدار متوسط آن در بین شرکتها ۷۷/۱ با انحراف معیار ۱۰/۱ بوده است.
بر مبنای محاسبات انجامشده در ارزیابی استقلال خطی متغیرهای مستقل طبق جدول شماره ۴-۹ ملاحظه میشود که کلیه ضرایب همبستگی محاسبهشده به ازای متغیرهای مستقل نهگانه، در اکثر موارد به سمت صفر میل کرده و در فاصله بین ۳۳۸/۰- تا ۲۱۵/۰ قرار گرفتهاند. لذا میتوان همبستگیهای بهدستآمده را قابلاغماض فرض کرده و فرض استقلال خطی متغیرهای مستقل را از یکدیگر پذیرفت.
بر مبنای نتایج مربوط به برآورد پارامترهای رگرسیونی به شرحی که در جدول ۴-۱۲ خلاصه شده است، میتوان نوع ارتباط بین هریک از متغیرهای مستقل را با متغیر وابسته هزینه آورده صاحبان سهام تفسیر کرد. بهعنوان یک قاعده کلی در مواردی که ضریب برآوردی یا شیب متغیر مستقل مثبت بوده بین متغیر مستقل مربوطه و متغیر وابسته رابطه مستقیم و در حالتی که شیب برآوردی منفی و کوچکتر از صفر برآورد شده است حاکی از وجود رابطه معکوس بین متغیرهای مستقل و تابعی بوده است. با توجه به این قاعده کلی و علامتهای ضرایب یا شیبهای برآوردی، نوع ارتباط بین متغیرها بهصورت زیر تعیین شده است:
۱) رابطه بین مرحله افول از چرخه عمر و هزینه آورده صاحبان سهام: بین مرحله افول از چرخه عمر در شرکتهای نمونه تصادفی و میزان هزینه آورده صاحبان سهام رابطه مستقیمی وجود داشته است. سطح معنیدار آنکه در ستون آخر آورده شده و متناظر با آماره تی استیودنت میباشد، برابر با ۰۰۰/۰ و کمتر از پنج و یک درصد میباشد. لذا فرض H0 مبنی بر فقدان رابطه خطی بین مرحله افول از چرخه عمر و هزینه آورده صاحبان سهام در جامعه آماری یا شرکتهای منتخب بورس اوراق بهادار تهران رد شده است. به عبارتی در سطح ۹۵ و ۹۹ درصد اطمینان فرض H1 مبنی بر وجود رابطه خطی بین مرحله افول از چرخه عمر و هزینه آورده صاحبان سهام پذیرفته شده است.
۲) رابطه بین مرحله بلوغ از چرخه عمر و هزینه آورده صاحبان سهام: بین مرحله بلوغ از چرخه عمر در شرکتهای نمونه تصادفی و میزان هزینه آورده صاحبان سهام رابطه مستقیمی وجود داشته است. سطح معنیدار آنکه در ستون آخر آورده شده و متناظر با آماره تی استیودنت میباشد، برابر با ۰۱۸/۰ و کمتر از پنج درصد میباشد. لذا فرض H0 مبنی بر فقدان رابطه خطی بین مرحله بلوغ از چرخه عمر و هزینه آورده صاحبان سهام در جامعه آماری یا شرکتهای منتخب بورس اوراق بهادار تهران رد شده است. به عبارتی در سطح ۹۵ درصد اطمینان فرض H1 مبنی بر وجود رابطه خطی بین مرحله بلوغ از چرخه عمر و هزینه آورده صاحبان سهام پذیرفته شده است.
۳) رابطه بین مرحله رشد از چرخه عمر و هزینه آورده صاحبان سهام: بین مرحله رشد از چرخه عمر در شرکتهای نمونه تصادفی و میزان هزینه آورده صاحبان سهام رابطه مستقیمی وجود داشته است. سطح معنیدار آنکه در ستون آخر آورده شده و متناظر با آماره تی استیودنت میباشد، برابر با ۰۰۶/۰ و کمتر از پنج و یک درصد میباشد. لذا فرض H0 مبنی بر فقدان رابطه خطی بین مرحله رشد از چرخه عمر و هزینه آورده صاحبان سهام در جامعه آماری یا شرکتهای منتخب بورس اوراق بهادار تهران رد شده است. به عبارتی در سطح ۹۵ و ۹۹ درصد اطمینان فرض H1 مبنی بر وجود رابطه خطی بین مرحله رشد از چرخه عمر و هزینه آورده صاحبان سهام پذیرفته شده است.
