در مرحله اول، کدگذاری باز: پژوهشگر نظریه برخاسته از دادهها از طریق جزء به جزء کردن اطلاعات به شکلبندی مقولههای (طبقهها) اطلاعات درباره پدیده مورد مطالعه میپردازد. پژوهشگر بر اساس دادههای گردآوری شده از مصاحبهها، مشاهدهها، یادداشتهای روزانه و یادداشتهای فنی (حاصل از عملیات میدانی) مقولههای اصلی و مقولههای فرعی را مشخص میکند، همان طور که در پژوهش نظریه برخاسته از دادهها به وسیله ناپ میتوان ملاحظه کرد. ویژگیها در نظریه برخاسته از دادهها، نوعی مقوله فرعی برای کدگذاری هستند که توضیح بیشتری درباره هر مقوله به دست میدهند. ابعاد هر ویژگی، به نوبه خود، با مثالهای ویژه مقوله را نمایان میکنند. منظور از ابعاد ویژگی آن است که پژوهشگر ویژگی را بر پیوستاری قرار داده و با بهره گرفتن از دادهها، مثالهایی از دو انتهای پیوستار به دست دهد. (بازرگان، ۱۳۸۷)
در مرحله دوم، برای کدگذاری محوری: پژوهشگر یک مقوله کدگذاری باز را انتخاب میکند، آن را (به عنوان مقوله یا پدیده اصلی) در مرکز فرایند مورد بررسی قرار میدهد و سپس سایر مقولهها را به آن مرتبط میکند. سایر مقولهها متشکل از: شرایط علّی (عواملی که مقوله اصلی را تحت تأثیر قرار میدهند)، راهبردها (اقداماتی که در رابطه با مقوله اصلی انجام میشود)، شرایط زمینهای و واسطهای (عوامل محیطی و زمینهای ویژهای که راهبرد را تحت تأثیر قرار میدهد)، و عواقب (پیامدهای حاصل از راهبردها) است. انجام این مرحله مستلزم ترسیم شکلی است که نمودار کدگذاری نامیده میشود. این نمودار رابطه میان شرایط علّی، راهبردها، شرایط محیطی، و زمینهای ویژه و پیامدهای حاصل را نمایش میدهد.
سومین مرحله از کدگذاری شامل کدگذاری گزینشی است. در این مرحله، پژوهشگر به تکوین نظریهای درباره رابطه میان مقولههای به دست آمده در الگوی کدگذاری محوری میپردازد. به عنوان سطح اولیه، این نظریه یک تبیین نظری از فرایندی است که مورد پژوهش قرار گرفتهاست. این امر تلفیق و پالودن نظریه است و از طریق به نگارش درآوردن حکایت گونه رابطه میان مقولهها و با توجه به یادداشتهای فنی شخصی پژوهشگر حاصل میشود. در این بیان حکایت گونه، پژوهشگر ممکن است به این نکته اشاره کند که چگونه برخی عوامل، پدیده مورد نظر را تحت تأثیر قرار داده به طوری که با به کار گرفتن راهبردهای ویژهای پیامدهای معین به بار آمدهاست. (مختاری، ۱۳۹۳)
مدلهای مدیریت منابعانسانی در سرتاسر جهان و در ایران مدلهایی استاندارد است که اکثر افراد شرکت کننده در تحقیق نسبت به ساختار کلی آن واقف بودند. اما اضافه نمودن شرط ویژه استراتژی و یا جهتگیری سازمان با عنوان مشتری مداری باعث میشود تک تک اجزای این مدلهای استاندارد تغییراتی نموده و ویژگیهایی منحصر بفردی اخذ نماید. بدین منظور و جهت شناسایی مشخصات چنین مدلی که تاکنون موجود نبودهاست از روشی کیفی برای نمونه برداری و تحقیق استفاده شد.
جامعه و نمونه آماری
با توجه به موضوع تحقیق و انتخاب روش نمونهگیری نظری که کفایت دادهها را مبنای انتهای نمونه برداری عنوان میکند، جامعه آماری افراد مورد مصاحبه در این تحقیق متخصصان منابعانسانی و یا بازاریابی(توسعه بازار) شاغل در بانکهای خصوصی، تجاری کشور میباشد.
مکان پژوهش برخی بانکهای تجاری خصوصی شهر تهران میباشد. زمان پژوهش بهار و تابستان ۱۳۹۳ میباشد. در این تحقیق برای ساخت مدل تحقیق، جامعه آماری شامل کلیه خبرگان مطرح و مدیران حوزه منابعانسانی و مدیران و کارشناسان ارشد بازاریابی و توسعه بازار و یا واحدهای مرتبط با مشتریان در بانکهای تجاری خصوصی کشور خواهند بود. با توجه به برقراری ارتباط میان دوحوزه منابعانسانی و مشتری مداری لازم است مدیران و کارشناسان هر دو حوزه در بانکهای مورد نظر مورد مصاحبه قرار بگیرند.
با توجه به انتخاب روش کیفی برای انجام پژوهش و لزوم دستیابی به مدل مدیریت منابعانسانی مشتریمدار، انجام مصاحبه با نخبگان به عنوان ابزار تحقیق انتخاب شد. نمونه آماری تحقیق با پیشنهاد یکی از محققان بین رشتهای علومانسانی و بازاریابی که در بانکهای کشور فعالیتهای پژوهشی زیادی انجام داده بود آغاز شده این افراد خود افراد دیگری را که معمولا در بخشهای منابعانسانی و یا بخش توسعه بازار بانکهای کشور مشغول به فعالیت بودند معرفی نموده و بدین ترتیب ۱۳ مصاحبه نیمه ساخت یافته انجام شد. در انتها با توجه به تحلیل ابتدایی مصاحبههای انجام شده، تکرار مفاهیم مشترک در مصاحبههای انجام شده، عدم ورود مباحث جدید از سوی افراد نسبت به مصاحبههای پیشین و با نظر محقق و اساتید راهنما مصاحبهها خاتمه یافت.
همه افراد مصاحبه شده نسبت به حوزه بانکی کشور مطلع بودند. ۲ نفر از شرکتکنندگان از اعضای هیات علمی دانشگاهها با زمینه تحقیقاتی و تدریس در حوزه بانکی و بقیه افراد شاغلین بانکهای خصوصی تجاری کشور بودند. و مشخصات فردی آنها از نظر جنس ( ۲ نفر خانم و ۱۱ نفرآقا)، و درجه علمی ( ۱۱ نفر دکترای تخصصی و ۲ نفر کارشناسی ارشد MBA)
روش نمونهگیری و اندازه
در این تحقیق روش نمونهگیری نظری است. زیرا تحقیقات با یک محقق حوزه منابعانسانی و بازاریابی و فعال در بانکهای تجاری- خصوصی کشور آغاز شد. انجام مصاحبهها با افراد پیشنهادی از سوی وی ادامه یافت. همچنین هر یک از افراد مورد مصاحبه نخبگان و مطالعات دیگری را برای شرکت در تحقیق معرفی نمودند و این مصاحبهها تا حد کفایت دادهها ادامه یافت.
روشهای گردآوری
در گردآوری دادههای مورد نظر، پژوهشگر ابتدا تحقیقات انجام شده در حوزه مورد بررسی را مطالعه می کند. این مطالعات به پژوهشگر کمک می کند تا دیدی کلی نسبت به زوایای موضوع مورد بررسی پیدا کند. سپس با تکیه براین تحقیقات پرسش نامه مناسب جهت انجام مصاحبه با نخبگان صنعت آماده میشود.
مصاحبه با ضبط صدای افراد انجام شده و سپس بصورت کامل پیاده سازی شد. در حین مصاحبهها با توجه به پاسخگویی افراد سوالاتی دیگری نیز مطرح شد. همچنین از همه افراد خواسته شد تا مجموعه نظریات فردی خود در حوزه مورد بررسی را اعلام نمایند.
ابزارهای گردآوری
با توجه به لزوم استفاده از نظریات نخبگان صنعت بانکداری جهت تدوین مدل مدیریت منابعانسانی ابزار گردآوری دادهها در این پژوهش مصاحبه است. جهت دست یابی به مدل مورد نظر منابعانسانی از یک سو و کاوش وجوه مختلف موضوع مورد بررسی مصاحبهها بصورت نیمه ساخت یافته انجام پذیرفت. یعنی بخشهای از مصاحبه با عنوان نمودن مجموعه ای از سوالات مشخص و بخش دیگر بصورت آزاد انجام پذیرفت.
سوالات زیر جهت انجام تحقیق مورد استفاده قرار گرفت. در تدوین بخش ساخت یافته مصاحبه از مدل استاندارد مایکل- آرمسترانگ استفاده شد. مصاحبه با ضبط صدای افراد انجام شده و سپس بصورت کامل پیاده سازی شد. در حین مصاحبهها با توجه به پاسخگویی افراد سوالاتی دیگری نیز مطرح شد. همچنین از همه افراد خواسته شد تا مجموعه نظریات فردی خود در حوزه مورد بررسی را اعلام نمایند.
روایی و پایایی
هم پایایی و هم روایی در پژوهش کیفی به صورت بودن یا نبودن نیست بلکه درجهای است. یعنی برای یک پژوهش میگوییم میزان روایی آن بالاست یا پایایی آن پائین ارزیابی میشود.
برای تأمین روایی و پایایی مطالعه میتوان از روش ارزیابی لینکولن و گوبا استفاده کرد که معادل روایی و پایایی در تحقیقات کمی است. بدین منظور و بر پایه این روش چهار معیار موثق بودن و اعتبار(باورپذیری)، انتقال پذیری، اطمینان پذیری و تأیید پذیری جهت ارزیابی در در نظر گرفته شد. به همین منظور و برای دستیابی به هریک از این معیارهای یاد شده در فوق، اقدامات زیر صورت پذیرفت:
اعتبار: پژوهشگر در ابتدا پرسشنامه مورد استفاده را به سمع و نظر دو نفر از متخصصان حوزه مشتری مداری و منابعانسانی رساند تا اطمینان حاصل کند که سوالات مورد استفاده بدرستی موضوع مورد بررسی را پوشش میدهد. همچنین در تمام طول انجام مصاحبه با افراد مختلف سعی نمود که سوالات را به نحوی اصلاح نماید که مناسب ترین و مرتبط ترین پاسخ ها را جهت تدوین مدل دریافت نماید.
انتقال پذیری: برای حصول اطمینان از انتقال پذیری یافتههای پژوهشی در تمام فرایند مصاحبهها سعی شد که نخبگان مورد پرسش در جریان خلاصه ای از مصاحبههای انجام شده قرار بگیرند. همچنین یافتههای نهایی پژوهش بصورت چند مقاله به اطلاع عموم محققان برسد. همچنین در همهی مراحل کار و به منظور ایجاد اطمینان پذیری، جزئیات پژوهش و یادداشت برداریها ثبت و ضبط شد.
تأیید پذیری: اگر یافتههای پژوهشی بخواهد تایید شدنی باشد، باید کلیه جزئیات در تمامی مراحل به دقت ثبت و ضبط شود که این کار در مورد پژوهش حاضر انجام شد و همهی مستندات به صورت الکترونیک در سیدیهای پیوست آمدهاست. از جملهی مستندات میتوان به متن کامل مصاحبههای گروه نخبگان بانکی به صورت صوتی و به پیوستهای انتهای پژوهش حاضر اشاره کرد.
روایی پژوهش
پژوهش کیفی با «ادراک» سروکار دارد. ساعتهای متمادی با موضوعهای مختلف سر و کله زدن و سعی در درک رفتارهای آدم ها و سپس تعمق در آنها کار مهم پژوهشگر کیفی است. سوالی که پژوهشگر پس از پایان پژوهش از خود میپرسد این است: آیا گزارش ما غلط بود یا صحیح؟ آیا اصلا پاسخ درستی به این پرسش ها وجود دارد؟
کرسول در بخشی از کتاب خود تحت عنوان «پرسوجوی کیفی و طراحی پژوهش: گزینش از میان پنج رویکرد» به این میپردازد که آیا گزارش معتبر است (روایی دارد؟) با چهاستانداری از این موضوع مطمئن میشویم؟ پژوهش کیفی چگونه ارزیابی میشود؟
کرسول برای نیل به اعتبار یا روایی پژوهش کیفی هشت راهبرد را پیشنهاد میکند که البته در انتها تذکر میدهد که رعایت دست کم دو راهبرد در هر پژوهش کیفی میتواند برای پژوهش اعتباری قابل قبول ایجاد کند. هشت راهبرد عبارتند از:
درگیری طولانی مدت پژوهشگر با فضای پژوهشی و مشاهدات مداوم او در محیط پژوهش از جمله اعتمادسازی با افراد موضوع پژوهش، فراگیری فرهنگ آن محیط و کنترل بدفهمیهای ناشی از مداخله های پژوهشگر یا مطلعان.
مثلث سازی(Triangulation) از طریق گردآوری شواهد از منابع مختلف شامل تئوریهای گوناگون، آدم های جورواجور، منابع اطلاعاتی متنوع و شیوه های گوناگون،
کنترل بیرونی پژوهش از طریق داوری یا گزارش شخص ثالث: گوبا و لینکلن «گزارشگر شخص ثالث» را وکیل مدافع شیطان میداند. یعنی کسی که پژوهشگر را صادق نگاه میدارد؛ از او پرسشهای دشواری درباره ی روشها، معانی و تفسیرها میکند و صبورانه به سخنان او گوش میدهد.
در تحلیل موردی منفی (negative case analysis) پژوهشگر فرضیه ها را همزمان با پیشرفت پرس و جو در پرتو شواهد ناقض اصلاح میکند.
روشنگری پژوهشگر از همان ابتدا در مورد سوگیریهای احتمالی خود با ذکر تجربیات قبلی،سوگیریها و تمایلاتی که احتمالا تفسیرها و رویکردهای مطالعه را شکل دادهاند؛
تکنیکی که لینکلن و گوبا آن را حیاتیترین کنترل برای تثبیت اعتبار میدانند دریافت نظر شرکتکنندگان در پژوهش در باره ی اعتبار یافتهها و تفسیرهاست. برای این کار میتوان یافتهها، تفسیرها و نتایج پژوهش را در گروهی کانونی متشکل از شرکتکنندگان در پژوهش مورد قضاوت قرار داد.
توضیح مفصل و غنی(thick description) خوانندگان را برای قضاوت در مورد قابل انتقال بودن یافتهها کمک میکند. با این توصیف دقیق، خواننده میتواند تصمیم بگیرد آیا میتواند دادهها، روشها یا یافتههای ارائه شده در پژوهش را در محیط دیگری به کار گیرد یا خیر.
داوران بیرونی: به نظر لینکلن و گوبا این داور مثل حسابرس مالی است. او از بیرون فضای پژوهش آن را زیر نظر میگیرد و مشخص میکند که آیا یافتهها، تفاسیر و نتایج توسط دادهها پشتیبانی میشود یا خیر. (مختاری، ۱۳۹۳)
در انجام این تحقیق دو نکته اول بدقت مورد توجه قرار گرفتهاست تا روایی تحقیق تا حد امکان افزایش یابد. محقق نزدیک به دو سال با موضوع مورد بحث درگیر بودهاست و حول و حوش آن تحقیق و مطالعه نموده و در نهایت موضوع این پژوهش را با وسواس انتخاب کردهاست و از اینرو از جهات مختلف نسبت به این موضوع اشراف یافتهاست. همچنین تلاش شدهاست با افرادی مختلف و در سمتهای متفاوت در بانکها و موسسات مالی و اعتباری سطح شهر مصاحبه انجام شود تا جوانب مساله از نگاههای مختلف دیده شود.
پایایی پژوهش
یکی از معانی مهم پایایی در پژوهش کیفی این است: «ثبات پاسخ ها با کدگذاریهای مختلف مجموعه دادهها".
کرسول معتقد است که اقدامات زیر به افزایش پایایی کمک میکند:
یادداشت برداری مفصل و دقیق در مصاحبهها.
ضبط صوت با کیفیت برای ثبت دقیق گفته ها.
آوانگاری گفتههای ضبط شده.
آوانگاری نکات، مکث ها و جزئیاتی که معمولا جا می افتند.
کدگذاری ناشناس به کمک کدگذاری که جزو تیم پژوهش نیست.
آنالیز دادهها به کمک افراد ناشناس و رایانه به طوری که دیدگاههای مجریان پژوهش اثری در تحلیل دادهها نداشته باشد. (مختاری۱۳۹۳)
در این پژوهش نیز جهت افزایش پایایی کلیه مصاحبهها بصورت دیجیتالی ضبط شده و سپس بدقت پیاده سازی شدهاست و در پیوست های انتهای پایاننامه درج شدهاست. همچنین جهت اطمینان از کدگذاری صحیح و کامل، متن هر مصاحبه چندین بار مطالعه شده و کدهای استخراج شده نیز مجددا مورد بررسی و اصلاح قرار گرفتهاست. همچنین بصورت نمونه یکی از مصاحبههای کدگذاری شده مجددا کدگذاری شد که کدهای برداشت شده و مقولهها و مفاهیم حاصل شده را دچار تغییرات جدی ننمود.
سوالات مصاحبه
سوالات انجام شده در مصاحبهها در بخش ساخت یافته آن به صورت زیر بودهاست. این سوالات بنحوی طراحی شده اند تا پاسخ های مصاحبهشوندگان را به سمت ایجاد مدلی کامل و مفهومی شامل شرایط علی، پدیده اصلی و در نتیجه اقدامات و راه کارها پیش برده و بتواند شرایط مداخلهگر را نیز تشخیص دهد.
شرایط علی
به نظر شما آیا رابطهای میان مدیریت نیرویانسانی یک مجموعه و مشتری مداری وجود دارد؟
چه عواملی منجر به بروز این رابطه میشود؟
پدیده اصلی: کارکردها
چه کارکردهایی از مدیریت منابعانسانی به سیاست مشتری مداری یک سازمان مرتبط است؟
■ ملاحظات مسایل محیط زیستی
با این کهدرمورد تاثیرات و پیامدهای پروژه های حمل ونقل عمومی شهری و ارزیابی آنها، عقاید ونظرات مختلفی وجود دارد، ولی پنج مورد زیر مورد تفاهم و تایید همه گروه ها و صاحبنظران می باشد:
۱ – کاربری زمین و توسعه شهری- باتوسعه سیستم حمل ونقل عمومی،کاربری اراضی دستخوش تغییراتی می گردد(مانند کاربری زمینهای نزدیک به ایستگاههای مترو). قابلیت تطبیق پروژه های حمل ونقل عمومی بابرنامه های موجود فعلی باید طوری باشد که موجب تغییر الگوی کاربری اراضی نگردد.
۲ – کیفیت هوا – پیش بینی آلوگی هوا، ناشی ازعملکرد سیستم حمل ونقل عمومی، معمولا بااستفاده ازیک یا چند روش مدل کردن آلودگی هوا صورت می گیرد. این مدلها با تکیه بر اطلاعات حاصل ازمطالعات درمنطقه موردنظر، آلودگی هوا صورت می گیرد. این مدلها باتکیه بر اطلاعات حاصل از مطالعات درمنطقه مورد نظر، آلودگی هوای این منطقه رادر آینده، پیش بینی می نمایند.
۳- کیفیت آب و هیدرولوژی- به منظور تعیین تاثیرات سیستم حمل ونقل عمومی برکیفیت آب و هیدرولوژی، یکسری تجزیه و تحلیل ها بر روی پتانسیل تاثیرات کوتاه مدت و بلندمدت این سیستم برمنابع آب منطقه تحت مطالعه صورت می گیرد.
۴ – آلودگی صوتی- توسعه وگسترش سیستم ترانزیت می تواند منابع جدید که در محیط شهری ایجاد سروصدامی کنند رانیز به وجود آورد.بنابراین تجزیه و تحلیل درمورد تاثیرات ایجاد سروصدا قسمتی از طراحی محیط زیست برای ایجاد تسهیلات سریع حمل ونقل عمومی را تشکیل می دهد.