۴) رابطه بین اندازه شرکت و هزینه آورده صاحبان سهام: بین اندازه شرکت در شرکتهای نمونه تصادفی و میزان هزینه آورده صاحبان سهام رابطه مستقیمی وجود داشته است. سطح معنیدار آنکه در ستون آخر آورده شده و متناظر با آماره تی استیودنت میباشد، برابر با ۰۰۰/۰ و کمتر از پنج و یک درصد میباشد. لذا فرض H0 مبنی بر فقدان رابطه خطی بین اندازه شرکت و هزینه آورده صاحبان سهام در جامعه آماری یا شرکتهای منتخب بورس اوراق بهادار تهران رد شده است. به عبارتی در سطح ۹۵ و ۹۹ درصد اطمینان فرض H1 مبنی بر وجود رابطه خطی بین اندازه شرکت و هزینه آورده صاحبان سهام پذیرفته شده است.
۵) رابطه بین ارزش دفتری به ارزش بازار و هزینه آورده صاحبان سهام: بین ارزش دفتری به ارزش بازار در شرکتهای نمونه تصادفی و میزان هزینه آورده صاحبان سهام رابطه مستقیمی وجود داشته است. سطح معنیدار آنکه در ستون آخر آورده شده و متناظر با آماره تی استیودنت میباشد، برابر با ۰۰۰/۰ و کمتر از پنج و یک درصد میباشد. لذا فرض H0 مبنی بر فقدان رابطه خطی بین ارزش دفتری به ارزش بازار و هزینه آورده صاحبان سهام در جامعه آماری یا شرکتهای منتخب بورس اوراق بهادار تهران رد شده است. به عبارتی در سطح ۹۵ و ۹۹ درصد اطمینان فرض H1 مبنی بر وجود رابطه خطی بین ارزش دفتری به ارزش بازار و هزینه آورده صاحبان سهام پذیرفته شده است.
۶) رابطه بین ریسک سیستماتیک و هزینه آورده صاحبان سهام: بین ریسک سیستماتیک در شرکتهای نمونه تصادفی و میزان هزینه آورده صاحبان سهام رابطه مستقیمی وجود داشته است. سطح معنیدار آنکه در ستون آخر آورده شده و متناظر با آماره تی استیودنت میباشد، برابر با ۰۷۲/۰ و بیشتر از پنج و یک درصد میباشد. لذا فرض H0 مبنی بر فقدان رابطه خطی بین ریسک سیستماتیک و هزینه آورده صاحبان سهام در جامعه آماری یا شرکتهای منتخب بورس اوراق بهادار تهران پذیرفته شده است. به عبارتی در سطح ۹۵ و ۹۹ درصد اطمینان فرض H1 مبنی بر وجود رابطه خطی بین ریسک سیستماتیک و هزینه آورده صاحبان سهام رد شده است.
۷) رابطه بین سود (زیان) و هزینه آورده صاحبان سهام: بین سود (زیان) در شرکتهای نمونه تصادفی و میزان هزینه آورده صاحبان سهام رابطه مستقیمی وجود داشته است. سطح معنیدار آنکه در ستون آخر آورده شده و متناظر با آماره تی استیودنت میباشد، برابر با ۱۰۷/۰ و بیشتر از پنج و یک درصد میباشد. لذا فرض H0 مبنی بر فقدان رابطه خطی بین سود (زیان) و هزینه آورده صاحبان سهام در جامعه آماری یا شرکتهای منتخب بورس اوراق بهادار تهران پذیرفته شده است. به عبارتی در سطح ۹۵ و ۹۹ درصد اطمینان فرض H1 مبنی بر وجود رابطه خطی بین سود (زیان) و هزینه آورده صاحبان سهام رد شده است.
۸) رابطه بین ورشکستگی و هزینه آورده صاحبان سهام: بین ورشکستگی در شرکتهای نمونه تصادفی و میزان هزینه آورده صاحبان سهام رابطه مستقیمی وجود داشته است. سطح معنیدار آنکه در ستون آخر آورده شده و متناظر با آماره تی استیودنت میباشد، برابر با ۰۰۰/۰ و کمتر از پنج و یک درصد میباشد. لذا فرض H0 مبنی بر فقدان رابطه خطی بین ورشکستگی و هزینه آورده صاحبان سهام در جامعه آماری یا شرکتهای منتخب بورس اوراق بهادار تهران رد شده است. به عبارتی در سطح ۹۵ و ۹۹ درصد اطمینان فرض H1 مبنی بر وجود رابطه خطی بین ورشکستگی و هزینه آورده صاحبان سهام پذیرفته شده است.