۵- بهبود اقتصادی و اجتماعی محیط- نتیجه توسعه سیستم ترانزیت، دامنه وسیعی از تاثیرات بر روی اقتصاد و اجتماع راهم در برمی گیرد. برای اینکه این تاثیرات به درستی ارزیابی گردند باید هردو بخش تاثیرات مستقیم و تاثیرات غیرمستقیم درنظر گرفته شود.این پیامدها ممکن است ازپروژه ای به پروژه دیگر کاملا متفاوت و متغییربوده و شامل تاثیر برجابجایی ها، دسترسی به سرویس و تسهیلات، راحتی و ایمنی، تاثیر بر فعالیت های تجاری، تاثیربراستخدامها و تاثیر برمالیات بردارایی پایه و… می باشد.
■ تخصیص در حمل ونقل عمومی
مسئله تخصیص در حمل ونقل عمومی درمقایسه با تخصیص سفرهای وسایل نقلیه متفاوت و پیچیده می باشد.سیستم حمل ونقل عمومی از یک سرویس ثابت که درمسیرهای مشخصی با زمان بندی معینی جریان دارد، تشکیل گردیده است.درانتخاب مسیر حمل ونقل عمومی، جابجایی مسافرین مطرح بوده، درحالی که در حالت قبل تخصیص درمورد وسایل نقلیه انجام می گرفت. بنابراین مسافرین تا ایستگاه مورد نظرشان پیاده روی می نمایدو سپس از یک سرویس به سرویس دیگر منتقل می شوند و به همین ترتیب بایدهمه این مراحل درتضمین مشخص گردند.
درتخصیص حمل ونقل عمومی، هزینه تعمیم یافته را می توان به صورت مجموع موارد زیر تعریف نمود:
۱ – مدت زمانی که در داخل وسیله نقلیه (ازمبدا به مقصد)سپری می گردد.
۲ – مدت زمان پیاده روی تا ایستگاه (یا از ایستگاه تا مقصد)
۳ – مدت زمان انتظار درایستگاه
۴ – مدت زمان انتقال وتغییرخط (برای منظور نمودن احساس عدم تمایل به تغییر خط که درمسافران وجود دارد، یک جریمه به صورت واحد زمانی (معمولا بین ۲ تا ۵ دقیقه)برای تغییر خطها در نظر گرفته می شود)
۵- هزینه یا کرایه سفر بین مبداi تا مقصد j
در برخی از موارد، به دلیل پیچیدگی تخصیص در حمل ونقل عمومی، از روش ؛همه یاهیچ؛ برای تتخصیص استفاده می گردد.
۲-۴-۴- برنامه ریزی ترافیکی و مدلهای مربوط به آن:
مهندسی ترافیک علمی است که به اندازه گیری ترافیک و سفرها می پردازد. مطالعه قوانین اساسی درمورد تولید و جریان ترافیک وبکارگیری این دانش درمواردی چون برنامه ریزی، طراحی و بررسی عملکرد سیستم های ترافیک به منظور دستیابی به جابجایی های مفید وایمن برای افراد جامعه و کالاها از جمله موارد مربوط به این رشته می باشند. به عبارت دیگر، مهندسی ترافیک قسمتی از مهندسی حمل ونقل است که درباره برنامه ریزی، طرح هندسی و عملیات ترافیکی راه ها، خیابانها و بزرگ راه ها و سایر اجزاء شبکه و همچنین روابط موجود با سایر سیستمهای حمل ونقل، بحث می نماید.
با توجه به تعاریف فوق، پنج قسمت اصلی کار مهندسی ترافیک را می توان بدین صورت عنوان نمود: مطالعه مشخصات ترافیک، عملیات ترافیکی، برنامه ریزی حمل ونقل که خود شامل برنامه ریزی ترافیک هم می باشد، طرح هندسی و مدیرت ترافیک. چون این فصل به برنامه ریزی ترافیکی و مدلهای موجود برای جریان های ترافیک اختصاص دارد، در این قسمت وظایف برنامه ریزی ترافیک رابرشمرد.
۱ – انجام مطالعات همه جانبه حمل ونقل منطقه ای برای هدایت و توسعه تسهیلات حمل ونقل به منظرو تامین و تحقق اهداف و معیارهای جامعه
۲ – اتخاذ برنامه های بلندمدت برای گسترش و توسعه شبکه راه ها، براساس نتایج حاصل از مطالعات همه جانبه حمل ونقل منطقه ای
۳ – اتخاذ برنامه های بلند مدت برای گسترش و بهبود عملکرد سیستم های حمل ونقل عمومی، بر اساس نتایج حاصل از مطالعات همه جانبه حمل ونقل منطقه ای
۴ – اتخاذ برنامه های بلندمدت برای توسعه پایانه ها و پارکینگهای غیرخیابانی
۵ – تحقیق درمورد عوامل تاثیرگذاری بر روی سیستمهای حمل ونقل و رفتار استفاده کنندگان از این سیستمها.
۶ – ارزیابی اثرات محیطی برتغییرات سیستمهای حمل ونقل مفروض.
■ مطالعه برخی از مشخصات ترافیک و تعاریف
◄ فاصله عبور:
فاصله زمانی یا مکانی وسایل نقلیه متوالی از یکدیگردر یک مسیر،فاصله عبور نامیده می شود.فاصله عبور از جمله عوامل اساسی و مهم در نشان دادن خصوصیات جریان ترافیک در یک مسیرمی باشد.چون اندازه گیری فاصله عبور زمانی آسانتر از فاصله عبورمکانی بوده و کابرد آن درمسایل ترافیک نیز بیش از فاصله عبورمکانی است، در اکثرموارد منظور از فاصله عبودر، همان فاصله عبور زمانی می باشد. بااندازه گیری فاصله عبور وسایل نقلیه در یک مسیر و در یک فاصله زمانی معین، مشاهده می گردد که فاصله عبور وسایل نقلیه متوالی از مقطع مشخصی از جاده، دارای تفاوتهایی می باشد. مقدار این تفاوت ها به وضعیت مسیر و ترافیک عبوری آن بستگی دارد.
اگر ترافیک نسبتا سبک باشد، طوری که وسایل نقلیه بتوانند به راحتی از یکدیگرسبقت بگیرند، فاصله عبورزمانی را می تواند از حدود صفر تامدت زمان نسبتا طولانی متغییر باشد، درصورتی که درجاده هایی که دارای ترافیک سنگین بوده و سبقت گرفتن در آنها مشکل می باشد، بندرت فواصل عبور نسبتا بزرگ و یا برابر صفرمشاهده می گردد. فاصله عبور رامی توان درحالات مختلفی اندازه گیری نمود، مثلا فاصله عبور وسایل نقلیه ای که دریک خط از مسیر درحال حرکت هستند ویا فاصله عبور وسایل نقلیه ای که دریک جهت از مسیر درحال حرکت هستند و مواردی از این قبیل.در شرایطی که تردد وسایل نقلیه نسبتا محدود و ترافیک دارای تراکم کمی باشد، بااستفاده ازیک کرونومتر و با ثبت نمنودن زمان های عبور وسایل نقلیه، می توان به سهولت فاصله عبور وسایل نقلیه را اندازه گیری نمود. هنگامی که وضعیت ترافیک به صورتی باشد که رانندگان وسایل نقلیه بتوانند بدون مزاحمت و تداخل سایر وسایل نقلیه حرکت نمایند، توزیع فاصله عبور به صورت اتفاقی خواهد بود.دراین حالت توزیع فاصله عبور رامطابق توزیع پواسون در نظر می گیرند.
◄ فاکتور ظرفیت
ظرفیت عبارت است از حداکثر تعداد وسایل نقلیه ای که درمدت زمان معینی درمقطع خاصی از معبر، تحت شرایطی کنترلی ترافیک (باکیفیتی قابل قبول)می توانند از یکی از خطوط یاتمام عرض معبرعبور نمایند. ظرفیت یک مسیر به عوامل متعددی از قبیل طرح هندسی، نوع روسازی، خصوصیات رانندگان، عوامل جوی و وضعیت ترافیک بستگی دارد، ولی در شرایط معمولی ظرفیت برای یک باند یا یک خط عبور تقریبا برابر با ۲۴۰۰ وسیله نقلیه درهر ساعت (VPHPL2400( می باشد. در این ظرفیت معمولا فاصله عبورزمانی برابربا ۵/۱ ثانیه خواهدبود. ظرفیت در شرایط معمولی برای مسیرهای مختلف طبق جدول ۲-۲ می باشد.
برای تعیین ظرفیت ماکزیمم در نظر گرفتن دو نکته ضروری می باشد:
۱ – همه شرایط لازم برای در نظر گرفتن ظرفیت ماکزیمم ممکن است در همه موارد وجود نداشته باشد، لذا ظرفیت ماکزیمم بای تحت شرایط موجود تعیین گردد.
۲ – هنگامی که تسهیلاتی تحت تحت ظرفیت ماکزیمم طراحی و تدارک دیده می شود، سطح سرویس ارائه شده به استفاده کنندگان پایین ونامناسب خواهد بود، لذا وظیفه اصلی برنامه ریز حمل و نقل در این زمینه، تعیین ظرفیتی است که در آن سطح سرویس ارائه شده به استفاده کنندگان تعریف شده و قابل قبول باشد.
تعیین خطوط مسیر
ظرفیت دو شرایط نرمال برحسب وسیله نقلیه درساعت(vph)
- مسیر دارای دو خط یا تعداد خطوط بیشتر در یک جهت
- مسیر دارای ۲ خط در دو جهت
بر اساس گزارش موسسه تحقیقاتى ABI میزان درآمد جهانى پیامک در سال ۲۰۱۳ به بیش از ۱۷۷میلیارد دلار میرسد. مشترکان تلفن همراه در ایران جزء بالاترین آمار استفاده از سرویس پیامک هستند. کاربرد پیامک در ایران با اغلب کشورهاى توسعه یافته متفاوت است. با وجود این که مدت زیادى از تولد پدیده پیامک در ایران وحتى جهان نمى گذرد، این سرویس مخابراتى بسیار بیش از تصور مورد استفاده قرار گرفته و تبدیل به پدیده اى با آثار اجتماعى و سیاسى نیز شده است. پیام کوتاه تلفن همراه در کشور ما کاربرد یک رسانه زیرزمینى مخصوصا در حوزه سیاسى را پیدا کرده است. آمار ۶۰ میلیونى ارسال پیام کوتاه در یک روز، کشور ما را در بین کشورهایى که بیشترین آمار استفاده از پیامک را دارند، قرار میدهد. با توجه به آمار شرکت مخابرات ایران مبنى بر اینکه هرمشترک اپراتور اول بطور متوسط ماهانه ۸۹ پیامک ارسال مى کند، خاطرنشان کرد: در کشور انگلستان که محل تولد پیامک است، روزانه پنج میلیون و ۹۳۰هزار پیامک ارسال مى شود که این آمار ما را بالاتر از این کشور قرار مى دهد (پیشین).
طبق آخرین آمار اعلام شده، مشترکان همراه اول طی ۴۸ ساعت (از ساعت ۱۰ صبح روز ۲۹ اسفند ۹۱ تا ۱۰ صبح یکم فروردین ماه ۹۲) با تبادل دو میلیارد و۱۸۷میلیون و ۸۵۱ هزار و ۲۲۳ پیامک، به استقبال سال جدید رفتند. این در حالی است که در نوروز گذشته، در همین بازه زمانی، کمی بیش از یک میلیارد پیامک رد و بدل شده بود. همچنین همراه اولی ها در بازه زمانی ۳۶ ساعته (۱۰صبح ۲۹ اسفند۹۱ تا ساعت ۲۲ شب ۳۰ اسفند) دو میلیارد و ۱۲ میلیون و ۸۲۳ هزار و ۱۲۵ پیامک مبادله کردند (پایگاه خبری تابناک). شرکت ارتباطات سیار اعلام کرده است مشترکین همراه اول با ارسال بیش از ۸۰۰ میلیون پیامک طی ۳۶ ساعت، عیدسعید فطر را تبریک گفتند. همراه اولیها طی ۳۶ ساعت (از ساعت ۱۲ روز شنبه ۲۸ مرداد تا ساعت ۲۴ روز یکشنبه ۲۹ مردادماه)، با ارسال ۸۰۳ میلیون و ۱۹۵ هزار و چهار پیامک، عیدفطر را تبریک گفتند (پایگاه خبری آفتاب نیوز).
پیامک ویژگی های مشترکی با دیگر مکالماتی که از طریق ارتباطات الکترونیکی مانند ارتباطات اینترنتی، ویدئو کنفرانس ها، تابلوهای تبلیغاتی الکترونیکی و ایمیل انجام می شود دارد، زیرا تمامی آنها با محدودیت صفحه نمایش و محدودیت قابلیت های نرم افزاری مواجهند. به گفته کیسلر و اسپرول فشرده سازی متنی در همه این نوع ارتباطات وجود دارد، زیرا سرعت انتقال در تمامی آنها فاکتور مهمی است (مانند گفتار) و همگی متن بنیاد و غیر همزمان هستند (مانند نوشتار) یعنی ارسال و دریافت پیامک دقیقا بطور همزمان اتفاق نمی افتد. البته این ویژگی علاوه بر اینکه قدرت کنترل عکس العمل را در کاربران افزایش می دهد (Hudson,1996:113) ، بنا به نظر اروینگ گافمن حفظ وجهه آنها را نیز در پی دارد.
زبان پیامک اگرچه ظاهراً با زبان معیار تفاوت فاحشی دارد، نقش هایی را که ملینوسکی از زبان ارائه کرده است، داراست. نقش هایی که عبارتند از:
۱- محرک فعالیت افراد .۲- اثر بر روی تفکر انسان .۳- اثر بر روی روابط اجتماعی. ۴- بدست آوردن اطلاعات. ۵- بیان احساسات. ۶- زبان برای خود زبان. ۷- باز کردن باب گفتگو (Hudson,1996:109) .
سرویس پیامک به عنوان یک ابزار نوین ارتباطی دارای کارکردها و پیامدهای گسترده ای در حوزه های گوناگون اقتصادی، سیاسی، اجتماعی و فرهنگی است. امروزه سیستم پیام کوتاه بعنوان راهکاری تازه برای سرعت بخشیدن به امور روزمره – بطور جدی- نظر طیف وسیعی از افراد جامعه ، بویژه جوانان را به خود جلب کرده است. استقبال بی نظیر از فن آوری پیام کوتاه که ارتباط نوشتاری و سریع را در دسترس انبوه کاربران قرار می دهد در کشور ما به گونه ای بود که موجب تولد پدیده ای جدید با عنوان پیامک بازی شد و کار به جایی رسید که در حال حاضر ارسال پیامکها درایران با میانگین بیش از ۲۰میلیون پیامک در روز ازکشورخاستگاهش یعنی انگلستان پیشی گرفته است. با توجه به امکان اطلاع رسانی گسترده این سیستم،کاربرد آن تنها محدود به امور اقتصادی و اداری نمیشود بلکه وارد حوزه های دیگری از جمله عرصه های اجتماعی و سیاسی نیز شده و حوزه های رسمی جامعه را به گونه ای جدی تحت تاثیر فرهنگ و فضای ویژه خود قرار داده است .پیامک در عمر کوتاه خود توانسته است بسادگی ساختارهای از پیش تعیین شده و مسلط جامعه را نادیده بگیرد و با وجود کارکردهای مثبت و عملی، در بعضی موارد دچار کژکاردکردهایی نیز شده است تا جایی که کاربرد افراطی و گاه هنجار شکنانه و تخریبی پیامک، موجب نگرانی نهادهای سیاسی و اجتماعی شده و وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات ، را بعنوان متولی رسمی و دولتی این شبکه، به چاره اندیشی جدی در زمینه کنترل پیامک واداشته است(مقصودی و عرب،۱۳۸۶: ۲۰۳)؛که از نمونه های آن میتوان به استفاده از آن در سازماندهی تظاهرات و اعتراضات سیاسی در کشورهای مختلف اشاره کرد. اولین نمونه این اعتراضات را می توان در فیلیپین مشاهده کرد که تظاهرات و اعتراضات بسیاری با بهره گرفتن از این سرویس سازماندهی شد که به برکناری و خلع ید رئیس جمهوری وقت آن کشور در سال ۲۰۰۱ منجر شد ( جولا، ۱۳۹۰: ۱۱۲).
اکنون پذیرش و گسترش استفاده از این وسیله در میان جوانان ایرانی بسیار سریع اتفاق افتاده است، بگونه ای که دیگر نمی توان زندگی روزمره خیل عظیمی از جوانان را بدون تلفن همراه تصور کرد. شناخت مقوله جوانی، بیش از پیش با تاثیرات فناوری در سبز فایل درامیخته است. لذا پژوهش های ازین دست، زمینه ساز پیگیری مباحث گسترده تر در تحلیل جوانی و دوران جدید دیجیتال به شمار می روند.
فناوریهای نوینی چون تلفن همراه و قابلیتهای آن با دگرگونی در مفاهیم زمان و مکان، مرزها و خطوط قرمز فرهنگی، اجتماعی و سیاسی از نشانه های مدرنیته متاخر با درجه بالایی از بازاندیشی می باشند. این پژوهش سعی در شناخت پدیده پیامک و ابعاد آن از دیدگاه جامعهشناختی دارد. آنچه در این پژوهش دارای اهمیت است، بیشتر کارکردها و پیامدهای فناوریهای نوین ارتباطی بخصوص پیام کوتاه بهعنوان یک مسئله جدید و شناخت صحیح از نقش و عملکرد این فناوری در فرهنگ جوانان جامعه ما میباشد.
ضرورت تحقیق
اولین دلیل مهم برای بحث رسانهها و رابطهاش با فرهنگ در جامعه ایران گسترش روزافزون، تعیین کننده و قاطع نقش رسانهها در زندگی مردم است. رسانهها از ارکان دنیای مدرن هستند که ابتدا از قرن ۱۹ با پیدایش روزنامهها و مطبوعات، سپس با توسعه رادیو و بعد از آن تلویزیون و در دهه های اخیر با گسترش اینترنت و تلویزیونهای ماهوارهای مطرح شدند. البته همزمان در این دوره شاهد گسترش رسانههای سنتی یعنی همگانیتر و تاثیرگذارترشدن رسانههای سنتی مانند صنعت چاپ کتاب و مجلات بودهایم. ما در ۱۵۰-۱۰۰ سال گذشته شاهد بودهایم که رسانهها به تدریج نفوذ گستردهای در تمام ابعاد زندگی مردم از جمله مردم ایران پیدا کردند. گسترش رسانهها باعث شده است که تمام فرایندهای تولید، انتقال، یادگیری و یاددهی فرهنگ، تعلیم و تربیت، جامعهپذیری و تغییر و دگرگونی فرهنگ تحت تاثیر رسانهها قرار بگیرد.
در واقع اولین دلیل برای این که بگویم بحث رسانه و فرهنگ در جامعه ایران بسیار ضرورت دارد این است که روابط رسانهها و فرهنگ یک رابطه بسیار گسترده و پیچیدهای بوده و هست. ما شاهد یک نوع انقلاب رسانهای در فرهنگ هستیم و این انقلاب رسانهای انقلابی است که در حال دگرگون کردن ساختار احساسات جامعه ایران است. این انقلاب رسانهای شیوه و سبک زندگی ایرانی را به طور گستردهای متاثر و دگرگون کرده است. این انقلاب رسانهای نه تنها وجوه ذهنی و معنایی ما بلکه وجوه مادی یعنی شرایط عینی زندگی، کسب و کار، فعالیتهای حرفهای ،درآمد و فرصت شغلی، انواع مشاغل، مناسبات مادی بین انسانها، شیوههای رقابت و ستیز و چگونگی تنشهای انسانی -که اجتناب ناپذیر در زندگی ماست- و دیگر شرایط عینی ما مثلا نهاد خانواده، نهاد دین، نهاد اقتصاد و نهاد سیاست را تحت تاثیر خودش قرار داده و میدهد. به عبارت دیگر انقلاب رسانهای از یک سو وجوه معنایی زندگی ایرانیان و از سویی دیگر وجوه عینی که در نهادهای اقتصادی، اجتماعی و سیاسی تبلور پیدا میکند را تحت تاثیر خودش قرار داده است.