۹) رابطه بین اهرم مالی و هزینه آورده صاحبان سهام: بین اهرم مالی در شرکتهای نمونه تصادفی و میزان هزینه آورده صاحبان سهام رابطه معکوسی وجود داشته است. سطح معنیدار آنکه در ستون آخر آورده شده و متناظر با آماره تی استیودنت میباشد، برابر با ۰۰۰/۰ و کمتر از پنج و یک درصد میباشد. لذا فرض H0 مبنی بر فقدان رابطه خطی بین اهرم مالی و هزینه آورده صاحبان سهام در جامعه آماری یا شرکتهای منتخب بورس اوراق بهادار تهران رد شده است. به عبارتی در سطح ۹۵ و ۹۹ درصد اطمینان فرض H1 مبنی بر وجود رابطه خطی بین اهرم مالی و هزینه آورده صاحبان سهام پذیرفته شده است.
در تحقیقی مشابه زو[۳۰] (۲۰۰۷) در پژوهشی با طبقهبندی شرکتها به مراحل رشد، بلوغ و افول به بررسی تأثیر چرخه عمر بر میزان مربوط بودن معیارهای ریسک پرداخت. یافتههای وی نشان میدهد که میزان مربوط بودن و نیز توان توضیحی افزاینده معیارهای ریسک در مراحل مختلف چرخه عمر تفاوت معناداری با یکدیگر دارند. توان توضیحی افزاینده معیارهای ریسک در مرحله افول، دارای بیشترین مقدار و در مرحله بلوغ دارای کمترین مقدار هستند. که از پارهای جهات با پژوهش حاضر سازگار میباشد.
منظر حسن و همکاران (۲۰۱۵): در تحقیقی با عنوان بررسی تأثیر چرخه عمر شرکت بر هزینه حقوق صاحبان سهام به این موضوع پرداختهاند. در این تحقیق بررسیشده است که آیا چرخه عمر شرکت تأثیری بر توانایی شرکت در جذب سرمایهگذارانی که بهتدریج هزینه پیشبینیشده حقوق صاحبان سهام شرکت را تحت تأثیر قرار میدهند تاثیر دارد یا خیر؟ نتایج این تحقیق نشان داده است که هزینه حقوق صاحبان سهام در مراحل افول بالاتر و در مراحل بلوغ در کمترین سطح است؛ که از پارهای جهات با پژوهش حاضر مطابقت دارد.
نتیجهگیری
در این پژوهش، در راستای ارزیابی رابطه بین هزینه آورده صاحبان سهام و مراحل چرخه عمر، اندازه شرکت، ریسک سیستماتیک و سود (زیان)، ارزش دفتری به ارزش بازار، ورشکستگی و اهرم مالی،۱۱۰ شرکت در بین شرکتهای فعال در بورس اوراق بهادار تهران انتخاب و دادههای مالی آنها، جمع آوریشده است.
بر اساس فرضیههای فرعی اقداماتی به شرح زیر انجامشده است:
۱) بین مرحله افول از چرخه عمر و هزینه آورده صاحبان سهام رابطه وجود دارد: بین مرحله افول از چرخه عمر در شرکتهای نمونه تصادفی و میزان هزینه آورده صاحبان سهام رابطه مستقیمی وجود داشته است. سطح معنیدار آنکه در ستون آخر آورده شده و متناظر با آماره تی استیودنت میباشد، برابر با ۰۰۰/۰ و کمتر از پنج و یک درصد میباشد. لذا فرض H0 مبنی بر فقدان رابطه خطی بین مرحله افول از چرخه عمر و هزینه آورده صاحبان سهام در جامعه آماری یا شرکتهای منتخب بورس اوراق بهادار تهران رد شده است. به عبارتی در سطح ۹۵ و ۹۹ درصد اطمینان فرض H1 مبنی بر وجود رابطه خطی بین مرحله افول از چرخه عمر و هزینه آورده صاحبان سهام پذیرفته شده است.