دلیل دوم برای اهمیت بحث مناسبات میان فرهنگ و رسانه؛ چالش ها، تنشها، تضادها و بحرانهایی است که این انقلاب رسانهای در فرهنگ در جامعه ایران بوجود آورده است. ما معمولا درباره بحرانهایی مثل بحران محیطزیست و آلودگی هوا، بحران فقر، گسترش فقر و گسترش جمعیت زیر خط فقر، فروپاشی خانواده به ویژه خانواده هستهای، بحران ناشی از اعتیاد به مواد مخدر و قاچاق مواد مخدر، بحران ناشی از کاهش سرمایههای اجتماعی یعنی کاهش اعتماد بین گروههای مختلف و نیز بین افراد ، بحرانهای بینالمللی که به اشکال مختلفی بر روی جامعه ما هم تاثیر میگذارد مثل بحران جهانی رکود اقتصادی و خیلی از بحرانهای دیگر صحبت میکنیم اما کمتر درباره بحرانهایی که بهدنبال انقلاب رسانهای در زندگی اجتماعی ما بهوجود آمده بحث میکنیم. سالها پیش آلبرت انیشتین گفته بود که من از این میترسم که توسعه فناوریها و تکنولوژیها موجب کاهش تعاملات انسانی شود ،یعنی آن روابط چهره به چهره، گرم، صمیمی و عاطفی که ما به عنوان انسان به آن احتیاج داریم در نتیجه گسترش تکنولوژیهایی مثل اتومبیل، تلفن و از جمله رسانههای ارتباطی مثل رادیو، تلویزیون، روزنامه و… کاهش پیدا کند. این البته تنها یکی از آن چالشهای ماست. ما باید در مورد این موضوع صحبت کنیم که انقلاب رسانهای در جامعه ما چه پیامدهای مثبت و سازنده و چه چالشها، تنشها و تضادهایی را به وجود آورده است. مسلما توسعه رسانهها پیامدهای سازنده فراوانی داشته که در مورد آن حتما صحبت خواهیم کرد ولی در کنارش یکسری تنشها و چالشهایی را هم بوجود آورده است. ما باید هر دوروی این سکه واقعیت رسانهای شدن یا انقلاب رسانهای در فرهنگ ایرانی را بحث کنیم .
دومین دلیل برای اهمیت بحث درباره رسانه و فرهنگ به این واقعیت برمیگردد که رسانهها به عنوان جهان امروزی که ما در آن استقرار پیدا کردهایم و به عنوان انقلابی که ساختار عواطف و احساس ما را دگرگون میکند، موضوعی است که ما به کمک تحلیل، تفسیر و توضیح چگونگی پیوند و مناسبات آنها با خودمان میتوانیم نوعی آگاهی انتقادی نه تنها درباره رسانهها و فرهنگ و روابط آن بلکه درباره کلیت زندگی اجتماعی بدست آوریم.
به عبارت دیگر ما نباید رسانه را تنها به عنوان کالایی که مصرف میکنیم بپنداریم. ما نباید منفعلانه در برابر رسانه ایفای نقش کنیم ما باید متوجه باشیم که همه هستی فردی و جمعی ما در جهان رسانه در حال شکلگیری است. در این وضعیت اگر منفعل باشیم در واقع مثل این است که در جهان واقعی زندگیمان یا به تعبیر جامعهشناسان «زیست جهانمان»، بیتفاوت و سست هستیم و گویی داریم به شیوه یک فرد تنبل، خودباخته، ترسو یا یک فرد ناآگاه در این جهان رسانهها زندگی میکنیم. ما باید به یک بینش کلی درباره جهان رسانه دسترسی پیدا کینم تا بتوانیم جایگاه خودمان را در فضای رسانهای و جهان رسانهای تعریف کنیم. بتوانیم یک شهروند خلاق و تاثیرگذار در این جهان رسانهای باشیم (فاضلی، ۱۳۹۲).
اکنون در این مطالعه با در نظرگیری تلفن همراه به عنوان یک رسانه تعاملی باید گفت که تلفن همراه نماد ارتباط همه جانبه عصر حاضر است و این خصیصه، تلفن همراه را به مفهوم جامعه مجازی فراگیر نزدیک می کند. تلفن همراه به عنوان تکنولوژی کاریزماتیک در مقایسه با تکنولوژی های دیگرچون کامپیوتر و لپ تاپ تجسم فرهنگی پیدا کرده و بصورت گسترده ای وارد زندگی اجتماعی مردم شده است (Fortunati, 2001: 87 ).
به موازات گسترده شدن رشد موبایل در جوامع، پیامدها و تاثیرات آن بر جنبه های مختلف زندگی نیز یکی یکی پدیدار شده واین نفوذ روند رو به رشدی را آغاز کرده است (موسوی، ۱۳۹۰: ۸۶) . پیامک یا سرویس پیام کوتاه به عنوان یک ابزار نوین ارتباطی دارای کارکردها و پیامدهای گسترده ای در حوزه های گوناگون اقتصادی، سیاسی، اجتماعی و فرهنگی است. امروزه سیستم پیام کوتاه بعنوان راهکاری تازه برای سرعت بخشیدن به امور روزمره - بطور جدی- نظر طیف وسیعی از افراد جامعه، بویژه جوانان را به خود جلب کرده است. استقبال بی نظیر از فن آوری پیام کوتاه که ارتباطی نوشتاری و سریع را دردسترس انبوه کاربران قرار می دهد در کشور ما به گونه ای بود که موجب تولد پدیده ای جدید با عنوان پیامک بازی شد (مقصودی و عرب، ۱۳۸۶: ۲۰۲) و کار به جایی رسید که در حال حاضر ارسال پیامکها در ایران با میانگین بیش از ۴۰ میلیون پیام در روز از کشور خاستگاهش یعنی انگلستان پیشی گرفته است. همچنین افراد هزینه ای را که بطور ماهانه برای تلفن همراه پرداخت می کنند بسیار بالاتر از هزینه ای است که برای مثال برای استفاده از اینترنت می پردازند (ذکایی، ۱۳۸۸: ۱۲۲).
امروزه تاثیرات و بسترسازی های تلفن همراه برای برخی مقاصد نامتناسب افراطی و گاه هنجار شکنانه و تخریبی آن موجب نگرانی نهادهای سیاسی و اجتماعی شده است. تلفن همراه بواسطه برخی ویژگی ها چون سرعت انتقال، تنوع مطالب و ارزان بودن آن که از شاخصه های مهم رسانه های پست مدرن می باشد، براحتی در اختیار افراد با سبک ها و هنجارهای مختلف اجتماعی قرار گرفته و این امر به مرور به میزان کنترل خانواده ها و مدارس و آموخته های نسل جدید و نیز کیفیت و جهت گیری های آموزشی و تربیتی خانواده ها، مدارس و جامعه را متاثر ساخته است(سبحانی نژاد: ۱۳۸۷: ۲۰).
خوب یا بد تقریبا همه مایکی از همین گوشی های تلفن همراه را در نزدیکی خود همیشه داریم. پس باید درباره چیزی که همیشه همراه ماست، بیشتر صحبت کنیم ؛ چرا که همچنان موضوعی به نسبت ناشناخته و تحت این عنوان کمتر مورد تحقیق و بررسی قرار گرفته است در حالیکه در جوامع غربی ادبیات و پژوهش های بسیار غنی در این رابطه هم در سطوح کمی و هم از نگرش کیفی انجام گرفته است؛ این در حالیست که اهمیت دادن به چنین موضوعی در ایران تازه در حال پیدایی است.
درحالی که باتوجه به روند رو به رشد استفاده از سرویس پیام کوتاه در میان جوانان ایرانی، و تغییر در مناسبات و الگوهای ارتباطی آنان هنوز پژوهشی جامع از دیدگاه های مختلف جامعه شناسان در خصوص پیامک و فرهنگ پیرامون آن صورت نگرفته است و با وجود این ، حجم مطالعات در این زمینه - در مقایسه با مطالعات انجام شده بر روی اینترنت - در حال حاضر حجم کوچک و ناچیزی را تشکیل داده است.البته خوشبختانه مطالعات و پژوهش ها در زمینه موبایل در غرب مدتی است شروع شده و به شدت در حال افزایش است و میتوان گفت که پژوهشگرانی چون کاتز، آخوس، فورتوناتی، لینگ، گسر، پلانت، پورو، ویرشینسکایا و… با مطالعات اخیر خود در زمینه موبایل، دانش و درک ما را نسبت به این تکنولوژی و تاثیرات اجتماعی آن تا حد زیادی تغییر داده اند. در بخشی از پژوهش هایی که تا کنون انجام شده کانون توجه پژوهشگران پی بردن به این مسئله است که در فرهنگ های مختلف مردم نسبت به کاربرد موبایل چگونه فکر می کنند و چه برداشتی از موبایل در ذهن خود دارند (موسوی، ۱۳۸۹: ۸۶).
علاوه بر آن می بایست بر این مسئله تاکید داشت که شناخت محتواها و مضمون های پیامک ها، به نوعی شناسایی ذهنیت و دریافت های مردم از زندگی و ارتباطات اجتماعی آنان می باشد. از آنجا که این محتواها در ارتباطی خودمانی توسط رسانه ای میان فردی به نام تلفن همراه صورت می گیرد و فرستنده و گیرنده پیام همدیگر را کاملا میشناسند و تا حدودی به همدیگر اعتماد دارند (جز در موارد خاص)، شناخت و تحلیل محتوای این پیام های کوتاه، در واقع شناخت پیام هایی است که در ارتباطات خودمانی مردم ارسال و دریافت می شود و چون بابت ارسال هر پیام مبلغی پول پرداخت می کنند، لذا این پیامها برای ارسال کنندگان آن مهم می باشد. از اینرو شناخت محتوای این پیام ها، به نوعی شناخت امور مهم ذهنی مردم، بویژه فرستندگان و گیرندگان پیامهای کوتاه می باشد (اکرامی، ۱۳۸۶: ۲۰).
در ادامه باید خاطر نشان کرد جامعه ایران جامعه ای در حال گذار بوده و معمولا در ارتباط با فناوری های جدید که غالبا بصورت وارداتی و نه خود جوش و در جهت رفع نیازهای آنی مردم پدید آمده است، دچار تأخر فرهنگی یا واپسماندگی فرهنگی بوده و نمی تواند از ظرفیت های وسایل ارتباطی به نحوی شایسته استفاده نماید. شناخت این پدیده های جدید، از جمله پدیده پیامک و فرهنگ شکل گرفته پیرامون آن میتواند به مسئولان امور اقتصادی، سیاسی و فرهنگی جامعه آگاهی و شناخت کافی را در جهت جلوگیری از تاخر فرهنگی ، اشاعه فرهنگ صحیح و مفید و بهره برداری از فرصتها و شناخت تهدیدات این پدیده بدهد (پیشین: ۲۱).چرا که هر فناوری برهم زننده نظم و سنت گذشته است. چنین روندی گسست و یا تاخر فرهنگی را در جامعه ایجاد خواهد کرد که اگر چاره اندیشی نشود به عدم تعادل ها میدان داده می شود (فیوضات، ۱۳۷۷: ۳۸۹).
هدف تحقیق
مطالعه حاضر می کوشد پیام کوتاه را بعنوان تسهیل کننده فرایند ارتباطی میان فردی بطور خاص مورد بررسی قرار دهد. از این منظر قابلیت های پیام های کوتاه و اثرات آن مورد مطالعه قرار می گیرد و کوشش میشود به آثار و پیامدهای مختلف آن برای جوانان ، و شناسایی فرصت ها ومحدودیت هایی که پیامک برای جوانان در پیش می آورد ، دست یابد. از آنجا که نتایج فردی و اجتماعی گسترده استفاده از سرویس پیام کوتاه در بین جوانان موضوعی است که با وجود اهمیت آن، چندان از دیدگاه های مختلف مورد بررسی قرار نگرفته است، پژوهش حاضر با فرض قرار دادن اینکه پیامک بویژه در میان جوانان دارای کارکردهایی بیش از صرفِ کانالی جهت اطلاع رسانی است، و بعنوان ابزاری نوین در اختیار جوانان، علاوه بر داشتن کاربردهای گسترده در حوزه های گوناگون سیاسی، اجتماعی، فرهنگی و… دچار پیامدهایی منفی و کژکارکردهایی نیز شده است و علاوه بر آن جوانان از ابزار پیامک جهت افزایش استقلال عمل، قدرت و فرد گرایی در جامعه بهره برداری نموده اند، پژوهش به سمت پاسخگویی به سوالات ذیل جهت دهی خواهد شد:
سوالات و فرضیات تحقیق:
از دیدگاه جوانان پیامک چه فرصت هایی در اختیارآنان قرار داده است؟
از دیدگاه جوانان پیامک چه محدودیت هایی را برای ایشان، با خود به همراه آورده است؟
از دیدگاه جوانان پیامک چه آثار و پیامدهایی در الگوهای ارتباطی و تعاملات آنان برجای گذاشته است؟
آیا در بین گروه های اجتماعی( جنسیتی، تحصیلی و وضعیت تاهل و…) از منظر کاربرد پیامک و آثار و پیامدهای آن تفاوت معناداری دیده می شود؟
فرضیه ۱: بین میزان استفاده از تلفن همراه و وابستگی به پیامک ارتباط معناداری وجود دارد.
فرضیه ۲: بین میزان استفاده از پیامک و جنست افراد ارتباط معناداری وجود دارد.
فرضیه ۳: بین میزان استفاده از پیامک و میزان تحصیلات افراد ارتباط معناداری وجود دارد.
فرضیه ۴: بین میزان استفاده از پیامک و وضعیت تاهل افراد ارتباط معناداری وجود دارد.
فرضیه ۵: بین میزان استفاده از پیامک و وضعیت اشتغال افراد ارتباط معناداری وجود دارد.
تعریف مفاهیم
تعریف مفاهیم کاری بیش از تعریف ساده یا قراردادی واژگان فنی یک علم است که به منظور فهمیدن امر واقعی صورت می گیرد. بنابراین در تعریف مفاهیم همه جنبه های واقعیت مورد نظر قرار نمی گیرند، بلکه فقط آن جنبه هایی برگرفته می شوند که برای تحقیق اصلی و اساسی به حساب می آیند. اما نخستین گام در تعریف هر مفهوم تعیین ابعاد آن است. اینک باید شاخص هایی را برای اندازه گیری هر بعد ارائه نمود. در واقع شاخصها نشانه های عینی قابل شناسایی و قابل اندازه گیری ابعاد مفهوم اند ( کیوی و کامپنهود، ۱۳۸۵: ۱۱۴).
چرا که نقطه آغاز لازم برای مطالعه هر پدیده ، بدست دادن معیاری است که با آن بتوان پدیده مورد نظر را از سایر پدیده ها مشخص و متمایز کرد (گلاک و استارک،۱۳۷۲: ۲۲ به نقل از محدثی گیلوایی،۱۳۷۶: ۳۶). اصلا قبل از اینکه تصور روشنی از موضوع داشته باشیم چگونه میتوانیم پیش برویم؟ از این مهمتر اگر ما نتوانیم تلاش کنیم که حد و مرز موضوعمان را در آغاز تعیین کنیم چگونه می توانیم مطمئن باشیم که تحقیق ما در بردانده همه آن چیزی است که به منظور پیشروی کافی مناسب است؟ (Hamilton,1995,p.11 به نقل از محدثی گیلوایی، ۱۳۷۶: ۳۷).
ارتباط
کلمه ارتباط که اکنون به جای لغت communication انگلیسی و فرانسه در ایران بکار می رود، مصدر باب عربی افتعال است (معتمد نژاد،۱۳۷۱: ۳۴).در فرهنگ فارسی معین مفهوم کلمه ارتباط چنین نوشته شده است: ارتباط بصورت مصدر متعدی بمعنی ربط دادن، بستن، بربستن، بستن چیزی با چیز دیگر و بصورت اسم مصدر بمعنی بستگی، پیوند، پیوستگی و رابطه می باشد (معین، ۱۳۸۶: ۱۸۹).
ادین امری، دانشمند امریکایی در کتاب «مقدمه ای بر ارتباطات جمعی» ارتباط را از ریشه لاتینی communis به معنی اشتراک می داند و آن را اینگونه تعریف می کند: «ارتباط عبارت است از فن انتقال اطلاعات و افکار و رفتارهای انسانی از یک شخص به شخص دیگر. به طور کلی هر فرد برای ایجاد ارتباط با دیگران و انتقال پیام های خود به ایشان از وسایل ارتباط جمعی استفاده می کند ( معتمدنژد ،۱۳۷۱: ۳۵). میشل چارنلی معتقد است کلمه ارتباط بطور مفرد شامل چگونگی بیان یک مطلب به فرد است ولی کلمه ارتباطات بصورت جمع معمولا به وسایل و روش های ارتباطی اطلاق میشود (پیشین،۳۷). در ادامه این تعریف به اعتقاد محسنیان راد ارتباط عبارت است از فراگرد انتقال پیام از سوی فرستنده برای گیرنده، مشروط برآنکه در گیرنده پیام مشابهت معنی با معنی مورد نظر فرستنده پیام ایجاد شود (محسنیان راد، ۱۳۷۸: ۵۷).
یکی از بهترین تعریف هایی که تا کنون درباره ارتباط بیان شده است و این تحقیق نیز این تعریف را پایه کار خود قرار داده است، متعلق به چارلز هورتن کولی دانشمند جامعه شناس امریکایی در کتاب معروفش سازمان اجتماعی است: ارتباط، مکانیسمی است که روابط انسانی بر اساس و بوسیله آن، بوجود می آید و تمام مظاهر فکری و وسایل انتقال و حفظ آنها در مکان و زمان، بر پایه آنها توسعه پیدا می کند. ارتباط ، حالات چهره ، رفتارها، حرکات، طنین صدا، کلمات، نوشته ها، چاپ، راه آهن، تلگراف، تلفن و تمام وسایلی که اخیراً در راه غلبه بر مکان و زمان، ساخته شده اند، همه را در بر می گیرد (معتمد نژاد،۱۳۷۱: ۳۸).
به هر جهت شناخت عناصر ارتباط عصر حاضر که موجب تشکیل این جهان زیست فشرده و درهم تنیده فرهنگی شده اند اهمیت ویژه ای دارد. سیستم جدید هم جلوه های فرهنگی را در جامعه در بر می گیرد و در واقع چند رسانه ای یا چند پیشگی نظام ارتباطی آن می تواند همه صورت بندی های بیانی و همه ارزشها، تخیلها و منافع را دربر گیرد و متحول سازد ( گراس، ۱۳۸۴: ۱۴ به نقل از محمدی، ۱۳۸۷) .
هر فرایند ارتباط ساده، عناصری به شرح زیر دارد که باعث همگرایی می شوند:
برقرار کننده ارتباط یا مبدأ
پیام
کانال یا مجرا
کودکانی که خشونت را دیده و بعد آن را تقلید می کنند، نه تنها یاد می گیرند خشونت قابل قبول است بلکه همچنین توجیهات و انگیزه های مخصوصی را برای کاربرد خشونت یاد می گیرند. کودک پرخاش را از طریق مشاهده و تقلید رفتار مدل های نقشی (افراد الگو) بخصوص از کسانی که روابط نزدیک و ارتباط دایم با آنها دارند و این افراد خشونت آنها را قبول نموده و تقویت می کنند، یاد می گیرند (بندورا،۱۹۷۳).
۲-۱۰- نظریه های پرخاشگری
۲-۱۰-۱- دیدگاه زیست شناختی و ژنتیکی:
بسیاری از محققان می گویند خلق و خوی کودک یکی از متغیرهای احتمالی میانجی تاثیر ژنتیک بر رفتار اجتماعی است(شرودر، ۱۳۸۴). از دید طرفداران این دیدگاه اختلالات کرموزوم ها باعث پرخاشگری می شوند و برای این رفتار منبعی درونی را در نظر می گیرند (فروم، ۱۳۷۳ ) .
۲-۱۰-۲- دیدگاه شناختی:
شناخت گرایان معتقدند که، رویارویی با وقایع آزار دهنده، باعث ایجاد احساسات منفی میشود. یعنی این احساسات به طور خودکار، گرایش به سمت پرخاشگری را افزایش می دهد و باعث بروز عکس العمل های فیزیولوژیک، افکار یا خاطره های ناخوشایند مرتبط با این تجربه ها می شوند (کاپلان،۱۳۸۲).
مطابق این نظریه، رفتار افراد تحت تأثیر ارزش ها و شیوه تفسیر موقعیت ها قرار می گیرد، شناخت گرایان معتقدند که ما زمانی پرخاشگری می کنیم که افکار ما بی حرمتی را تشدید می کند (گنجی، ۱۳۷۵).
طبق این دیدگاه کودکان پرخاشگر احتمالاً بیش از کودکان غیر پرخاشگر نیت خصمانه وار به فرد صدمه زننده منسوب می کنند و در نتیجه آن را خشمگین کرده و آماده تلافی کردن می سازد (شافر، ۱۹۹۶).
۲-۱۰-۳- دیدگاه فردیت زدائی زیمباردو
زیمباردو بر عواملی از قبیل گمنامی و تداخل مسئولیت در وقوع رفتار پرخاشگرانه تأکید می کند. وی معتقد است که «فردیت زدایی» فرایند پیچیده ای است که در آن تعدادی از شرایط اجتماعی پیشین منجر به وقوع دگرگونی هایی در ادراک خود و دیگران می شود، این امر به آستانه پائین تری از رفتار مهار شده با قید و بندهای ادراکی منتهی می شود، تحت چنین شرایطی افراد رفتارهائی را مرتکب می شوند که با هنجارهای مناسب و مقتضی منطبق نیست (زیمباردو ، به نقل از رافضی، ۱۳۸۳).
۲-۱۰-۴- نظریه سائق:
پیروان این دیدگاه، معتقدند که موقعیتهای گوناگون بیرونی، انگیزه نیرومند برای تولید رفتارهای آسیب رسان به وجود می آورند و سائق پرخاشگرانه خود به خود به حمله آشکار به دیگران منجر می شود (صادقی و مشک بید، ۱۳۸۵).
۲-۱۰-۵- دیدگاه پرخاشگری – ناکامی
منشأ تمام پرخاشگری ها نوعی ناکامی می باشد. هرگاه کسی در تلاش برای رسیدن به هدفی ناکام بماند سائق پرخاشگری فعال می شود و رفتاری را برای آسیب زدن به منبع ناکامی بر می انگیزد (بریکول، ۱۳۷۸). هر چند گاهی پرخاشگری می تواند واکنشی در برابر ناکامی باشد اما عوامل دیگری نیز در پرخاشگری یک فرد مؤثر می باشد، افزون برآن ناکامی همیشه موجب پرخاشگری نمی شود (نلسون و ایزارائل، ۱۳۶۹).
۲-۱۰-۶- دیدگاه یادگیری اجتماعی:
در این دیدگاه اعتقاد بر این است که انسانها به طور مادر زادی با پاسخهای پرخاشگرانه به دنیا نمی آیند ، بلکه این پاسخ ها را با عناوین مختلف کسب می کنند (دوگان[۴۱]، ۲۰۰۴).
این دیدگاه همچنین بیان می کند که کودکان می آموزند تا با مشاهده رفتار دیگران چگونه پرخاشگر شوند، اما بزرگسالان با مشاهده رفتار دیگران یاد می گیرند که چه وقت برای پرخاشگری مناسب است (بریم، ناگین و ترمبلی[۴۲]، ۲۰۰۱).
۲-۱۱- تعریف ادراک خود:
افکار و نگرش های هر فرد نسبت به خود یک نظام مفهومی را تشکیل می هد که «ادراک خود» نامیده می شود. این نظام شامل کلیه مواردی می شود که فرد برای تعریف خود و تمایز نسبت به دیگران به کار می برد. نظام مزبور عبارت است از: ویژگی های بدنی، دارایی های مادی، توانایی ها، فعالیت ها، صفات اجتماعی و روانی، عقاید و باورهای فلسفی فرد (محسنی، ۱۳۷۵).
۲-۱۲- تعریف خود[۴۳] در روانشناسی:
اصطلاح “خود” در روانشناسی جدید به دو معنای تقریبا مشخص به کار می رود:
۱ – “خود” گرایش ها و احساسات شخص درباره خویشتن است.
۲ – “خود” گروهی از فرآیندهای روان شناختی ( پسیکولوژیک) است که بر رفتار و سازگاری فرد حکومت می کند.
معنای اول را می توان “خودِ موضوعی” یا “خود به عنوان موضوع[۴۴]” نامید، زیرا گرایشها، احساسات، تصورات و ارزشیابی های شخص از خود مانند یک شیء یا موضوع خارجی می داند و در این صورت “خود” یک شخص، چیزی است که او درباره اش می اندیشد و یا پندار و تصوری است که او از خویشتن دارد. معنای دوم را می توان “خود فاعلی” یا “خود به عنوان یک فرایند[۴۵]” خواند زیرا “خود” یک عامل است و از یک عده فرآیندهایی از قبیل: ادراک، تفکر و یادآوری تشکیل یافته است (رضازاده، ۱۳۷۶).
خویشتن من کانون افکار، احساس ها، تمایل ها و رفتارها بوده و شرایط پیرامونم را کنترل می کند و نیز می کوشد تا برداشت دیگران از من را سامان دهد (کاندا، ۱۳۸۴).
۲-۱۲-۱- تعاریفی از دیدگاه های تجربی و پژوهشی
دیمون و هارت (۱۹۸۲): مفهوم یا ادراک “خود” دربرگیرنده دانش فرد نسبت به ویژگیها و توانایی های شخصی و نیز اندیشه بر آن است. ادراک خود دربرگیرنده خودِ موضوعی و خودِ فاعلی و اندیشمند است.
کانتور، کیلستروم[۴۶] (۱۹۸۷) و مارکوس[۴۷] (۱۹۷۷): “خود” یک پردازشگر اطلاعاتی است با توانایی درون داد، اندوختن و برون داد.
اپستین[۴۸] (۱۹۷۳): “خود” یک نظریه است که خود را توجیه و آینده را پیش بینی می کند و به لحاظ اعتبار و سودمندی آن ارزشیابی می شود.
۲-۱۲-۲- تعریف خود از دیدگاه های روان تحلیل گری
در ادبیات روان تحلیل گری تعریف مفهوم “خود” نه بگونه مستقل، بلکه در ارتباط با مفاهیم دیگر، به ویژه “من[۴۹]” عنوان می شود. از نظر فروید خود از ارکان دستگاه روانی نیست، و فقط در بررسی او در خود-شیفتگی و زمانی که از عواطف، احساسات سخن می گوید عنوان شده است (محسنی، ۱۳۷۵).
کوهوت[۵۰] (۱۹۹۲): “خود” بدون آنکه عاملی از عوامل اجرائی دستگاه روانی باشد، ساختاری درون ذهنی است، می تواند در تمامی پهنه روان تظاهر داشته باشد.
۲-۱۳- تشخیص خود[۵۱]:
کودکان نوپا در سال دوم به صورت هوشیار از ویژگی های جسمانی خود آگاه می شوند. در حدود ۲ سالگی، تشخیص “خود” – تشخیص دادن خود به عنوان موجودی که از لحاظ جسمانی منحصر به فرد است – در جریان شکل گیری است. به عقیده چند نظریه پرداز، خودآگاهی زمانی رشد می کند که نوباوگان و کودکان نوپا به طور فزاینده ای بفهمند که اعمال خودِ آنها باعث می شوند که اشیا و افراد به شیوه ی قابل پیش بینی واکنش نشان دهند (هارتر، ۱۹۹۸ به نقل از برک، ۱۳۸۸). در پایان سال دوم، زبان وسیله ی قدرتمندی در رشد “خود” می شود. چون زبان به کودکان کمک می کند تا خود را واضح تر نشان دهند، خودآگاهی را به مقدار زیاد افزایش می دهد (برک، ۱۳۸۸).
۲-۱۴- خودآگاهی[۵۲]:
خودآگاهی در کنترل فعال نیز دخالت دارد، یعنی اینکه بچه ها چقدر می توانند تکانه ها را بازداری کنند، هیجان منفی را کنترل کرده و به شیوه ی جامعه پسند رفتار کنند. تقریبا همه پژوهشگران قبول دارند که “خود” دو جنبه ی مجزا دارد که فیلسوف و روان شناس آمریکایی ویلیام جیمز (۱۸۹۰) بیش از یک قرن قبل آنها را مشخص کرد:
خودِ فاعل، یا خودِ دانا و عمل کننده، آگاهی از این موضوع را دربر دارد که خود از دنیای بیرون مجزاست؛ با گذشت زمان تغییر نمی کند؛ زندگی خصوصی و درونی دارد که دیگران به آن دسترسی ندارند؛ و افکار و اعمال خویش را کنترل می کند.
خودِ مفعول: یا خود به عنوان مفعول دانش، از تمام ویژگی هایی تشکیل می شود که خود را منحصر به فرد می سازند – خصوصیات جسمانی و دارایی ها؛ خصوصیات روان شناختی، از جمله امیال، نگرش ها، خصوصیات اجتماعی، مانند نقش ها و روابط با دیگران (برک، ۱۳۸۸).
۲-۱۵- ابعاد دانش خویشتن
۲-۱۵-۱- طرحواره ها[۵۳]ی خود
طرحواره های خود نتیجه گیری های شناختی درباره خود هستند که زمینه خاصی دارند و از تجربیات گذشته آموخته می شوند (ریو، ۱۳۹۰).
هر یک از ما خودپنداره های ( مفهوم خویستن های) متعددی داریم. یک فرد ممکن است خود را صمیمی، باهوش، تنبل، مستقل و بسیاری چیزهای دیگر بداند. مارکوس(۱۹۷۷)، یادآور شد که در تعریف هر فرد از خویشتن، ممکن است برخی از این اسنادها نسبت به برخی دیگر دارای اهمیت بیشتری باشد. علاوه بر این، افراد احتمالا به لحاظ اینکه کدام اسنادها را محوری و تعیین کننده خویشتن می دانند، با یکدیگر متفاوت هستند. مارکوس اذعان داشت افرادی که یکی از خصلت های خود مانند صمیمی بودن را بسیار مهم تر از بقیه خصلت ها تلقی می کنند، دارای مجموعه ای سرشار از باورها و خاطره ها درباره صمیمیت خود هستند؛ این مجموعه همان “خود طرحواره” صمیمی بودن است. یک “خود-طرحواره” مجموعه همسان شده ای از خاطره ها، باورها و تعمیم های مربوط به رفتار فرد در یک حوزه ی معین است و همچنین شامل باورهای فراگیرتر درباره واکنش های متداول فرد در شرایط گوناگون (من هنگامی که با دوستانم هستم بسیار شادم) و دربرگیرنده مقوله بندی های گسترده از خود (من صمیمی هستم) باشد (مارکوس، ۱۹۷۷).
۲-۱۵-۲- مفهوم خویشتن فعال و جاری[۵۴]
مفهوم خود-طرحواره، به طور ضمنی بر پایداری خویشتن دلالت دارد. افرادی که در یک موقعیت خاص دارای طرحواره یا فاقد طرحواره شناخته شده اند، هنگامی که چند هفته بعد در موقعیت دیگری مورد مشاهده قرار گیرند بگونه ای پیش بینی پذیر رفتارهای متفاوتی نشان می دهند. به نظر می رسد که اشخاص دانش خویشتن را با خودشان از موقعیتی به موقعیت دیگر می برند، و خود-طرحواره های پایدار در طیف وسیعی از موقعیت های گوناگون، پردازش اطلاعات مربوط به خویشتن و نیز برداشتهای آنها را از دیگران تحت تاثیر قرار می دهد (کاندا، ۱۳۸۴).
ما از موقعیتی به موقعیت دیگر، نه تنها شدت خصلتهایی مانند برون گرایی، ابراز وجود یا مردانگی را در خود، بلکه در اولین گام، میزان بازتاب هر یک از این خصلتها در توصیف خویشتن را، متفاوت ارزیابی می کنیم. هنگام توجه به اینکه چه کسی هستیم، ممکن است گرایش ویژه ای برای تمرکز بر روی آن دسته از ابعاد داشته باشیم که در محیط فعلی ، ما را از دیگران متمایز می سازد (سانی تیوسو و فونگ[۵۵]، ۱۹۹۰).
چنین تغییراتی را می توان با در نظر گرفتن غنا و پیچیدگی دانش خویشتن توجیه کرد. خویشتن یک ساختار واحد نیست، بلکه در گستره خود، طیف وسیعی از خاطرات و باورها درباره رفتار و ویژگی های اسنادی فرد را دربر می گیرد که اغلب ناسازگار با یکدیگر است(گرین والد و پرتکنیس[۵۶]،۱۹۸۴).
محتوای خودپنداره فعال و جاری ممکن است در شرایط مختلف تغییر کند، زیرا سیمایه های گوناگون موقعیت، جنبه های متفاوتی از خویشتن را برجسته می سازد. بنابراین، پایداری خویشتن بازتاب ثبات دانش خویشتن فرد است، در حالیکه انعطاف پذیری خویشتن نشان دهنده این واقعیت است که در موقعیت های مختلف، عناصر گوناگونی از دانش خویشتن، فعال می شوند (سانی تیو سو و همکاران، ۱۹۹۰).
در مجموع، خودپنداره های فعال و جاری ما از دانش خویشتن پایدار ما بدست می آید. بنابراین، تغییر پذیری، شدت و برجستگی خودپنداره های پایدار، میزان تغییر پذیری خودپنداره های فعال و زودگذر ما را تعیین و محدود می کند. این تحلیل بسیار شبیه به تحلیلی است که درباره علت تغییرات احتمالی رفتار مرتبط با خصلت از موقعیتی به موقعیت دیگر ارائه شده است (میشل و شودا[۵۷]، ۱۹۹۵).
۲-۱۶- ادراک خود از دیدگاه های مختلف روانشناسی
۲-۱۶-۱- نظریه ویلیام جیمز
جیمز “خود ” را به دو جنبه کلی تقسیم می کند.من موضوعی[۵۸] (مفعولی)و من عامل[۵۹] (فاعلی).
“من موضوعی” عبارت از “مجموعه چیزهایی است که فرد می تواند آنها را ازآن خود بداند” من موضوعی از عناصری تشکیل شده است که معرف و بیانگر “خود مورد شناخت[۶۰]” یا “خود به گونه شناخته شده” می باشند. اینها عبارتند از ویژگیهای مادی (بدنی، مالکیت ها). ویژگیهای اجتماعی (ارتباط ها، نقش ها، شخصیت) ویژگیهای معنوی (شعور، افکار، مکانیسم های روانی) که ترکیب یگانه و بی همتای آنها معرف و شناساننده فرد است. جیمز معتقد است بدلیل اینکه عناصر شکل دهنده “من موضوعی” ارزش های متفاوت دارند، فرد آنها را در یک ساختار مدرج سازمان می دهد. ولی این سازمان مدرج نزد کلیه افراد یکسان و به این صورت است که عناصر بدنی در پایین عناصر معنوی در راس و خودهای مادی و اجتماعی دروسط قرار می گیرند. با این حال، دیمون وهارت معتقدند که نظر جیمز باتمام جامعیتی که در مورد “من موضوعی” دارد از یک لحاظ ضعیف می باشد، وآن عدم توجه به بعد تحولی است.
جنبه دیگر، خود به عنوان فاعل[۶۱] است که نقش سازمان دهی و تفسیر تجربیات را ایفا می کند. اساس “خود به عنوان فاعل” ذهنیتی است باچندین هسته اساسی آگاهی، ازجمله آگاهی براختیار یا اراده فرد در حوادث زندگی، آگاهی بریگانه بودن تجربیات شخصی، آگاهی بر تداوم وجود و آگاهی داشتن بر آگاه بودن خود. فرد از طریق چهار نوع تجربه، ارتباط با آگاهی های یادشده، بر “من فاعل” آگاهی پیدا می کند، اختیار یا اراده[۶۲]، تمایز[۶۳]، تداوم[۶۴]، و اندیشه[۶۵]. پی آمدهای ناشی ازاین تجربیات، بویژه ازلحاظ ایجاد مفهومی از هویت شخصی ، برای فرد بسیار مهم می باشند (جیمز ۱۹۶۱. نقل از دیمون و هارت، ۱۹۹۱).
۲-۱۶-۲- رویکرد تحولی ادراک خود
۱۱
خطای پسماند
-۹۸۹۵۹.۳۴۳۷۵
۲۲۴۸۵۶.۵۶۲۵۰
.۰۰۰۰۰
۹۶۳۸۹.۶۷۷۸۶
۱۱
ارزش پیش بینی شده انحراف معیار
-.۷۲۳
۱.۷۶۰
.۰۰۰
۱.۰۰۰
۱۱
خطای پسماند معیار
-.۹۷۴
۲.۲۱۳
.۰۰۰
.۹۴۹
۱۱
a. متغیر وابسته : = وامهای سررسید گذشته مشتریان غیرانفرادی دربانک ملت استان سمنان (DPR… CC…Y6)
نمودار ۴-۱۱-آزمون نرمال بودن خطاهای معادله رگرسیون-فرضیه ششم تحقیق
نمودار شماره (۴-۱۱)، به بررسی نرمال بودن خطاها به عنوان یکی دیگر از مفروضات رگرسیون می پردازد. طبق این فرض می باید خطاهای معادله رگرسیون دارای توزیع نرمال با میانگین صفر باشند که طبق نگاره فوق Stad.Dev=(0.949)، Mean=(3.47e-18)، می باشد و در سمت راست نمودار نشان داده شده است. بنابراین با برقرار بودن این پیش فرض می توان از معادله خط رگرسیون برآورد شده در خصوص دو متغیر یعنی بین دو متغیر مدیریت ریسک اعتباری دربانک ملت استان سمنان، به عنوان متغیر مستقل وارزش تغییرات سبد وامهای مشکوک الوصول مشتریان غیرانفرادی(حقوقی) دربانک ملت استان سمنان، به عنوان متغیر وابسته، استفاده کرد.
نمودار۴-۱۲-خط و معادله رگرسیون-فرضیه ششم تحقیق
نمودار شماره (۴-۱۲) علاوه بر پراکندگی، معادله رگرسیون خطی ساده و ضریب تعیین دو متغیر، یعنی بین دو متغیر مدیریت ریسک اعتباری دربانک ملت استان سمنان، به عنوان متغیر مستقل وارزش تغییرات سبد وامهای مشکوک الوصول مشتریان غیرانفرادی(حقوقی) دربانک ملت استان سمنان، به عنوان متغیر وابسته می باشد، را نشان می دهد. این نتایج منطبق بر نتایج حاصل از روش رگرسیون خطی ساده است.
۴-۶-۷-نتایج آزمون فرضیه اصلی اول تحقیق
فرضیه اصلی اول تحقیق: بین مدیریت ریسک اعتباری وامهای (تسهیلات) دریافتی مشتریان به صورت انفرادی(که متناظر با تحلیل انفرادی ریسک اوراق بهادار است) با مطالبات معوق بانک ملت استان سمنان رابطه معناداری وجود دارد.
H0: بین مدیریت ریسک اعتباری وامهای (تسهیلات) دریافتی مشتریان به صورت انفرادی (که متناظر با تحلیل انفرادی ریسک اوراق بهادار است) با مطالبات معوق بانک ملت استان سمنان رابطه معناداری وجود ندارد.
H1: بین مدیریت ریسک اعتباری وامهای (تسهیلات) دریافتی مشتریان به صورت انفرادی (که متناظر با تحلیل انفرادی ریسک اوراق بهادار است) با مطالبات معوق بانک ملت استان سمنان رابطه معناداری وجود دارد.
جدول ۴-۲۷-آزمون ضریب همبستگی، ضریب تعیین،ضریب تعیین تعدیل شده وآزمون دوربین-واتسون بین دو متغیر اقلام مدیریت ریسک اعتباری و وامهای سررسید گذشته مشتریان انفرادی دربانک ملت استان سمنان،حاصل ازآزمون فرضیه اصلی اول تحقیق
متغیرهای ورودی/حذف شده b
مدل
متغیرهای ورودی
متغیرهای حذف شده
روش
۱
مدیریت ریسک اعتباری مشتریان انفرادی(حقیقی)…CRM…Xit